محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830969448
بدبختی های مصدق زیر سر فاطمی بود/ رزم آرا آیت الله کاشانی را تهدید به مرگ کرد/ انتصابات مصدق اختلاف آفرین شد
واضح آرشیو وب فارسی:صاحب نیوز: حسین مکی یکی از بازیگران اصلی ملی شدن صنعت نفت بود که در مصاحبه منتشرنشده گفت: به نظر من بیشتر بدبختی ها را دکتر شایگان و فاطمی برای مصدق ایجاد کردند.به گزارش صاحب نیوز ، گفت و شنودی که در پی می آید شامل نکاتی پراکنده، اما در عین حال ارزشمند از روند نضج گیری نهضت ملی شدن نفت و نیز فرازهای مهم آن است. راوی این نکات که از چهره های شناخته شده و موثر در پیدایش موج نهضت ملی و نقش آفرین در رویدادهای بعدی آن است، در احصاء عوامل به بن بست رسیدن این جنبش مهم تاریخ معاصر به مواردی اشاره می کند که تا کنون ناگفته مانده است. لازم به ذکر است که این گفت وشنود توسط محقق محترم جناب مرتضی رسولی پور انجام شده است. **غلامحسین رحیمیان در مجلس چهاردهم ملی شدن صنعت نفت را مطرح کرد *از اینکه پذیرفتید شنونده خاطرات شما باشیم تشکر می کنیم. جنابعالی از چهره های شناخته شده تاریخ معاصر ایران به خصوص از شهریور ۱۳۲۰ به بعد هستید و نقشی که در جریان ملی شدن صنعت نفت، واقعه تیر ۱۳۳۱ و رخدادهای بعد از آن داشتید برهیچ کس پوشیده نیست. علاوه بر این از پیشکسوتان تاریخ نگاری معاصر هستید و با نوشتن چند جلد کتاب تحت عنوان تاریخ بیست ساله ایران به عنوان مورخ نقش برجسته ای را ایفا کرده اید؛ بنابراین اظهارات شما در مورد رخدادهای دوران ملی شدن نفت می تواند جنبه هائی مبهم از وقایع را برای علاقمندان مباحث تاریخی روشن کند. به عنوان نخستین سئوال لطفاً بفرمائید اولین بار موضوع نفت را چه کسی در مجلس شورای ملی مطرح کرد؟ نخستین بار غلامحسین رحیمیان در مجلس چهاردهم این موضوع را بیان کرد. در مجلس پانزدهم هم عباس اسکندری آن را پی گرفت. البته من در پاسخ به یکی از نمایندگان مجلس که پرسیده بود بالاخره چه باید کرد گفتم که نفت باید ملی شود. شما خودتان به خوبی می دانید که دکتر مصدق در آن زمان بر این باور بود که قضیه قرارداد دارسی را باید دنبال کرد؛ چون طبق قرارداد، مدت آن در ۱۹۶۲ تمام می شد؛ در حالی که من طرحی تهیه کرده بودم که به موجب آن قراردادی که شرکت نفت انگلیس و ایران در ۱۹۳۳ به تصویب رسانده بود کان لم یکن تلقی شود، یازده نفر هم این طرح را امضاء کردند، باتمانقلیچ هم آن را امضاء کرده بود؛ اما وقتی به او گفتند، کار خطرناکی کرد و امضای خود را پس گرفت. بنابراین به طور عملی اولین بار من این طرح را در مجلس مطرح کردم. *جنابعالی در دوره پانزدهم نماینده مجلس بودید درحالی که آقای رحیمیان طرح خود را مبنی بر لغو یک جانبه قرارداد نفت جنوب در مجلس چهاردهم پیشنهاد کرد. بله، درست می فرمائید در آنجا رحیمیان از نمایندگان مجلس و همچنین دکتر مصدق می خواهد که طرح او را امضاء کنند.