تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835402592
گزارشی میدانی از زندگی فقیرترین ساکنان تهران/ خط فقر، شهرنشینان را حاشیه نشین کرد
واضح آرشیو وب فارسی:صید نیوز: ریحانه یاسینی آخرین فرش لوله شده را از زمین برمی دارد و کنار تخته فرش های دیگر می اندازد. دستش را پشت کمر خم شده اش می گذارد و قوسی به خودش می دهد تا صاف بایستد. دسته های وسیله گاری شکلی را می گیرد، آن را روی دو چرخش بلند می کند، روی کمر به دنبال خودش می کشد، از کنار فروشگاه های یک شکل خیابان خیام می گذرد و در ازدحام جمعیت بازار تهران گم می شود. فروشگاه های بزرگ و کوچک با معماری تلفیقی از سبک مدرن و سنتی کنار هم قرار گرفته اند. یکی، دو پاساژ بزرگ در حال ساخت است و چشم های کاسب ها در محدوده دخل های به روز شده و چرتکه های مدرن شان می چرخد. ۵ درصد از کل گردش اقتصاد کشور، در همین بازار جریان دارد. بازاری که در تاریخ معاصر پایتخت، گاهی با بست نشستن، گاهی با اعتصاب و گاهی با حمایت از افرادی خاص، مسیر مملکتی را عوض کرده است. چند خیابان پایین تر، بعد از خیابان خیام و ازدحام بازار، اتوبوس در ابتدای خیابانی تنگ و بلند نرسیده به میدان شوش می ایستد که شب ها بچه های زیادی خسته از کار و کاسبی روز، در آن پیاده می شوند. نمای ساختمان ها کهنه و قدیمی است. روی آجرهای بعضی از آنها هیچ پوششی قرار نگرفته و بعضی پنجره ها آن قدر دودگرفته و سیاه است که تصور جریان زندگی پشت قاب آنها سخت می شود. تمام آپارتمان ها قدیمی و کوچک هستند با درهایی باریک که بعضی هایشان نیمه بازند و امتداد راهروی تنگ و بلندی از آنها پیداست. کنار در یکی از خانه ها، دختری با پیراهن بلند صورتی رنگ و موهای کرک شده و درهم رفته ایستاده و سوز سرما پاهایش را در دمپایی پلاستیکی سرخ کرده است. قامت کوتاهی دارد. چهره آفتاب سوخته، دستان زمخت و چشمان بی حالتش شبیه به گل فروش های سر چهارراه ها، چیزی بیشتر از کودکی دخترانه را روایت می کند. دختر جوانی را که لباس های تمیز و مرتبش سنخیتی با محله «لب خط» ندارد، در حال عبور از کوچه می بیند، «خاله» بلندی می گوید و به سمتش می دود: «داداشم که خیلی مریض بود بهتر شده، اما مامانم هنوز برنگشته.» بعد از نوازش شدن موهایش، چشم هایش برق می زنند و از بغل جوانی که انگار تنها کسی است که از احوال او خبر می گیرد، به سختی جدا می شود. چند ماشین در امتداد خیابان پارک شده اند و در فاصله هردوتایشان، پتوهای نخ نما، تکه های کارتن و چند شلوار و پیراهن پاره روی زمین رها شده اند. کنار یکی از بساط ها، مردی بسته های کوچک پلاستیکی سفیدرنگی را از مردی دیگر می گیرد و کنار منقلش می گذرد. چند قدم جلوتر نیز، مرد لاغر و ضعیف دیگری کنار چند تکه لباس در خودش مچاله شده است. ساعت حدود ۴ عصر است و روشنایی روز با چهره خاکستری اول زمستان پایتخت، درهم آمیخته است. دختری که هر روز از این خیابان می گذرد می گوید: «الان روز است و وسایل روی زمین، برای کسانی است که از خماری یا نشئگی، یادشان رفته آنها را بردارند. تا هوا تاریک می شود، به فاصله هردو ماشین و پشت آنها، ۴، ۵ نفر جمع