واضح آرشیو وب فارسی:مهر: مهر گزارش می دهد؛
نامهربانی با یار مهربان/کتابخانههایی که قرائتخانه شدند
شناسهٔ خبر: 3576430 - چهارشنبه ۱۹ اسفند ۱۳۹۴ - ۰۹:۱۹
استانها > خراسان رضوی
مشهد- کتاب همان یار مهربان که از دیرباز نقش زرینی در ثبت و ضبط تاریخ و بستر رشد و شکوفایی ملتهای جهان ایفا کرده اما امروز با تمامی مهربانیهای روا داشته، خود اسیر نامهربانیها شده است. خبرگزاری مهر-گروه استان ها-اعظم ذوالفقاری: فرهنگ ترویج مطالعه و کتاب و کتابخوانی همواره یکی از تأکیدات بسیاری از مسئولان عالیرتبه کشور است و باوجود ایجاد دستگاههایی مانند نهاد کتابخانههای عمومی با گذشت ۱۲ سال از عمر آن در راستای تسهیل امر مطالعه و دسترسی همه آحاد مردم به منابع مطالعاتی ایجاد شده است اما نامهربانیها نسبت به کتاب هر روز بیشتر میشود. دوازده سال پیش مجلس شورای اسلامی قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانههای عمومی کشور را تصویب کرد و پسازآن اداره کتابخانههای عمومی از ادارهای وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خارجشده و بهعنوان نهادی غیردولتی فعالیت خود را آغاز کرد. برای نهاد کتابخانههای عمومی کشور در سال ۸۸ چشماندازی طراحی شد که طی کتابخانههای عمومی کشور باید در زمره کتابخانههای ۱۵ کشور جهان قرار گیرند حال چرا با اتخاذ این تدابیر فرهنگ مطالعه به شکل امروزی است خود پرسشی است که باید در خود کتابخانهها جستجو کرد. با کتابخانه مطلوب فاصلهداریم علی حسینی، مسئول کتابخانه شهدا در مشهد است. این کتابخانه در حاشیه میدان شهدا و در یکی از نقاط مرکزی شهر قرار دارد. وجود ادرات مختلف، مدارس متعدد در اطراف این کتابخانه، فرصتی برای جذب مخاطبان بسیاری را برای آن فراهم میکند. حسینی که سالها است در این کتابخانه با اقشار مختلف مردم کتابخوان ارتباط داشته، نیازها و کمبودهای کتابخانههای عمومی را میشناسد. حسینی در گفتگو با خبرنگار مهر، فاصله کتابخانههای عمومی موجود در مشهد را با استانداردهای یک کتابخانه مطلوب بسیار زیاد ارزیابی میکند و میگوید: هیچکدام از کتابخانههای مشهد استاندارهای لازم را به لحاظ ساختار فیزیکی برخوردار نیست. تنها چند کتابخانه در مشهد بهعنوان مرکز استان هستند که تا حدی این استانداردها رادارند اما آنها هم تنها درصدی از این استانداردها را رعایت کردهاند. وی میافزاید: حتی تعداد کتابخانه های مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی کشورمان به نسبت جمعیت این شهر بسیار کم است. می ادامه می دهد: تنها ۲۶ کتابخانه عمومی در شهر مشهد فعال هستند که در کنار حدود ۱۰ کتابخانه های وابسته به آستان قدس وظیفه اطلاع رسانی را به جمعیت سه میلیونی به عهده دارند. مسئول کتابخانه شهداء مشهد با بیان اینکه آموزش در کتابخانه های عمومی شاخصه ای از یک کتابخانه مطلوب است که به کلی فراموش شده بود، ادامه می دهد: به تازگی نهاد کتابخانه های عمومی به بحث آموزش در کتابخانه ها روی آورده است. کتابخانه یا قرائتخانه با نزدیک شدن بهروزهای برگزاری آزمونهای سراسری در هر سطحی شاهد توجه دانش آموزان و دانشجویان به کتابخانهها است. حسینی میگوید عمده کتابخانههای عمومی این روزها تبدیل به قرائتخانه شدهاند. وی ادامه میدهد: قرائتخانه و کتابخانه دو مفهوم متفاوت هستند اما روزهای شلوغ کتابخانههای عمومی ما مربوط به ایام امتحانات و کنکور است و لذا مخاطب کتابخانه همراه خود کتاب میآورد و تنها از میز و صندلی موجود و فضای آرام کتابخانه استفاده میکند. حسینی معتقد است کمبود بودجه باعث شده کتابهای لازم به کتابخانههای عمومی تزریق نشود و این کتابخانهها را با کمبود منابع مواجه کند. وی ادامه می دهد: شاید همه اینها در کنار هم که جمع شوند بهانه خوبی به مردم دهند که کتابخانه نروند. مردمی که بهسادگی حاضر نیستند بخش اندکی از درآمد خود را برای خرید کتاب صرف کنند. وی می گوید: وقتی سرانه مطالعه جامعه بهقدری پایین است که از اعلام آن شرمسار میشویم، مجهز نبودن کتابخانهها به منابع جدید و رسیدگی نکردن به وضع ظاهری کتابخانهها امری نابخشودنی میشودد و مسئولان در برابر کوتاهی خود چه پاسخی میتوانند ارائه دهند؟ کتابخانهها نیاز مخاطبان خود را پاسخگو نیستند فاطمه حسنزاده، مراجعهکننده کتابخانه فردوسی مشهد است. این کتابخانه در فضای بوستان کودک در حاشیه خیابان کاشانی قرارگرفته است و محلی پر رفتوآمد و قدیمی در مشهد است. حسنزاده نیاز مراجعهکننده به کتابخانه را اینگونه بیان میکند: مراجعهکننده در کتابخانه فضایی تمیز و مرتب میخواهد و قفسههای تفکیکشده نیاز دارد. وی ادامه می دهد: قوانین کتابخانه باید روشن و واضح باشند تا بتواند بهسادگی نیاز خود را از منابع کتابخانه برطرف کند. این بانوی کتابخوان مشهدی که به کتابخانههای متعددی در سطح مشهد مراجعه کرده ادامه میدهد: برخی کتابخانهها نمیتوانند این نیازهای مخاطبان خود را برآورده کنند و گاهی کتابدارها قوانین را بهروشنی برای مراجعهکننده خود توضیح نمیدهند یا در راهنمایی آنها کوتاهی میکنند. کارتهای عضویت سراسر در کتابخانههای عمومی وی به برخی نکات مثبتی که در کتابخانههای عمومی مشهد اشاره میکند و ادامه میدهد: نهاد کتابخانههای عمومی کارتهای عضویت را بهصورت سراسری صادر میکند یعنی شما میتوانید با عضویت در یک کتابخانه از امکانات همه کتابخانههای عمومی کشور بهره ببرید. حسنزاده میگوید: به نظرم برای کسی که علاقه به مطالعه دارد اینیک امکان فوقالعاده است. مثلاً شما وقتی به شهر دیگری مسافرت میکنید میتوانید از منابع کتابخانههای عمومی آن شهرها هم استفاده کنید. وی به سیستم جستجوی کتابخانهها اشاره میکند و ادامه میدهد: سیستم جستجوی سرا سری در کتابخانههای عمومی که چند وقتی است راهاندازی شده، کار مخاطب را برای یافتن منبع موردنیازش بسیار راحت کرده است. مخاطب میتواند کتابخانههایی را که منبع رادارند پیدا کند و به سراغ همان برود. آییننامههای فرا سازمانی دردسر کتابخانهها هستند این بانوی علاقهمند به مطالعه وجود محدودیتها برای استفاده از سالن مطالعه کتابخانه را از ضعفهای برخی کتابخانهها میداند و میگوید: برخی کتابخانهها فضای کافی برای مطالعه ندارند و همین مسئله باعث شده برای رعایت تفکیک جنسیتی در کتابخانه، آن را زوج و فرد کنند. وی خاطرنشان میکند: بااینحال برخی کتابخانهها فضای کافی برای اختصاص به سالن مطالعه بانوان و آقایان بهصورت مجزا دارند اما آییننامههای دست و پاگیر مانع استفاده همهروزه همه افراد از آن میشوند. حسنزاده بیان میکند که