دکتر مصدق استدلال کرده بود که انجام دادن این تقاضا درحال حاضر غیرممکن است. رحیمیان خودش به من گفت به این ترتیب بهتر است سکوت کنیم. منظورم این است که طرح پیشنهادی رحیمیان در مجلس چهاردهم به جهات مختلف پس گرفته شد، درحالی که من در مجلس پانزدهم با عباس اسکندری موضوع را دنبال کردیم. *به هرحال نقش جنابعالی در مجلس پانزدهم به همراه نمایندگان اقلیت که با سخنرانی های طولانی خود مانع از تصویب لایحه الحاقی «گس-گلشائیان» شدید، از ذهن جامعه ایران خارج نمی شود. لطفاً بفرمائید که در دوره رزم آرا کار چگونه دنبال شد و به طورکلی نظر شما راجع به او چیست؟ ببینید ما در دوره رزم آرا در مجلس متحصن بودیم. دکتر مصدق هم دو سه شب در آنجا با ما بود، اما چون مصدق برحسب اخباری که به او رساندند و وضع را خطرناک دید، با این عنوان که مریضم، رفت. یادم هست که آن شب ها پیش مصدق می خوابیدم. ایشان اصلاً دو ماه به مجلس نیامد تا اینکه رزم آرا کشته شد. قرار بود نمایندگان در مجلس ترور شوند. این توطئه ها زیر سر رزم آرا بود. او حتی به آیت الله کاشانی گفته بود: «تو را در پامنار می کشم». در واقع او می خواست علاوه بر گروه اقلیت مجلس، آیت الله کاشانی و شاه را هم از بین ببرد. درحالی که در طرف مقابل او سرلشکر ارفع و سرتیپ دیهیمی برضد رزم آرا با هم همکاری می کردند. منظور دیهیمی و ارفع کوبیدن رزم آرا بود و تصور می کنم شاه هم بی میل نبود. ببینید ما در دوره رزم آرا در مجلس متحصن بودیم. دکتر مصدق هم دو سه شب در آنجا با ما بود، اما چون مصدق برحسب اخباری که به او رساندند و وضع را خطرناک دید، با این عنوان که مریضم، رفت. یادم هست که آن شب ها پیش مصدق می خوابیدم. قبل از اینکه به اختلافات جنابعالی با دکتر مصدق بپردازیم، مایلیم نظرتان را در مورد نخست وزیری چند روزه قوام در تیرماه ۱۳۳۱ جویا شویم. به نظر شما چه عواملی موجب به قدرت رسیدن قوام در این مقطع زمانی شد؟ درمورد نخست وزیری قوام السلطنه در این زمان باید بگویم که امریکا و انگلیس با همکاری یکدیگر زمینه های نخست وزیری قوام را فراهم کردند. *علت اختلاف شما با دکتر مصدق چه بود؟ چنانچه شما متن گزارشی را که بنده در مجلس دوره هفدهم ارائه کردم ببینید، متوجه خواهید شد که در قضایای مربوط به وقایع سی تیر اگر آیت الله کاشانی، بنده و دکتر بقائی نبودیم، مصدق رها کرده و رفته و در خانه اش را بسته بود و غیرممکن بود قیام سی تیر صورت بگیرد. اگر آیت الله کاشانی، بنده و دکتر بقائی نبودیم، مصدق رها کرده و رفته و در خانه اش را بسته بود و غیرممکن بود قیام سی تیر صورت بگیرد. بعد از وقایع سی تیر، اساس اختلافات، انتصابات دکتر مصدق بود. به عنوان نمونه، ایشان یکی از منسوبان فرمانفرما را به نام سرلشکر وثوق و به قول خودش پسر وثوق لشکر، به معاونت وزارت جنگ منصوب کرد. همان طورکه می دانید این شخص قبلاً در کاروانسراسنگی مرتکب اعمال خلافی شده بود و ممکن بود در اثر رفتار سوء او درگیری و زد وخورد صورت بگیرد. شخص دیگر، دکتر اخوی، وزیر پیشه و هنر بود که تحرک تابعیت کرده و در امریکا بود و