واضح آرشیو وب فارسی:فارس: شب چله همدان؛ «فرهنگی که میماند»
از مهرهاندازی در کوزه تا شبچرهای پربار در همدان
شب چله همدان همراه با مهرهاندازی در کوزه تا خوردن شبچرهای پربار در فرهنگ همدان همچنان جای خود را دارد.
به گزارش خبرگزاری فارس از همدان، شب یلدا در همدان که به «شب چله» معروف است، دارای آداب و رسوم خاص خود بوده و از فرهنگ غنی برخوردار است. یکی از مراسمهایی که دیگر چندان در همه خانوادهها، رواج ندارد اما در برخی خانوادهها هنوز اجرا میشود، «مهره انداختن در کوزه» است. در این مراسم هر یک از اعضای خانواده یک مهره به نشانه خود در آن کوزه و با یک نیت خاص میاندازد و از دختر کوچک و نابالغ جمع درخواست میشود، یک مهره با شعرخوانی که گاه شعری از حافظ و گاه شعری محلی است، بردارد، که شعر متناسب با نیت فردی که مهرهاش بیرون آمده، خوانده میشود. این فال که در بین خانوادهها طرفدار زیادی دارد، گاهی هر یک از حاضران یک شعر میخواند تا مهرهها تمام شود. نام این کوزه «قوزوله» است که هر کس هر چه دارد مثل دکمه، مهره و سنجاق که خودش آن را بشناسد در کوزه میریزد، سنت برخی خانوادهها این طور است که بزرگ خانواده، کوزه را زیر ناودان و رو به قبله برای یک شبانهروز آویزان میکند و بعد از دور هم جمع شدن دیگر اهالی خانواده، پی گرفته میشود. نخستین شب زمستان برای اهالی این شهر گرمای خاصی به دنبال دارد، همدانیها، از چند روز قبل با دعوت از مهمانان برای شبنشینی شب چله برنامهریزی کرده و خود را برای داشتن یک شب به یادماندنی آماده میکنند. شبچره و خوراکیهایی را از روزهای آخر پاییز برای این شب تدارک میبینند و تا پاسی از شب با کنار هم جمع شدن به گفت و شنود و خنده و شادی میپردازند تا آمدن فصل سرد سال را جشن بگیرند. نخودچی کشمش، مویز، شانی، هندوانه، آجیل، شیرینی، میوه، کدو و لبوی داغ، شبچره چله همدانیهاست که از قدیم روی کرسی گرم مادربزرگ صفای دیگری داشت. جشن شب اول فصل زمستان شاید هزینههای زیادی برای خانوادهها داشته باشد اما در عصر کنونی که تکنولوژی بر خانوادهها نفوذ کرده و دائم در فضاهای مجازی سیر میکنیم، وجود چنین شبهایی در فرهنگ ما غنیمت است. در بعضی از خانوادهها رسم است شب چله بیشتر در خانه بزرگ خانواده جمع میشوند، البته هر کس مقداری شبچره و میوه و سایر مایحتاج شب چله را با خود میآورد.
تفأل به حافظ نیز یکی از رسوم شب چله همدانیهاست که در این شب در حین خوردن خوراکیهای مخصوص این شب، بزرگتر جمع اقدام به حافظخوانی و یا تفأل به حافظ میکند که همین تا نیمههای شب همه را دور هم نگه میدارد. یکی دیگر از رسوم شب یلدا، بردن شب چلهای برای تازه عروسهاست، اگر عروس عقد کرده و هنوز به خانه بخت نرفته از طرف خانواده داماد و اگر به خانه بخت رفته از سوی خانواده خود، هدایا و خوراکیهای شب چله را دریافت میکند. اما با همه این تفاسیر و فرهنگی که بسیار اصیل و دوست داشتنی است، این روزها دور هم شدن خانوادهها بسیار سخت شده و هر کسی سرش گرم دنیای مجازی است و دنیای حقیقی مفهوم آنچنانی ندارد. در پایان باید گفت شب چله همچنان در فرهنگ ما میماند اگر گرمای دور هم بودنها را فدای دنیای سرد مجازی نکرده و قدر لحظات گرم خانوادهها را در نخستین شب آخرین فصل سال بدانیم. انتهای پیام/89003/ط40
http://fna.ir/T4QG38
94/09/30 - 11:46
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 38]