واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: شنبه ۱۲ دی ۱۳۹۴ - ۱۰:۴۱
معصومه نصیری- مدرس دانشگاه و سردبیر ایسنا در دنیای امروز که دیگر در آن گریزی از حجم انبوه اطلاعات نیست و بشر در محاصر خواسته یا ناخواسته حجم قابل توجهی از اطلاعات قرار گرفته، نبود فیلتر ذهنی برای گزینش صحیح دادهها و تشخیص اخبار درست از نادرست، نه تنها سردرگمی در پی خواهد داشت بلکه میتواند به بازار اشاعه شایعات و اطلاعات نامربوط کمک کند و در نهایت نیز به بیماری «همهچیز دانی مجازی» در بین مردم منجر شود؛ چراکه مخاطب با دریافت پیامهای متعدد و البته خلاصهشده و بعضا صحیح و گاه غلط و چندوجهی به همان اطلاعات بسنده میکند و این میشود که وقتی از فردی سوال میکنیم که منبع این اظهارنظر کجاست؟ بدون لحظهای شک و درنگ میگوید: "درست است. خبرش را در تلگرام دیدم" یا "عکسش را در فلان شبکه مجازی دیدم" و این میشود که مثلا خبر حمله به یک هنرپیشه در پشت چراغ قرمز با استفاده از عکسهای این بازیگر در یکی از فیلمهایش دست به دست میچرخد و مخاطب گاه با تعمد و بیشتر بدون اطلاع، اقدام به انتشار آن میکند. این سخن از این رو دارای اهمیت است که بیش از 20 میلیون ایرانی کاربر شبکه اجتماعی تلگرام هستند؛ 20 میلیون نفری که در ساعات مختلف شبانهروز اطلاعات بسیاری را دست به دست میکنند. مساله اینجاست که آیا همه این 20 میلیون نفر با علم و به شکل صحیح، دادههای دریافتی خود را برای دیگران بازنشر میدهند؟ آیا اتخاذ رویکرد صحیح در این زمینه نیازمند دانش و آگاهی است؟ تا کنون چه میزان از این دادههای غیرموثق و نامعتبر به حریم خصوصی افراد یا فضای عمومی جامعه لطمه وارد کرده است؟ برای افزایش سطح آگاهی کاربران چه اقداماتی انجام یا چه برنامههایی تدوین شده است؟ آیا لازم نیست رسانه ملی در این راستا آموزشهای لازم را به مخاطبان بدهد، همچنین همه از فرصت شبکههای اجتماعی در جهت پیشبرد امور استفاده کنیم نه اینکه آن را به تهدید تبدیل و تنها بعد از وقوع جرم با متخلف برخورد کنیم؟ آیا همان قدر که اعلام میشود توانایی شناسایی بدون درنگ افراد خاطی یا ارسالکنندگان پیام های دارای مضامین مجرمانه وجود دارد برای افزایش سطح دانش جهت عدم ارسال چنین پیامهایی نیز تلاش میشود؟ هدف از نوشتار فوق این است که بدانیم صرف داشتن گوشیهای هوشمند و عضویت در گروههای گوناگون ما را به کاربر حرفهای و مطلع از فضای مجازی تبدیل نمیکند و ما نیازمند مسلحشدن به سلاح «سواد رسانهای» هستیم؛ سلاحی که امروزه بسیاری آن را یکی از مولفههای توسعهیافتگی جوامع قلمداد میکنند و معتقدند جوامعی که مردمش از سواد رسانهای بالاتری برخوردارند، به همان نسبت هوشمندانهتر رفتار میکنند و در نهایت نیز شایعات کمترین جایگاه را در آن جوامع دارند. بر اساس تعاریف علمی، سواد رسانهای نوعی درک است که فرد متکی به آن میتواند انواع رسانهها و انواع تولیدات آنها را بشناسد و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کند؛ در واقع شما با اتکا بر سواد رسانهای میتوانید محتوای مضر یا مفید اطلاعات و دادهها را شناسایی کنید و از حالت انفعالی در برابر این حجم انبوه پیام خارج شوید، همچنین دست به گزینش بزنید و از میان انبوه دادهها، آنچه را صحیح و لازم است انتخاب کنید. کسانی که به درک سواد رسانهای میرسند دیگر کمتر در محاصره پیامهای مختلف ارسالی قرار میگیرند و در برابر پیامهای ارسالشده که بیشتر با هدف تحمیل نگاهی خاص به مخاطب منتشر میشوند، دارای استراتژی هستند و هوشمندانه دست به عمل میزنند؛ پس به عبارت دیگر شاید بهتر باشد بگوییم سواد رسانهای به مخاطب این امکان را میدهد که آگاهانه انتخاب کند و بدون مداقه تنها به کپی پیامها دست نزند. مخاطبان به عنوان کسانی که روزانه در معرض انبوه دادهها قرار میگیرند باید بدانند هر پیام از سوی فرستنده تحت تاثیر برخی مولفهها همچون ایدئولوژیهای حاکم بر آن رسانه یا فضا، مناسبات مالی، مناسبات سیاسی و .... ارسال میشود و اینگونه است که مخاطبان باید با نگاه از بالا به یک پیام، به دنبال درک ریشههای ارسال آن باشند و بتوانند از حالت مصرفکننده منفعل، به مخاطبی کنشگر و هوشمند تبدیل شوند که حتی در برابر پیامهای فاقد اعتبار، حالت تعاملی نیز دارد. در نگاهی ساده شاید بهتر باشد بگوییم ارتباط کسانی که سطح سواد رسانهای خود را بالا میبرند با افزایش سطح آگاهی خود در برابر رسانهها و پیامهایی که روزانه از تمام اجزای رسانهای از جمله شبکههای اجتماعی چون تلگرام دریافت میکنند، با پیامها دوسویه و مشارکتی میشود و دیگر تحت سیطره پیام قرار نمیگیرند. شاید بهتر باشد در آستانه برگزاری انتخابات و البته با در نظر گرفتن فضای منطقهای، در جهت افزایش سطح سواد رسانهای مخاطبانمان اقدام کنیم تا دیگر شایعه بمبگذاری در مترو یا دستگیری داعشیها در فلان خیابان تهران یا شنیدههای مبنی بر رد یا تایید صلاحیتها و ..... زمینهساز بینظمی نباشد. مسوولانی که برای ارتقای سواد رسانهای مردمانشان تلاش کنند در آینده ناچار نخواهند بود هزینههای فراوانی جهت مدیریت این بیسوادی پرداخت کنند و می دانند مخاطبانشان در برابر امواج ارسالی هوشمند رفتار میکنند. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]