محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831390875
نگاهی جهانی به بحران آب در ایران
واضح آرشیو وب فارسی:شفا آنلاین: شفاآنلاین>اجتماعی>براساس مطالعات سازمان ملل متحد کمبود آب مشکلی جدی در سراسر خاورمیانه است؛ در ٥٠ سال اخیر از ٣٧ مورد خشونت و درگیری که بین کشورها بر سر آب گزارش شده است، ٣٠ مورد آن مربوط به خاورمیانه است.به گزارش شفا آنلاین ، ایران سرزمینی خشک، نیمه خشک و کوهستانی است. دو رشته کوه البرز (شرقی– غربی) و زاگرس (شمال غربی – جنوب شرقی) مانند دیواری مانع رسیدن ابرهای باران زا از شمال و غرب کشور به منطقه میانی می شوند. به همین علت حدود ٧٠درصد بارش های سالانه فقط در ٣٠ درصد سطح کشور و در مناطق شمالی و شمال غربی می بارد.مجموع آب ناشی از نزولات جوی سالانه در کشور حدود ٤٠٠ میلیارد مترمکعب است. البته این رقم در ترسالی و خشک سالی بیشتر و کمتر می شود، این مقدار مثلا در سال ٨٥ برابر با ٣٥٠ میلیارد مترمکعب برآورد شده است که حدود ٦٥ درصد آن تبخیرشده و فقط حدود یک سوم آن در دسترس بوده است. حدود ٨٥ درصد از خاک ایران را سرزمین های خشک تشکیل می دهند (٢٩ درصد بیابانی، ٢٠ درصد نیمه خشک و ٣٦ درصد فراخشک). براساس گزارش سازمان جنگل ها و مراتع کشور در سال ٩٢ بیش از دوسوم خاک ایران (در حدود ١١٨ میلیون هکتار) به سرعت در حال تبدیل شدن به بیابان است.بحران منابع آب در کشور آن چنان جدی است که عیسی کلانتری، وزیر اسبق کشاورزی در گفت وگویی هشدار داد: «مشکل اصلی ای که ما را تهدید می کند و از اسرائیل و آمریکا و دعواهای سیاسی و... خطرناک تر است این است که فلات ایران دارد غیرقابل سکونت می شود».مؤسسه صلح آمریکا نوشته؛ درحال حاضر خطری که از جانب بحران قریب الوقوع محیط زیست به خصوص بحران کمبود آب در ایران احساس می شود به مراتب از خطر دشمنان خارجی و منازعات سیاسی بیشتر است. براساس برآورد بانک جهانی، هزینه سالانه تخریب محیط زیست و به ویژه منابع آب در ایران بین پنج تا ١٠ درصد از تولید ناخالص داخلی است. یادآور می شود تحریم های آمریکا و غرب در سال ٢٠١٢ فقط ١,٤ درصد تولید ناخالص داخلی ایران را کاهش داده است. شاخص های منابع آب: - متوسط بارندگی سالانه در سطح کشور: متوسط بارندگی سالانه در کره زمین ٧٥٠ میلی متر و در آسیا ٦٤٠ میلی متر است. متوسط بارندگی در سال ٩٣ در کشور ما ٢٣٠ میلی متر بوده که نسبت به سال قبل ٢٧ میلی متر کاهش داشته است. - سرانه آب: در سال ١٣٤٠ سرانه آب هر فرد ایرانی پنج هزار مترمکعب بوده است. امروز این رقم به کمتر از هزارو ٧٠٠ مترمکعب تقلیل یافته است. پیش بینی می شود با ادامه وضعیت خشک سالی در آینده این رقم در سال١٤٠٠ خورشیدی به هزار مترمکعب برسد. - نسبت مصرف آب به آب تجدید پذیر که از تقسیم مقدار کل آب مصرف شده به مقدار آب تجدیدپذیر مصرف شده در هر کشور به دست می آید هم اکنون در کشور ما