واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
«شب چله» مازندرانیها، آئینی کهن و مانا از فرهنگ اصیل پیشینیان
گرفتن فال حافظ و شکستن گردو برای هر فرد از دیگر برنامههای شب چله در مناطق روستایی کجور مازندران است که از پیشینیان به یادگار مانده است.
به گزارش خبرگزاری فارس از شهرستان نوشهر، برپایی آئینها و مراسم شب یلدا از قرنهای دور در ایران مرسوم بوده و جزو آئین چندهزار ساله فرهنگ ماست. شب یلدا در استان مازندران از ویژگیهای خاصی برخوردار است و این شب با مقدمات و برنامههای بهخصوصی برگزار میشود که شنیدن آن بسیار دلنشین است. *شب یلدا در منطقه کوهستانی بخش کجور آئین شب یلدا در شهرستانهای غرب مازندران همچون دیگر نقاط کشور با شیوه خاصی برگزار میشود که در این بین اهالی بخش تاریخی کجور مازندران از نقاط دور و نزدیک کشور برای حضور در کنار خانواده خود در بلندترین شب سال به دیار آنها میروند تا در کنار پدران و مادران و اقوام خویش شبی خاطرهانگیز از یلدا را رقم بزنند. با پوشیدن لباس محلی، طبخ غذای محلی، نوازندگی با طبل و سرنا و خواندن سرودههای محلی، شادمانی را به یکدیگر هدیه میدهند. کجوریها در شب یلدا، در کانون گرم خانواده خویش گرد هم جمع میشوند و علاوه بر خوردن تنقلات از جمله هائیشت یا همان گندم بو داده و شاهدانه با کشمش و مغز گردو که توسط بانوی خانه آماده میشود، میوههای پخته به نام «هکشی» نیز درست میکنند. گرفتن فال حافظ و شکستن گردو برای هر فرد از دیگر برنامههای شب چله در مناطق روستایی کجور مازندران است که از پیشینیان به یادگار مانده است. با توجه به اینکه کجور یکی از نقاط فرهنگی با قدمت تاریخی 3 هزار ساله است، بر حفظ و احیای شب یلدا به شیوه سنتی و پشینیان تأکید دارند. کجوریها در شب چله بر این باورند که باید 40 نوع خوراکی برای خوردن آماده کنند تا بلندای شب یلدا همراه با شادی سپری شود و این امر بهصورت نمادین و با تهیه غذاها و تنقلات محلی همراه با فانوس بهعنوان نماد روشنایی و خوشبختی تا شب یلدای سال آینده روشن میشود. اهالی بخش کجور در گذشته با شکستن تعدادی گردو خوشاقبالی یا بداقبالی افراد را در آن میدانستند، بهطوری که اگر گردوی شکستهشده بهنام فردی سالم بود، بنابراین وی سالی خوششانس را در پیش دارد و در غیر اینصورت بدشانسی دامنگیرش میشود. * نگاهی به آئین «شب چله» در برخی روستاهای کجور اهالی روستای «کوشکَک» کجور برای آئین «شب چله» یا همان شب یلدا اهمیت فراوانی قائل هستند و همهساله با شوق و شور و شعف خاصی، آن را جشن میگیرند. اهالی این روستا در شب یلدا گندم را برشته و تفت میدهند و به آن چند افزودنی محلی و طبیعی هم اضافه میکنند تا در نهایت ماده غذایی خوشمزه و مقوی بهدست میآید. تهیه میوههای جنگلی مانند ولیک، کنس (ازگیل وحشی) همراه با سایر میوههای مرسوم برای جشن شب یلدا نیز از برنامههای مقدماتی مردم این روستاست. همچنین با استفاده از برنج و عسل ماده غذایی به نام «بادونه» درست کرده و در آن شب در کنار اعضای خانواده تناول میکنند. همچنین اهالی یکی دیگر از روستاهای بخش کجور به نام روستای «سماء» هم چند روز قبل از فرا رسیدن شب چله، آماده برپایی جشن این شب میشوند و به تهیه مقدمات آن میپردازند. تهیه کلوچهها، انواع حلوا، آجیلها، میوهها و انواع خوراکیهای محلی نیز جزو مقدمات جشن شب یلدا در روستای «سماء» کجور است. اهالی دهکده فرهنگی و تاریخی کندلوس هم مانند سایر مردم خطه پهناور و زیبای کجور از نقاط دور و نزدیک کشور، خود را به زادگاهشان رسانده تا این شب را در کنار بزرگترهای خانواده سپری کنند و شب یلدا را با هم جشن بگیرند. پوشیدن لباس محلی، پختن غذاهای محلی، تفال به حافظ، دید و بازدید اقوام از یکدیگر و ... از جمله مراسمات شب یلدا در این روستا است. مردم این روستا برای گرفتن فال از دیوان حافظ، بهنام هر یک از آنهایی که در شبنشینی یلدا حاضر هستند، مهره مشخصی که متمایز از مهرههای دیگر افراد حاضر در آن خانه شناخته میشود، در کوزهایی میریزند و بعد هم دیوان را باز میکنند و شروع به خواندن غزل میکنند. در هر غزل مهرهها را از کوزه بیرون آورده تا معلوم شود که آن غزل برای فال کدام یک از افراد است. خواندن اشعار محلی، روایت داستانهای اساطیری و برخی بازیهای محلی از جمله دیگر مراسمات آئین شب یلدا در منطقه کجور مازندران است. اما در روستای «لاشک» کجور، مردم در شب یلدا مقدمات متنوعی را تدارک میبینند تا شبی به یادماندنی را در کنار اعضای خانواده خود سپری کنند. این مراسم در روزگاران قدیم در روستای لاشک کجور بدین صورت بوده است که برای این شب بزرگترهای خانواده که حتی در ایام پاییز و زمستان نیز در روستا زندگی خود را میگذراندند، به تهیه انواع خوراکیهای محلی میپرداختند و تا قبل از فرا رسیدن شب، سفره این شب را پهن میکردند و پس از فرا رسیدن شب در کنار فرزندان و نوههای خود مراسم سنتی را بهجای میآوردند. یلدا آیینی در نخستین شب زمستان و بلندترین شب سال که بهنام «شب چله» معروف است، براساس اسناد، مربوط به ایزدمهر بوده و شب زایش و تولد مهر که به یادگار آن، این جشن برگزار میشود. * ریشه معنی و واژه یلدا یلدا از نظر معنی معادل با کلمه نوئل از ریشه ناتالیس رومی به معنی تولد است و نوئل از ریشه یلدا است. واژه یلدا سریانی ـ از لهجههای متداول زبان آرامی است ـ به معنی ولادت است. زبان آرامی یکی از زبانهای رایج در منطقه خاورمیانه و زبان اصلی نگارش کتب عهد جدید مسیحیان بوده است ـ برخی بر این عقیدهاند که این واژه در زمان ساسانیان که خطوط الفبا از راست به چپ نوشته میشده، وارد زبان پارسی شده است ـ ولادت خورشید «مهر و میترا» و رومیان آن را «ناتالیس انویکتوس» یعنی روز تولد مهر شکستناپذیر مینامیدند. بهصورت میانگین شب یلدا 14 ساعت و 16 دقیقه و روز آن 9 ساعت و 44 دقیقه است که مجموعاً 24 ساعت شبانهروز را تشکیل میدهد. انتهای پیام/86019/ب40
http://fna.ir/DKTOYZ
94/09/30 - 09:04
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]