محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1829885724
ایران باید برنامه کلان و جامعی برای مسلمانان و شیعیان شبه قاره داشته باشد/ جریان شناسی فکری شیعیان هند
واضح آرشیو وب فارسی:رسا نیوز: خبرگزاری رسا ـ باید یک برنامه جامعی برای شبه قاره طراحی شود. برنامه های کنونی برنامه های بخشی است و نگاه خرد دارد نه کلان. باید یک طراحی کلانی درباره شبه قاره و شیعیان آن جا داشته باشیم؛ چون یک پتانسیل بسیار زیادی در این سرزمین قرار داد.به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا، حجت الاسلام غلامرضا مهدوی افزون بر عضویت در هیأت علمی جامعه المصطفی و مدیریت گروه ادیان شرق این نهاد حوزوی، به مدت 6 سال نماینده جامعه المصطفی در هند بوده است. وی هم اکنون مسؤول امور طلاب و خانواده طلاب خارجی است. از این محقق حوزوی تاکنون کتاب های «روش تحلیل پدیده های سیاسی» و «شاخص های اسلام ناب و اسلام آمریکایی از نگاه حضرت امام(ره)» چاپ شده و به گفته خودش کتاب های «توصیه سیاسی در حکومت اسلامی»، «مدینة النبی؛ جامعه ایده آل اسلامی» و «کالبدشناسی نفاق اجتماعی در تاریخ اسلام» نیز در آینده چاپ خواهد شد. در گفت وگو با وی به جریان شناسی فکری شیعیان هند پرداختیم که علاقه مندان در ادامه متن آن را نظر می گذرانند؛ رسا ـ به صورت مختصر مقداری درباره اهمیت کشور هند بفرمایید. کشور هند قبلاً به صورت شبه قاره شامل هندوستان، بنگلادش و پاکستان بود که به سه کشور تجزیه شد. این تجزیه نیز یکی از شیطنت های استعمار انگلیس بود و آن ها به نحوی رهبران مسلمانان نهضت آزادی هند را فریب داده و این کشور را به هند و پاکستان شرقی(بنگلادش) و پاکستان غربی تقسیم کردند. در سال 1973 نیز در پاکستان شرقی اختلافات ایجاد شد و نهایتاً این بخش از پاکستان غربی جدا شد. اگر این تجزیه صورت نمی گرفت امروز ما کشور مسلمان بزرگی به نام هندوستان داشتیم که جمعیت مسلمانان آن با جمعیت هندوها برابری می کرد و مسلمانان از یک قدرت مساوی برخوردار بودند. حتی هند یک کشور اسلامی می شد و در برهه هایی نیز جزو کشورهای اسلامی بوده است؛ ولی تجزیه شبه قاره هند از سوی انگلستان برای شکستن قدرت مسلمانان بود. رسا ـ در حال حاضر جمعیت مسلمان کشور هند به چه میزان است؟ مجموعه مسلمانان سه کشور هند، پاکستان و بنگلادش حدود 550 تا 600 میلیون نفر است که قریب به 250 میلیون در هند، 185 میلیون در بنگلادش و 165 میلیون نفر در پاکستان زندگی می کنند. از میان مسلمانان نیز حدود 10 تا 15 درصد شیعیان هستند که بنا بر آمار غیر رسمی 25 تا 50 میلیون نفر از جمعیت هند را شیعیان تشکیل می دهند. رسا ـ جایگاه شیعیان هند از نظر اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و غیره چگونه است؟ در حال حاضر خود مسلمانان هند به سبب داشتن جمعیت کم، نداشتن تحصیلات عالی و ضعف اقتصادی تأثیرگذاری چندانی در هند ندارند که گفته شود: «اگر مسلمانان هند اقدامی انجام دهند، اتفاق مهمی در این کشور رخ می دهد.» البته از نظر سیاسی مسلمانان هند تأثیرگذار هستند و همواره نگاه دو حزب «کنگره» و «بی جی پی» در هند به مسلمانان بوده و مسلمانان با هر یک از این احزاب باشند، آن ها در انتخابات پیروز می شوند؛ چون رأی مسلمانان تعیین کننده پیروزی هر یک از این احزاب است. برای نمونه حزب «کنگره» 15 سال به وسیله آرای مسلمانان از حزب «بی جی پی» جلوتر بود. پس از 15 سال نیز حزب «بی جی پی» موفق شد با رأی مسلمانان به ویژه شیعیان قدرت را از حزب «کنگره» بگیرد. به همین دلیل از نظر سیاسی جایگاه مسلمانان در هند خوب است. ولی از نظر اقتصادی وضع مسلمانان در هند بسیار ضعیف است. یعنی صنایع مادر دست مسلمانان نیست. حتی زرتشتیان ایرانی که اقلیت هستند، بزرگترین کمپانی ماشین سازی هند را دارند؛ ولی مسلمانان هند دارای صنایع کوچک و بیشتر کشاورزی هستند. در بخش دانشگاهی نیز مسلمانان هند مراکز بسیار کمی دارند؛ ولی در سال های اخیر و پس از پیروزی انقلاب اسلامی حرکتی در میان شیعیان رخ داده که نسبت به گذشته بسیار بهتر شده اند. رسا ـ تأثیر انقلاب اسلامی بر روی مسلمانان به ویژه شیعیان هند چه بوده است؟ انقلاب اسلامی یک هویتی را به مسلمانان به ویژه شیعیان داد. وقتی انقلاب اسلامی پیروز شد همه مسلمانان هند از این انقلاب حمایت کردند؛ ولی متأسفانه وقوع جنگ تحمیلی و حمله عراق به ایران سبب تغییر این روند شد. چون اهل سنت هند بیشتر از عربستان و کشورهای عربی تأثیرپذیر بودند که با تبلیغات کشورهای عربی نسبت به انقلاب اسلامی دچار تردید شدند؛ ولی پس از پایان جنگ اوضاع تغییر کرد و اکنون مسلمانان هند گرایش بیشتری نسبت به انقلاب پیدا کرده اند. البته اقلیت کمی تحت تأثیر وهابیت قرار دارند. تأثیرپذیری مسلمانان به ویژه شیعیان هند از انقلاب اسلامی نیز در بحث بیداری اسلامی، مسأله قدس و دفاع از فلسیطن کاملاً مشخص است. یعنی مسلمانان هند در این مسائل حضور دارند و این نشان دهنده تأثیر انقلاب اسلامی بر روی مسلمانان به ویژه شیعیان هند است. البته در سال های اخیر تنش هایی میان مسلمانان و شیعیان رخ داده است. رسا ـ مقداری درباره سابقه و پیشین ه فکری و معرفتی شیعیان هند بفرمایید. شیعیان هند به تدریج وارد این کشور شده اند، ولی عمدتاً تشیع در هند پس از سفر امام هشتم(ع) به ایران و شهادت ایشان رواج پیدا کرده است. چون اولاد اهل بیت(ع) به سمت هند حرکت کرده و در این شبه قاره سکونت گزیده اند که در این هنگام نیز تشیع وارد این کشور شده است؛ ولی برای نمونه حضور شیعه در کشمیر به دوران «سید علی همدانی» باز می گردد. همچنین بسیاری از شیعیان هند جزو سادات هستند که از این تعداد، سادات حسنی، حسینی و علوی بسیار کم است، بلکه بیشترین سادات آن ها رضوی، نقوی، تقوی و عسگری هستند که همه این ها به نحوی اولاد امام رضا(ع) هستند. این نشان می دهد که شیعیان در برهه ای پس از امام هشتم(ع) وارد هند شده اند. از نظر معرفتی نیز شیعیان هند از حوزه های مختلفی تأثیر پذیرفته اند. در علوم اسلامی حوزه معرفتی شیعیان هند عمدتاً از حوزه نجف تأثیر پذیرفته است و رابطه حوزه های علمیه هند در گذشته با نجف بوده است. حتی تأمین کننده مالی حوزه های علمیه نجف نیز در دوران های نزدیک، نوابان هند بوده