می شوند و شب روی کارتن ها می خوابند.» در هرکدام از خیابان های فرعی و کوچه پس کوچه های این محله، چند پسر و مرد جوان دور هم جمع شده اند. از ابتدا تا انتهای یکی از این خیابان های فرعی، تکه های اسقاطی ماشین های مختلف روی زمین ریخته اند. از سپرهای بزرگ و صندلی گرفته تا قاب پنجره و دستگیره های در، مقابل چند مغازه کوچک جمع شده و مردان جوان با ظاهری ژولیده و سیاه، روی آنها کار می کنند. چند مرد مسن نیز با شکم هایی برآمده و کت هایی رنگ و رورفته، کنار آنها ایستاده اند و با هم حرف می زنند. یکی از افراد آشنا با محل می گوید: «اینجا به محل اسقاط کردن ماشین های دزدی معروف است. همه می شناسند.» این راسته که تمام می شود، سر کوچه باریک و فرعی بعدی، مرد پیر و لاغری تکه چوب های بلند و قطعه قطعه شده چند درخت را روی زمین ریخته و مشغول جا به جا کردن آنهاست. جلوتر از او، چند پسر جوان دور آتشی که در پیتی حلبی به پا کرده اند، جمع شده اند و پیراهن نارنجی رنگ و بلند دختر نوبالغی در میان پلیورهای مشکی آن ها، برق می زند. با پیراهن نازک، دمپایی های پلاستیکی و پاهای بدون جوراب، حرف زدنش حرارتی دارد که انگار سرمای گزنده عصر دی ماه را احساس نمی کند. گه گاهی او ساکت می شود و صدای خنده پسرها بلند می شود. کنار پیت حلبی شان که از آن آتش زبانه کشیده، به جز زباله ها، چند تکه کارتن و شلواری پاره نیز روی زمین افتاده است. چند متر پایین تر از آنها، در فلزی خانه ای که قفل ندارد، نیمه باز است. انگار کسی صدای ضربه زدن را نمی شنود و لای در که بازتر می شود، پسربچه ۵ساله ای جلو می دود. به رفت وآمدهای زیاد عادت دارد و غریبه و آشنا را راحت به خانه شان راه می دهد. کف زمین خیس است و از عرض کم راهروی کوتاه جلوی در، بیشتر از یک نفر نمی تواند عبور کند. سمت راست راهرو، پسربچه ای مقابل پرده ای که در منزلشان است ایستاده و می گوید مادرش خانه نیست. بیشتر گچ دیوارها فروریخته و آجرهای لخت و خشن، استعاره ای از زندگی آدم های ساختمان را روایت می کند و دویدن پسربچه ای که سر چهارراه ها دایره می زند روی پله های آن، متناقض نما ساخته است. کنار پاگرد راه پله، سینک ظرف شویی قرار گرفته و تمام ۶ خانوار ساکن در خانه ای که سقف و دیوارهایش با باد تندی فرو می ریزد، از آن استفاده می کنند. در طبقه دوم، دختر و پسری کمتر از ۱۰ سال، در چارچوب بدون دری مقابل جایی که به سختی می توان نام واحد مسکونی را به آن داد، ایستاده اند. دست و صورت بچه ها سرد است و سرخ شده، یکی از آنها می گوید مادرشان به شهرشان رفته و چند روزی تنها هستند. طبقه سوم این ساختمان، نه پشت بام است و نه یک واحد مسکونی. سقف ندارد اما دورتادورش دیوار و پنجره است. چندین لباس رنگ و رورفته و شسته نشده، روی بند رختی به عنوان جالباسی آویزان شده اند و کمی آن طرف تر نیز، پتویی نخ نما افتاده است. دخترک با پوست سبزه و چشم هایی تسلیمِ دیوار بدون سقف، می گوید مادربزرگش فوت کرده و مادرش به مشهد رفته است. برادر کوچک می خواهد از حالشان روایت کند که پدرش پرده ای را کنار می زند و از پشت آن با چشم های قرمز و حال ناخوش بیرون