واضح آرشیو وب فارسی:گفتمان نیوز: گفتمان نیوز: ما امروز دانشمندانمان را احترام می کنیم، بر صدرشان می نشانیم و قدر و منزلتشان را به خود یادآور می شویم. حتی حقوقی و قانونی شرایطی ایجاد می کنیم که حساب اهل علم از غیر اهل علم جدا شود.سرمقاله: پـرویـز کـرمـی * ما امروز دانشمندانمان را احترام می کنیم، بر صدرشان می نشانیم و قدر و منزلتشان را به خود یادآور می شویم. حتی حقوقی و قانونی شرایطی ایجاد می کنیم که حساب اهل علم از غیر اهل علم جدا شود. ضوابط و تسهیلاتی که قوه مقننه و شورای عالی انقلاب فرهنگی برای عالمان و دانشمندان تصویب می کند، نشانه ای است از ابراز ارادت یک جامعه به اهل علم. در برابر قانون آحاد جامعه یکسانند و فرقی با هم ندارند. این طور نیست که موقع رای گیری دانشمندان دو رای داشته باشند و مردم عادی یک رای. یارانه عمومی که پرداخت می شود، استاد دانشگاه همان قدر می گیرد که کارگر ساده. در مواقع رسیدگی به جرایم هم بین افراد جامعه فرقی نیست. بزرگ ترین دانشمند کشور اگر از چراغ قرمز بگذرد، همان جریمه ای را باید بپردازد که مثلا یک مسافرکش معمولی. اما وقتی پای سازندگی و رشد و ترقی کشور پیش می آید، آن وقت افرادی مهم تر و ارجمندترند که کارایی شان بیشتر است و توانشان افزون تر. قانون نظام وظیفه یک قانون همگانی است و استثناهایش را هم قانون گذار معلوم کرده است. چه باسواد و چه بی سواد باید به سربازی بروند و دو سال دینشان را به کشور ادا کنند. اما نخبگان و دانشمندان این دین را در جایی غیر از پادگان و در لباسی غیر از لباس نظامی می توانند ادا کنند. جامعه هوشیار اولین کارش همین است که هرکسی را در جای خود بنشاند و از توان افراد در جاهای منحصر به فرد بهره ببرد. این ها امور بدیهی هستند و کسی درباره شان ان قلت نمی آورد. همه پذیرفته اند که جای پزشک کجاست و به چه نحوی می تواند به جامعه خدمت کند. جای مهندس و فیلسوف و ادیب و شاعر و هنرمند هم معلوم است. «تا نشیند هرکسی اکنون به جای خویشتن» معنی اش همین است که نیروی افراد هرز نرود و در جای غیر خود تباه نشود. جامعه و مدیران جامعه باید حواسشان جمع باشد که نگذارند استعداد افراد از بین برود. یک نکته خیلی مهم است. اگر آدم ها سرجای خود نباشند و نتوانند استعدادهای خود را نشان دهند، گرفتار افسردگی و ناامیدی می شوند. جامعه ای که مردمانش افسرده اند، اگر بررسی کنید می بینید که مهم ترین دلیلش این بوده که نتوانسته اند قوه های خود را فعلیت ببخشند و آرزوهای خود را جامه عمل بپوشانند. کسی که مستعد نجاری است اگر در زندگی اش از چوب و اره و میخ و چکش و کارگاه محروم بماند و بالاجبار کار کارمندی کند یا در مدرسه درس پس بدهد، حتما افسرده و مغموم می شود. جامعه خوب و پویا و هوشیار اجازه نمی دهد که استعداد افرادش از بین برود… مهم تر از همه اجازه نمی دهد که دانشمندانش هرز بروند و توان خود را از بین ببرند. شما اگر به شیمیست آزمایشگاه ندهید، اگر منجم را از رصد آسمان محروم کنید، اگر به فیلسوف رخصت بحث و نظریه پردازی ندهید، آن ها را تباه کرده اید و از بینشان برده اید. متاسفانه در جامعه ما از دیرباز شرایط برای بالفعل شدن استعدادهای بالقوه فراهم نبوده است. شما خیلی از شهروندان را می بینید که این ها به دلایلی -گاهی به دلایل واهی- نتوانستند استعداد خود را پرورش دهند. بعضی استعدادها نیاز به امکانات و هزینه ندارند. شاعر چیز زیادی نمی خواهد؛ خلوتی و قلمی و حال خوشی کافی است. نقاش به چیزهایی بیش از خلوت و قلم و حال نیاز دارد. منجم اما رصدخانه می خواهد. فیزیک دان آزمایشگاه می خواهد و… امکانات و شرایط منحصر به مادیات نیستند. هم این که شاعر با شعر گفتن راضی نمی شود. این شعر باید چاپ و منتشر شود و مستمعین آن را بشنوند و منتقدین آن را نقد کنند. نقاش همین که نقاشی اش را بکشد، کارش