محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830778832
خصوصی سازی جنگ: بازگشت مزدوران نظامی
واضح آرشیو وب فارسی:فراتاب: فراتاب ـ قصۀ آشنایی است: یکی از ابرقدرت ها مشغول نبرد در سرزمین های دوردست می شود. در آنجا با مقاومتی بیش از حد انتظار روبه رو می شود؛ درحالی که به علت مشکلات سیاسی و نظامی، توان کافی برای مقابله با آن را ندارد. این ابرقدرت تصمیم به استخدام مزدورانِ بعضاً مسلّحِ قراردادی می گیرد تا از این طریق توان جنگی خود را بیشتر کند. به کارگیریِ مزدوران مسلّح، در نهایت، هم به سود این ابرقدرت تمام می شود و هم به ضرر آن. آنها ازسویی خدمات امنیتی لازم برای ادامۀ جنگ را فراهم می کنند و ازسوی دیگر با کشتار غیرنظامیان و افراد بی گناه، موجب دردسر این ابرقدرت می شوند و مشروعیت آن را زیر سؤال می برند. بدون این مزدوران قراردادی، ابرقدرتِ قصۀ ما نمی تواند جنگ را به پایان ببرد. با حضور آنها نیز پیروزی در جنگ بسیار مشکل است. جنگجویان قراردادیِ داستان ما، نه در عراق یا افغانستان، بلکه در شمال ایتالیا هستند و زمان داستان نیز، نه سال ۲۰۰۷ که سال ۱۳۷۷ میلادی است. ابرقدرت قصۀ ما هم ایالات متحده نیست؛ بلکه قلمرو پاپ و تحت فرمانروایی پاپ گریگوری یازدهم است. این قلمرو در جنگ با جبهۀ مخالفین پاپ به رهبری قلمرو دوک نشین میلان است. کشتار بی رحمانۀ غیرنظامیان توسط مزودرانِ مسلّح نیز در عراق رخ نداده؛ بلکه مربوط به ۶۳۰ سال پیش در چزنا در ایتالیا است. همچنین شرکت خدمات نظامی که در اینجا به کارگرفته شده است، دینکورپ اینترنشنال، تریپل کاناپی یا بلک واتر نیست؛ بلکه کمپانی ستاره، کمپانی کلاه، و کمپانی سپید است. این شرکت های تجاری که تخصصشان جنگ افروزی بود، به عنوان شرکت های آزاد شناخته می شدند. ساختار اجرایی آنها همانند شرکت های تجاری بود و سلسله مراتب پیچیدۀ قدرت در آنها حاکم بود؛ به گونه ای که نقش چپاول و غارت به طور نظام مند میان کارکنان توزیع شده بود. مدیریت این شرکت ها نظامی در قرون وسطا بر عهدۀ کاپیتان هایی بود که مانند مدیران ارشد شرکت های تجاری عمل می کردند. شرکت های نظامی خصوصی و مدرن در عصر ما، شباهت های زیادی با نمونه های قرون وسطایی خود دارند. امروزه، ایالات متحده و بسیاری کشورهای دیگر برای اجرای اقدامات امنیتی در خطرناک ترین مناطق دنیا، با چنین شرکت هایی قرارداد می بندند. در اواخر سده های میانی، چنین افرادی را کاندوتیری ۱ (پیمانکار) می خواندند. این افراد متعهد به اجرای اقدامات امنیتی بودند که در قرارداد، یا کاندوته ۲ نوشته شده بود. ساختار گروه های پیمانکاریِ قرون وسطایی و نیز پیمانکاران معاصر به شکل شرکت های تجاری است. خدماتی که عرضه می کنند نیز تنها به مشتریان قدرتمند یا کسانی تعلق می گیرد که حاضر باشند بالاترین بها را برای آن بپردازند. کارمند هر دو مدل مدرن و قرون وسطایی، شامل افراد مسلح از کشورهای مختلف می شود که در درجۀ اول، به دستمزدشان وفادارند. در هر دو مدل، این پیمانکاران نقش ارتش خصوصی را ایفا می کنند که اغلب در نبردهای زمینی حاضر می شوند و قابلیت های رزم دریایی یا هوایی را ندارند. نقش این پیمانکاران بیشتر شبیه به ارتش است تا پلیس یا سایر عوامل اجرای قانون. مزدران بازگشته اند. گروهی که زمانی به یاغی های شرور مشهور بودند، حالا دوباره از سایه بیرون آمده و به ابزاری متعارف برای اعمال قدرت در دنیای سیاست بدل می شوند. امارات متحدۀ عربی صدها مزدور از کشورهای امریکای لاتین استخدام کرده است و آنها را در یمن برای نبرد با حوثی های مورد حمایت ایران به کار می گیرد. نیجریه نیز، پس از ناکامی های چندساله در مبارزه با گروه بوکوحرام، درنهایت این مسئله را به مزدورها سپرد و آنها نیز از عهدۀ کار برآمدند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز از مزدورها برای «آزادسازی» شرق اوکراین استفاده کرد؛ نبردی که همچنان درجریان است. گزارش هایی نیز از حضور مزدورها در برخی مناطق عراق حکایت دارند. مشتریان این بازار، تنها دولت ها نیستند. صنایع مربوط به استخراج مواد خام و سازمان های بشردوستانه نیز برای حفاظت از پرسنل و دارایی های خود در نقاط خطرناک