می آید، می گوید مادرزنش به خاطر آلودگی هوا مرده و بچه ها را پشت همان پرده می فرستد. از حیاط ساختمان، بوی نامطبوعی بلند است. زنی که پیراهن سفید و دامن بلند مشکی چروکی روی تن لاغرش دارد، میان انبوهی از لباس های آلوده و پاره ایستاده، با سرعت بالا آنها را دسته دسته می کند، داخل ملافه ای می پیچد و گرهی به بالای آن می زند. یک ماهی همسایه ها از او بی خبر بودند. به جز یکی، دو دندان سیاه در لثه ی جلویی، دندان دیگری در دهانش ندارد و با صدا و لهجه ای نامفهوم می گوید: «چون معتادم من را یک ماه گرفته بودند و بعد ولم کردند. تازه برگشتم و می خواهم خانه ام را عوض کنم.» حواسش سر جایش نیست، یک بار می گوید زندانی بوده و بار دیگر می گوید او را به جایی برای ترک کردن فرستاده بودند. بچه های بزرگش مشهد هستند و از دخترش خبر ندارد:«یک سال است که مرضیه را ندیده ام. پارسال بهزیستی بردش و همان جا نگهش داشتند.» با ذوق و افتخار می خندد و دو تا از انگشت هایش را بالا می آورد: «۲ بار شوهر کردم و ۷ تا بچه دارم. خیلی سال است که شوهرم معتادم کرده.» زن همسایه با خنده می گوید: «نمی دانیم این لباس ها را برای چه جمع می کند. مدام ولو می کند و دوباره جمع می کند و هرجا می رود با خودش می برد.» هرچند وقت یک بار اتاق زندگی اش را عوض می کند. با سرعت بالا و خنده روی لب های سیاه شده اش، به دسته کردن لباس ها ادامه می دهد. شرم می کند از کار و محل درآمدش کلمه ای به زبان آورد و با حرکات دست به چیزی شبیه گدایی کردن برای به دست آوردن پول مواد اشاره می کند. از پله های زیرزمین، زن جوانی با چشم های قرمز، موهای طلایی و گوشواره هایی بدل بالا می آید. لاغراندام است و دکمه های مانتوی نخی، چروک و سرخ رنگش باز است. دنبال او، مردی کوتاه قد هم بالا می آید و چشم های قرمزش پشت دود سیگاری که زیر سبیلش روشن می کند، گم می شود. زن جوان می گوید: «مشهد زندگی می کردیم و ۸ سال است که تهران آمده ایم. اینجا کار و زندگی بهتر است. شوهرم نوازنده است.» یکی از مردهایی که دایره تنبک دست می گیرند و در اتوبوس ها زیر آواز می زنند، همسر اوست. پسرکی با موهای پرپشت و پیراهنی قهوه ای، گوشه حیاط ایستاده و با نگاهی غریب روایت های پراکنده همسایگانش را گوش می دهد. طول زندگی اش به سال های اول دبستان می رسد و دلش نمی خواهد از کارش توضیح زیادی دهد: «من هم نوازنده ام. در مغازه ها می روم آهنگ می زنم.» پتویی که در گوشه ای از دیوار آویزان شده، حکم در را برای محل زندگی اش دارد و مادر او نیز، خانه نیست. طبقه بالا، پنجره ای رو به حیاط خانه ای باز می شود که تمام زنان و مردان آن معتاد هستند، دختر و پسربچه ای از آنجا به تمام حرف ها گوش می دهند، گاهی تکه پلاستیک هایی را پایین می اندازند، توجه غریبه ها را به خودشان جلب می کنند و غش غش می خندند. در خانه کناری آنها، تا چند هفته پیش زنی زندگی می کرده که نوزادش را به محض تولد، در ازای اسکناس هایی کمتر از ۱۰۰هزار تومان، به موادفروشی فروخته و خودش میان دیوارهای دیگری گم شده است. در خانه ای که اجاره هرکدام از اتاق هایش روزانه بین ۲ تا ۶ هزار تومان