اند. به طور کلی به همین دلیل فقه و اصول حوزه های علمیه هند از حوزه های علمیه نجف متأثر است. در حوزه مباحث عقلی نیز حوزه های هند چون بیشتر تحت تأثیر حوزه نجف بوده اند، مباحث عقلی شان نیز کلامی است، فلسفی نیست. یعنی متأثر از فلاسفه نیست، بلکه متأثر از مباحث استدلالی کلامی است که به اخبار و روایات متکی است. فردی همانند «میرحامد حسین هندی» عموماً کتاب های خود را متکی بر روایات نوشته است. شیعیان هند در حوزه عرفان بیشتر متأثر از عرفای ایرانی و عربی هستند. یعنی از ابن عربی و شیخ اشراق الهام گرفته اند. این موضوع نیز بیشتر به وسیله صوفیانی که از عراق، شام، مصر و ایران به هند مهاجرت کرده اند، وارد این کشور شده است. البته از گذشته به دلیل تسامح عقاید در هند، بسیاری به این کشور مهاجرت می کردند که صوفیان نیز از این گروه ها بوده اند. این در حالی است که صوفیان در گذر زمان به نحوی مورد انتقاد کلامی ها و فقها بوده و نمی توانستند به راحتی عقاید خود را بیان کنند که به هند مهاجرت کردند. در حوزه عرفان نیز تأثیرپذیری شیعیان هند بیشتر از عرفان تعقلی نیست، بلکه از عرفان احساسی و درونی است. یعنی عرفان نظری به آن معنای دقیق عقلی در آن کشور بسیار دنبال نشده است. در حوزه فلسفه نیز شیعیان هند بسیار عقب هستند و کار بایسته ای صورت نگرفته است. رسا ـ مهم ترین جریانات فکری شیعیان هند کدامند؟ به طور کلی شیعیان هند در چهار الی پنج جریان قرار می گیرند که برخی از آن ها ادغام شده اند. دو جریان در این کشور کاملاً مشخص است که یکی به «میرحامد حسین هندی» می رسد. این جریان یک جریان کلامی است و اکنون مهم ترین رهبرشان آقای «میرزا اتهم» است. این جریان در سال های اخیر به سبب اتفاقی، مقداری با جمهوری اسلامی ایران زاویه پیدا کرد و آن اتفاق نیز بحث حرمت قمه زنی بود که در ایران مطرح شد و از سوی برخی طلاب به صورت تندروانه در هند بیان شد و این جریان را به موضع گیری واداشت. البته جریان فرهنگی شیعیان هند از گذشته با اهل سنت این کشور رقابت داشته و بسیاری از سنت های شیعی در شکل تند خود باقی مانده است. وقتی بحث حرمت قمه زنی مطرح شد و از سوی عده ای به صورت تندورانه در هند عنوان شد، سبب موضع گیری جریان «میرحامد حسین هندی» شد. به همین دلیل این جریان با جمهوری اسلامی ایران زوایه پیدا کرد، نه این که مخالف آن شده باشند و تمایل به همراهی و همکاری با ایران را ندارند. مدت ها نیز به دنبال این بودند که به کدام سمت برود و اخیراً جریان شیرازی ها که در هند فعال شده، این ها را جذب کرده است. جریان تشیع انگلیسی نیز با پشتیبانی مالی که از این ها دارد، توانسته عده ای از خطبا و علما او را جذب خود کنند. درباره جریان تشیع انگلیسی نیز باید از سوی طلاب روشنگری و افشاگری برای این جریان صورت گیرد. جریان دوم شیعیان هند مربوط به خانواده «اجتهاد» است. رهبران فعلی آن ها نیز آقایان «نقوی» و «کلب صادق» هستند. البته رهبر اصلی این جریان در گذشته فردی به نام «سید دلدار حسین غفران معأب» بوده است. این خانواده به خانواده اجتهاد معروف است، چون مجتهدین از این