واضح آرشیو وب فارسی:دزنیوز: جدای از اسناد صنعت فلز کاری در دوران هخامنشیان اشاره دارند و در موزه های داخلی و خارجی نیز نمونه های زیادی از محصولات فلزی دوره هخامنشیان موجود است، به طور کلی عصر هخامنشیان سبک معین و معلومی دارد. در جام های نقره ای که یکی در موزه بریتانیا و دیگری در موزه آرمیتاژ لنینگراد […]جدای از اسناد صنعت فلز کاری در دوران هخامنشیان اشاره دارند و در موزه های داخلی و خارجی نیز نمونه های زیادی از محصولات فلزی دوره هخامنشیان موجود است، به طور کلی عصر هخامنشیان سبک معین و معلومی دارد. در جام های نقره ای که یکی در موزه بریتانیا و دیگری در موزه آرمیتاژ لنینگراد نگهداری می شود پایه اولی از مجسمه مرغ خیالی که دارای شاخ و منقار است تشکیل شده و دیگر مجسمه بزکوهی است که بال و ریش دارد. از این رو شواهد نشان می دهد که هنر مینا کاری در این زمان مرسوم بوده است. آخرین بازماندگان فرید فرقانی ازجمله هنرمندان خراسانی است که سال های جوانی عمرش را با اشتغال به جوشکاری، قلم زنی و طراحی روی مفتول های فلزی صرف کرده است و به قول خودش اکنون در فهرست آخرین بازماندگان فعال در این رشته قرار دارد. وی بابیان اینکه یکی از مهم ترین کاربردهای این هنر، در زیورآلات است بیان می کند: میناکاری خانه بندی بر روی جام، سرویس چای خوری، سینی، ظرف شیرینی و موارد مشابه انجام می شود و به دلیل سختی کار قیمت برخی از ظروف به ۱۰۰ میلیون تومان هم می رسد. هنری که ویترین برای عرضه ندارد وی بزرگ ترین مشکل هنرمندان فعال در این رشته هنری را نبود ویترین فروش عنوان می کند و می افزاید: بی توجهی به هنرمندان و حضور در نمایشگاه های خارجی و داخلی که برای هنرمندان دست نیافتنی است موجب فراموشی و مهجوریت این هنر شده و در مقابل اجازه دادیم تا کالاهای چینی و بی کیفیت جای آن را بگیرد. وی بابیان اینکه این هنر دستی در ایران تقریباً فراموش شده است ادامه می دهد: این در حالی است که این هنر در اروپا موردعلاقه بسیاری از هنرشناسان و شیفتگان صنایع دستی مشرق زمین است. فرقانی که خود را در فهرست آخرین بازماندگان این هنر می خواند ادامه می دهد: یکی از بزرگ ترین مشکلات ما نبود نمایشگاه های عرضه محصولاتمان است زیرا در این زمینه نه نمایشگاه ملی داریم، نه توان شرکت در نمایشگاه های بین المللی داریم و حتی بازارچه های موقتی هم در این زمینه فعال نیست. وی ادامه می دهد: تقریباً می توان گفت که هیچ حمایتی از این هنر صورت نمی گیرد به طوریکه تعداد افرادی که روی این هنر به صورت حرفه ای کار می کنند، کمتر از ۵۰ نفر هستند. وی می افزاید: ما برای این رشته زحمت می کشیم و امیدواریم موردتوجه و حمایت مسئولان مربوطه قرار گیریم زیرا این رشته برای اینکه بخواهد باقی بماند به توجه مسئولان نیاز دارد و حمایت هم تنها پول نیست بلکه حضور ما در نمایشگاه ها و توجه به تولید مواد اولیه، روی آوری به این رشته صنایع دستی را پر رنگ می کند. فرقانی یادآور می شود: البته به این نکته هم باید توجه داشت که اروپائیان، بسیار به این هنر علاقه دارند و این هنر نزد آنان خواهان زیادی دارد، اگر معاونت صنایع دستی زمینه حضور هنرمندان این رشته در نمایشگاه های بین المللی را فراهم کنند آن موقع خواهید دید که رونق به این رشته برمی گردد. اکسیر هنر این هنرمند مشهدی بابیان اینکه کل کار میناکاری خانه بندی با دست انجام می گیرد و حجم کار بسیار بالایی دارد می گوید: در این نوع میناکاری پس از در نظر گرفتن ظرف یا زیور اولیه که معمولاً از جنس نقره است طرح های موردنظر مانند گل وبوته با مفتول های نازک فلزی که ملیله گفته می شود ساخته و روی ظرف یا زیور موردنظر جوشکاری می شوند. فرقانی اضافه می کند: جوشکاری مفتول ها ظرافت های خاص خود را دارد و بسیار دشوار است لذا کمتر کسی در ایران می تواند آن را به درستی انجام دهد. وی بیان می کند: پس از اتمام جوشکاری ظرف یا زیور موردنظر آماده میناکاری می شود، مینایی که برای این هنر بکار می رود از نوع سنگی است که هم اینک در ایران موجود نیست و از کشورهای هند، آلمان و آمریکا خریداری شده و بسیار گران است. وی ادامه می دهد: پس از اتمام میناکاری مقداری شیشه رنگی کوبیده و به شکل پودر درمی آید و به صورت خشک بر روی ظرف یا زیور اصلی ریخته و داخل کوره تا