تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835293120
| منطقه آزاد و ریشه های تاریخی تجارت در سیستان
واضح آرشیو وب فارسی:نی زار:
منطقه آزاد و ریشه های تاریخی تجارت در سیستان
نی زار : سرزمین کهن سیستان در جنوب شرقی ایران قرار گرفته است .خاک غنی ، مردمی وطن دوست ، سخت کوش و دلیر ، این سرزمین را به یکی از مهمترین کانونهای موثر در تحولات سیاسی ، اقتصادی واجتماعی در گذر تاریخ پر فراز و نشیب ایران نموده است .سرزمینی که به سبب قرار […]
نی زار : سرزمین کهن سیستان در جنوب شرقی ایران قرار گرفته است .خاک غنی ، مردمی وطن دوست ، سخت کوش و دلیر ، این سرزمین را به یکی از مهمترین کانونهای موثر در تحولات سیاسی ، اقتصادی واجتماعی در گذر تاریخ پر فراز و نشیب ایران نموده است .سرزمینی که به سبب قرار گرفتن در مرزهای شرقی واقوام سرکش و غارتگر ، در معرض حملات دایمی آنان قرار داشت ، ولی مردان مرد سیستانی که خود را مدافع آرمانهای پاک ایرانی می دانستند ، در طی قرنهای متمادی آوازه حماسه هایشان تا به امروز سینه به سینه یادگار مانده ، حماسه های پهلوانانی چون سام، زال ، رستم، آذرک ویعقوب ویاران عیار وی را هنوز میتوان در ته مانده غرور خاکی مردم این سرزمین دید ، و می رود که غرور زیبایشان بسان هیرمند وهامونشان که به دلایل سیاسی واقلیمی گرفتار خشک سالی و عطش شده اند ترک بخورد. دیر گاهی نیست به سبب همین خشکسالی مسولین مرکز نشین و عامه مردم برای نفسی دیگر طرح منطقه آزاد تجاری-صنعتی را سرلوحه برنامه کارها و امیدهایشان قرار داده اند، که با فراز و نشیبهایی روبرو بوده است، طرحی که به سبب اهمیت سیاسی، اقتصادی واجتماعی سیستان و جایگاه حساس آن در این گوشه از جغرافیای سیاسی ایران مطرح شده است. لذا با توجه به اهمیت موضوع وتاثیر اقتصادی ، اجتماعی و حتی روانی منطقه آزاد سیستان بر مردمش که گرفتار خشکسالی وتنگی معیشت وآوارگی شده اند به تاثیر جفرافیای سیستان بر اوضاع اقتصادی آن ،؛ که برشی از پایان نامه کارشناسی ارشدم می باشد؛ پرداخته ام شاید برای کسانی که چوب لای چرخ آن می گذارند ایده دهد وسبب راه گشایی شود. در اهمیت و ترقی اقتصادی جوامع متمدن عناصر بسیار موثر آب وهوا ، خاک مساعد برای کشاورزی ، گستردگی جغرافیایی ، دارا بودن امکانات بالقوه مادی فراوان ، از عوامل موثر در برتری اقتصادی آن ناحیه محسوب می شود ، استخری جغرافیدان مسلمان در زمان بازدید از سیستان (حدود ۳۴۰ه.ق ) از مقام شامخش به سبب وسعت و گستردگی یاد می کند . (جانب شرقی سیستان بیابان مکران است وزمین سند و بهری از اعمال مولتان وجانب غربی خراسان و بعضی از اعمال هندوستان و جانب شمالی زمین هندوستان و…) وحتی برخی از مورخین همچون یعقوبی وسعت سیستان را از خراسان بیشتر می دانند . (سیستان ونواحی آن، مانند خراسان وبلکه بیشتر است جز اینکه از هم گسسته و به بلاد سند وهند پیوسته است وبا خراسان مانند وبرابربود) طبری درباره وسعت و اهمیت سیستان نسبت به خراسان نیز سخن به میان آورده است ودر ضمن از جنگاوری مردم سیستان یاد کرده است و اینکه تا زمان معاویه تعداد فراوانی از سپاهیان عرب نسبت به سایر مناطق در سیستان حضور داشته اند.