جهان، این مزدورها را استخدام می کنند. در خلیج عمان و دیگر مناطق دریایی که بیم حملۀ دزدان دریایی در آن می رود، کشتی های مملو از اسلحه و پرسنل پیمانکارِ نظامی به کارِ محافظت از کشتی های تجاری مشغول اند. مزودرها در فضای مجازی نیز در قالب «شرکت های انتقامی» فعالیت می کنند. نقش این مزدورانِ مجازی، اجرای حملات سایبری برای ضربه زدن به کسانی است که علیه شرکت های طرف قراردادِ آنها دست به حملات سایبری می زنند. در سال ۲۰۰۸ نیز میا فارو، هنرپیشۀ امریکایی، اعلام کرد که قصد دارد با عقد قرارداد با شرکت بلک واتر، دست به مداخلۀ بشردوستانه در دارفور زده و به نسل کشی در این منطقه پایان دهد. برخی صاحب نظران، مانند مَلکم هیو در کتاب خصوصی سازیِ صلح ۳ (۲۰۰۹)، معتقدند مزودرها باید نقش مکمّل را برای تقویت نیروهای حافظ صلحِ سازمان ملل ایفا کنند. می توان تا حدودی از این ایده دفاع کرد. برخی دیگر از صاحب نظران نیز پیشنهاد استفاده از این نیروها را در مقابله با داعش داده اند. برخی ثروتمندان نیز از امکان استفاده از این نیروها برای پیشبرد اهداف خود سخن گفته اند. انگیزۀ اصلی مزدوران در نبرد، اهداف سیاسی و وطن پرستانه نیست. آنها در درجۀ اول برای کسب سود می جنگند. واژۀ mercenary (مزدور) از ریشۀ لاتین merces به معنای حقوق یا درآمد است. امروزه، این واژه یادآور شرارت، خیانت و قتل و غارت است؛ اما همیشه اینچنین نبوده است. در بیشتر دوره های تاریخی، این پیشه به عنوان حرفه ای شریف، اما خونین شناخته می شده است. به کارگیریِ مزدوران برای جنگیدن در نبردهای مختلف نیز مسئلۀ رایجی بوده است. نمونه های استفاده از این نیروها در تاریخ را می توان در این نمونه ها دید: ارتش اور، تحت پادشاهی شولگی در سال های ۲۰۹۴ تا ۲۰۴۷ پیش از میلاد، ارتش مزدوران یونانی، مشهور به ارتش ده هزارنفری، تحت فرماندهیِ کسنوفون در سال های ۴۰۱ تا ۳۹۹ پیش از میلاد و ارتش مزدورانِ کارتیج ۴ در نبردهای فینیقی ها علیه امپراتوری روم در سال های ۲۶۴ تا ۱۴۶ پیش از میلاد، ازجمله ارتش ۶۰۰۰ نفریِ هانیبال، که برای شکست رومیان در جبهۀ شمالی، با سپاه فیل سواران از رشته کوه آلپ به روم حمله کرد. همچنین، در سال ۳۳۴ پیش از میلاد، زمانی که اسکندر مقدونی به آسیا لشکرکشید، پنج هزار مزدور خارجی در ارتشِ او حاضر بودند. سپاه ایران نیز که در برابر او ایستاد، ده هزار نیروی یونانی در خود داشت. امپراتوری روم، در طول حکمرانیِ هزارسالۀ خود، متکی بر ارتش مزدوران بود. ژولیوس سِزار در نبرد در مقابل ورسنژتوریکس در منطقۀ گال، در شهر آلسیا ۵ محاصره شده بود و ارتشی از سوارانِ مزدورِ آلمانی، او را نجات دادند. حدود نیمی از ارتش شاه ویلیامِ فاتح در قرن یازدهم را مزدوران تشکیل می دادند؛ چراکه او توان تشکیل ارتش منسجم با این مقیاس را نداشت و تعداد شوالیه ها و جنگاوران برای مقابله با لشکرکشیِ نورمن ها در انگلستان کافی نبود. سلسلۀ مملوکان در مصر و سوریه، در سال های۱۲۵۰ تا ۱۵۱۷ نیز در واقع حکومت بردگان مزدوری بود که به دین اسلام گرویده بودند. از اواخر قرن دهم تا اوایل قرن پانزدهم میلادی، امپراتوری روم شرقی، بیزانتین، مزدورانی با نژاد نورس را در حدود قلمرو خود مستقر کرد که به سپاه وارانجی مشهور بودند. آنها به وفاداری، سلحشوری و دلاوری با تبرهای جنگی و همچنین نوشیدن مقادیر زیادی الکل شهره بودند. جنگاوری در اروپا در خلال قرون سیزدهم تا شانزدهم، توسط کاندوتیری های ایتالیا، لاندستکنست های ژرمن و نیز کمپانی های سوئیسی، برتون ها، گسکون ها، پیکارها و سایر مزدورها صورت می پذیرفت. طی سه هزار سالِ گذشته، استفاده از ارتش های خصوصی شیوه ای متداول و اغلب شیوۀ اصلی در نبردها بوده است. در قرن شانزدهم چهرۀ جنگ تغییر کرد و به دنبال آن، جنگاوری های خصوصی نیز دگرگون شدند. با بزرگ ترشدن ارتش و پدیدارشدن سلاح های مرگ بار و مخرب، نبردها در اروپا به طور فزاینده ای خونبارتر شدند. به عنوان مثال، درخلال جنگ سی ساله ۱۶۱۸ تا ۱۶۴۸، در هر عملیات بزرگ به حدود پنجاه هزار جنگجو نیاز بود. در حدود همین تعداد جنگجو در نبردهای اصلیِ این جنگ ها، از جمله وایت ماونتین (در سال ۱۶۲۰)، برایتنفلت (۱۶۳۱)، لاتزن (۱۶۳۲)، نورتلینگن (۱۶۳۴)، ویتشتوک (۱۶۳۶)، و روکروئا (۱۶۴۳) شرکت داشتند. ارتش در این دوران، آمیزه ای از مزدوران و سپاهیان ملّی بود. انگیزه های میهن پرستانه ارتباطی با خدمت نظامی نداشتند. به علت افزایش تقاضا برای نیروهای نظامی، گونۀ جدیدی از صنعت جنگ افروزی درحال شکل گیری بود. بنگاه های جدیدی به شکل «سرمایه گذاران نظامی» پدیدآمدند که نقششان تجهیزِ گردان های رزمی و اجارۀ آنها به کسانی بود که به این خدمات نیاز داشتند. سرمایه گذاران نظامی با مزدوران متفاوت بودند و می توانستند ارتشی کامل را سازمان دهی کنند. فرمانروایان نیز با استفاده از این «گردان های اجاره ای» یا ارتش های پیمانکار می توانستند بدون نیاز به مخارج هنگفت یا اصلاحات مالی، دست به کشورگشایی های بزرگ بزنند. این پدیده درنهایت موجب رفع موانع حضور در نبردهای مختلف شد و فرمانروایان را بیش ازپیش به جنگ افروزی تشویق کرد. یک نمونه از سرمایه گذاران نظامیِ بزرگ در تاریخ، ارنست وان مانسفلت، فرمانده نظامی ژرمن است. او توانست ارتشی کامل برای قلمرو الکتور پلاتاین فراهم آورد. نمونۀ دیگر، یکی از بازرگانان آمستردام به نام لویی دو خِر است که نیروی دریایی سوئد را به وجود آورد. سرمایه دار و اشراف زادۀ اسپینولا از جنوای ایتالیا نیز امور نظامیِ پادشاه اسپانیا در سرزمین هلند را بر عهده داشت. برنارد وان وایمار نیز نمونۀ دیگری از سرمایه دارانی است که ابتدا ارتش سوئد و سپس ارتش فرانسه را تأسیس کرد. یکی دیگر از سرمایه گذاران نظامی بسیار مشهور، آلبرت وان والنشتاین بود که با ایجاد ارتشی بزرگ برای فردیناند دوم، امپراتور مقدس روم، به ثروتمندترین فرد اروپا بدل شد. در اواخرِ جنگ های سی ساله، بازارِ خدمات نظامی از اشراف زادگانی چون والنشتاین فراتر رفت و خرده پاهایی همچون سرهنگ های مزدور و سرمایه داران خرد نیز پا به این تجارت نهادند. آنها از طریق شبکۀ اعتبار و تدارکاتی که در شهرهای آمستردام، هامبورگ و جنوا مستقر بود در این حوزه تجارت می کردند. سرمایه گذاران نظامی شبیه موجودی دورگه بودند؛ چراکه هم سرمایه گذار بودند و هم به سرداران نظامی شبهات داشتند؛ درست مثل مزدوران. آنها نیز پیمانکاران بخش خصوصی به حساب می آمدند که عمدتاً برای کسب سود مادی،در نبردهای نظامی سرمایه گذاری می کردند. اما برخلاف مزدوران، رابطۀ میان این سرمایه گذاران و دولت های طرف حسابِ آنها، رابطه ای انحصاری بود و نقششان نیز ساختن ارتش برای این دولت ها بود و نه فرماندهی نیروهای نظامی. این سرمایه گذاران نقش شرکای نظامی را میان بخش دولتی و بخش خصوصی ایفا می کردند. آنان از طرفی مانند مزدوران، با انگیزۀ کسب سود به جنگ افروزی می پرداختند و از طرف دیگر مانند ارتش های ملی به دولت های طرف قراردادِ خود وفادار بودند. سرمایه گذاران نظامی چهرۀ تجارت جنگ را دگرگون کردند و آن را از شکل یک بازار آزاد به بازاری واسطه ای تبدیل کردند. در بازار آزاد، نبرد، شکل کالایی به خود می گیرد؛ به این صورت که مصرف کنندگان و عرضه کنندگان کالای جنگ افروزی، یکدیگر را در بازار می یابند، برسر قیمت چانه زنی می کنند و درنهایت جنگ را آغاز می کنند. در چنین وضعیتی، هر دوسوی معامله معمولاً نامحدودند. طبیعتِ بازار نیز آزاد و بدون دخالت دولت ها است. به عنوان مثال، مزدورانی مانند کاندوتیری ها معمولاً برای کسی می جنگیدند که قیمت بیشتری به آنها پیشنهاد دهد و در صورتی که جیبشان از طرف دیگر پر می شد، تغییر جبهه می دادند. هر زمان نیز که احساس نیاز می کردند، به دنبال جنگ می رفتند و گاه نیز جنگی را آغاز می کردند. وقتی هم که بازار کساد بود، معمولاً دست به غارت روستاها می زدند. این غارت ها همچنان ادامه داشت تا اینکه یا قرارداد جدیدی برای جنگیدن پیدا می کردند یا اینکه در ازای دریافت مبلغی، به غارت خود خاتمه می دادند. بازار آزاد، خود مشوقی برای ترویج جنگ و خشونت بود. اما وضعیت در بازار واسطه ای که با ظهور سرمایه گذاران نظامی به وجود آمد، متفاوت بود. شرایط جدید موانعی را بر سر راه عرضه کنندگان نیروی نظامی و حامیان مالی آنها پدیدآورد. اما شراکت بلندمدت و انحصاریِ میان بخش دولتی و بخش خصوصی توانست منافع هر دو