است، حکایت تمام خانه های لب خط جریان دارد. چند خانه آن طرف تر، سال گذشته به یاسین ۴ماهه برای ساکت کردن گریه اش شربت تریاک دادند، اوردوز کرد و بعد از چند حمله قلبی مرد و مثل کودکان همسایه سهم نگاهش از پنجره روی دیوارِ بدونِ سقفِ طبقه آخر، پیت های حلبی و لباس های کنار پیاده رو نشد. از تمام پنجره های شهر، لبِ پنجره خانه روبه رویی قسمت سه گلدانی شده که یکی شکسته و دوتای دیگر گل هایش پلاسیده اند. پشت بام کناری؛ هم قد این پنجره است و انگار سال هاست آدم های زیادی، زباله ظرف های یک بار مصرف، پلاستیک ها و لوازم اعتیادشان را روی آن تلنبار کرده اند. بر خلاف تمام درهای فلزی و بی روح، در یکی از خانه ها با آبیِ تازه ای رنگ شده و از پشت آن، صدای خندیدن و دویدن بچه ها بلند است. از بوی نامطبوع، زنان و مردان معتاد خبری نیست. ابتدای راهرویی که به حیاط می رسد، برنامه ای درسی روی دیوار نصب شده و ساعت کلاس های موسیقی، نقاشی و بافتنی را مشخص کرده است. دختر جوانی به همکارش می گوید: «کار لیلاخانم خیلی خوب پیش رفته، کاموای اضافه می خواست اما نمی دانستم چقدر می توانیم در اختیارش بگذاریم.» جیغ و فریاد دخترهای نوجوانی که با معلم جوانشان در حیاط کوچک وسطی بازی می کنند بلند است. محمد، یکی از اعضای اصلی جمعیت دانشجویی امام علی(ع) می گوید: «خانه علم محله لب خط سال ۹۲ با سی کودک و ۱۰ نیرو راه اندازی شد. بچه های اینجا اکثرا مدرسه نمی روند یا به دلایل مختلف فرهنگی و خانوادگی، بعد از مدتی از تحصیل محروم می شوند. برای همین سواد و یاد گرفتن برایشان کالای لوکس محسوب می شود. استعداد و ذوق بالایی هم دارند. الان حدود ۱۰۰ کودک این محل به خانه علم می آیند و زن ها و مادرها هم در طرح مادرانگی برای مسائل بهداشتی و درمانی تحت پوشش قرار گرفته اند.» پسر نوجوانی با ذوق «عمومحمد» را صدا می کند و او نیز برای رسیدن به بچه ها دنبالش می رود. خانه علم لب خط را خیرین رهن کرده اند و چند دانشجو در قالب NGO جمعیت امام علی، آن را اداره می کنند. الناز، دختر ۲۶ساله ای که یکی از معلم های اصلی لب خط است می گوید: «ما تمام خانه ها و خانواده های اینجا را شناسایی کرده ایم. تقریبا تمام پدران و تعداد زیادی از مادران معتاد هستند و اغلب بچه ها هم کودک کارند. برای زن ها کلاس های بافتنی و صنایع دستی می گذاریم، خوب یاد می گیرند و بعد امکان فروش فراهم می کنیم و به نوعی کارآفرینی می شود.» به روایت دخترانی که چند سالی است در میان زنان حاشیه سر کرده اند، بیشتر این زن ها به خواست شوهرانشان معتاد شده اند. طراوت، یکی دیگر از معلم های خانه علم لب خط می گوید: «دختر ۱۶ساله ای را داریم که شوهر ۱۹ساله اش کتکش می زند و به زور می گوید باید بکشی. خیلی هایشان به خواست و اجبار شوهرها معتاد شده اند. خیلی های دیگر هم از روی بی سوادی و آموزش ندیدن. در این محله مواد راحت تر از همه چیز گیر می آید و وقتی زنان درد و بیماری ای پیدا می کنند، مواد کشیدن را به هم توصیه می کنند.» سال های زیادی است که فقر و اعتیاد، در متن حاشیه های پایتخت و بیخ گوش بازار، جولان می دهد اما یکی، دو