این مطالب نشان دهنده این موضوع می باشد که سرزمین سیستان از روزگار باستان همواره منطقه ای حایز اهمیت ، چه از نظر فراوانی آب ، حاصل خیزی وچه به لحاظ اهمیت سوق الجیشی و عبور راههای بازرگانی مهم از آن بوده است ، به همین دلایل با ورود اعراب مسلمان به ایران سیستان خیلی زود مورد توجه مسلمانان قرار گرفت، وبا ایجاد پادگانهای بزرگ از سپاهیان جنگاور عرب در سیستان برای بدست آوردن منافع اقتصادی وعملیات علیه نواحی شرقی سیستان جهت بدست آوردن غنایم وبردگان از کافران آن نواحی اقدام کردند. این اهمیت و اعتبار سیستان تا روزگار ظهور جنبشهای بزرگ استقلال طلبانه سیستان برای اعراب مسلمان باقی ماند وتا حد امکان برای حفظ منافع خود در این ناحیه می کو شیدند. در باره اهمیت اقتصادی سیستان مولف نا شناخته تاریخ محلی سیستان که همواره بعنوان منبع مهمی در نظر است ، حکایتی را آورده که تا حدود زیادی روشنگر این مساله است. ((لیث بن ترسل روزی (هارون) را که از شکار بازگشته بود خدمتی کرد و به موقع افتاد ، پس او را بخواند وگفتا تو را به مصر همی فرستم اگر کار بر آن جمله کنی که ایزد تعالی وتقدس فرموده است ، به سیستان ترا مسما کنم تا کارت بزرگ گردد.)) به این ترتیب بر اساس اظهار نظر های جغرافیدانان ومورخان مسلمان ، سیستان در آن زمان دارای اهمیت اقتصادی زیادی بود ولذا برای اعراب بسیار ارزشمند وقابل توجه بود ، برای روشن تر شدن این مطالب لازم است نگاهی به ارقام مالیاتی ولایات گوناگون اسلامی و مقایسه آن با ارقام مالیاتی سیستان بیاندازیم تا به اهمیت موضوع پی ببریم .
از جمله هنگامی که سیستان توسط ربیع بن زیاد در عهد عثمان فتح شد ، حاکم محلی زرنگ در قبال یک میلیون درهم و هزار غلام که در دست هر یک جام زرینی باشد صلح نمود ، این مطلب که در تاریخ سیستان آمده ، نشان از توان اقتصادی سیستان داشت .
باز همین نویسنده ناشناس تاریخ سیستان می نویسد؛ در دوران یزید بن معاویه و بدنبال شورش اهالی سیستان با شنیدن خبر شهادت نوه پیامبر (ص) به دست عمال یزید در کربلا که منجر به فراری شدن عباد بن زیاد ، حاکم دست نشانده اموی از سیستان گردید ، وی در حین فرار اموال بیت المال را که بیست بار هزار هزار درم بود را با خود برد.
یعقوبی نیز خراج سیستان را در عهد منصور عباسی ده میلیون درهم می داند . با نگاهی اجمالی به این آمار وارقام مالیاتی سیستان در منابع متوجه موقعیت ممتاز کشاورزی، دامداری ، تجارت و بازرگانی پر سود این منطقه می شویم ، نقش هایی که وضعیت ممتاز سیستان زمینه ساز آنان بوده است ، چرا که همان گونه که نیل را زاینده مصر می دانند ، سیستان نیز از برکت رود هیرمند و سایر رودهای منتهی به آن ، علاوه بر مشروب کردن این منطقه ، سبب رسوب گذاری و تشکیل بهترین زمین های کشاورزی می شود ، از طرفی قرار گرفتن بر سر راه یکی از شاهراههای اصلی ، یعنی راه ابریشم و ادویه موقعیت ممتاز تجاری و بازرگانی را برای ساکنان خود به وجود آورده است . نویسنده ناشناس حدود العالم من المشرق الی المغرب در مورد اهمیت بازرگانی ؛ بست؛ یکی از شهرهای سیستان بزرگ می نویسد:((در هندوستان است و جای بازرگانان است از میوه ها خیزد که خشک کنند و به جای ها برند و کرباس و صابون خیزد )). این صادرات بر رونق اقتصادی سیستان وا عتبار آن می افزود و سیستان را به صورت سرزمینی حاصل خیز و سر شار از در آمد تجاری در آورد. پس از یکدست شدن راههای متنوع ابریشم و ادویه که فتوحات اولیه مسلمانان بانی آن بود ، بر اهمیت تجاری واقتصادی سیستان به مراتب افزوده شد واین معبر مهم بازرگانی با امنیتی که مسلمانان در سرزمینهای اطراف آن به وجود آوردند ؛ به عنوان عضوی از جامعه اسلامی، محل پر تردد بازرگانان وتجار مسلمان وغیر مسلمان گردید. این رونق تجاری واقتصادی منحصر به این دوره مورد بحث نمی گردد ، بلکه سابقه ای به قدمت اسکان و تشکیل شهر نشینی در سیستان دارد ، از جمله با کاوشهایی که در شهر سوخته سیستان انجام شد به مواردی ا ز شکوفایی اقتصادی در حدود پنج هزار سال