از شرکای بزرگ شرکت امریکائی وستینگهاوس به حساب می آمد. یکی هم شاپور بختیار معاون وزارت کار بود. این انتصابات از سوی آیت الله کاشانی مورد اعتراض قرار گرفت و من هم در این موضوع با کاشانی موافق بودم و نسبت به این قبیل انتصابات اعتراض کردم. به هرحال زمانی که مصدق بعد از واقعه سی تیر کابینه خود را تشکیل داد، برخی از انتضابات او مورد اعتراض کاشانی و ما قرار گرفت؛ اما مصدق جواب خیلی تندی به کاشانی داد که من، تصویرنامه را در کتاب سی تیر چاپ کردم. *شما به دکتر بقایی اشاره کردید. به هرحال نقش او در ملی شدن صنعت نفت بعد از دکتر مصدق و همچنین انتشار روزنامه شاهد ستودنی است؛ اما برخی از اعمال او در این زمان جای سئوال دارد. به عنوان نمونه سخنرانی بقایی در بعدازظهر سی تیر از رادیو سراسری کشور است. آیا به نظر شما این سخنرانی مشکوک نیست؟ نه، نمی دانم منظور شما چیست. *منظورم مطالبی بود که از رادیو سراسری در آخرین ساعات سی تیر از سوی دکتر بقایی مطرح شد. او در صحبت های خود از مردم خواست تا به خیابان ها بریزند و به زن و بچه و خانواده افسران رحم نکنند و حتی تاکید کرد، هرجا آ ن ها را پیدا کردید تکه تکه شان کنید. می دانیم که او استاد فلسفه و اخلاق در دانشگاه بود و چنین سخنان تحریک آمیزی از سوی یک معلم اخلاق و یک عاقل باشعوری مثل او بعید و بلکه مشکوک می نمود. نظر شما در این مورد چیست؟ آیا شما به مطالب این سخنرانی مشکوک نشدید؟ ممکن است احساسات او تند بوده، درست نمی دانم. مطلب از این قرار بود که دو سه روز می گذشت که افسران پلیس جرئت لباس پوشیدن را نداشتند. جلسه ای با حضور من، رئیس کل شهربانی و وزیر کشور تشکیل شد. در آن جلسه به من گفتند شما بیائید نطقی بکنید. کاشانی و مصدق هم هرکدام یک اعلامیه بدهند. به من تکلیف کردند و مصدق به من گفت برو صحبت کن. اتفاقاً آیت الله کاشانی اعلامیه ای در دلجوئی از افسران و خانواده آنان صادر کرد که خیلی موثر واقع شد و این کاملا برخلاف رویه ای بود که دکتر بقائی در پیش گرفت. به هر حال درمورد دکتر بقایی اظهارنظرهای مختلفی شده است. بعضی معتقدند او با امریکائی ها مرتبط بود، به خصوص تصور می کنم زمانی که به زاهدان تبعید شد با امریکائی ها یک ملاقاتی داشته، شاید ارتباطات بقایی این جوری بود. ولی به طور قاطع نمی توانم در این مورد اظهارنظری بکنم. می دانم که بقایی خیلی تودار بود. خیلی چیزها را می دانست، ولی وقتی شما برایش تعریف می کردید، اظهار بی اطلاعی می کرد؛ در صورتی که از پیش خیلی بهترش را می دانست. همه حرفی را به همه کس نمی زد. شاه در مورد او گفته بود: «مثل سگ نازی آباد می ماند». من بعد از کودتا به او خیلی کمک کردم. یک زمان از طریق ارتشبد هدایت، زمانی هم به وسیله یزدان پناه. او را به دو سال زندان محکوم کردند. زیر قسمتی از نطق های او خط کشیدم و به وسیله یزدان پناه به اطلاع شاه رساندم. شاه گفته بود: «هرچه مکی می گوید، قبول کنید.» وقتی دادگاه تجدیدنظر تشکیل شد، سپهبد خسروانی، رئیس