ماهی است که بحث آنها داغ شده است. بر اساس آمار رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد مجمع تشخیص مصلحت نظام، سال ۸۵، ۱۵ هزار معتاد در کل کشور وجود داشت در حالی که حالا این میزان معتاد کارتن خواب فقط در سطح شهر تهران وجود دارد. آمار دقیقی از تعداد معتادهای کشور در دست نیست، برخی آمارهای رسمی رقم کل آنها را یک میلیون و منابع غیررسمی نیز بالاتر از ۳ میلیون گزارش می کنند. سعید معیدفر، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، روی مسئله بحران های اجتماعی مطالعات زیادی داشته است. به اعتقاد او، ایران در شرایط بسیار ویژه ای در خصوص بحث آسیب های اجتماعی قرار دارد. معیدفر در گفت وگو با ماهنامه «آینده نگر» گفته بود: «از سال ۸۴ بارها خطر گسترش آسیب های اجتماعی را در مقالات و مصاحبه هایم بیان کردم و گفتم قطعا به سمت بحرانی پیش می رویم که برای آن آماده نیستیم. اما متاسفانه پیش بینی های لازم را نداشتیم. مداخله های متعددی در حوزه های اقتصادی، اجتماعی کردیم بدون اینکه جوانب و پیامدهای این مداخلات را در نظر بگیریم. در نتیجه شرایط امروز شکل گرفته که محصول برنامه ریزی های غلط، مداخلات نادرست و جامعه ا ی است که متاسفانه خواب و مرده است. در این جامعه تمام آن حیات اجتماعی را که لازمه به حداقل رساندن مشکلاتمان است، از بین برده ایم. بنابراین در ابعاد اقتصادی با مشکل بیکاری، تورم بسیار شدید و دولتی بودن اقتصاد مواجهیم و در ابعاد اجتماعی تعطیل شدن جامعه و به حداقل رسیدن مشارکت مردم را شاهد هستیم. در چنین شرایطی ساختار اجتماعی و اقتصادی ویرانی داریم که بدون تردید آسیب های اجتماعی هر روز در آن بحرانی تر می شود و اگر چنین نبود، جای تعجب داشت.» به اعتقاد معیدفر، مسئله ای که باعث شده به تازگی صدای فقر و اعتیاد بلندتر از گذشته شود، عادی شدن آنهاست: «دهه هاست این مشکلات را داشته ایم اما مداخلات ناروا در ابعاد اقتصادی، اجتماعی بدون بررسی پیامدهای آن در دهه اخیر عادی شده و به تبع آن بحران ها نیز بیشتر و عادی شده اند. بنابراین الان تقریبا همه دادشان بالا رفته که اطراف میدان شوش، دروازه غار یا محله هرندی و تمام دره های تهران، زیرپل ها، دوربرگردان ها، آزادراه نیایش و هرجا بروید آثار اعتیاد، کارتن خوابی، کودک کار، فحشا و انواع و اقسام فقر دیده می شود. اگر روزی ما کارتن خواب می دیدیم متاثر می شدیم اما الان با این آسیب ها هم زیست شده ایم و آن قدر ما را فراگرفته اند که به بخشی از زندگی عادی مان تبدیل شده اند.» عمر دولت یازدهم از نیمه نیز گذر کرده، اما هنوز هم در تحلیل های جامعه شناختی و اقتصادی، کارشناسان ناگزیرند گریزی به دوران دولت های نهم و دهم بزنند. این استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در تبیین ریشه های شکل گیری وضعیت فقر و فحشا در محلات حاشیه نشین می گوید: «در خیلی از برنامه ریزی ها حتی در حوزه های عمرانی، خواه ناخواه شکاف های طبقاتی بیشتر شده اند. یک منطقه ویران شده، اجتماعی به هم خورده، عده ای مهاجرت کرده اند و حاشیه نشینی به وجود آمده است. در کشور ما مطالعات عمرانی