حدود ٨٠ درصد است. به عبارت دیگر ٨٠ درصد مصرف آب در کشور ما از منابع آب های زیرزمینی تأمین می شود، درصورتی که شاخص جهانی آن حدود ٤٠ درصد است. - بهره وری آب: این شاخص نشان می دهد به ازای هر واحد تولید ناخالص داخلی در حوزه صنعت و کشاورزی چقدر آب مصرف شده است. از مجموع آب در دسترس کشور حدود ٩٢ درصد آن در کشاورزی، شش درصد در مصارف خانگی و شهری و دودرصد در صنعت مصرف می شود. یعنی، بیشترین میزان آب در کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود. باید اشاره کرد که جایگاه کشاورزی در تولید ناخالص داخلی ١٠ درصد است و ٢٥ درصد نیروی کار کشور در این بخش فعالیت می کنند، به علاوه بخش کشاورزی در ایران حدود ٦٥ درصد نیاز غذایی کشور را تولید می کند و بقیه از طریق واردات تأمین می شود. وضعیت دریاچه ها و تالاب های کشور وضعیت دریاچه ها و تالاب های کشور وخیم است. دریاچه ارومیه، بزرگ ترین دریاچه منطقه خاورمیانه، رو به خشکی است. دریاچه بختگان، دومین دریاچه بزرگ کشور، خشک شده است. تالاب طاق بستان نیز در تیرماه ٩٤ خشک شد. تالاب گاوخونی در اصفهان چند گام بیشتر تا تبدیل شدن به کانون گردوغبار فاصله ندارد. تالاب هورالعظیم به یکی از کانون های گردوغبار در خوزستان تبدیل شده است. تالاب هامون به بیابان تفتیده ای بدل شده است. از دریاچه پریشان تنها ١٠ درصد باقی مانده است. تالاب جازموریان در کرمان به بیابانی به وسعت ٧٠ هزارکیلومترمربع تبدیل شده است و متأسفانه از صد تالاب و دریاچه موجود در استان های مختلف ایران هیچ کدام آب کافی ندارند. وضعیت ذخایر آب در سدهای کشور تاکنون بیش از صد سد بزرگ در کشور احداث شده که ١٨ سد از آنها آب شرب کشور را تأمین می کند. ورودی آب به سدها نسبت به سال گذشته ٢١ درصد کاهش داشته است و حجم آب ذخیره شده در پشت سدها کمتر از ٤٠ درصد ظرفیت آنهاست. سد های لار، سفیدرود، شهرچای، دوستی و درودزن به ترتیب با بیشترین افت ذخیره روبه رو بوده اند.سد لار فقط ٣,٣ درصد ظرفیت خود آب دارد که نسبت به سال قبل ٥٠ درصد افت داشته است. ظرفیت سد سفیدرود هزارو ٥٠ میلیون مترمکعب است. آب موجود در این سد در سال ٩٢ حدود ١٦٨ میلیون مترمکعب و در سال ٩٣ فقط ١٠٣ میلیون مترمکعب بوده است. سد شهرچای، سومین سد مهم تأمین آب شرب کشور، نسبت به سال قبل ٢٩ درصد افت ذخیره داشته است. حجم مفید سد دوستی هزارو ٢٥٠ میلیون مترمکعب است. ذخیره آب این سد در سال ٩٢ برابر با ٤٢٠ میلیون مترمکعب و در سال ٩٣ با ٢٠ درصد افت به ٣٣٠ میلیون مترمکعب رسیده است. سد درودزن با ٩٦٠ میلیون مترمکعب ظرفیت در سال ٩٢ حدود ٤٢٠ میلیون مترمکعب و در سال ٩٣ در حدود ٣٣٠ میلیون مترمکعب ذخیره آب داشته است. وضعیت ذخایر زیر زمینی آب در ایران بحران آب در کشور در حوزه منابع آب های زیرزمینی به مراتب وخیم تر است. به علت استفاده بیش ازحد از منابع آب های زیرزمینی و اضافه برداشت