دادرسی ارتش به من تلفن کرد و گفت: «شاه دستور دادند دادگاه تجدیدنظر با موافقت شما تشکیل شود.» بقایی در چند جلسه دادگاه در مورد وقایع سی تیر صحبت کرد و گفت: «شاه حق نداشته این کار را بکند.» رئیس دادگاه از من خواست تا به دادرسی بروم. وقتی به دادرسی رفتم، رئیس دادگاه به من گفت: «بقایی هرچه گفته، باید حرفش را پس بگیرد». بقایی هم می گفت پس نمی گیرم، تا این که بالاخره تبرئه شد و بیرون آمد. *اختلاف میان دکتر مصدق و شاه برچه اساس و تا چه اندازه جدی بود؟ آیا قصد دکتر مصدق واقعاً کنار زدن شاه بود؟ دکتر مصدق می خواست شاه را برکنار کند و مطمئناً چنین بود. از اوایل مرداد ۱۳۳۱ اکبر میرزا صارم الدوله را به اروپا فرستادند تا با فرزندان محمد حسن میرزا (ولیعهد احمدشاه) ملاقات کند. دکتر صحت که طبیب مخصوص محمدحسن میرزا بود، گفت: «بچه های محمدحسن میرزا قبول نکردند». بنابراین مسلم بدانید اقدامات دکتر مصدق در جهت منقرض کردن سلسله پهلوی بود. *اما به نظر می رسد دکتر مصدق بیشتر قصد داشت که شاه مطابق اختیارات محدودی که قانون اساسی برای او تعیین کرده، سلطنت کند. آیا تصور نمی کنید هدف مصدق ایجاد و تقویت یک نظام پارلمانی دموکراتیک بود؟ مصدق به خود من گفت: «کاشانی و شاه را باید در قلعه ای محبوس و حفظشان کرد و هر زمان به وجودشان احتیاج شد، مثل پرچم آنان را به میان کشید.» منظور مصدق ایجاد یک حکومت دموکراتیک نبود. اختیاراتی که او گرفته بود، چرچیل در دوران جنگ جهانی دوم نداشت. یک شب در منزل دکتر بقایی جلسه داشتیم. وکلای جبهه ملی هم آمده بودند. دکتر نصر لایحه تعرفه گمرکی را آورده بود. افراد جبهه ملی به من گفتند: «چون وکلا از تو می ترسند، تو باید به شدت با این لایحه مخالفت کنی». متن نطق را هم تعیین کردند و من رفتم به مجلس. در همین زمان مصدق پیشنهادی داد و ضمن آن گفت: «به هیچ دولت ملی هم اگر یک چنین اختیاراتی بخواهد، نباید بدهند، زیرا این بدعتی می شود که دولت های غیرملی هم آن را بخواهند». من هم به شدت مخالفت کردم. بعد از من دکتر شایگان گفت: «دیکتاتوری یعنی همین»، ولی بعدها دکتر شایگان مشاور کسی می شود که لایحه اختیارات را درست کرد. در گزارش هشت نفره هم که امضا شد آمده که مصدق گفته بود شاه باید سلطنت کند و من حکومت. **دکتر شایگان با سفارت شوروی ارتباط داشت *به این ترتیب به نظر شما بیشتر گرفتاری ها و مشکلات دکتر مصدق از چه ناحیه ای بود؟ به نظر من بیشتر بدبختی ها را دکتر شایگان و فاطمی برای مصدق ایجاد کردند. شایگان در زمانی که در شیراز محصل بود، مقالاتی برای روزنامه طوفان فرخی یزدی نوشت و با سفارت شوروی هم ارتباط داشت. این مطلب را دکتر انور خامه ای در کتاب «از انشعاب تا کودتا» نوشته است. این ارتباط نه به وسیله حزب توده، بلکه مستقیماً با سفیر روس بود. به همین دلیل در محاکمه سران حزب توده، وکالت آنها را قبول کرد. مدتی هم معاون دکتر کشاورز، وزیر فرهنگ شد. فاطمی هم شاید مدتی که در اصفهان بود، بی ارتباط با انگلیسی ها