بدون نگاه به ابعاد اجتماعی، فرهنگی صورت گرفته است. از همان دوره ای که وارد دنیای مدرن شدیم، نگاه مهندسی و کالبدی به جامعه وجود داشته و این نگاهی که از اول بوده، آثار بسیار نادرست و نابهنجاری به جا گذاشته است. در کنار آن ۸ سال با روی کار آمدن دولتی مواجه بودیم که نه انضباط مالی داشت و نه در حوزه های برنامه ریزی توانست اقدامات صحیحی انجام دهد و بسیاری از شوراها و دستگاه های برنامه ریز را در زمینه های مهم اقتصادی و اجتماعی تعطیل کرد.» معیدفر ادامه می دهد: «از آن طرف پول های هنگفتی در دولت نهم و دهم از قبل نفت درآمده و ریخت و پاش های عظیم و شکاف های طبقاتی ایجاد کرده است. آن افراد مملکت داری نمی دانستند و با مداخلات بد خودشان مشکل یک بیمار را بحرانی کردند. اگر قبل از روی کار آمدن دولت نهم و دهم این بیماری در جامعه مان وجود داشت، با بی انضباطی مالی شدید و پول های هنگفتی که صرف رانت و فساد شد، انگار که تیر خلاص به این جامعه زدیم. از طرف دیگر نیز متاسفانه از کار انداختن جامعه و از بین بردن روح جمعی آن اتفاق افتاد. یکی از اتفاقاتی که در دولت نهم و دهم افتاد و شدت بیشتری نسبت به قبل پیدا کرد، این بود که مردم را بیشتر به خودمان وابسته کردیم، جامعه را از کار انداختیم و همه را وابسته به دولت کردیم. امروز با وجودی که مشکلات عظیم اقتصادی، اجتماعی داریم، هرکس سر در لاک خودش دارد و احساس بحران نمی کند.» بعد از کوچه پس کوچه های تنگ و باریک لب خط و نزدیکی های خیابان، مغازه ای قرار گرفته و در سرمای حاشیه پایتخت، تیک تاک زندگی در آن جریان دارد. ویترین تک طبقه و ساده مغازه را حدود ۲۰ ساعت رومیزی رنگی و قدیمی پر کرده اند. پیرمرد پشت دخل، لباس تمیز و مرتب اما کهنه ای به تن دارد و سرش با تعمیر پیم های یک ساعت مچی قدیمی گرم است. روی دیوارهای اطراف او نیز چند رادیو و ساعت دیواری قدیمی آویزان شده اند. با سر پایین، پشت دخلش نشسته، ارتفاع شیشه مقابل آن بلند است و برای دیدن مستقیم او باید روی نوک پا بلند شد. سرش را از روی ساعت بالا نمی آورد و می گوید ۵۰ سال است در این محل زندگی می کند: «اینجا از همان قدیم هم معتادها بوده اند، اما هیچ وقت شبیه این سه، چهارساله نبود. نیم ساعت دیگر که هوا کامل تاریک شود، قدم به قدم معتادها روی زمین افتاده اند. زندگی ها که سخت تر شده، تعداد آنها هم بیشتر شده است.» پیرمردی که ابزار حرکت دقیقه ها و ثانیه ها را تعمیر می کند، می گوید دو دختر و پسر خودش را در این محل به سلامت بزرگ کرده و هیچ وقت اعتراضی به محیط زندگی اش نداشته است: «آدمیزاد باید بتواند خودش را با هر شرایطی وفق دهد. شما وقتی ته یک چاهی افتاده باشی، فقط تلاش می کنی خودت را نجات دهی، اصلا توان فکر کردن به بقیه را هم نداری.» گازانبری های شهرداری و سونامی بحران چهار پسربچه دور دو تاب کوچک جمع شده و با صدای بلندی بازی می کنند. پارک کوچک است و اطراف آن، یکی دو لباس کهنه و چند کارتن روی زمین افتاده است. ساعت حوالی ۵ عصر است و کمی تا تاریکی کامل هوا باقی مانده است. یکی از بچه ها که پوست سفید و چشم های آبی دارد می گوید:«این جا