از آن در بسیاری از نواحی کشور، سطح سفره های آب زیرزمینی افت کرده است. افت متوسط سالانه سطح ایستایی در دشت های کشور از سال ١٣٤٣ تا ١٣٨٨ حدود ٤٠ سانتی متر است. در نتیجه، دشت ها در حال فرونشستن هستند. بر اساس گزارش ها و آخرین تحقیقات تا سال ١٣٨٧، دشت های تهران ١٧، ساوجبلاغ ٢٢، قزوین ٢٤، مشهد ٢٥، دشت رفسنجان ٣٠، زرند ٢٥، کرمان ٢٠ سانتی متر فرونشسته است. برداشت آب از ٣١٧ دشت از مجموع ٦٠٩ دشت کشور تا پایان سال ٩٣ ممنوع شده است. با وجود افت مداوم سطح ایستایی سفره آب زیرزمینی، اضافه برداشت از این منبع ادامه دارد. در ١٥ سال اخیر حدود ٨٠ میلیارد مترمکعب و در چهار سال اخیر حدود ٣٠ میلیارد مترمکعب از ذخایر آب زیرزمینی نابود شده است. یعنی سالانه حدود ٧,٥ میلیارد مترمکعب از ذخایر آب های زیرزمینی ایران اضافه برداشت شده است. ایران بعد از چهار کشور هند، چین، آمریکا و پاکستان بیشترین برداشت کننده آب های زیرزمینی خود در جهان بوده است. علاوه بر قرارداشتن کشور ایران در منطقه خشک خاورمیانه و خشک سالی مداوم و همچنین نابودی جنگل ها و مراتع و پوشش های گیاهی و فرسایش خاک، آلودگی آب در اثر ورود فاضلاب های خانگی و شهری و صنعتی و پساب های کشاورزی آلوده به سموم، خطر دیگری است که منابع آب زیرزمینی کشور را تهدید می کند. خطر آلودگی آب های زیرزمینی وقتی جدی تر می شود که بدانیم ٥٥ درصد آب شرب شهرها و ٨٠ درصد آب شرب روستاها از منابع آب های زیرزمینی تأمین می شود. پابه پای افزایش جمعیت، میزان استفاده از سفره های آب زیرزمینی از طریق حفر چاه های عمیق افزوده می شود. از سال ١٣٥١ تا سال ١٣٩٠ تعداد چاه ها از ٤٧ هزار به ٧٦٠ هزار حلقه رسیده است. متأسفانه کنترلی هم بر حجم برداشت مجاز آب چاه ها وجود ندارد. در این میان حفر بیش از صد هزار حلقه چاه غیرمجاز به این بحران شدت بخشیده است. مهم ترین دلایل بحران کنونی آب در کشورسازمان ملی مدیریت منابع آب: منابع آب کشور هرروزه به هدر می رود و نهاد های مسئول فعلی در عمل از هرگونه اقدام مؤثر در این زمینه عاجز مانده اند. یکی از بزرگ ترین موانع در راه برون رفت از بحران کنونی آب در کشور، وجود ساختار ناکارآمد فعلی است که تاکنون وظیفه سیاست گذاری و برنامه ریزی در این حوزه را بر عهده داشته است. به نظر می رسد بهتر است سازمانی هم تراز در سطح معاونت ریاست جمهوری تأسیس و این مسئولیت خطیر را بر عهده بگیرد. این نهاد باید تمامی امکانات، اختیارات و منابع مالی لازم را در اعمال مدیریت متمرکز و یکپارچه، هم در سطح ملی و فرابخشی و هم در سطح استانی و بخشی، در دست داشته باشد. نادیده گرفتن نقش بهره برداران در مدیریت مصرف و فقدان تشکل ها ی ذی نفعان به ویژه در دوره بهره برداری و مصرف از منابع آب، یکی دیگر از مشکلات این حوزه است. ایجاد تشکل آب بران و ذی نفعان با اختیارات قانونی به منظور نظارت بر اجرای سیاست ها، باید