واضح آرشیو وب فارسی:کاشان نیوز: کاشان نیوز ــ علی خالوئی: اهمیت موضوع «خاک» باعث شد سازمان ملل سال ۲۰۱۵ را «سال جهانی خاک» و پنجم دسامبر را «روز جهانی خاک» نام گذاری کند. خاک از آن جا مهم است که می تواند به طور مستقیم در تولید بیش از۹۰ درصد غذای انسان، نقش اول را بازی کند. و به نوعی بقای این سرآمد موجودات را به خود وابسته کرده است. شاید دبیر کل «فائو» خوب توانسته نقش حیاتی خاک ها را روشن نماید: «خاک ها صدا ندارند، در موردشان نیز زیاد صحبت نمی شود. آن ها هم پیمانان خاموش تولید مواد غذایی هستند و این ما هستیم که باید اهمیت آن ها را نشان دهیم.» ایشان در سخن رانی به مناسبت «سال جهانی خاک» زنگ خطری را برای جهان به صدا درآورد و اعلام نمود: «تاکنون یک سوم از خاک های جهان تخریب شده اند و چنان چه این روند ادامه یابد تا سال ۲۰۵۰ سرانه جهانی زمین قابل کشت و زراعت، به یک چهارم میزان آن به نسبت سال ۱۹۶۰ تقلیل خواهد یافت.» آمار ها و اعداد و ارقام نشان می دهد که تخریب و فرسایش خاک در ایران، متاسفانه بالاست و حاصل خیزی آن نیز نسبتا ضعیف است و مناسب بهره برداری کشاورزی نیست و متاسفانه رشد روزافزون انواع کودهای شیمیائی، آلی و بیولوژیک تخریب این ثروت خدادادی را هدف قرارداده است. این موضوع در تولیدات گیاهی خود را نشان می دهد، مثلا با استناد به آمار، عملکرد گندم در کشور زیر سه تن در هکتار است. این در حالی ست که مثلا در مصر ۸/۶ و فرانسه ۴/۷ تن در هکتار برآورد می شود. «کربنات کلسیم» یا همان آهک مسئله مبتلابه، خاک های مناطق خشک و نیمه خشک ایران است. در خاک های ایران «کربنات کلسیم» به میزان ۴۰ تا ۶۰ درصد می رسد و این میزان بالاست. این مهم از آثار منفی و باعث جلوگیری از جذب فسفر و ریزمغذی ها توسط گیاهان است. کار شناسان معتقدند که سرانه تخریب و فرسایش خاک ایران ۵۳-۵۷ تن در هکتار است. مدیریت های ناصحیح آب یاری، هم منابع آبی و هم منابع خاکی را تخریب می نماید. حالا جامعه ما مانده با ۶۰۰ دریاچه در معرض خشک شدن، حدود ۳۰۰ میلیاد مترمکعب آب های شور و تغییر کیفیت داده، افزایش روند تولید بیابان سالانه ۱/۵ میلیون هکتار، سهم سرانه جنگل مان به ۰/۲ هکتار هم نمی رسد. ۱۵ درصد از اراضی کشاورزی مان را بر اثر ماندابی شدن از دست داده ایم. ۸۰ درصد آب خوان کشورمان تراز منفی دارد. در بخش گیاهی ۱۷۲۸ گونه بومی در معرض انقراض و نابودی است، بیش از نیمی از ۱۵ هزار نقطه زیست بومی کشورمان در طول ۲۰ سال گذشته از سکنه خالی شده است. رقم تلفات خاک کشورمان به دو میلیارد تن در سال می رسد. این در حالی ست که متاسفانه این ارقام و اعداد بیش از پیش در حال خرد و کوچک شدن است. مسئله تجارت خاک با ارزش کشاورزی کشورمان به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس دیگر بماند!!! حال روز منابع زیست محیطی دشت کاشان نیز، دست کمی از منابع زیست محیطی کشور عزیزمان ندارد. خاک بیش از ۹۰ درصد مراتع دشت کاشان دارای گرایش تخریب قهقرائی خاک و منفی است. دشت کاشان دارای حدود ۴۶ درصد شدت تخریب شدید و ۵۴ درصد دارای شدت تخریب بسیار شدید و همچنین شدت تخریب آب خوان که باعث تخریب خاک نیز در نهایت می شود، است. بر اثر خشک سالی های سال ۹۱-۹۲ با استناد به آمار مدیریت وقت جهاد شهرستان با کاهش ۴۴ درصد آب دهی قنات ها و چشمه های کاشان، بیش از ۶۳۰ هکتار باغات خشک شده و قریب ۲هزار هکتار باغات فاقد تولید محصول است. با این وصف کاهش تولید ۸۰ درصدی محصول نصیب بخش کشاورزی دشت کاشان گردیده است. همچنین در بخش زراعت قریب ۲۱۰۰ هکتار اراضی کشاورزی اصلا کشت نگردید. حالا سئوال اساسی این جاست؛ به توجه به هزینه بالای منابع زیست محیطی خاک، آب و مراتع دشت کاشان در چند دهه گذشته که باعث فنای این منابع حیاتی گردیده است، آیا بهره برداران این بخش ها و جامعه به رفاه و توسعه نسبی رسیده اند؟ آیا تولید حدود ۹ تا ۱۸ کیلو علوفه، آن هم در یک هکتار، مرتع دار و دام دار ما را به رفاه و حدی از رضایت مندی مطلوب رسانیده؟ و یا آن که هم خاک از بین رفته و هم پوشش گیاهی، و در نهایت چوپان هم حال و روز بسیار نامطلوب تر از هر دو دارد؟ آیا بهره برداری بیش از ۱۳هزار لیتر از منابع آبی با قدمت چندین هزارساله منابع آبی زیرزمینی ما، کشاورزان خورده مالکی ما را به رفاه نسبی و رضایت مندی رساند؟ آیا رانت های زیست محیطی در این چندین دهه هیچ زمان به خود مسائل زیست محیطی برگشتی و کمکی نموده است؟ یادمان باشد! افق ۱۴۰۴ ایران، افقی پیش بینی نموده است که ایران کشوری است «توسعه یافته» با جای گاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه، با هویت اسلامی انقلابی الهام بخش در جهان اسلام و تعامل سازنده و موثر در روابط بین الملل باشد. از آن جا که کشوری توسعه یافته تر است که سهم تولیدات نرم افزاری ثانویه و خدماتی آن بیش از تولید مبتنی بر منابع پایه یا خام آن کشور باشد و امنیت غذائی و توسعه های مبتنی بر مسال زیست محیطی و حفظ منابع زیست محیطی از اصول اولیه نیل به این افق محسوب می شود، باید با هدف، پایداری سرزمین، با حفظ منابع و رعایت الگوهای توسعه پایدار (حفظ آب، خاک، جنگل و مرتع)، به پایداری سرزمینمان بیاندیشیم.
پنجشنبه ، ۱۰دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: کاشان نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]