دمای ۹۰۰ درجه سانتی گراد قرار می گیرد تا حرارت کوره شیشه های خردشده را روی ظرف یا زیور نقره ذوب کند. وی اضافه می کند: چندین دفعه وسیله موردنظر را داخل کوره می گذاریم و پس از سرد شدن، آب طلا بر روی ظرف یا زیور نقره موردنظر ریخته می شود. بازار داخلی برای حمایت از مینا فقیر است فرقانی با اشاره به اینکه مواد اولیه به ناچار از خارج کشور تأمین شده و وقت و زمانی که برای ساخت این هنر صرف می شود بسیار زیاد است ادامه می دهد: بر همین اساس محصولات تولیدی بسیاری گران و با رقم های میلیونی تمام می شود که بازار داخلی برای حمایت و خرید از این هنر فقیر است. وی بابیان اینکه طی سال های گذشته بیشتر مشتریانم را گردشگران خارجی تشکیل داده است ادامه می دهد: حمایت متولیان صنایع دستی ایران از میناکاری خانه بندی فقط معنوی است و تنها زمینه حضور این آثار را در نمایشگاه های داخلی فراهم می کنند درحالی که اروپاییان به این هنر بسیار علاقه مند هستند و باید زمینه حضور هنرمندان و تولیداتشان در بازارهای خارجی برای جلوگیری از بین رفتن این هنر فراهم شود. این هنرمند که حالا دغدغه منقرض شدن این رشته باارزش و تاریخی را دارد می گوید: کوتاهی از سوی متولیان باعث شده این هنر کم کم فراموش شود. میناکاری خانه بندی در فهرست رشته های منسوخ خراسان رضوی به گفته معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با فعالیت افزون بر ۲۰ هزار هنرمند در ۹۰رشته صنایع دستی یکی از مهدهای هنر ایران است. متأسفانه هم اکنون رشته های گیوه دوزی، جاجیم بافی، شرع بافی، چلنگری، صحافی سنتی، برک بافی، قفل سازی، علامت سازی و دباغی سنتی در خراسان رضوی کاملاً منسوخ شده اند و میناکاری خانه بندی نیز در همین زمره قرار دارد محمد مطیع بابیان اینکه در حال حاضر از مجموع ۲۵۰ رشته صنایع دستی فعال در سطح کشور تعداد ۹۰ رشته در این استان فعال است می گوید: تاکنون بیش از ۴۰ اثر صنایع دستی تولید هنرمندان این استان در کشور موفق به اخذ نشان ملی مرغوبیت کالای صنایع دستی شده است. معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی بابیان اینکه خراسان رضوی دارای ۲۲ رشته بومی و مزیت دار صنایع دستی است، یادآور می شود: سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی، سنگ تراشی یا حجاری سنتی، قلم زنی روی سنگ، ابریشم بافی، نوار بافی، زیورآلات سنتی، پوستین دوزی، ارغوان بافی، کاشی سنتی و گلدوزی ازجمله این رشته ها است. وی بیان می کند: متأسفانه هم اکنون رشته های گیوه دوزی، جاجیم بافی، شرع بافی، چلنگری، صحافی سنتی، برک بافی، قفل سازی، علامت سازی و دباغی سنتی در خراسان رضوی کاملاً منسوخ شده اند و صنایع دستی چادرشب بافی، پوستین دوزی، رنگرزی گیاهی، احجام سنتی، آینه کاری، نمدمالی، مسگری، چارق دوزی و گره چینی نیز در شرف نابودی هستند که میناکاری خانه بندی نیز در همین زمره قرار دارد. مطیع ادامه می دهد: زندگی در عصر جدید و تغییر ذائقه ها و دوری جستن بسیاری از خانواده ها از زندگی های سنتی موجب کناره گیری بسیاری از مشاغل و هنرمندان شده است. وی بابیان اینکه هنرمندان میناکار از نوع خانه بندی در کشور انگشت شمار هستند و فرقانی ازجمله هنرمندان زبردست این رشته به شمار می رود اضافه می کند: هنوز حمایت های کافی از هنر وی انجام نگرفته است. مطیع می گوید: مینای خانه بندی به دلیل زحمات بسیار هنرمند و مواد اولیه به کاررفته بسیار گران تمام شده و لذا یک کالای لوکس محسوب می شود و چون قیمتش بالا است جزو نیازهای اولیه خانواده ها نیست لذا برنامه ریزی برای حمایت همه جانبه از صنایع دستی از سوی دولت لازم است تا جایگاه خود را در سبد خانوار به دست آورد. وی توسعه آموزش، پرداخت تسهیلات با سود کم بهره، توسعه روابط بین المللی و معرفی صنایع دستی به بازارهای جهانی را از راهکارهای لازم برای رونق هنر میناکاری خانه بندی می داند و یادآور می شود: تشویق و ترغیب مردم برای استفاده از صنایع دستی ایرانی و خریداری ساخته دست هنرمندان داخلی به جای کالاهای بی کیفیت چینی علاوه بر رونق این بازار به زنده نگاه داشتن ریشه های تاریخی این مرزوبوم کمک می کند.
پنجشنبه ، ۲۹بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دزنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]