محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828059121
ترانه هایی که روی کاغذ می مانند/ جای خالی حرف های مردم
واضح آرشیو وب فارسی:منبری ها: آرزوی کسب شهرت و دل خوش شدن به مخاطبان محدود و با سلیقه خاص، وضعیت ترانه سرایی را در کشور به سویی سوق داده که ظرفیت های این قالب ادبی تا حد زیادی مغفول مانده است.به گزارش "منبری ها" ساده می آید اما سخت بتوان از یاد بیرونش کرد. کوتاه است؛ گاه با قافیه و گاه بدون هیچ منطق روایی. برخی بر این باورند که بدون همزادش (موسیقی)، معنایی ندارد و برخی هم برایش هویت مستقلی قائل می شوند که به موسیقی هویت می بخشد. «ترانه» اگر نه تازه ترین که یکی از بدیع ترین و رایج ترین شیوه های بیان شاعرانه است که این روزها در میان طبقات مختلف جامعه سرودنش علاقه مند کم ندارد. همین چند هفته قبل بود که تازه ترینش چنان بر سر زبان ها افتاد که قصه «کجایی» بودنش نقل محافل مختلف هم شده و مبدل به یک کنایه رایج شد. اگر حوصله کنیم و به حافظه تاریخی مان رجوع کنیم، نمونه هایی از آن را می یابیم که سال ها پس از سرودن و اجرا، هنوز زمزمه کردنش ما را سوار بر خیالات و نوستالژی هایمان مسافر خاطرات دور و دراز می کند. سال ها قبل از این موسیقیدانان و خوانندگان بیش از هر چیز بر اشعار سروده شدن مقفی و بعدها نیمایی و سپید که پیش از هر چیز شعر بودند نه چیز دیگری، موسیقی گذاشته و نغمه می خوانند اما رفته رفته ترانه از دل تلفیق این دو قالب متولد شد و خود را مبدل به اثری هنری کرد که نه شعر به معنای رایج است و نه نیمایی به معنای اخص آن. ترانه رفته رفته چنان قالب محبوبی شد که بسیار از ماندگار ترین قطعات موسیقایی ایران با وجود آن ماندگار شد و رفته رفته تعداد علاقه مندان به ساخت کلامی آن افزایش یافت. این روزها اما از شور و شعف و معنای ترانه چیزی جز مفاهیمی بعضا نازل و سطحی و کم معنی باقی نمانده است. آنچه به عنوان ترانه به گوش می رسد یا ناموزون است یا اینکه چنان نامفهوم و گنگ است که شنونده اش نمی داند نسبتش با آن چیست. این هرج و مرج است که مخاطب را در مواجهه با این پدیده ادبی دچار ابهام کرده است. اگر ترانه سرایی آموختنی است چرا امروز بی مایه اش بیش از پرمایه اش در دسترس است و اگر نیاموختنی است و ذوقی، چرا ذوقمان چنین کور شده است. آموزش می خواهیم یا نه؟ اسماعیلی امینی، شاعر و ترانه سرا و عضو شورای شعر و ترانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه به خبرنگار مهر می گوید: ترانه سرایی خود به خود به آموزش نیاز ندارد اما شرط اصلی سرایش آن این است که حاصل کار امری قابل خواندن باشد و بتواند با موسیقی تلفیق شود. امینی ترانه را برگرفته از زندگی آدمی می داند و بر همین اساس بر این باور است که بیان خیالی و فانتزی و ذهنی در ترانه نمی تواند محلی از اعراب داشته باشد و از همین منظر در نقد وضعیت سرایش امروز ترانه در کشور می گوید: ترانه های امروزه تنها ذهنی هستند در حالی که این موضوع در هیچ کجای دنیا به چنین شکلی نیست الا در موسیقی های آثار سینمایی بالیوود که البته نشات گرفته از ساختار ذهنی و تخیلی آنهاست. سر سوزن ذوقی کافی است افشین یداللهی دیگر شاعر و ترانه سرای معاصر نیز در همین زمینه به خبرنگار مهر می گوید: برای ترانه سرایی ذوق داشتن کافی است منتهی ذوق در مواردی باید بتواند بر اساس اصولی مشخص خودش را به نمایش بکشد. بر همین اساس من بر این باورم که حتی اگر علاقه ای هم به وزن و قافیه نداشته باشیم، برای سرودن ترانه باید حداقل آنها را بشناسیم و توان رعایتش را ولو اگر میلی به آن