تمام نمی شود. احتیاج به نمایشگاه است تا مخاطبین بیایند و ببینند و اظهار نظر کنند و درباره کارها گفت وگو کنند. از دل تحقیقات علمی هم باید کار و اختراع و پیشرفت بیرون بیاید. دانشمندان اگر نتوانند بر اقتصاد و تولید و توسعه تاثیر بگذارند، مفیدبودن خود را حس نمی کنند. ما بنیاد ملی نخبگان داریم. اگر این نخبه ها و مستعدین علمی را مدام احترام کنیم و عزیزشان بداریم، خیلی خوب است. رسانه ها می توانند نخبگان علمی را تبدیل به زینت المجالس کنند و بزرگشان بدارند. می توان برای نخبگان تسهیلات فوق العاده در نظر گرفت. مردم هم اعتراضی نخواهند داشت. اما بعد از مدتی این تشریفات و تعارفات به معضلی بدل می شوند که جلوی ترقی و پیشرفت کشور را می گیرند. تکریم واقعی نخبه یعنی نشاندن او بر جای خودش تا مفید باشد و احساس مفید بودن بکند. نخبه ها را نمره و معدل نخبه نمی کند. شاگرد اول شدن یا نشدن اهمیتی ندارد. اگر دانشجوی شاگرد اولی کارنامه درخشانش را با معدل بیست به بقال سر کوچه شان نشان دهد، بقال یک سیر پنیر به او نمی دهد. دست بالا به به و چه چهی می کند و آفرینی می گوید. همین. بابت این نمرات عالی به او مزدی نمی دهد. شیمی دان هم اگر به صاحب خانه اش بگوید من توانسته ام به فرمول پیچیده ای در شیمی آلی برسم، از پرداخت اجاره اش نمی تواند طفره برود. مناسبات واقعی جامعه دخلی به تحقیقات علمی و موفقیت آموزشی ندارد. مناسبات واقعی یعنی این که دانشجوی شاگرد اول وارد بازار کار شود و آن شیمی دان بتواند برای فرمولش مشتری دست به نقد پیدا کند نفوذ علم و فناوری در جامعه دیده شود و… اگر این اتفاق بیفتد هردو چنان وضع و حال خوبی پیدا می کنند که از تکریم بنیاد یا تسهیلات دولتی بی نیاز می شوند. منظور این که تکریم واقعی در مناسبات واقعی جامعه نهفته است نه در تعارف و تشریفات. روی همین اساس احترام به علم و عالم هم باید واقعی و ملموس باشد. اگر جامعه بفهمد و ببیند که دانشمندان به دردش می رسند و کارش را راه می اندازند و مشکلش را حل می کنند، آن وقت خودش بی سفارش و تبلیغات دانشمند و محقق را تکریم می کند. مردم -حتی عوام الناس- ادیسون را احترام می کنند و او را بزرگ می شمارند. درست یا غلط، مردم باورشان شده که برق را ادیسون اختراع کرده و او بوده که روشنایی را به خانه هایشان آورده. مردم به این فکر نمی کنند که ادیسون چقدر کار علمی و تحقیقاتی کرد. بلکه چون از موهبت الکتریسیته بهره می برند، ادیسون را ارج می نهند. دانشمندان، حتی دانشمندان علوم انسانی اگر انتزاعی کار کنند نه این که بد باشد، خوب است، حتی لازم هم هست، اما هیچ وقت مورد تکریم واقعی جامعه قرار نمی گیرند. آن ها زمانی قدر می بینند و بر صدر می نشینند که مفید فایده باشند و دانششان انضمامی باشد. ما امروز به دانشمندی احترام می کنیم که مثلا بتواند از پس ساعت ها تحقیق و مطالعه راهی برای مقابله با آلودگی هوا و درمان بیماری ها و… پیدا کند یا باری از دوش مردم بردارد… خدا را شکر همه چیز برای تحقیق و پیشرفت آماده است. الان وقت خوبی است تا هرکسی به جای خویش بنشیند و کار خودش را انجام دهد. فرهنگ جامعه ما هم آن قدر ارتقا پیدا کرده که جایگاه علم و عالم را گرامی بدارد. مدیران جامعه هم می دانند که افراد نخبه چه ارزشی دارند. الان مهم ترین اتفاق این است که برای آحاد جامعه به خصوص برای اهل علم مقدماتی فراهم کنیم تا بتوانند وارد مناسبات واقعی شوند، گوشه ای از کار را بگیرند و دین خود را به وطن ادا کنند و بر روند توسعه و پیشرفت تاثیر مثبت بگذارند و اقتصاد و اجتماع را از زاویه دانش بنیان ببینیم. * دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان
سه شنبه ، ۸دی۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: گفتمان نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]