تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836406515
جایگاه نوروز در تاریخ فرهنگ و ادبیات ایران زمین
واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: در فرهنگ مردمان ایران زمین، نوروز جایگاه ویژه ای دارد و این اهمیت بیشتر به این دلیل است که مردمان این سرزمین، زندگی خود را بر پایه کشاورزی شکل داده اند و هرچه دارند، از خاک و حاصل گردش فصل هاست؛ به عبارت دیگر و به معنای واقعی «ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند» تا ایرانیان بتوانند به امرار معاش بپردازند، بنابراین آغاز فصل بهار را که همراه با رویش گیاهان و شروع کشت و کار است، منشأ خیر و برکت خداوندی می دانستند. بدون شک ادبیات فارسی یکی از مهم ترین منابع برای شناخت فرهنگ ایران زمین است و شاعران و نویسندگان با پوشاندن لباسی ادبی و هنری بر قامت تاریخ و فرهنگ ایران، شاهکارهای بی نظیری از خود برجای گذاشته اند و بالاخص در وصف طبیعت و فرا رسیدن بهار، شاعران آنچنان مفاهیم اسلامی و آموزه های اخلاقی را با فرهنگ غنی ایرانی پیوند داده اند که تمیز آنها از یکدیگر امکان پذیر نیست. آنچه از قالب ذهنی و فکری شاعران و ادیبان پارسی گوی می گذرد بر پایه اعتقاد به نظام احسن است و گردش ایام و چرخش فصل ها نه به سبب مکانیزم های طبیعی، بلکه به دلیل قدرت بی حدّ و حصر خدای یگانه و هرکدام نشانه ای است که ما را به سوی حقیقت، راه می نماید: برگ درختان سبز در نظر هوشیارر هر ورقش دفتری است، معرفت کردگار جدای از مباحث ادبی، از لحاظ تاریخی، برخی از پژوهشگران نوروز را جشنی آریایی نمی دانند و معتقدند که این آیین، پیش از آریایی ها در تمدن های سامی بین النهرین وجود داشته است. با این همه دانسته های ما درباره برگزاری نوروز در دوره باستان بسیار ناچیز است و آنچه را هم که می دانیم بیشتر به دوره ساسانیان مربوط می شود. بیشتر منابع، پایه گذار آیین نوروز را جمشید و برخی دیگر نیز کیخسرو را مبدع این آیین می دانند؛ چنانکه فردوسی گوید: سر سال نو هرمز فرودین برآسوده از رنج تن، دل ز کین چنین روز فرّخ از آن روزگار بمانده از آن خسروان یادگار در سبب پیدایش نوروز و انتخاب نام این جشن، روایات متعدد و گوناگونی وجود دارد؛ از آن جمله است که می گویند چون جمشید -پادشاه دوره پیشدادی در ایران- برای خود گردونه بساخت، در این روز بر آن سوار شد و جن و شیاطین او را در هوا می بردند و به یک روز از کوه دماوند به بابل رفت و مردم با دیدن این امر، در شگفت شدند و این روز را عید گرفتند و برای یادبود آن روز در تاب می نشینند و تاب می خورند. دیگر حکایت این است که جمشید بسیار در شهرها می گشت و چون خواست وارد آذربایجان شود، بر سریری از زر نشست و مردم به دوش خود آن تخت را می بردند و چون پرتو آفتاب بر آن تخت بتابید و مردم آن را دیدند، این روز را عید گرفتند. در این باب روایت دیگری است که گویند ابلیس برکت را از مردم گرفته بود، به گونه ای که هر اندازه خوردنی و آشامیدنی می خوردند، سیر نمی شدند و نیز مانع وزش باد برای درختان می شد، پس جمشید به سوی ابلیس رفت و غائله را برطرف کرد، آن گاه مردم از نو به برکت و فراوانی رسیدند و از بلاها رهایی یافتند و مردم این روز را روز نوین خواندند. ابوریحان در کتاب «آثارالباقیه» آورده است که: «برخی [از فرقه] حشویه می گویند چون سلیمان بن داوود انگشتر خویش را گم کرد، سلطنت از دست او بیرون رفت، ولی پس از ۴۰ روز بار دیگر انگشتر خود را یافت و پادشاهی و فرماندهی بر او برگشت و مرغان به دور او گرد آمدند، ایرانیان گفتند نوروز آمد؛ یعنی روزی تازه بیامد» و علاوه بر این ها، اقوال متنوع دیگری نیز گفته شده است. برخی شاعران پارسی گوی نوروز و روز خلافت حضرت علی(ع) در غدیر خم را یکی دانسته اند؛ چنانکه قاآنی در منقبت حضرت علی(ع) گوید: رساند باد صبا مژده بهار امروز ز توبه، توبه نمودم هزار بار امروز رسد به گوش دل این مژده ام ز هاتف غیب که گشت شیر خداوند، شهریار امروز به جای خاتم پیغمبران به استحقاق گرفت خواجه کرّوبیان، قرار امروز قصه عامیانه ای هم درباره رسیدن بهار یاد کرده اند که پیرزنی به نام «ننه سرما» شیفته و دلداده پیرمردی به نام «عمو نوروز» است و هر سال نزدیک آمدن بهار به روفت و روب خانه می پردازد و منتظر آمدن «عمو نوروز» می نشیند، اما از شدت خستگی خوابش می برد و عمو نوروز از آنجا می گذرد و موفق به دیدنش نمی شود و تا سال دیگر باید به انتظار آمدن او بنشیند.