الان خلوت است. هوا که تاریک می شود، یک عالمه معتاد می آیند. چند نفری زیر پتو و کاپشن جمع می شوند و می کشند. الان شب ها خیلی کم شده اند، چند هفته پیش آمدند گرفتندشان. همه را دستبند زدند بردند. فقط یکی از آن ها را که معتاد نبود و پلاستیک فروشی می کرد، زودتر آزاد کردند.» پسربچه ای که قد کوتاهی نسبت به دوستش دارد می گوید:«من از این بزرگ ترم کلاس ششم هستم، بهتر می دانم. معتادها خیلی زیاد بودند اما ما از آن ها نمی ترسیم. اصلا معتاد که ترس ندارد، همه جا هست دیگر، تازه آن ها از ما می ترسند. قبلا که زیاد بودند تیرکمان درست می کردیم با سنگ می زدیم شان. یکی اینجا بود که همیشه دختربچه ها را گاز می گرفت. یک بار خواست خواهر من را گاز بگیرد، اما آبجیم عین جت دوید و به ما گفت، آمدیم زدیم شان.» پسربچه دیگر، یک دستش را به شکل وسیله ای در می آورد و جلوی دهانش می برد، دست دیگر را نیز با حالتی خاص جلوی آن می گیرد و می گوید:«این شکلی مواد می کشند. البته نوع کشیدن جنس های مختلفش فرق دارد. البته ما فقط دیده ایم ها! واگرنه از بوی قلیان هم حال مان بد می شود.» پارک شوش، یکی از پارک های جنوب شهر است که تمام سطح آن را شب ها کارتن خواب ها پر می کردند. پارک شوش، پارک هرندی و پارک دروازه غار که به روایت آمارهای رسمی و غیررسمی حدود ۳ هزار نفر از کارتن خواب های پایتخت در این مکان ها جمع می شوند، یکی دو ماه گذشته در مرکز توجه رسانه ها بوده است. به گفته سید حسین هاشمی، استاندارد تهران، طی ماه گذشته ۴۵۰ زن و ۳ هزار معتاد متجاهر مرد از سطح پایتخت جمع آوری شده اند و تا آخر سال این رقم به ۱۰ هزار نفر می رسد. در این طرح، نزدیک به ۷ هزار نفر به مراکز نگهداری بهزیستی و شهرداری منتقل می شوند و ۶ ماهی را برای ترک کردن در آن جا سر می کنند. بیماری متن و حاشیه پایتخت را درگیر کرده و سرطانی شده است. سعید معیدفر، مشاور اجتماعی وزیر راه و شهرسازی با این تمثیل درباره اقدام گازانبری شهرداری تهران به «آینده نگر» می گوید:«علاج این مریض فقط جراحی کردن و درآوردن عضو بیمار است. ولی آیا جراحی کردن مشکل را حل می کند؟ ممکن است بیمار یکی دو ماه بیشتر عمر کند ولی آخرش می میرد. اقداماتی هم که در ارتباط با جمع آوری معتادان انجام می شود، مثل همان کار است. اگر ریشه های بیماری شناخته نشود و مداخله در آن صورت نگیرد، اقدامات امنیتی و ضربتی صرفا مشکل را به تعویق می اندازد و آن را زیرپوستی می کند. از دست مسئولین هم کاری بیشتر از این برنمی آید. ساده ترین اقدام جمع آوری است و همین کار را بلدند، کار دیگر بلد نیستند.» استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران با تمثیل دیگری از «سونامی بحران های اجتماعی» ادامه می دهد:«صدبار جمع آوری کرده اند، سال آینده وضع بدتر شده و دوباره شهر را گرفته اند. نمی توانند این معتادان را زیاد نگه دارند، دوباره به جامعه برمی گردند و تعداد این آدم ها مدام افزایش پیدا می کند. همه می دانند که جمع آوری جواب نمی دهد، اما هر سال دریغ از پارسال. ریشه های اصلی آسیب ها هم چنان باقی است. این ریشه ها عمیق تر می شوند و