گروه را تأمین کند؛ به گونه ای که هزینۀ کارشکنی برای هر کدام از دو طرف معامله را بالاتر برد و درنهایت ثبات را به بازار بازگرداند. به عنوان مثال، والنشتاین هیچ انگیزه ای برای خیانت به فردیناند دوم نداشت. او درعوض مهم ترین منبع درآمد برای والنشتاین بود. شاه فردیناند دوم هم علاقه ای به نقض پیمان خود با والنشتاین نداشت؛ چراکه در زمان جنگ و برای ادامۀ بقای پادشاهی خود به این سرمایه گذار ِنظامی نیاز داشت. به عبارت دیگر، وابستگیِ این دو به یکدیگر، بسیار بیشتر از وابستگیِ مزدوران قرون وسطا و مشتریانشان بود. این شکل از رابطه قبل از این هم وجود داشت؛ اما در زمان والنشتاین فراگیر شد. وجود منافع مشرک و بلندمدت، مانع بروز فساد و خیانت در این روابط شد و درنتیجه، بازارِ نیروهای نظامی را به بازاری باثبات و منسجم تبدیل کرد. دوران گذار از ارتش های خصوصی به ارتش های دولتی آرام و طولانی بود. این گذار چند قرن به طول انجامید؛ چراکه طی این زمان، دولت ها مشغول انسجام بخشیدن به قدرت سیاسی خود در قارۀ اروپا بودند. باتوجه به پیامدهای مخرب استفاده از مزدوران، غارت های آنها در روستاها و نیز تهدیدی که متوجه دولت های مستقر می کردند، تا حدود سال ۱۶۵۰ برای حکمرانان روشن شده بود که خدمات نظامیِ خصوصی دیگر صرفۀ اقتصادی ندارد. نیاز به ارتشی دولتی با ساختاری نظام مند جهت آموزش سربازان حس می شد. این ارتش می بایست به طور حرفه ای سازمان دهی می شد، در زمان های جنگ و صلح و تابستان و زمستان آماده به خدمت می بود و نیروهای آن به طور منظم و از منابع مطمئن، تأمین و جایگزین می شدند. نکتۀ مهم آن است که مخارج چنین ارتشی می بایست توسط دولت تأمین می شد تا وفاداریِ آن به دولت پایدار بماند. به عنوان نمونه، پس از قرارداد صلح پیرنه در سال ۱۶۵۹، کشور فرانسه از طریق جذب اکثر افسران لوئی چهاردهم، ارتشی منسجم با عنوان ژاندارمری تشکیل داد و شش لشگر پیاده نظام را پایه نهاد. وجود چنین ارتشی بود که لوئی چهاردهم را قادر ساخت تا نیروهای خود را در نبرد انتقال طی سال های۱۶۶۷ تا۱۶۶۸ با سرعت و کارآیی زیاد جابه جا کند. به این ترتیب او توانست مناطق موسوم به هلند اسپانیایی و فرانش کونته در شرق فرانسه را از کنترل امپراتوری هاپسبورگ خارج ساخته و به قلمرو خود منضم کند. این پیروزی موجب شد تا لوئی چهاردهم پس از جنگ، ارتش خود را بیش ازپیش گسترده سازد. در همان زمان، در انگلستان، الیور کرامول مشغول ساخت ارتشی شبیه به ارتش لوئی چهاردهم بود: ارتش نوین. پس از بازسازی پادشاهیِ بریتانیا در سال ۱۶۶۰، شاه چارلز دوم اجازه یافت تا پنج گردان از ارتش خود را نگه داشته و ارتشی سه هزارنفره تشکیل دهد. این لشگرهای کوچکِ حرفه ای نقطۀ آغازی برای شکل گیریِ ارتش های ملی بودند که طی قرن های آتی ظهور کردند. تا سه قرن پس از آن دوران، دولت ها به مرور سنت استخدام مزدوران را کنار نهادند. اکتشاف باروت نیز در به حاشیه راندن مزدوران مؤثر بود؛ چراکه مهارت های جنگی آنان را بی ارزش کرد. دهقانان و روستاییان نیز توانستند در مقابل غارت آنان از خود دفاع کنند. رشد بوروکراسیِ دولتی، امکان سازمان دهی ارتش های عظیم و اخذ مالیات برای تأمن مخارج ارتش را برای حکومت فراهم آورد. تفکرات روشنگرانه و انقلاب های سیاسی که به دنبال آنها پدید آمد نیز موجب افزایش پیوندهای سیاسی میان سربازان و دولت های مرکزی شد و عرصه را بر مزدوران تنگ تر کرد. ایده هایی همچون نظریۀ قرارداد اجتماعی، قیام ملّت ها، اصلاحات ناپلئونی، رشد ملّی گرایی و اصطلاحاتی شبیه به اینها، همگی بر وجود هسته ای نظامی و ارتشی ملّی برای دفاع از میهن تأکید داشتند. این موضوع امروزه رکن اصلی ارتش های ملی است. با پایان قرن هجدهم، ارتش های ملی به اندازه ای رشد کرده بودند که در نقل قولی از فردریش وان شروتر، وزیر پادشاهیِ پروسیا، آمده است: «پروسیا یک کشور دارای ارتش نیست؛ بلکه ارتشی است که یک کشور دارد.» با گذشت زمان، دولت ها به کنشگران اصلی در بازار نیروی نظامی تبدیل شدند و رفتارهای رقابتی در این بازار، مثل فعالیت مزدوران را غیرقانونی اعلام کردند. تنها استثنا برای دولت هایی بود که می خواستند در ازای دریافت مبلغی، ارتش