در ایام نوروز مراسم خاصی در روزگاران کهن ایران مرسوم بوده است که تا امروزه نیز رواج دارد. پاک کردن خانه از آلودگی ها و گذاشتن کوزه آب، گلدان گل و ظرفی از آتش در خانه از جمله کارهایی بوده که در آن زمان صورت می گرفته است. در این رسم، هرکدام از افراد چوب صندل و سایر چوب های خوشبو را با دست خودشان بر آتش می نهادند و می بایست که هرکس نام درگذشتگان خود را برشمارد. مردم برخی از نواحی ایران معتقدند که در شب آخر سال، ارواح درگذشتگان به خانه های خود برمی گردند و از روشنی چراغ شاد می شوند، شاید رسم زیارت اهل قبور در پنجشنبه آخر سال و روشن کردن شمع یا چراغ بر مزار آنها بازمانده ای از این اعتقاد باشد. چیدن سفره ای که هفت قلم آن با حرف «سین» آغاز شود به هنگام سال تحویل نیز از جمله آیین های بسیار قدیمی در ایران است که معمولاً شامل سنبل، سیب، سوسن، سیم، سیر، سرکه و سپند می شده و امروزه با اندک اختلافی، صورت آن تغییر یافته است. عادت هدیه دادن در نوروز در دوران ساسانیان اهمیّت ویژه ای داشته است و مردم در هر صنف و لباس و شغلی که بودند، به فراخور شرایط و امکانات خود، هدایایی را برای پادشاه می فرستادند و پادشاهان نیز هدایایی را برای مردم در نظر می گرفتند. این کار به اندازه ای مهم بود که اداره ای مخصوص به نام «دیوان نوروز» در دربار تأسیس می شد تا هدایای وارده را صورت کند و آنچه از جانب پادشاه مقرر بود به دست صاحبان شان رسانند. در اشعار شعرا نیز به رسم دادن و گرفتن عیدانه اشاره شده است؛ مولانا گوید: بهل تا دست و پایت را ببوسم بده عیدانه کامروز است عیدم برخی از مراسم و آداب نوروز که از یکم تا سیزدهم نوروز در قدیم اجرا می شد، صورتی از نمایش های سنتی و عامیانه داشت، به عنوان مثال، نمایش «آیین کوسا» را برگزار می کردند که آن از جمله نمایش های مربوط به آذربایجان است. «نوروز خوانی» یا «نوبهار خوانی» هم از دیگر مراسمی است که جمعی برای شادکردن مردم با ساز و دهل، ترانه های عامیانه ای در وصف نوروز می خوانند و به رقص و پایکوبی می پردازند. همچنین نمایش «عروسک گولی» که در مازندران به صورت کارناوالی با شعر و ترانه اجرا می شود، از دیگر نمایش های نوروزی است. «میر نوروزی» نیز یکی از جالب ترین نمایش های این ایام است که امروزه به دست فراموشی سپرده شده، ولی در زمان های گذشته در بیشتر شهرهای ایران مرسوم بوده است. در روزهایی که به نام «میرنوروزی» معروف بود، جوانی را به طنز پادشاه می کردند. او لباس پر زرق و برقی به تن می کرد و از اول نوروز تا سیزده روز در آن شهر، امیر و فرمانده بود و هر فرمانی از عزل، نصب، توقیف، حبس و مصادره می داد، اجرا می کردند که بیشتر کارهای او باعث آزار مردم می شد: آن میر دروغین بین، با اسپک و با زینک شنگینک و منگینک، سربسته به زرینک گوید اجلش کای خر، کو آن همه کرّ و فر وآن سبلت و آن بینی، وآن کبرک و آن کینک ترک خور و گفتن گو، رو دین حقیقی جو تا میر ابد باشی، بی رسمک و آیینک (کلیات شمس) میرنوروزی در ادبیات فارسی نماد قدرت موقت و چند روزه است که دوام چندانی ندارد؛ چنانکه حافظ گوید: سخن در پرده می گویم، چو گل از غنچه بیرون آی که بیش از چند روزی نیست، حکم میرنوروزی این رسم با اندک تفاوتی به نام «خان بازی» در برخی از روستاهای کردنشین شمال خراسان و نیز در اسفراین اجرا می شود و تا سال ۱۳۰۲ شمسی در بجنورد خراسان معمول بوده است. در کردستان نیز رسم «میر میرین» یکی از آیین های نوروزی است و هنوز هم باقی است. آنچه در سده اخیر به صورت «حاجی فیروز» با لباس قرمز و کلاه زنگوله دار و چهره سیاه در حوالی نوروز در خیابان ها و معابر با دایره و ساز و آواز ظاهر می شود، می تواند تغییر شکل یافته همان میرنوروزی باشد. سعید تقریری
دوشنبه ، ۲۴اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اطلاعات]
[مشاهده در: www.ettelaat.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 34]
-
گوناگون
پربازدیدترینها