خانواده بوده اند. این جریان یک جریان عقل گرای دینی است که در سال های اخیر مورد تکفیر جریان نخست قرار گرفته و آن هم به دلیل تکیه بر عقلانیت دینی که دارند. این جریان در حال حاضر از مدافعین انقلاب اسلامی است و توانسته بسیاری از زمینه ها را برای فعالیت های جمهوری اسلامی فراهم کند. خودشان نیز عموماً تحت تأثیر انقلاب اسلامی بوده و درس خوانده حوزه های علمیه ایران هستند. یک جریان دیگر در هند وجود دارد که از نظر اقتصادی خوچه ها آن ها را تأمین می کنند. از نظر فقهی نیز قبلا به آیت الله العظمی خویی وصل بوده و اکنون به آیت الله العظمی سیستانی وصل هستند. از نظر تفکر اعتقادی و بعد سیاسی به جریان انجمن حجتیه متصل هستند، یعنی انجمن بزرگی به نام امام مهدی(عج) دارند. معتقد به جدایی دین از سیاست هستند و بیشتر در جنوب و غرب هند فعالیت می کنند. از نظر فکری نیز اخباری هستند. رسا ـ به طور کلی روحانیت و حوزه های علمیه شیعه در هند چه جایگاه و موقعیتی دارند؟ پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسیر تأثیرپذیری حوزه ها از نجف به ایران منتقل شد و آن نیز چند دلیل داشت؛ نخست، روحانیان در عراق به دلیل مسایل سیاسی امکان فعالیت نداشتند. دوم، راه ورود به ایران برای آن ها بسیار آسان بود. سوم، حضورشان در ایران اقتصادی تر بود. خود این دلایل سبب شد مسیر از سمت عراق به سمت ایران بازگردد. البته از ابتدای انقلاب تا سال 70 اتفاق مهم و خاصی برای روحانیان و حوزه های علمیه شیعه هند رخ نداد؛ ولی در سال 71 مقام معظم رهبری «آقای دین پرور» را به عنوان نماینده خود برای هند انتخاب کردند. نخستین اقدام این نمایندگان نیز سفر به شهرها و حوزه های مختلف هند بود که استقبال خوبی نیز شد؛ ولی باز هم به دلیل بازگشتن «آقای دین پرور» به ایران کار چندانی صورت نگرفت. ولی از سال 76 مدارس دینی خارج از کشور در هند نمایندگی تشکیل داد و در مرحله نخست 11 حوزه را به عنوان حوزه های نمونه تحت پوشش قرار داد و با دیگر حوزه ها ارتباط برقرار کرد. از سال 87 نیز بنده به هند رفتم که 11 حوزه را به حدود 54 حوزه رساندیم و از نظر نظام آموزشی و حمایت های مالی در حد محدودی تحت پوشش قرار دادیم. این خود سبب شد تا گزینش طلاب ساماندهی شود. حتی از دانشگاه ها نیز افرادی را برای تحصیل در هند و ایران جذب کردیم. اکنون به جز 4 تا 5 حوزه که از نظر اقتصادی با ایران ارتباط ندارند، ولو این که ما به آن ها مدرس نیز می دهیم، بقیه حوزه های هند همگی به نحوی یا از ما استاد می گیرند و یا کمک هایی را از جمهوری اسلامی ایران به ویژه مجمع جهانی اهل بیت(ع) و جامعه المصطفی دریافت می کنند. از میان بیش از 100 حوزه شیعه هند، قریب به 90 حوزه مرتبط با جمهوری اسلامی ایران هستند. حدود 1300 نفر طلبه فارغ التحصیل هندی از ایران داریم که در این کشور مشغول به تحصیل، تدریس، تبلیغ و فعالیت های مختلف هستند. همین مقدار طلبه هندی نیز در حال حاضر در ایران مشغول به تحصیل هستند که بخشی از آن ها بانوان و بخشی از آقایان هستند. این ها برای خود لشکری هستند که اگر بخواهند وارد کار شوند، بسیار می توانند مؤثر باشند. رسا ـ اهل سنت هند چند گروه هستند و ارتباطشان با شیعیان چگونه است؟ در این بین، صوفی ها چه ظرفیتی برای تعامل با شیعیان دارند؟ اهل سنت هند در سه دسته «بریلویه ها»، «جماعت اسلامی» و «وهابی ها» تقسیم بندی می شوند. البته وهابیت هند هر چند از وهابیت عربستان تأثیر پذیرفته، ولی از وهابیت این کشور(عربستان) متفاوت است. وهابی ها هند نسبت به تمام مسلمانان هند در اقلیت هستند و بسیاری از عقایدی که دارند در این کشور قابل اجرا نیست. همچنین جریان تصوف هندوستان سدی در مقابل وهابیت است و به شدت با این ها در تعارض هستند. حتی از شیعیان در مقابل وهابی ها متعصب تر هستند که یک جریان قوی محبان اهل بیت(ع) به شمار می آیند. برای نمونه جریان تصوف قادریه در هند مرتب درباره امامان معصوم(ع) به ویژه امام زمان(عج) کتاب چاپ می کند و می گویند: «ولی خدا پس از پیامبر، امیرمؤمنان است؛ ولو خلیفه ابوبکر است. خلافت ظاهری که ارزشی ندارد، بلکه اصل خلافت باطنی است که علی بن ابی طالب(ع) دارد.» خود این ها جبهه بسیار بزرگی در هند هستند. در هند وقتی هندوها به امام حسین(ع) اعتقاد دارند، سنی ها به مراتب اعتقاد بیشتری دارند. یعنی بخش اعظم اهل سنت در هند علیرغم سنی بودن به اهل بیت(ع) احترام می گذارند. حداقل 70 درصد جریان اهل سنت هند با جریان ائمه اطهار(ع) همراه است و شاید 30 درصد آن ها، آن هم به دلایلی همانند زیر سؤال بردن مقدساتشان از سوی برخی از شیعیان، همراه نیستند. وگرنه اگر جلوی جریانی که به مقدسات آن ها توهین می کند گرفته شود، مشخص می شود که همان 30 درصد نیز در نهاد و وجود محب اهل بیت(ع) است. تصوف هند نیز اصولاً تصوف سنی است، نه شیعی. این تصوف از عرفان شیعی، سنی و هندی گرفته شده است. این ها در گذر زمان نیز با اهل بیت(ع) مرتبط بوده اند و سر سلسله ها خود را به امام صادق(ع) و امیرمؤمنان(ع) می رسانند. در هند صوفی ها عموماً اهل سنت هستند که قرابت نزدیکی با تشیع دارد. حتی موضع شان نسبت به اهل سنت از شیعیان بیشتر است و گاهی مطالبی را درباره اهل بیت(ع) بیان می کنند که ما آن ها را غلو می دانیم. در هند جریان تصوف همراه مکتب اهل بیت(ع)، انقلاب اسلامی، امام راحل و رهبر معظم انقلاب است و درباره معصومان(ع) کتاب های مختلفی چاپ می کنند که باید از این پتانسیل استفاده کرد. رسا ـ مهم ترین گروه های شیعیان هند کدامند؟ اکثر شیعیان هند، اثنا عشری هستند. ولی گروه دیگر اسماعیلیه است که خودشان به دو گروه عمده «بنیادگرا» و «اصلاح گرا» تقسیم می شوند. «بنیادگراها» از نظر اقتصادی و سیاسی بسیار قدرتمند هستند و با اکثر کشورها ارتباط دارند. ولی به هیچ وجه به دیگران اجازه ورود به مجموعه شان را نمی دهند. با جمهوری اسلامی ایران نیز ارتباط ندارند. ولی جریان دیگر اسماعیلیه که از چندین سال گذشته پدیدار شده و در حال رشد است، جریان «اصلا ح گرا» است که به انعطاف و تسامح اعتقاد دارند. این جریان نیز از زمانی شروع شد که اسماعیلیه متوجه شد جریان «بنیادگرا» نمی تواند نیروی جدید به عنوان بازنگری جذب کند. این جریان در غرب هندوستان وجود دارد که با انقلاب اسلامی ارتباطات بسیار خوبی دارند. حتی برخی از بچه هایشان در ایران درس می خوانند و باید این جریان را تقویت کرد تا به سمت تفکر صحیح سوق داده شوند. البته جریان های ضعیف شیعی همانند کیسانیه و زیدیه نیز وجود دارد. رسا ـ شما چشم انداز آینده شیعیان هند را چگونه می بینید؟ این بستگی دارد که چه اقداماتی صورت گیرد. شیعیان هند از فقدان رهبری رنج می برند. یعنی سال های سال است شخصیت تأثیرگذاری که بتواند تمام شیعیان را در هند به صورت محوری کنار هم قرار دهد را نداشته ایم. اگر این رهبری شکل بگیرد می تواند تمام فعالیت ها را جهت دهد. اکنون مهم ترین مشکل شیعیان هند تفرقه و گروه گرایی است؛ ولی در عین حال نسل جدیدی که از حوزه های علمیه در ایران تحصیل کرده و با فرهنگ انقلاب اسلامی آشنا شده اند، می توانند در آینده هند و شیعیان تأثیرگذار باشند. نسل جدید شیعه در هند به دنبال انقلاب اسلامی و تأثیرپذیری از این انقلاب است ولی فقدان رهبری در میان شیعیان هند مهم ترین مشکل است که باید حل شود. اگر این کار صورت بگیرد، می توان آینده خوبی برای هند تصور کرد. رسا ـ ارتباط ملت و دولت هند با شیعیان چگونه است؟ جایگاه شیعه در نگاه مردم و دولت هند بهتر از اهل سنت است؛ چون تعصبات دینی که سنی ها با هندوها دارند، شیعیان ندارند. از بعد سیاسی، تروریستی که مهم ترین دغدغه دولت هند است، بیشتر در میان اهل سنت است و در میان شیعیان وجود ندارد. یعنی شیعیان اگر به دولت هند اعتراض دارند، مسالمت آمیز است. ولی بیشتر ترورها و انفجارها از سوی سنی مذهب ها رخ داده است. به همین دلیل دولت و مردم هند به شیعیان خوشبین هستند که فرصت خوبی به شمار می آید. دولت و مردم هند با فعالیت های شیعیان مخالفت نمی کنند. به همین دلیل رابطه شیعیان با هندوها و دولت بهتر است ولی اهل سنت به سبب کثرت جمعیت بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. حتی دولت هند هیچ گاه معترض کار حوزه های علمیه شیعیان نشده، ولی بعضاً معترض کار حوزه های اهل سنت آن کشور شده است. رسا ـ سخن پایانی شما چیست؟ باید از تمام کسانی که در هند و حتی این شبه قاره از طول نیم قرن گذشته فعالیت داشته اند، دعوت به عمل آید. ایده ها و راهکارشان بررسی شود. از تجربیات آن ها استفاده شود و یک برنامه جامعی برای شبه قاره طراحی شود. برنامه های کنونی برنامه های بخشی است و نگاه خرد دارد نه کلان. باید یک طراحی کلانی درباره شبه قاره و شیعیان آن جا داشته باشیم؛ چون یک پتانسیل بسیار زیادی در این سرزمین قرار داد. حتی از ابتدای انقلاب تاکنون نیز در سیاست خارجی بیشتر نگاه ما به غرب بوده تا به همسایه ها و شرق. اکنون نیز بیشتر سفرها به غرب است نه شرق. در حالی که هند در آینده قدرت دوم اقتصادی جهان خواهد بود. ما باید در تمام ابعاد برای جمعیت 600 میلیون مسلمان در هند برنامه ریزی داشته باشیم./993/402/ر
سه شنبه ، ۲۰بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: رسا نیوز]
[مشاهده در: www.rasanews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]
-
گوناگون
پربازدیدترینها