نبود؛ ولی از وقتی به جبهه ملی پیوست، کاملاً به نفع ملت ایران و ملی شدن صنعت نفت قدم زد. مصدق آن زمان که نخست وزیری را قبول نمی کرد، همیشه به افراد جبهه ملی می گفت: «قلم فاطمی به اندازه چند سپاه به ما کمک کرده. خوب است بدانید فاطمی را انگلیسی ها کشتند». در دوره شانزدهم روزی حسین فرهودی وکیل دزفول پیش من آمد و گفت: «انگلیسی ها خیلی مایلند با شما مذاکره کنند». گفتم: «من بدون اطلاع جبهه ملی نمی توانم. شما بروید با دکتر مصدق صحبت کنید». دکتر مصدق موافقت کرد. بنا شد کمیسیون جبهه ملی که عبارت بودند از بنده و حائری زاده و فاطمی، در منزل فرهودی ملاقات کنیم. حائری زاده گفت: «من عصبانی می شوم». لذا نیامد. بنابراین فقط من و فاطمی بودیم. *این مطلب مربوط به چه زمانی است؟ طرف مذاکره شما چه کسی بود؟ مربوط به کابینه رزم آراست و طرف مذاکره هم «پایمن» اتاشه سیاسی انگلیس بود. او قد بلندی داشت و فارسی را خیلی خوب می دانست. پس از مدتی صحبت، فاطمی پرسید: «شما چرا این قدر از رزم آرا حمایت می کنید؟» پایمن با لهجه خاص خود گفت: «ما در امور داخلی ایران مداخله نمی کنیم». من و فاطمی قدری به یکدیگر نگاه کردیم. قرارمان این بود که سکوت کنیم. وقتی از بحث سیاسی خارج شدیم، پایمن از من سئوال کرد: «شما راجع به نفت می خواهید چه کار کنید؟» در آن وقت کمیسیون نفت تشکیل شده بود. تا این سئوال را مطرح کرد، فاطمی یک دفعه با همان لهجه خاص به پایمن گفت: «این مداخله در امور داخلی ماست…، شما چرا مداخله می کنید؟» پایمن اوقاتش تلخ شد. پا شد بیرون رفت. بله، انگلیسی ها فاطمی را کشتند. *شما گزارش ملاقات با پایمن را به اقلیت دادید؟ بله ، به مصدق دادم. **من از شاه قول گفتم فاطمی اعدام نشود *ایشان چه گفت؟ گفت مذاکرات قطع شود. به هر حال در بابل من از شاه قول گرفتم که فاطمی اعدام نشود. در فروردین ۱۳۳۳ بود که شاه منزل ما آمد. آنجا به شاه گفتم: «می گویند کریم پور شیرازی را با تلمبه امشی بنزین سوزاندند، حالا هم می خواهند این طور فاطمی را بکشند و این خوب نیست». شاه تائید کرد. در مورد محاکمه مصدق هم مخالفت کردم. بعد از یک سال شاه به من گفت: «بله، حق به جانب تو بود. مصدق نباید محاکمه می شد». شاه گفت: «حالا هم خواهم گفت فاطمی اعدام نشود، ولی باید با یک درجه تخفیف در زندان بماند». بعد از مدتی حکم اول اعدام او صادر شد. خواهر فاطمی تلفنی از من خواست اقدامی کنم. من یک روز به میراشرافی که وکیل دوره هجدهم بود و عازم دربار بود، گفتم به شاه یادآوری کنید که در بابل فرمودید فاطمی اعدام نشود، حالا حکم اعدام صادر شده. میراشرافی هم انصافاً به شاه گفت که خون سید شوم است، اگر اعدام شود بد می شود، ولی شاه جوابی نمی دهد. فارس دریافت آخرین اخبار ایران و جهان در کانال تلگرام صاحب نیوز
جمعه ، ۲۸اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: صاحب نیوز]
[مشاهده در: www.sahebnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]
-
گوناگون
پربازدیدترینها