واضح آرشیو وب فارسی:نافع: هر ساله هنگامی که کوه الوند پس از گذراندن روزهای سرد و طاقت فرسای پاییز و زمستان با شنیدن صدای پای بهار، آرام آرام دامنه سپید پوش و یخ بسته خود را به دامن پرگل طبیعت می سپرد و جای زخم سرمای سخت زمستان آن را چمن های تازه روییده و سبز بهاری التیام می بخشید، مراسم سنتی "کوسه گلین" در همدان قدیم اجرا می شد.به گزارش نافع ، " کوسه گلین" یکی از زیباترین و فرح بخش ترین آیین های سنتی همدان است که وقتی زمستان، نفس های آخر را می کشید و ننه سرما بار سفر می بست؛ برگزار شده و پیام آور فرارسیدن نوروز بود . این مراسم سنتی ایران که "کوسه بر نشستن" یا "کوسه گردی" نیز نام دارد؛ ریشه در دوران ساسانی یا پیش از این خاندان داشته، اما امروزه و با بروز و ظهور پدیده ها و وسایل تفریحی و سرگرمی دیگر، خبری از آن نیست و تنها در برخی روستاها اجرا می شود . این آیین نمونه آیین هایی بود که مردم ایران از گذشته با اعتقادات ویژه و با هدف دفع شر و بلا و بیماری و اهدا فدیه و قربانی برگزار کرده و امروز از آن به عنوان میراث معنوی و شفاهی فرهنگ ایرانی نام برده می شود . تنوع و جذابیت برخی از این نمایش های آیینی و سنتی تا اندازه ای است که از آن می توان به برای مطرح شدن در سطح جهانی و جذب گردشگران خارجی استفاده کرد . کوسه پیام آور شادی و زندگی این آیین پس از چله کوچک زمستان از طرف دو نفر از اهالی روستا با ساز و دهل اجرا می شد؛ این افراد به در خانه های مردم رفته و نوید آمدن بهار را می دادند و مردم هم برای خیرات پایان سال، اقلامی به این دو نفر می دادند و برای آمدن بهار و تمام شدن سختی های زمستان شادی می کردند . نقش اصلی این مراسم را (کوسه) که شخصیتی پیام آور نوروز، شادی، بهار و زندگی دوباره است به عهده داشت و مردم قدم او را برای خود پرشگون می دانستند . این مراسم در طول زمان تغییراتی کرده و امروزه در برخی از مناطق ایران با نام های گوناگون مانند "کوسه"، "کوسا"، "کوسا چوپانان"، "کوسه گلین" و "کوسه گلدی" اجرا می شود . اجرا کنندگان این مراسم "کوسه"، "زن کوسه" و همراهان هستند و تعداد همراهان در هر منطقه متفاوت است به طوری که در بعضی از نقاط دو کوسه و یا دو زن کوسه مشاهده می شود . در این نمایش از گریم یا صورتک استفاده می شود و اجرای مراسم کوسه گردی توأم با ساز و آواز است . کوسه برای مردم همدان خوش شگون بود در همدان قدیم نیز هر ساله هنگامی که کوه الوند پس از گذراندن روزهای سرد و طاقت فرسای پاییز و زمستان با شنیدن صدای پای بهار، آرام آرام دامنه سپید پوش و یخ بسته خود را به دامن پرگل طبیعت می سپرد و جای زخم سرمای سخت زمستان آن را چمن های تازه روییده و سبز بهاری التیام می بخشید، این مراسم اجرا می شد . دست افشانی، پایکوبی و ترانه خوانی کوسه گلین که با جامه ای سرخ، کلاه بوقی و چهره سیاه کرده و زنگوله به پا به در خانه ها می رفت از آیین های مردم همدان در آستانه سال نو بوده و مردم، بخشیدن پول و شیرینی را به نوروزخوان یا کوسه گلین خوش شگون می دانستند . کوسه و زنش از روستا به شهر می آمدند بر اساس این سنت قدیمی، کوسه و کوسه زن در نقش زن و شوهر چوپان ظاهر می شدند و با ساز و دهل از روستاها به راه افتاده و به شهر می آمدند . تمام اندام این دو پوشیده شده بود و فقط دو سوراخ جلو چشمان و یک سوراخ جلو بینی داشت . روی لباس نمدی کوسه تعدادی منگوله دوخته شده بود که به اطراف آویزان بود و چوب بلندی در دست داشت که یک سر آن برجسته بود و به آن«قورچنگ» می گفتند . زن کوسه نیز روی لباس نمدی خود یک دامن کوتاه از چیت رنگارنگ می پوشید. به این دامن پرچین، «تنبان قری» یا به گویش محلی«تومن قری» می گفتند . کوسه و زنش با ساز و دهل وارد شهر شده و تعدادی از بچه ها به دنبال آن ها راه می افتادند. آن ها به هر خانه ای که درش باز بود وارد می شدند و معمولا وارد خانه اعیان و اشراف می شدند و در محوطه حیاط شروع به حرکات جالب و خنده دار می کردند . صاحبخانه ها نیز در حد وسع و طبع خود، کمکی نقدی یا جنسی به آن ها می دادند. کوسه و زن کوسه همچون حاجی فیروز پیام آوران شادی نوروزی و بهار بودند . سمیه مظاهری انتهای پیام/م
شنبه ، ۲۹اسفند۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نافع]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 41]