خود را به دولت های دیگر «اجاره» دهند. در خلال جنگ انقلابی امریکا، بریتانیای کبیر با اجارۀ حدود سی هزار نیرو از حکومت های آلمان عمدتاً از حکومت هسه کاسل، ارتش خود را دوبرابر کرد و از این طریق توانست شورش علیه استعمار خود را سرکوب کند. امریکایی ها به این سربازان آلمانی هاسیان می گفتند. همچنین، باوجوداینکه دزدی دریایی غیرقانونی بود و در صورتی که دزدان دریایی دستگیر می شدند، سروکارشان با چوبۀ دار بود، دولت ها گاه کشتی های جنگی یا تجاریِ دزدان دریایی را برای انتقام جویی و حمله به کشتی دشمنان خود اجاره می کردند. دولت ها برای تشویق این دزدان دریایی، به آنها اجازه می دادند تا پس از تصرف کشتی دشمن، دست به دزدی های خرده ریز بزنند. در آن دوران مرز روشنی میان دزدان دریایی و کشتی های تجاریِ مسلح وجود نداشت. دزدی دریایی غیرقانونی تلقی می شد؛ چون، به قول یکی از قاضی های قرن نوزدهم، «این اقدام تحت شرایطی صورت می گیرد که پذیرش مسئولیتِ پرداخت دستمزد به آنها توسط یک دولت مشخص، ممکن یا عادلانه نیست». در سال ۱۸۵۶، زمانی که ملّی گرایی روبه رشد بود، اعلامیۀ پاریس در مورد احترام به قوانین دریانوردی، استفاده از کشتی های تجاریِ مسلح را برای جنگ ممنوع اعلام کرد. دولت ها همچنین، گاه ادارۀ امور نظامی را به شرکت های تجاریِ شبه دولتی محول می کردند؛ مثل کمپانی هلندی یا بریتانیایی ِهند شرقی. این شرکت ها نیروی نظامی خود را داشتند. اما آخرین باری که یک دولت، ارتشی از نیروهای خارجی تأسیس کرد، در جنگ کریمه در سال ۱۸۵۴ بود. در آن زمان، بریتانیای کبیر ۱۶۵۰۰ مزدور را به استخدام خود درآورد. در قرن بیستم، قدرت دولت های ملی به اوج خود رسید و موجب شد تا بازار آزادِ نیروهای نظامی، زیرزمینی شود. مهم ترین جنگ های این دوران، یعنی جنگ های جهانی اول و دوم و نیز جنگ سرد، میان دولت های ابرقدرت شکل گرفت و ارتش های ملّی عظیمی در این جنگ ها به کار گرفته شدند. در نظریۀ روابط بین الملل، این پیش فرض مسلم انگاشته شده است که تنها دولت ها مشروعیت جنگ افروزی دارند. این مسئله در «قانون جنگ» نیز مدوّن شده و به تصویب جهانی رسیده است. این قانون تنها برای سروسامان دادن به جنگ هایی است که میان دولت ها شکل می گیرد و کنشگرانِ مسلّحِ غیر دولتی را نادیده می انگارد. جفری بست، تاریخ نگار و نظریه پرداز حقوق در کتاب بشر در جنگ ۶ (۱۹۸۰) در توصیف سال های ۱۸۵۶ تا ۱۹۰۹، از این دوران به عنوان «آغازِ فراگیریِ قانون مندشدنِ جنگ افروزی» نام می برد. درعین حال، «جنگ های کوچکی» را که در مناطق مستعمره و سرزمین های مرزی رخ می داد و گاه شکل نسل کشی نیز به خود می گرفت، به کلی نادیده گرفته است. علی رغم تلاش هایی که برای غیرقانونی کردن حرفۀ مزدوری انجام پذیرفت، استفادۀ دولت ها از مزدوران تا قرن بیستم نیز ادامه یافت. مثلاً لژیونِ سربازان خارجی در سپاه فرانسه، از سراسر جهان نیروی نظامی استخدام می کند؛ اما همچنان بخشی از ارتش فرانسه به حساب می آید. این لژیونِ نظامی فقط از پاریس دستور می گیرد، از قوانین نظامی فرانسه پیروی می کند و فرماندهی آن نیز با افسران فرانسوی است. گروه ببرهای پرنده را که در سال های ۱۹۴۰ و ۱۹۴۱ علیه نیروهای اشغالگر ژاپنی در چین وارد نبرد هوایی شد، پرسنل سابق ارتش امریکا اداره می کردند. این گروه پیش از اعلان جنگ عمومی، توسط دولت امریکا به عنوان نیرویی برای مقابله با ژاپن به کار گرفته می شد. شرکت واچ گارد اینترنشنال، یک کمپانی خصوصیِ نظامی در بریتانیا، تقریباً به طور کامل توسط کهنه سربازان حاضر در نیروی خدمات ویژۀ هوایی بریتانیا اداره می شود. تخصص آنها عرضۀ خدمات پروازی در عملیات های کوتاه و ضربتی در اوضاع آشفتۀ جنگی است و تنها به طور قراردادی و در موقعیت هایی که به سود منافع ملی بریتانیا است، وارد عمل می شوند. استفاده از این نیروها به سیاست مداران این امکان را می دهد که درصورت شکست یک عملیاتِ پنهانی بتوانند به راحتی آن را انکار کنند. اما این مزدورانِ مورد حمایت دولت، استثنا هستند و از قرن بیستم به این سو، استفاده از این نیروها مرسوم نبوده است. در این دوران، بیشترِ مزدوران زندگی پنهانی داشتند و عوض آنکه به طور