در گفتگو با برخی کتابداران متوجه شدهام که این آییننامهها را نهاد کتابخانههای عمومی صادر نمیکند؛ بلکه برخی محدودیتها از طرف اداره اماکن و ارشاد اعمال میشود. حسنزاده ادامه میدهد: برخی از این محدودیتها بهصورت آییننامهای رسمی به کتابخانهها اعلام میشود و برخی دیگر بهصورت رسمی نیست؛ چند نفر به کتابخانه میآیند این تذکرات را شفاها به کتابدارها میدهند. سرانه مطالعه در شان پایتخت معنوی نیست مدیرکل کتابخانههای عمومی خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: باوجود مراکز گسترده علمی، فرهنگی، دینی و نیز بارگاه منور رضوی، سرانه مطالعه درخور شأن شهر مشهد نیست. حسین اکبری بیان کرد: ما فاصله زیادی تا وضعیت مطلوب داریم و سرانه مطالعه در استان خراسان رضوی کمی پایینتر از میانگین کشوری است. وی با اشاره به تعداد ۱۹۵ کتابخانه عمومی در خراسان رضوی با زیربنای ۶۴ هزار مترمربع ادامه داد: بر اساس اعلام نتایج پژوهش سال ۱۳۹۰ شورای فرهنگ عمومی کشور، سرانه مطالعه کشور روزانه ۷۵ دقیقه است این در حالی است که سرانه مطالعه استان خراسان رضوی ۶۴ دقیقه است که این رقم شامل مطالعه کتاب غیردرسی چاپی و الکترونیکی، قرآن و ادعیه، روزنامه چاپی و الکترونیکی و نشریه چاپی و الکترونیکی میشود. اکبری، سرانه مطالعه کتاب غیردرسی کشور را ۱۲.۵۶ دقیقه و استان را هم ۱۰.۰۱ دقیقه اعلام کرد. حسین اکبری در خصوص بخشی از ساختار سازمانی نهاد کتابخانههای عمومی میگوید: طبق قانون نهاد مستقل از دولت است و بهصورت هیئتامنایی اداره میشود و افرادی که در راستای اهداف تعیینشده تأثیرگذار هستند در هیئتامنا عضویت دارند. وی بالاترین مرجع این مجموعه را در استان، انجمن کتابخانههای عمومی میداند و ادامه میدهد: حضور افراد متنفذ و صاحبان مناصب عالی استانی در این انجمن حاکی از اهمیت دادن قانونگذار به این نهاد و امر مطالعه است. اکبری بیان میکند که حضور نمایندهای از سازمان توسعه و برنامهریزی، شهردار و مدیرکل ارشاد در انجمن کتابخانههای عمومی هر شهرستان، به دلیل مسئولیتی است که قانونگذار برای آن افراد تعیین کرده است. وی میگوید: مثلاً اگر شهردار بهعنوان عضو این انجمن تعیینشده به این دلیل است که شهرداریها موظفاند ۰.۵درصد از درآمد خود را به کتابخانههای عمومی اختصاص دهند. یا وظیفه سازمان مدیریت و برنامهریزی در انجمن کتابخانههای عمومی حمایت از فعالیتهای کتابخانهها در امر ساختوساز است. پرداخت نیم درصدی ادای دین شهرداریها به فرهنگ مطالعه اکبری در پاسخ به این سؤال که تاکنون آیا شهرداریهای استان این مبلغ را بهحساب انجمن کتابخانههای عمومی پرداختهاند یا خیر به قانونی اشاره میکند که طی آن اداره مالیات هر شهرستان موظف است نیم درصد را از حساب شهرداریها کسر کند و در اختیار کتابخانههای عمومی قرار دهد. وی می گوید: توجه به این موضوع و الزام به پرداخت این رقم می تواند در توسعه و نگهداری مطلوب کتابخانه ها تاثیر گذار باشد. وی تأکید میکند: ساختاری که نهاد کتابخانههای عمومی برای اداره کتابخانههای وابسته خود تعیین کرده ظرفیتی فوقالعاده ایجاد کرده تا همه آحاد مردم در همه نقاط کشور دسترسی آسان به منابع مطالعاتی داشته باشند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]