از دیگر وظایف مهم این سازمان باشد. برنامه عمل: با وجود مطالعات متعدد و مفصلی که توسط نهاد ها و سازمان های دولتی و همچنین شرکت های خصوصی در حوزه منابع آب و بحران فعلی آن انجام شده است و با وجود برنامه های مختلفی که در حوزه مدیریت منابع آب وجود دارد، متأسفانه جای یک برنامه کارا، کامل و جامع ملی یا برنامه «آمایش سرزمین» خالی است. بنابراین مهم ترین وظیفه این سازمان تنظیم و تدوین هرچه سریع تر این برنامه است. راه برون رفت از بحران کنونی آب در کشور باید با رویکرد به سیاست های توسعه پایدار انتخاب شود. در این راه و با توجه به شرایط اقلیمی کشور باید از همه تجارب ملی و جهانی بهره گرفته شود. مجددا تأکید می شود اصول، شاخص ها و الگو های توسعه پایدار باید راهنما و مبنای اتخاذ استراتژی و سیاست های این برنامه باشد. مهم ترین سرفصل های این برنامه جامع می تواند شامل موارد زیر باشد: ١- تعیین میزان تخصیص منابع آب به خصوص منابع آب تجدیدپذیر سالانه برای بخش های کشاورزی، صنعت و معدن، شهری، خانگی و محیط زیست. ٢- امروز به جای تمرکز بر مدیریت تأمین و عرضه آب که در جای خود اهمیت دارد، مدیریت مصرف یا تقاضای آن باید موردتوجه ویژه قرار گیرد، زیرا بیشترین هدررفت آب ناشی از مدیریت نادرست مصرف آب است. ٣- موضوع انتقال آب از حوضه ای به حوضه آبریز دیگر، آن گونه که تحت تأثیر مسائل سیاسی با آن روبه رو هستیم، امر مهم دیگری است که باید در برنامه جامع موردتوجه خاص قرار گیرد. ٤-با توجه به میزان پساب ها و آب های برگشتی که حدود یک چهارم آب تجدیدپذیر کشور را تشکیل می دهد سرمایه گذاری برای کشف منابع آب جدید و ازجمله استفاده مجدد از پساب و آب های برگشتی یکی دیگر از مسائل مهم در این برنامه خواهد بود. مدیریت مصرف آب در کشاورزی بحران کنونی عمدتا ناشی از افزایش سطح زیر کشت و افزایش مصرف آب کشاورزی به ویژه استفاده از آن با روش های سنتی است. بنابراین حل بحران آب کشور عمدتا از طریق مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی امکان پذیر است. از این رو بازنگری راهبرد خودکفایی کشاورزی که به افزایش سطح زیر کشت بدون افزایش راندمان تولید انجامیده، ضرورت دارد. اصلاح الگوی کشت و تعدیل سطح زیر کشت محصولات با نیاز آبی زیاد (پرآب بر) و بهره وری کم و توسعه کشت های گلخانه ای، از دیگر رویکردهای ضروری در شرایط کنونی است. هم اکنون در سطح کشور به طور متوسط برای هر کیلو هندوانه ٤٠٠ لیتر و یک کیلو برنج شش هزارو ٥٠٠ لیتر و یک کیلو گندم هزارو ٥٠٠ لیتر، یک کیلو سیب درختی ٧٥٠ لیتر، یک کیلو سیب زمینی ٦٠٠ لیتر، یک کیلو گوجه فرنگی ٥٠٠ لیتر و یک کیلو پسته شش هزارو ٧٠٠ لیتر آب مصرف می شود. ارزش ایجادشده به ازای هر مترمکعب آب مصرفی برای محصولات یادشده به ترتیب برابر با ١٠ هزار، ٩هزارو ٢٠٠، هشت هزار، ٣٣هزارو ٣٠٠، ١٣هزارو ٣٠٠، ١٤ هزار و ٦٠ هزار ریال