قبل بر خورد شده است . از آنجایی که سیستان سرزمینی بدون سنگ و کوه است مردمان شهر سوخته موادی چون سنگ لاجورد وسایر مصالح مورد نیاز خود را از نقاط دور دست سیستان وارد و سپس با هنر دست صنعتگران تراشهای ظریف داده وبه شکل اشیای زینتی در می آورد و برای صدور به سرزمینهای دور دست آن سوی خلیج فارس و میان رودان ، به ایستگاه های مبادلاتی موجود در فاصله بین این سرزمینها فرستاده می شده است. این رونق اقتصادی پیوسته ادامه داشت و در دوران هخامنشیان ، سیستان یکی از ایالت های مهم به شمار می رفت ، رونق تحمیلی! ! در دوره اشکانی و نیز دوران حکومت کوشانی بر آن هم چنان ادامه داشت ، خصوصا آنکه کوشانیان به سبب طبع صحراگردی شان علاقه وافری به بازرگانی داشتند ((شاید علاقه سیستانیها به تجارت وبازرگانی ریشه در گذشته تاریخی آنان وزندگی کوچروییشان دارد)).در دوره سا سانی سیستان به همراه خوزستان تنها مناطقی بودند که از رشد مدنیت واقتصاد بالایی بر خوردار بودند ، جی .پی.تیت مورخ تاریخ سیستان در این باره می نویسد:سیستان در دوره ساسانی از منا طق سر سبز و خرم بود ودارای کشاورزی پر رونق و دارای صادراتی چون نیشکر و حنا بوده است . به همین دلایل بود که در اوایل تسلط اعراب مسلمان بر سیستان جغرافی نویسی چون مقدسی اختیار از کف داده و به توصیف شعر گونه از سیستان پرداخته است:((سیستان از آبادی چنان است که گویی بر کاغذ نقاشی کرده اند.)) رونق کشاورزی و اقتصادی مدتها پس از ورود اعراب مسلمان و با وجود انواع مصایب و مشکلات ناشی از تهاجمات و در گیریها که سبب از بین رفتن زیر ساختهای اقتصادی آن شد، به سبب موقعیت ممتاز جغرافیایی همنچنان ادامه یافت ، حتی در عهد صفویه نیز سیستان وظیفه تاریخی خود را به عنوان انبار گندم ، اما در مقیاسی کوچکتر از گذشته ایفا کرد و همین سیستان بود که در سال ۹۹۷هجری قمری .ودر زمان شاه عباس اول صفوی خراسان بزرگ را که دچار خشکسالی شده بود با غله خود نجات داد.حتی در دوران معاصر وپس از تقسیم سیستان ، سر پرسی سایکس انگلیسی در مورد زابل کنونی در سفرنامه اش می نویسد:((سیستان مصر کوچک وبه منزله انبار غله مناطق مجاور خود است.)) اینک پس از جبر طبیعی وسیاسی که سبب رکود کشاورزی که رکن اساسی زندگی سیستان است، ما فرزندان این سرزمین ایا نمی توانیم گوشه ای از تلاشهای پدران خود در این سرزمین هنر پرور و بازرگان را با وجود پیشرفتهای کنونی احیا کنیم؟ مسلما منطقه آزاد ورونق تجارت در سیستان یک آرمان نیست ، ولی می تواند آغازی بر یک راه پر شکوه پیش پای فرزندان قومی باشد که در ادوار گوناگون خود توانست به کمک تجارت وبازرگانی پویا یش زمینه رونق را درکنار کشاورزی پر برکتش را فراهم کند .همین فرزندان بودند که در برهه ای نه چندان دور از مبادلات تجاری که مرز میان دوکشور باز بود توانایی خود را ابراز کردند وزابل را بصورت یک شهر بازرگانی پویا درآوردند تا جایی که از اقصی نقاط کشور برای تجارت به این شهر رفت وآمد می کردند، وهمه این ویژگیهای بارز بازرگانی وتجارت سیستان به سبب موقعیت جفرافیایی و مرزی وصد البته هوش و علاقه این مردم به تجارت و بازرگانی است ، اینک دولت ومجلس درآزمون بزرگی برای اعلام منطقه آزاد زابل قرار دارند ، امید وارم این مقاله نقش هر چند کوچک و سازنده ای در تصمیم گیری تصمیم گیران داشته باشد.
محمد پودینه……کارشناس ارشد تاریخ..دیماه۱۳۹۴
۱ دی, ۱۳۹۴ - ۲۲:۰۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نی زار]
[مشاهده در: www.neyzarnews.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]
-
گوناگون
پربازدیدترینها