واضح آرشیو وب فارسی:الف: بهار سیاست
علی سرزعیم؛ 6 اسفند 94
تاریخ انتشار : پنجشنبه ۶ اسفند ۱۳۹۴ ساعت ۰۹:۳۲
جشنواره فیلم فجر بهار سینماست. اهالی سینما یک سال زحمت می کشند با شوق اینکه در جشنواره فجر ماحصل زحمت آنها دیده شود و مورد تقدیر قرار گیرد. مسابقات المپیک زمانی است که ورزشکاران محصول زحمات چند ساله خود را می چینند. انگیزه کسب مدال المپیک و داشتن افتخار مذکور توجیه کننده همه زحمات یاد شده است. مراسم انتخاب کتاب سال، مراسمی است که نویسندگان ممتاز مورد تشویق قرار میگیرند. این قدردانی های اجتماعی و سیاسی انگیزه نویسندگان را برای عرضه محصولات بهتر تقویت می کند. در عرصه سیاست نیز موسم انتخابات چنین کارکردی دارد. برگزاری انتخابات شور و هیجان سیاسی نه تنها در جامعه بلکه در میان نیروهای سیاسی ایجاد می کند. همانگونه که در هنگام جام جهانی، جامعه متوجه فوتبال و در هنگام جشنواره فیلم فجر، متوجه سینما می شود در عرصه انتخابات نیز به عرصه سیاست توجه می کند و کسانی که عمر خود را صرف فعالیت سیاسی کرده اند مورد توجه قرار می گیرند. اینهمه شور و هیجانی که در روزهای قبل از انتخابات در میان مردم، دانشجویان و فعالان سیاسی دیده می شود همه و همه ناشی از وجود انتخابات است. به انتخابات می توان از دو منظر نگریست. نگرش درجه اول و نگرش درجه دوم. به یاد دارم که روزی یکی از اساتید بنام کشور در سخنرانی خود برای تبیین تفاوت این دو نگاه می گفت که خودش در یک ورزشگاه حضور داشته و هر وقت که تیمی گل می زده او تشویق می کرده است. کسی از این رفتار تعجب کرده بود زیرا انتظار داشت که وی یا هوادار این تیم باشد یا آن تیم. پاسخ ایشان این بود که برای وی دیدن بازی زیبا اهمیت داشته نه برنده یا بازنده شدن یک تیم خاص. به اعتقاد نگارنده باید از این منظر نیز به انتخابات نگاه کرد. اگرچه هر رقابت برنده و بازنده ای دارد و خوشحالی قرین برندگان و ناراحتی قرین بازندگان خواهد شد اما این مانع نخواهد شد تا در شادی ایجاد این فستیوال مشارکت نکنیم کما اینکه اکثر تیم های موجود در جام جهانی مطمئن هستند که به فینال نخواهند رسید اما مشارکت در برگزاری جام جهانی افتخار کمی نیست. در عرصه سیاست و انتخابات این واقعیت که نهایتاً حزب یا احزابی نهایتا شکست خواهند خورد مانع نمی شود تا این اتفاق کارکردهای مثبت خود را نداشته باشد. اینکه نتیجه انتخابات نتیجه خوبی است و آیا مردم در انتخابات عقلانیت لازم را از خود بروز می دهند موضوعی است که از گذشته محل مناقشه بوده است. برخی با استناد به فریب خوردن مردم توسط پوپولیست ها، نتیجه انتخابات را محصول رفتار عقلانی مردم نمی دانند. در مقابل برخی با استناد به اینکه برخی چرخش های سیاستی تنها با انتخاب های خاص مردم در مواقع بحرانی شکل گرفته به اهمیت عقلانیت در رفتار رای دهندگی تاکید می کنند. فارغ از اینکه کدام دیدگاه درست است نمی توان انکار کرد که انتخابات دو کارکرد مهم را نداشته باشد. اولین و آشکارترین کارکرد انتخابات آنست که جنب و جوش جدیدی در میان احزاب و گروه های سیاسی ایجاد می شود. افراد انگیزه می یابند تا وقت بیشتری روی سیاست بگذارند. رایزنی ها، جلسات فشرده، مشورت ها و مذاکرات تشدید می شود. نیروهای جدید یارگیری می شوند و در درون احزاب یک ارزیابی نسبی از عملکرد قبلی افراد سابق صورت می گیرد. این پویایی البته مرهون وجود انتخابات است. دیگر کارکرد آشکار انتخابات، آنست که سیاستمداران به مردم نزدیک می شوند. تا قبل از انتخابات برخی از سیاست مداران حاضر به ارتباط نزدیک با مردم نیستند و جز در راهپیمایی ها با مردم عادی هم قدم نمی شوند. اما نیاز آنها به رای، پای آنها را به دانشگاه ها، مساجد و کانون ها باز می کند. آنها ناگزیر از سخن گفتن صمیمانه می شوند و بدور از تعارفاتی که در پشت دوربین ها و میکروفون ها عرضه می کنند در نزد مردم حاضر می شوند. در بسیاری از مواقع واکنش های طبیعی مردم را به سخنان و اقدامات قبلی خود می بینند و ناگزیر از پاسخگویی می شوند و بازخوردهای خوبی از جامعه به دست می آورند. به اعتقاد نگارنده این دو کارکرد آنقدر اهمیت دارد که می تواند مناقشات حول عقلانی بودن نتایج انتخابات را به حاشیه راند. هرچه رقابت انتخابات منصفانه تر گردد و راه برای رقابت اصولی میان فعالان سیاسی بازتر شود البته کارکردهای گفته شده جدی تر خواهد بود. زمانی یک سیاستمدار عرب گفته بود که اگر کشور بخواهد پیشرفت کند ولی سرمایه نداشته باشد می تواند سرمایه گذار خارجی جذب کند. اگر تکنولوژی نداشته باشد می تواند شرکت های خارجی را به کار گیرد. اما اگر سیاستمدار خوب نداشته باشد راه گریزی نخواهد داشت و نمی تواند سیاستمدار وارد کند. سیاستمدار خوب محصول فرآیند سیاسی خوب است. اگرچه در نظامهای غیردمکراتیک نیز به شکل تصادفی گاه سیاستمداران خوب ایجاد می شوند اما فرآیند سیاسیای که بتواند به شکل نظام مند سیاستمدار بهتر عرضه کند و انگیزه اصلاح رفتار سیاستمداران را به وجود آورد همین فرآیند مبتنی بر نظام انتخابات است. ما در سالهای قبل تجربه کردیم که هر چقدر هم که دانشگاههای خوب داشته باشیم (تخصص و تکنولوژی) و هر چقدر هم که درآمد نفت داشته باشیم (سرمایه)، تا وقتی سیاست مدار خوب نداشته باشیم نمی توانیم به شکل بایسته و مطلوب به رشد اقتصادی دست یابیم. لذا باید این سازوکار را جدی گرفت و برای بهبود و ارتقای آن تلاش کرد. امید است جامعه ما کارکردهای مطلوب انتخابات فارغ از حزب و گروه برنده و بازنده از ثمرات آن بهرهمند شود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]