نداریم، را داشته باشیم. وی می افزاید: برای یادگیری و سرایش ترانه گاهی به کتاب نیاز است و گاهی ذوق و کنارش آموزش. اما کار آموزش باید به شکل اصولی و توسط افراد صاحب صلاحیت انجام شود نه اینکه هر کسی به خود اجازه بدهد در فرهنگسرایی کارگاه بزند و آموزش دهد. در کنار موضوع آموزش محتوای ساکن و بی روح و یکنواخت بسیاری از ترانه های معاصر چنان ذهن و روح مخاطبش را می آزارد که اگر ساده از کنار آن عبور کند و لب به ناسزاگویی باز نکند، بسیار خویشتندار بوده است. همه مثل یکی و یکی مثل همه اسماعیل امنیی با اشاره به این مساله، نقبی نیز به کم رنگ بودن حال و هوای زندگی عادی در ترانه های امروزی می زند و می گوید: یاد گرفته ایم که ترانه ها باید نوعی عاطفه دروغین داشته باشند؛ تلفیقی از عشق و محبت و بیزاری دروغین که ذهن آدم باورشان نکند و از همه بدتر هم اینکه همه شان شبیه به هم شده اند. امینی می گوید: ترانه برای بسیاری ابزاری وسوسه انگیز برای کسب شهرت شده است در حالی که ترانه به خودی خود مایه شهرت نیست و خیلی چیزهای دیگر باید در کنار هم جمع شوند تا ترانه سرا و قطعه موسیقایی در کنار آن صاحب شهرت شود. بسیاری از ترانه سرایان با شعر خود دنبال شهرت هستند اما برخی حتی دوست ندارند به خود زحمت بدهند که چیزی بسرایند که ارزش شنیده شدن داشته باشند. مخاطب در مسیر ناکجا آباد افشین یدالهی نیز در این زمینه به خبرنگار مهر می گوید: در وضعیت فعلی برخی از محتواها را نمی شود در ترانه آورد و همین نخستین عامل در کاهش تنوع بیانی در ترانه است. در کنار آن برخی معذوریت ها در به کار بردن کلمات نیز هست و جدای از همه برخی از الحان موسیقایی را نیز نمی توان استفاده کرد. مجموعه این موضوعات فضا را چنان می کند که بی آنکه بدانیم مخاطب ترانه را به سمتی که مطلوبمان هم نیست هل می دهیم. یدالهی در همین زمینه به مضامینی اشاره می کند که افراط در پرداختن به آن منجر به دلزدگی مخاطبان ترانه شده و می گوید: در برخی مضامین ترانه قدم به حیطه شعار می گذارد و این یعنی خارج شدن ترانه از اسلوب خودش و ارتباط نگرفتن مخاطب با آن. جدای از همه این ها اصولا ما ترانه اجتماعی و انتقادی نیز نداریم. همه اینها را که در کنار هم قرار دهیم متوجه می شویم که با چیدمان فعلی تنها در حال سوق دادن مخاطبان ترانه به سویی هستیم که دوست نداریم به آن سمت میلی پیدا کنند. تنها هیجان و عاطفه جدای از این نگاهی به سرگذشت بسیاری از گروه های موسیقی در ایران معاصر و پیش از انقلاب اسلامی و نیز بسیاری از کشورهای دنیا ما را با ترانه و قطعاتی مواجه می کند که مبدل به نماد یک حرکت اجتماعی شده و در تاریخ نگاری سیاسی و اجتماعی معاصر می توان از آنها یاد کرد. در ایران اشعار ترانه های مشهوری چون «از خون جوانان وطن لاله دمیده» و یا «ایران ای سرای امید» در سال های نه چندان دور یادآور یک حرکت اجتماعی پیشرو و مشخص بوده است اما رفته رفته و با گذر سالیان ترانه آن کارکرد سابق را از دست داده است و مبدل به امری سطحی و نازل و دم دستی شده است. اما به راستی این موضوع اجتناب ناپذیر است؟ افشین یدالهی در این زمینه می گوید: ترانه به خودی خود رفرم اجتماعی خلق نمی کند بلکه تنها کارکردش ایجاد نوعی هیجان و عاطفه در مخاطبانش است با این حال چهارچوبی روایی دارد که نمی شود منکر تاثیرگذاری آن شد. مردم ما گاهی نیازهایی را دارند که امکان بروزش تنها با این قالب ادبی میسر است. موسیقی فقیر ترانه ضعیف می آورد محمد مهدی سیار شاعر شناخته شده معاصر که برخی از ترانه های سروده شده توسط وی در سال های اخیر بازتاب بسیاری داشته نیز ترانه و موسیقی معاصر را چه در ساختار سنتی و چه مردمی(پاپ) فاقد جذابیت های لازم برای پویش های مردمی می داند. وی در این زمینه به خبرنگار مهر می گوید: موسیقی ایران در دوران حاضر به شدت فقیر شده است و آنچه در قالب کلام و موزیک و تلفیق این دو به دست مردم می رسد از نظر فرمی و محتوایی از فقر شدیدی رنج می برد. دقیق تر که نگاه کنیم متوجه می شویم بسیاری از جلوه های ادبیات ما در موسیقی امروز ما تجلی پیدا نمی کند و حرف های طبیعی و ساده مردم که ارزش بارها و بارها گفته شدن در قالب ترانه و بیان با موسیقی دارد به گوش جامعه چه در داخل و چه در خارج از ایران نمی رسد و حرفی هم اگر هست چندان حرف قابل اعتنایی نیست. فراموش شدگان سیار در ادامه به مساله جا ماندن موسیقی سنتی ایران از تحولات تاریخی هم اشاره کرده و می گوید: موسیقی سنتی ما در فرم و محتوا از تحولات سیاسی و تاریخی و اجتماعی و نیز پسند مخاطب دور افتاده و انگار حرفی برای گفتن ندارد. اگر ما حرکت هایی مانند گروه چاووش را در ابتدای انقلاب در نظر بیاوریم متوجه می شویم که در آن زمان تلاش شد تا موسیقی سنتی ما به روز شود و حرف هایی از جنس حماسه و حرکت عمومی مردم بزند. در همان دوران کوتاه سرودهای انقلابی پرشور و جاودانه ای هم خلق شد که به نوعی همراه شدن موسیقی با گفتمان انقلاب به حساب می آمد. این شاعر جوان ادامه می دهد: این جوشش ها یعنی کار بزرگی که مرحوم لطفی و گروهش انجام دادند در کنار سرودهایی که فرم مدرن را با محتوای انقلاب تلفیق می کرد در کنار هم می توانست نوید بخش آینده ای درخشان برای موسیقی ایران باشد اما متاسفانه این چشمه ها به رودخانه تبدیل نشد و این جوشش ها امتداد درخوری نیافت. سیار تأکید می کند: ژانر سرود انقلاب که کاملا به محاق رفت و موسیقی سنتی هم راه خودش را در نوعی گوشه گیری از اجتماع و پرداختن به عشق و عرفان فردی شده پی گرفت . به همین خاطر است که تنها بخشی محدود از شعر عاشقانه وعارفانه فارسی که متعلق به دوران سبک عراقی است و به طور خاص اشعاری از حافظ، سعدی و مولانا به موسیقی ما راه پیدا کرد و ابعاد حماسی و تاریخی و اخلاقی ادبیات ما نتوانست راهی برای بیان با موسیقی به دست آورد ضمن این که ادبیات معاصر نیز بیان موسیقایی خود را نه در موسیقی سنتی و نه در موسیقی مدرن پیدا نکرد. ترانه امروز محصور در کلیشه ها شده سیار در همین زمینه به موسیقی پاپ و برخی توفیقات در آن اشاره کرده و می گوید: موسیقی پاپ در ابتدا این نوید را می داد که فضای سنگین و لخت موسیقی سنتی را می شکند. این روند در سال های بعد هم حرکت خوبی را به خود دید و حتی اشعاری از شاعران نوگرا مثل محمد علی بهمنی و قیصر امین پور را در کارهای مرحوم ناصر عبداللهی و محمد اصفهانی و... شنیدیم و مثلا علیرضا عصار کار اجتماعی و عدالتخواهانه «خیابان خواب ها» را خواند، اما در ادامه این پدیده نیز به رویدادی از حیث محتوا سطحی و نازل مبدل شد. به عبارت دیگر حرف های تاریخی و سیاسی و اجتماعی و بین المللی مردم حرفهایی از جنس عدالتخواهی، مبارزه با تبعیض و فقر و... را نزد و تنها به یکسری کلمات از پیش تعیین شده در محدوده عشق بسنده کرد. وی معتقد است: گویا ترانه امروز در بیان نوعی عشق کلیشه ای و سطحی محصور شده و جنبه های دیگر حیات ما یعنی حرفهای اجتماعی و سیاسی و تاریخی و نیز عشق عمیق و متعالی را وانهاده است. تکلیف نامشخص ما با موسیقی شاعر ترانه های «آرمیتا» و «مرگ بر آمریکا» در ادامه و در بیان ریشه های این فقر محتوایی می گوید: به باور من بخش بسیار زیادی از این پدیده به دلیل آن است که تکلیف مردم و رسانه با موسیقی هرگز روشن نبوده است و همیشه با پروا و احتیاط با آن روبرو شده ایم ودر نهایت حاصل آن شده که حرفی که مردم و نخبگان جامعه می پسندند در موسیقی ما دنبال نشود و چرخه «آموزش»، «تولید» و «مصرف» موسیقی به اقشار خاصی از جامعه که نماینده کل مردم (به ویژه بدنه مذهبی و انقلابی جامعه) نیستند محدود شده است. من امیدوارم سخنان اخیر رهبر انقلاب درباره موسیقی در نشست با اعضای کنگره فقه هنر و راهکاری که ایشان برای رفع ابهامات فقهی و شرعی مرتبط با موسیقی به فقها پیشنهاد کردند، بتواند مسیر خروج از بلاتکلیفی و بی عملی و انفعال را باز کند. البته باید دید شجاعت و ابتکار و در عین حال انضباط و استحکام فقهی لازم برای این حرکت در نخبگان حوزه یافت می شود یا خیر؟ به باور سیار در صورتی که مردم به عنوان مخاطبان اصلی موسیقی از بلاتکلیفی موجود درباره آن رها می شدند می توانستند مشوق خوبی برای ترویج و توسعه موسقی و ترانه باکیفیت باشند؛ کار خوب بشنوند و توقع تولید آن را ایجاد کنند اما روند فعلی پل ارتباطی میان مخاطب و تولید کننده را شکسته و در نتیجه سطح تولید را به خواست مخاطبان تین ایجری که تنها موسیقی را برای مصرف روزانه می پسندند، تنزل داده است. به فکر جابجایی مخاطبان باشیم این شاعر و ترانه سرا همچنین با اشاره به تجربه خود در عرصه ترانه سرایی گفت: باید تلاش کرد که گستره مخاطبان ترانه را جابجا کرد و باور کرد که مخاطب عمومی پایبند به ارزش ها و انقلاب و مذهب نیز می تواند و باید ترانه بشوند و اتفاقا از این راه است که تغییر نگاه در موسیقی و ترانه رخ می دهد. ما این تجربه را در ترانه های آرمیتا، گزینه های روی میز و مرگ بر آمریکا و ... شاهد بودیم؛ یعنی مردم از اثر استقبال می کردند و پیگیری و تماسهای مردمی بود که حتی در نهایت رسانه ملی را واداشت تا از تصمیم خود برای پخش نکردن آنها کوتاه بیاید. وی در همین زمنیه گفت: باید روی روش های تازه برای جذب مخاطب ترانه فکر کرد. شاید گردهم آیی یا کنسرت یا جشنواره هایی در مناسبتهایی مثل دهه فجر و...در این زمینه بتواند در بازار تقاضا تغییر ایجاد کند و در نهایت تولید کننده را به سمت خلق مفهوم مورد نیاز مخاطب بیشتر ترغیب کند. ضمن این که نقش رسانه ملی را در ذائقه سازی نباید نادیده گرفت. به هر حال فکر کردن به این مسائل و یافتن راهکار مناسب برای تقویت و ارتقای موسیقی اجتماعی وظیفه نخبگان و نظریه پردازان و نیز مدیران و برنامه ریزان فرهنگی است، اما متأسفانه چندان تأملی در حوزه نظر و چندان تلاشی در حوزه عمل صورت نمی گیرد. با این همه ترانه این روزها تنها ساز خودش را کوک می کند و دل به خوشایند معدود مخاطبانش بسته که مشخص نیست جان کلام او را می پسندند یا نوای ساز تلفیق شده با آن را. ترانه این روزها در حالی از قالب شعری تاثیرگذار به شیوه بیانی سانتی مانتال مبدل شده است که اخیرا نیز شاهد بودیم در اسناد رسمی و بالادستی کشور از متولیان فرهنگی خواسته شده بعد نظارتی بر تولیدات فرهنگی را تعدیل و اجازه بروز و ظهور بیشتری به تمامی سلیقه ها داده شود. این موضوع جدای از تضعیف جایگاه شورای ترانه نهاد متولی فرهنگی نتیجه ای جز ادامه هرج و مرج فرهنگی با این قالب هنری در پیش نخواهد داشت؛ نتیجه ای که می شد آن را در قالب همایش ها و یا کنسرت های هدف دار و یا دیدار با اهالی فرهنگ تغییر داد./مهر
دوشنبه ، ۲۸دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: منبری ها]
[مشاهده در: www.menbariha.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]
-
گوناگون
پربازدیدترینها