علنی در بازار آزاد به دنبال قراردادهای سودآور بگردند، تنها در سایه به صورت جنگاوران خصوصی عمل می کردند. آنها به صورت فردی در مناطق بحرانی دنیا مثل چین، امریکای لاتین و خصوصاً افریقا پراکنده بودند. کارفرمایان آنها افراد و نهادهای متنوعی بودند؛ مثلاً، گروه های شورشی، دولت های ضعیف، شرکت های چندملیتی که در مناطق خطرناک به فعالیت مشغول بودند و نیز قدرت های استعماریِ پیشین که به دنبال اثرگذاریِ مخفیانه در امور مستعمرات سابق خود بودند. مشخصاً، روند استعمارزدایی که پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد، فرصت مناسبی برای این گروه های مسلحِ غیردولتی فراهم کرد. جنبش تجزیه طلبیِ کاتانگا و بحران کنگو در سال های ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۸ صدها مزدور را به این منطقه از افریقا جذب کرد. برخی از این مزوران به عنوان «وحشتناک ها» شناخته می شدند. مایک هوآر ایرلندی موسوم به «دیوانه» و باب دنارد فرانسوی از این جمله بودند. رفتار وحشیانۀ آنها دست مایۀ ساخت فیلم های اثرگذاری همچون «غاز وحشی» ۷ (۱۹۷۸) و «سگ های جنگی» ۸ (۱۹۸۰) شد. فیلم اول زندگی هوآر را در نقش یک مشاور فنی به تصویر می کشد و فیلم دوم نیز بر اساس رمان فردریک فورسایت ساخته شده، که از زندگی دنارد الهام گرفته است. همین جنگ های ضداستعماری در افریقا بود که موجب شد کنوانسیون های سوم و چهارم ژنو در ممنوعیت حرفۀ مزدوری به تصویب برسند. بهترین تعریف قانونی از مزدوری که اغلبِ کشورها آن را پذیرفته اند، در بند ۴۷ از پروتکل اول آمده است. زبان به کاررفته در این بند بسیار محدود و مبهم است؛ به گونه ای که تقریباً هیچ کس را شامل نمی شود. همانگونه که بِست نیز در کتاب خود می گوید، «هر مزدوری که نمی تواند خود را از شمول این تعریف خارج سازد، لایق کشته شدن است. وکیل او نیز لیاقت بیش از این را ندارد» اما نکتۀ مهم تر، تعریف این پدیده نیست. مسئله اینجا است که قوانین بین المللی در این حوزه قابلیت اجرا ندارند؛ چراکه مزدوران، با قدرتی که دارند، می توانند روند اجرای قانون را مختل سازند. به فاصلۀ کوتاهی پس از جنگ سرد، جهان شاهد ظهور مجدد نیروهای مسلح خصوصی بود. نخستین بنگاه واقعی خدمات مزدوری در افریقا ظهور کرد. پس از سقوط رژیم آپارتاید در افریقای جنوبی، سربازان بیکاری که در یگان های مخصوصی همچون گردان سی ودوم و یگان ویژۀ پلیس، موسوم به کوئاووت آموزش دیده بودند، اولین شرکت خصوصیِ خدمات نظامیِ مدرن را تأسیس کرده و نام آن را نیز اکسکیوتیو آوتکامز نهادند. این شرکت، به عکس کمپانی واچ گارد، یک شرکت سرمایه گذاری نظامی نبود؛ بلکه به واقع شرکت خدمات مزدوری بود و به دنبال کسب سود از طریق قراردادهای استخدام مزدور بود. این شرکت در کشورهای آنگولا، موزامبیک، اوگاندا و کنیا به فعالیت مشغول بود. در سال ۱۹۹۴، این شرکت به کوفی عنان، مدیر وقت صلح بانان سازمان ملل، پیشنهاد کمک برای توقف نسل کشی در رواندا را داد؛ اما عنان با این استدلال که «دنیا احتمالاً آمادۀ خصوصی سازیِ صلح نیست»، این پیشنهاد را نپذیرفت. اما ایدئولوژیِ عنان به قیمت گزافی تمام شد؛ چراکه در آن نسل کشی بیش از هشتصدهزار نفر جان خود را از دست دادند. این کمپانی در سال ۱۹۹۸ تعطیل شد؛ اما بازار برای نیروهای مزدور، روبه رشد بود. پس از آن، اعضای کمپانی اکسکیوتیو آوتکامز به تأسیس شرکت سندلاین اینترنشنال کمک کردند. این شرکت که مقر آن در لندن قرارداشت، توسط سه چهرۀ نظامی اداره می شد: تیم اسپایسر، نظامی سابق انگلیسی، سایمن من، عضو سابق نیروی خدمات ویژۀ هوایی بریتانیا و سرهنگ برنارد مکیِب، عضو بازنشستۀ نیروهای ویژۀ ارتش امریکا. در سال ۱۹۹۷، جولیوس چان، نخست وزیر کشور پاپوئا گینۀ نو، طی قراردادی به ارزش ۳۶ میلیون دلار، کمپانی سندلاین را برای بازپس گیریِ معادن مس در جزیرۀ بوگنویل به استخدام درآورد. ارتش این کشور از این اقدام شرکت سندلاین جلوگیری کرد و مزدوران آن را دستگیر کرد، سلاح هایشان را ضبط کرد و آنها را به کشور مبدأ بازگرداند. چان مجبور به استعفا شد و تمام این ماجرا با عنوان «ماجرای سندلاین» در خبرها پیچید. در رویداد مشابهی نیز، احمد تیجان