است که می توان با سیاست های حمایتی، امکان کشت محصولات استراتژیک را بیشتر و از سطح زیر کشت دیگر محصولات کاست و از گسترش سطح زیر کشت محصولات با بهره وری اندک جلو گیری کرد. آب مجازی، اصطلاحی است که کمتر شناخته شده؛ آب مجازی مقدار آب مصرف شده برای تولید یک واحد کالاست. همان طور که در بالا اشاره شد، آب مجازی موجود مثلا در یک کیلو هندوانه ٤٠٠ لیتر است، به عبارت دیگر برای تولید یک کیلو هندوانه ٤٠٠ لیتر آب مصرف می شود. نکته مهم دراین باره آن است که آیا تولید این محصول با توجه به مقدار آب مصرف شده برای آن در سطح کلان کشوری و ملی توجیه اقتصادی دارد؟ بنابراین، کاهش سطح زیر کشت برخی از محصولات که تولید آنها نسبت به دیگر محصولات، به ویژه محصولاتی که در محدوده های اقلیمی متفاوت کاشته می شوند و فاقد مزیت نسبی هستند، یکی دیگر از راه های رویارویی با مشکل پیش ِرو است. این کمبودها و نیازهای کشور را می توان با واردات آن محصولات از دیگر کشورها جبران کرد. با توجه به نکاتی که گفته شد و با توجه به اینکه بخشی از غذای جمعیت کشور از خارج وارد می شود، و با توجه به اینکه هر پیشنهادی درباره افزایش جمعیت باید به محدودیت های منابع آب و سایر عوامل مؤثر توجه کند، بازبینی استراتژی خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی، یکی دیگر از دستور کارهای سازمان است. اصلاح الگوی کشت باید با توجه به شرایط اقلیمی مناطق مختلف کشور انجام گیرد، تا نیاز آبی به حداقل کاهش یابد و از بارندگی بیشترین استفاده به عمل آید. ١- تخصیص منابع مالی کافی برای استفاده از فناوری های جدید جهانی در سیستم آبیاری مکانیزه کشاورزی: تجربه دیگر کشورها نشان می دهد که آنان برای عبور از کشاورزی سنتی به کشاورزی پیشرفته و صنعتی ، میلیاردها دلار در این بخش هزینه کرده اند. ایران نیز برای رسیدن به کشاورزی پیشرفته و مدرن راهی جز سرمایه گذاری در این بخش ندارد. در ایران حدود ١٨ میلیون هکتار زمین زراعی و باغی وجود دارد که ١٠ میلیون هکتار آن دیم و بقیه آبی کشت می شود. از هشت میلیون هکتار باغ و زمین زراعی که آبیاری می شوند، حداکثر دو ونیم میلیون هکتار به شبکه های اصلی تجهیز شده اند و حدود یک میلیون هکتار آن با سیستم آبیاری پیشرفته پوشش داده شده اند. استفاده از فناوری پیشرفته برای افزایش راندمان آبیاری، به موازات استفاده از بذر و نهال اصلاح شده پرمحصول و بهره مندی از روش های مدرن کاشت و داشت و برداشت، موجب افزایش بهره برداری خواهد شد. در این صورت می توان به ازای هر مترمکعب آب مصرفی ٥/٢برابر، تولید را افزایش داد و با توفیق در این زمینه می توان آب مصرف کشاورزی را کاهش داد و از گسترش دامنه بحران آب جلوگیری کرد. بیشترین مصرف آب کشاورزی، در باغات و کشت های تابستانه و عمدتا برنج، جالیز و سبزیجات است. ازاین رو در اصلاح الگوی کشت باید به ایجاد توازن میان کشت های