واضح آرشیو وب فارسی:تدبیر: بانوان خبره در مسایل علمی وفرهنگی، قرن ها است که حضور خود را ثبت نموده اند وانکار این واقعیت که در قرن هفتم وهشتم هجری مردان بسیاری با تلمذ بر مکتب فقه وحدیث بانوان به مرحله اعلمیت رسیده اند عملی نیست زیرا که گواهی تاریخ به راحتی قابلیت اثبات آن را می رساند. *کبری خوشفکر در تعریف کلی خبرگی آمده است . : دانشی است تخصصی که برای رسیدن به آن نیازبه مطالعه مفاهیم تخصصی یادوره های ویژه وجوددارد . ( http://www.almas-rayaneh.ir )هم چنین اهل خبره عبارتند از افرادی که نسبت به چیزهایی اطلاع دقیق و عمیق دارند، مانند، فقیه و پزشک . ( http://www.wikifeqh.ir/ ) این تعریف ها که جنسیت پذیر هم نیست ما را به موضوعی که در عنوان طرح شده نزدیک می نماید. با این تعاریف واقعیت این است که بانوان خبره در مسایل علمی وفرهنگی، قرن ها است که حضور خود را ثبت نموده اند وانکار این واقعیت که در قرن هفتم وهشتم هجری مردان بسیاری با تلمذ بر مکتب فقه وحدیث بانوان به مرحله اعلمیت رسیده اند عملی نیست زیرا که گواهی تاریخ به راحتی قابلیت اثبات آن را می رساند. اکنون با بررسی دوباره واگویه های تاریخی در این موضوع، برخی اذهان را برای پذیرش انچه مدت زمان دو صد سال امری مسلم بوده آماده نماییم. اگر چه بررسی آنچه بر سر اذهان آمده خود مقال ومجالی دیگر می طلبد اما بیان مشتی از خروار شاید ضرورت نگاه تاریخی را ایجاب نموده واز شبهات بکاهد. این مقدمه برای پرداختن به برهه ای از تاریخ اسلام است که به عصر مملوکی در جهان اسلام مشهور است. این دوره که در مصر وشام از سال 657 هجری آغاز گردید وتا 923هجری ادامه داشت مصادف با هجمه فرهنگی ونظامی مغول به ایران وعراق بود که به سقوط دولت بنی عباس انجامید. به عبارت دیگر در قرن هفتم که جهان اسلام وبه ویژه سرزمین های عربی مواجه با تغییرات سیاسی جدی گردید که دگرگونی جدی در بافت جامعه را می طلبید اما بانوان عقیده مند با دریافت آگاهانه از حساسیت زمانه رو به حفظ تمدن اسلامی در قالب آموزش مسایل اساسی عقیده اسلامی از قرآن وتفسیر گرفته تا فقه وحدیث برآمدند ودر این زمینه به چنان نخبگی رسیدند که جویندگان وطالبان علوم دینی از سراسر جهان اسلام برای درک محضرشان با یکدیگر رقابت می نمودند. کتاب الدرر الکامنه فی اعیان المئة الثامنة از ابن حجر عسقلانی که در 4 جلد نشر یافته اسامی شمار زیادی از بانوان دانشمند قرن هشتم را ذکر می کند که در حرکت علمی وفرهنگی دوره خود سهیم بودند، وبه ویژه در روایت حدیث، نه تنها صاحب اجازه بودند بلکه خود مجوز روایت را برای بسیاری از علما صادر می کردند. از دیگر منابع تاریخی در این زمینه می توان به کتاب شذرات الذهب ابن عماد، فوات الوفیات ابن شاکر کتبی، الطالع السعید ادفوی، وفیات الاعیان ابن خلکان ودو کتاب النجوم الزاهرة والمنهل الصافی ابن تغری بردی اشاره نمود. سخاوی در قرن نهم هجری با تالیف الضوء اللامع به تفصیل به شرح حال بانوان مجتهد وفقیه این قرن می پردازد. نکته مهم این است که در این شرح احوال گاه به اسامی دو یا چند خواهر از یک خانواده برمی خوریم که همگی از فضل وعلم ، بهره وافر برده وخود نشانی از فرهیختگی عمومی در دوره می دهد. باور اینکه خانواده ها روی دختران سرمایه گذاری می نموده اند ودختران نیز توانمندی خویش را به خوبی در عرصه علم وفرهنگ وبه ویژه آنچه که در نگاه سطحی مردانه دیده می شود با این واکاوی تاریخی به شفافیت آب زمزم است که قرن هاست آشنا وغریبه، همه را سیراب می کند. نکته قابل تامل وبسیار با اهمیت در کتاب عسقلانی ذکر این مطلب است که مهاجرت این حرکت علمی زنانه برای انتقال دانش دینی از سرزمین ایران آغاز گردید ودر شام ومصر پدیده ای شایع در دو قرن مزبور گردید. بنا براین سند، پرداختن به مشارکت بانوان ایرانی در دانش دینی، پژوهشی است که ایرانیان را با تاریخ خود آشنا تر نموده نگاه های انحرافی که بعدها به ویژه به دست صفویان توسعه یافت را محلی برای تامل وباز اندیشی قرار می دهد. به عنوان نمونه به خوبی بیاد داریم که در شرح حال ابن عربی؛ دانشمند بزرگ اسلامی قرن هفتم وهشتم هجری می خوانیم که ایشان در وصف دختر فاضل استاد ایرانی خود، خانم نظام، دیوان ترجمان الاشواق ( شرح شوق) را که قرن ها منبع ادبیات متصوفان بوده می سراید وایشان را در رده انسان کامل می شمارد که واسطه خیر الهی است. وی در این اثر پنج بار به نام ایشان اشاره نموده، به صفاتی چون فرزانه، درّ یگانه، افسانه ی گرانمایه وآیینه ی تمام نمای حکمت جاودانه توصیفشان می نماید.( WWW.WIKIFEGH.IR ) واگر نبود کسی چون ابن عربی؛ و پیش از او حسن بصری که رابعه عدویه را به جهان به عنوان پیشتاز تصوف معرفی نمود؛ واگر مانند ایشان نبودند هرگز تاریخ، باز شناختی از بانو نظام نداشت. این خود حداقل دو نکته را می رساند: وجود تاریخ به نگاه گزینشی مردان بوده است که با دست خود به ثبت یا حذف زنان پرداخته اند. نکته دیگر این است که مردان بزرگ زنان بزرگ را درک می کنند. در پایان بیاد داشته باشیم: بنی آدم اعضای یک پیکرند که در افرینش زیک گوهرند *دبیرکارگروه مشارکت سیاسی اجتماعی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری
جمعه ، ۹بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تدبیر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 4]