کابا، رئیس جمهور برکنارشدۀ سیرالئون برای آموزش و تجهیز چهل هزار نیروی شبه نظامی و صلح بان از اقوام کاماجور، با شرکت سندلاین قراردادی منعقد کرد. او به دنبال آن بود تا با این نیرو بتواند گروه های نظامی را مغلوب سازد و به مناطق دارای الماس دسترسی یابد. کمپانی سندلاین حتی متعهد به حمایت از کودتا در کشور گینه در همسایگی سیرالئون شده بود. این مورد نیز با شکست روبه رو شد و نتیجۀ آن رسوایی سیاسی در بریتانیا بر سر ارسال اسلحه به افریقا بود. پس از آن، این جنگاورانِ خصوصی پراکنده شدند و در جبهه های مختلف به نبرد پرداختند. در سال ۲۰۰۴، سایمون من به فرماندهی گروهی از مزدوران مشغول شد که هدفشان سرنگونی دولت گینۀ استوایی، کشوری با منابع غنی نفتی بود. این گروه متهم به دریافت کمک مالی از مارک تاچر، فرزند نخست وزیر پیشین بریتانیا بود. این عملیات که با نام کودتای وونگا نیز شناخته می شود، شکست خورد. سایمون من نیز به زندان افتاد. مکیِب نیز پس از ترک شرکت سندلاین، به عنوان مدیر بخش امنیتی در شرکت نفت ماراتن در تگزاس مشغول به کار شد. این شرکت، سرمایه گذاری هنگفتی روی میادین نفتی در گینۀ استوایی کرد. اسپیسر نیز بلافاصله پس از اشغال عراق توسط ایالات متحده در سال ۲۰۰۳، شرکت جدیدی را با عنوان شرکت خدمات دفاعی ایجیس در لندن تأسیس کرد و موفق به عقد قراردادی به ارزش ۲۹۳ میلیون دلار با ارتش امریکا در عراق شد. امروز، نوادگان کمپانی اکسکیوتیو آوتکامز همچنان زنده و پایدارند. اشغال نظامی عراق و افغانستان توسط ایالات متحده بازار را برای عرضۀ خدمات نظامی خصوصی مجدداً مهیا کرد. سیاست گذاران در امریکا، به خصوص دیک چِینی، معاون اول رئیس جمهور و دونالد رامسفلد، وزیر دفاع، معتقد بودند که «جنگ تنها چند هفته به طول خواهد انجامید و به ماه نمی رسد». البته این مربوط به بیش از یک دهۀ پیش است. سیاست مداران در این کشور به زودی دریافتند که ارتش ایالت متحده که نظامش مبتنی بر سربازگیریِ اختیاری است، نمی تواند نیروی نظامی کافی برای ادامۀ جنگ را از امریکا استخدام کند. برای حل این معضل، آنها گزینه های شومی پیش ِرو داشتند: اول، اینکه نیروهای خود را از معرکه خارج کنند و شکست را بپذیرند؛ دوم اینکه قوانینی تصویب کنند که بتواند جای خالی سربازان را پر کند؛ سوم اینکه منتظر بنشینند به این امید که متحدانشان به همراه سازمان ملل آنها را در خروج از جنگ یاری کنند و چهارم و آخر هم اینکه جنگ را با پیمانکارها پیش ببرند. سه راه حل اول، یا خودکشی سیاسی بود یا واقع بینانه نبود. بنابراین، چاره ای جز پناه بردن به پیمانکاران نظامی نبود. این سیاست در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما نیز ادامه یافت. پیمانکاری احتمالاً چهرۀ جدید جنگ امریکایی است. برای کشوری ثروتمند که به دنبال حضور نظامی در خارج از سرزمین خود است، اما شهروندانش علاقه ای به ریخته شدن خون خود ندارند، چنین راه حلی منطقی به نظر می رسد. پیمانکاران سهمی معادل پنجاه درصد نیروهای امریکایی در عراق و ۵۵ درصد آنها در افغانستان را تشکیل می دهند. این رقم در مقایسه با جنگ جهانی دوم افزایش چشمگیری داشته است؛ چراکه در آن زمان، تنها ده درصد از نیروهای نظامی پیمانکار بودند. این سؤال مطرح است که آیا ایالات متحده قصد دارد در نبردهای آتی، هشتاد تا نوددرصد از نیروهای نظامی خود را از طریق پیمانکاری تأمین کند؟ حدود ۲۵ درصد از آمار تلفات سربازان امریکایی از زمان آغاز جنگ در عراق و افغانستان نیز متعلق به پیمانکاران است. در سال ۲۰۰۳، مرگ ومیر پیمانکاران تنها چهاردرصد از کل کشته ها بود. در سال ۲۰۱۰، تعداد سربازان پیمانکارِ کشته شده از تعداد تلفات نیروهای رسمی نظامی بیشتر شد. به این ترتیب، برای اولین بار در تاریخ، تلفات سربازان قراردادی از تلفات ارتش امریکا در جبهه های جنگ بیشتر شد. به علاوه، این ارقام تخمین هایی بسیار محافظه کارانه است؛ چراکه ایالات متحده داده های مربوط به این نوع سربازان را منتشر نمی کند و کمپانی های طرف قرارداد این کشور نیز آمار تلفات را بسیار دست پایین اعلام می کنند؛ زیرا تعداد تلفاتِ زیاد، ممکن است کاروکسب آنان را با خطر مواجه سازد. بیشترِ پیمانکاران در عراق و افغانستان، بی ضرر بوده اند و تنها به عرضۀ خدمات پشتیبانی و غیرمسلحانه می پرداختند. تنها دوازده تا پانزده درصد از پیمانکاران، مرگبار بوده اند یا نقششان آموزشِ کشتنِ دیگران بوده است. بااین حال، شکست پیمانکاران مسلح تأثیر مخرب چشمگیری بر جای می گذارد. نمونۀ این اثر مخربِ راهبردی را می توان در سال ۲۰۰۷ در کشتار میدان النسور در بغداد دید. زمانی که چند نفر از پرسنل شرکت بلک واتر هفده شهروند غیرنظامی را در وسط میدان شهر کشتند، یکی از وقایع بسیار سیاه جنگ برای امریکا رقم خورد. سرمایه گذاری ایالات متحده روی صنعت خدمات نظامیِ خصوصی، جنگ را تبدیل به کالای بازرگانی سودآوری کرده است. ارزش این بازار چندان روشن نیست. تخمین متخصصین چیزی بین بیست تا صدمیلیارد دلار در سال است. آنچه روشن است، این است که در خلال سال های ۱۹۹۹تا۲۰۰۸، تعهدات وزارت دفاع امریکا به پیمانکاران از ۱۶۵میلیارد دلار به ۴۱۴میلیارد دلار افزایش یافته است. در سال ۲۰۱۰، ارتش ایالات متحده ۳۶۶میلیارد دلار تعهد به پیمانکاران داشت. این رقم شش برابر کل بودجۀ دفاعی انگلستان است. به علاوه، این رقم تنها مربوط به تعهدات نظامی است و شامل قراردادهایی نیست که سایر نهادهای دولتی مانند وزات خارجه یا ادارۀ توسعۀ بین المللی امریکا ۹ و سایر نهادهای وابسته به آنها منعقد می کنند. میزان واقعی پولی که ایالات متحده به پیمانکاران امنیتیِ خود می پردازد، به هیچ وجه روشن نیست. میزان وابستگی ایالات متحده به پیمانکاران به قدری است که می توان گفت این ابرقدرت برای جنگ افروزی، به لحاظ راهبردی وابسته به بخش خصوصی است. ایالات متحده همچنین، درعمل صنعت نظامیِ خصوصی را قانونی کرده و کشورهایی مثل نیجریه، امارات متحدۀ عربی و روسیه را به استخدام مزدور تشویق می کند. حتی شرکت های نفتی و خطوط کشتی رانی امروزه اقدام به استخدام مزدور می کنند. این رویدادها کمتر در خبرها می آیند و حتی توجه عمومی به آنها نیز چندان زیاد نیست. همین مسئله موجب شده است استخدام مزدور، روزبه روز بیشتر در روابط بین الملل به عنوان امری پذیرفته شده تلقی شود. به طور خلاصه، مزدوران به عرصه بازگشته اند. بعید است که آنها عرصه را خالی کنند و مجدداً به حاشیه بروند. جنگ افروزیِ خصوصی در طول تاریخ امری عادی بوده است و نه یک استثناء. چهارصدسال گذشته خلاف روند عادی بوده است. بازگشت آنها به عرصۀ سیاست و جنگ افروزی تبعات مهمی در پی دارد. در دسترس بودنِ ابزارهای جنگی برای هرکسی که بتواند پولش را بپردازد، می تواند چهرۀ جنگ، انگیزۀ جنگیدن و آیندۀ جنگ را دگرگون سازد. اگر با پول بتوان نیروی جنگی خرید، شرکت های بزرگ و افراد بسیار ثروتمند می توانند به ابرقدرت های جدیدی بدل شوند. مزدوران جدیدی نیز برای رفع تقاضای بازار ظهور خواهند کرد و براساس قانون جنگ، سلاح ها روزبه روز کشنده تر می شوند. مزدورانِ بیشتر به معنای جنگِ بیشتر است؛ چراکه با آغاز و گسترش جنگ، آنها نیز سود بیشتری می برند و در مدت زمان میانِ قراردادهای جنگی خود نیز دست به اقدامات خرابکارانه می زنند. همچنین، نوع جدیدی از نبرد، ظهور خواهد کرد: جنگ قراردادی. چنین جنگی تابع منطق بازار است و پدیده هایی مثل رشوه، خریدن رقیب و فریب کاری در جنگ نیز فراگیر خواهند شد. در این صورت، نظم جهانی روزبه روز شبیه به اروپای قرون وسطا خواهد شد. مزدوران شیوۀ جنگیدن و آرایش جنگ را تعیین می کنند و ثروتمندان می توانند هر زمانی و به هر بهانه ای جنگی جدید راه بیندازند. در توصیف چنین نظمی تنها می توان اصطلاح «بی نظمیِ پایدار» را به کار برد: نظمی جهانی که فقط دربردارندۀ مشکلات جهان است و راه حلی برای برون رفت از آنها عرضه نمی کند. چنین جهانی مدتی است از راه رسیده است. [۱] condottieri [۲] condotte [۳] Privatising Peace [۴] Carthage [۵] Alesia [۶] Humanity in Warfare [۷] The Wild Geese [۸] The Dogs of War [۹] USAID ترجمه: محمد حسین منبع: سایت ترجمان
پنجشنبه ، ۶اسفند۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فراتاب]
[مشاهده در: www.faratab.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]
-
گوناگون
پربازدیدترینها