فرصت های مداخله را از ما می گیرد. در آینده با سونامی آسیب های اجتماعی روبرو هستیم و به دلیل همین ریشه ای برخورد نکردن، در جایی که ساختارهای اقتصادی و اجتماعی اش خراب است، دیگر کاری از ما برنمی آید.» در یکی از پس کوچه های محله لب خط، آدم های خانه ۵ طبقه ای با نمای آجری و در فلزی رنگ و رو رفته ، برای همه اهالی محل شناخته شده اند. پله ها پیچ درپیچ و راهروها باریک هستند. کنار هر پاگرد، در یک واحد مسکونی قرارگرفته که درون آن، موادفروشان زندگی می کنند. در تمام ۵ طبقه، حکایت زندگی مردانه و موادفروشی جریان دارد اما داستان پشت بام، زنانه است. کم تر از ۳۵ سال دارد و بعد از چند ماه کارتن خوابی، این جا را برای زندگی پیدا کرده است. مادر دو بچه است و روی پشت بام خانه موادفروش ها زندگی می کند. بعد از عید به عنوان معتاد متجاهر دستگیر شد و چند ماه همه از او بی خبر بودند. طراوت، یکی از اعضای جمعیت امام علی می گوید:«بچه های این زن به وضعیت خیلی بدی افتاده بودند. شانس آوردند مادربزرگ شان و اعضای خانه ایرانی کنارشان بودند، موقع این دستگیری ها و به قول خودشان جمع آوری، هیچ کس به اینکه این افراد بچه دارند و بچه هایشان کودک هستند، فکر نمی کند.» طراوت، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران است و مردم شناسی می خواند. تمام زن ها و بچه های محله او را می شناسند، در خانه ها و درد دل هایشان، به رویش باز است و روی پایان نامه ای با عنوان «مفهوم مادرانگی بین زنان معتاد با تأکید بر محله لب خط» کار می کند. اتوبوس که از ایستگاه لب خط عبور می کند و به بازار نزدیک می شود، می گوید:«کارشناسی حسابداری خواندم ولی ارشد را به هوای همین محله ها، مردم شناسی می خوانم. دوستم هم برای کارشناسی ارشد رشته اش را عوض کرد و طراحی صنعتی می خواند که بتواند برای زنان حاشیه کارآفرینی کند. البته بعد از چند سال از دانشکده علوم اجتماعی زده شده ام، همه فقط پشت کتاب ها ژست می گیرند و هیچ کس نمی داند در میدان چه خبر است.» اتوبوس از ایستگاه خیام و فروشگاه های یک شکل هم گذر می کند. شب تعطیل است و حوالی بازار ۱۵ خرداد، جعیت زیادی جمع شده اند و باربرها هنوز تخته های فرش و لوازم خانگی را جابه جا می کنند. پسربچه ای با دایره ای در دست، از مغازه ای به مغازه دیگر می رود و به قول خودش نوازندگی می کند و از پیرمردهایی که شکم های برآمده و تسبیح های عقیق مهری بر تأیید هویت بازاری شان بود، تعداد کمی پشت دخل ها باقی مانده اند. یرواند آبراهامیان، مورخ ارمنی، در کتاب مردم در سیاست در ایران بازار چند دهه پیش را این طور روایت کرده است:«در اقتصاد سنتی، بازار چیزی بیشتر از یک فروشگاه بود. انبار غله بود، کارگاه بود. بانک و کانون دینی کل جامعه هم بود…آن هایی که پول لازم داشتند می رفتند بازار وام می گرفتند و همان جا هم بود که تجارمسجد و مدرسه می ساختند و پولش را می دادند.» ۳۹۳۹
یکشنبه ، ۴بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: صید نیوز]
[مشاهده در: www.seydnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]
-
گوناگون
پربازدیدترینها