واضح آرشیو وب فارسی:فارس: در مراسم بررسی و نقد کتاب فلسفه تحول تاریخ مطرح شد
تحقق علوم انسانی اسلامی در گرو تحقیق و تفکر
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: تمدن اسلامی و علوم انسانی اسلامی، حقیقتاً چیزی نیست که بشود یک یا چند مطلب از جایی در بیاوریم و ارائه داده تا محقق شود بلکه باید چند نسل روی آن تفکر شود.
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، محمدجواد صافیان ظهر امروز در مراسم بررسی و نقد کتاب «فلسفه تحول تاریخ» ضمن اشاره به اینکه این کتاب با تمرکز بر فلسفه تاریخ و تفکرات ابن خلدون و شهید مطهری شکل گرفته، اظهار کرد: کتاب فلسفه تحول تاریخ از جهت نگاه جدید به تاریخ دارای اهمیت بالایی است. وی افزود: این نوع دیدگاه مورد توجه غربیها نیز قرار گرفته و در دورهای که افکار و اندیشههای ضد دینی و غیردینی رواج پیدا کرده تفکر صدرایی وارد یک چالش پرمایه همراه با دستاورد اندیشه شده که هم از جنبه مارکسیستی و هم از جنبه لیبرالیسم غربی وارد ایران شده بود. صافیان با اشاره به اینکه این کتاب را در مدت زمان کوتاهی مطالعه کرده ولی برداشتهای خوبی را از آن داشته، گفت: این کتاب توانسته در یک جمعبندی خوب دیدگاههای ابن خلدون را بیان کند و پسازآن به بیان نظرات منتقدان آن و ارائه تحلیلی از نویسنده در این خصوص بپردازد. عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان احتیاط نویسنده در نوشتههایش را از نکات مفید کتاب بیان کرد و افزود: تمدن اسلامی و علوم اسلامی، حقیقتاً چیزی نیست که بشود یک یا چند مطلب از جایی در بیاوریم و ارائه داده تا اجرا شود؛ بلکه باید چند نسل بر روی آن تفکر شود و نقدها و پیشنهادها در این راه بدون تعارف بیان شود تا به مقام تحقق علوم انسانی اسلامی دستیابیم. صافیان در ادامه استفاده از دیدگاههای گذشته، معاصر و غربی را ازجمله مسائلی دانست که برای رسیدن به نتیجه باید به آن توجه شود و افزود: معمولاً ما میخواهیم سریع به نتیجه برسیم درصورتیکه فلسفه چند قرن بعد از اسلام به وجود آمد که نمونهای از زمانبر بودن تحقق چنین اهدافی است. وی در خصوص بخشی که ابن خلدون و شهید مطهری کمتر به آن پرداختهاند بیان کرد: فلسفه تاریخ بهعنوان ذات و ماهیت تاریخ و اندیشهای از گذشته باید بیشتر مورد تأمل قرار گیرد. عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان، چیستی نسبت تاریخ و حقیقت انسان، نسبت انسان با حقیقت و هستی را نسبتی دانست که درنهایت به تاریخ هستی میرسد و در این خصوص گفت: پاسخ به این سؤال و رابطه بین آنها ممکن است از سوی هر فردی یک جوابی را برگزیند ولی نباید آن را نادیده گرفت. صافیان با اشاره به اینکه ابن خلدون علم خود را علم عمران خوانده اظهار کرد: عمران در معنایی به معنی اجتماع و تجمع و در معنی دیگر به معنای زندگی کردن ساختن و سکنی گزیدن است که ابن خلدون نیز برای از همین جهت علم خود را علم عمران خوانده است. وی نکته دیگری را که حائز اهمیت است را تأثیرگذاری اعضا و نوابغ در تاریخ برشمرد و افزود: تاریخ تابع افراد نیست و مارکس جدایی از تفکرات غیرقابل قبولی که دارد یکسخن دارد که میگوید تاریخ را انسانها به دست خودشان میسازند اما نه آنطور که میخواهند. عضو هیئتعلمی دانشگاه اصفهان در ادامه صحبتهای خود گفت: بنابراین نسبت تاریخ با افراد در حین عملکرد افراد و توابع آنطور که میخواهند انجام نمیشود. صافیان در پایان عنوان کرد: جمعبندی کتاب بسیار مفید، محققانه و عالمانه است و درمجموع کتاب بسیار مفیدی است که بهعنوان گام اول برای ورود به محیط تاریخ میتواند بسیار مفید واقع شود. فیاض؛ عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان نیز در ادامه این برنامه در خصوص عنوان و جلد کتاب اینگونه گفت: عنوان 24 کلمهای و طویل میتواند ارتباط خواننده را با کتاب دچار مشکل کند. وی در حوزه موضوع کتاب اظهار کرد: ابن خلدون و علم عمران، مطهری و فلسفه الهی، تاریخ و فلسفه تاریخ اصلیترین موضوعات کتاب را تشکیل میدهند که با توجه به اینکه عنوان و موضوعات مختلفی را این کتاب در برگرفته میتواند موجب جلوگیری از ارتباط خواننده با مطالب شود. عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در ادامه گفت: نویسنده در پی آن است که در حوزه نظری تاریخ یک نظری بدهد و از طرفی دیگر میخواهد تحولی در علوم انسانی ایجاد کند که پیگیری حداقل دو هدفی را از سوی وی نشان میدهد و این دوگانگی در اهداف، منطق نویسنده را دارای تناقض کرده که به جنس فلسفه تاریخ، طرح مسئله، نحوه تجزیهوتحلیل مسئله انجامیده ولی با توجه به قید «ولو به ابهام» توسط وی در کتاب، میتوان گفت نویسنده به هدفی که میخواسته رسیده است. فیاض وجود برخی از کلمات و واژههای تکراری و اشکالدار را از دیگر مشکلات این کتاب دانست و افزود: عدم درج منبع مطالبی که استفادهشده و اشکالاتی در فهرست اعلام میتواند برای خواننده مشکلاتی را به وجود بیاورد. وی در خصوص اشکالات محتوایی این اثر گفت: تمایز بین تاریخ قدسی و تاریخ مادی ناسوتی که خیلی از تمایز در آنها مشکل میگیرد و تمایز بین سنت و مدرنیته که جایی در اسلام ندارد با توجه به اینکه باید به تفکری که دین و دنیا را باهم جلو میبرد از روی اسلام توجه کرد. عضو هیئتعلمی دانشگاه اصفهان درباره محسنات این اثر گفت: ورود به مباحث تمدن پذیری با توجه به کاستی که در ادبیات این مباحث هستیم، توجه به مباحث تمدن پژوهش که ما را از محقق صرفی که دغدغه روزمره ندارد خارج میکند، تلاش برای عرضه منسجم دیدگاههای شهید مطهری در حوزه فلسفه تاریخ ازجمله محسنات ویژه این اثر است.
94/11/15 - 17:02
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 64]