زمستانه و تابستانه توجه شود. در مواردی به ویژه در صادرات برخی اقلام کشاورزی، ارزشی که به دست می آید به مراتب کمتر از ارزش آبی است که صرف تولید آن شده است. ٢- کشت فرامرزی و انتقال آب از کشورهای پیرامونی، از راه های مقابله با کم آبی است که به عنوان بخشی از راه حل مشکل در میان صاحب نظران مطرح می شود که در این میان تفاهم ها و توافق ها درباره انتقال آب از کشورهای پیرامونی باید با مطالعه بیشتری صورت گیرد. ٣- موضوع مهم دیگری که کمتر به آن توجه شده است، میزان هدررفت آب از طریق ضایعات و تلفات محصولات کشاورزی پس از تولید است. این تلفات در فرایند انتقال، توزیع و مصرف نادرست محصولات غذایی رخ می دهد و براساس برآوردها دست کم حدود ٢٠ درصد تولیدات در این فرایند نابود می شود. اصلاح این فرایند می تواند به کاهش مصرف آب به میزان ١٠ تا ١٥ درصد بینجامد. ٤- توسعه روش آبیاری قطره ای می تواند مصرف آب را بین ٣٠ تا ٧٠ درصد کاهش داده و هم زمان میزان تولید محصول را نیز بین ٢٠ تا ٩٠ درصد افزایش دهد. ٥- کشت گیاهان سازگار با شرایط اقلیمی در مناطق خشک و کم آب و توسعه فضای سبز شهری با کشت گیاهان بومی که نیاز کمتری به آب دارند و توسعه کشت های گلخانه ای. ٦- انطباق میان کیفیت آب با نوع مصرف آن، به ویژه در مناطق خشک و کم آب، با استفاده از روش های کارآمد و کم هزینه برای بازیافت، تصفیه و استفاده مجدد از آن. ٧-تنظیم برنامه ای علمی و دقیق با اعتبار مالی کافی برای احیای سفره های زیرزمینی آب با کمک تشکل های آب بران و ذی نفعان برای جلو گیری هرچه سریع تر مصرف بی رویه منابع آب زیرزمینی به ویژه منابع تجدیدناپذیر آب و تعیین تکلیف چاه های غیرمجاز و نصب کنتور هوشمند در چاه ها دارای پروانه بهره برداری برای کنترل برداشت مجاز، از دیگر مسائل مهم در این زمینه است. ٨- تخصیص به موقع و کامل اعتبارات لازم برای توسعه هرچه سریع تر زیرساخت های آب و فاضلاب شهری و صنعتی. ٩- جمع آوری آب باران، با توسعه سیستم جمع آوری و ذخیره آن. ١٠-تدوین یک استراتژی ملی بهداشت آب. ١١- جلوگیری از نشت آب . ١٢- توقف اعطای یارانه به بخش آب. ١٣- استفاده از شیرهای آب کم مصرف در مصارف خانگی و شهری. ١٤- اتخاذ تمهیدات قانونی برای جلو گیری از مصرف بی رویه آب مصرف کنندگان خاطی. تنظیم تعرفه تساعدی قیمت آب یا جریمه های متناسب دیگر. ١٥- بازبینی بنیادی در سیاست های احداث سد. ١٦- تدوین برنامه تبلیغاتی وسیع و گسترده و هرروزه در همه رسانه ها شامل همه کانال ها و شبکه های تلویزیونی و رادیویی کشوری و استانی، همه روزنامه ها و مجلات سراسری و محلی، مراکز تفریحی و فرهنگی و پارک ها، سینما ها، ورزشگاه ها و... . شرق
جمعه ، ۱۸دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شفا آنلاین]
[مشاهده در: www.shafaonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]
-
گوناگون
پربازدیدترینها