واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس از شب یلدا گزارش میدهد
وقتی گرانی بازار سنتهای دیرین را در اردبیل احیا میکند/با «حیدر بابایا سلام» محافل خانوادهها گرم میشود
در حال و هوایی که مردم اردبیل به مانند سایر شهرها خود را برای چلهنشینی آخرین شب پاییز و نخستین طلیعه زمستان آماده میکنند، در بازار سرد و گرانی هندوانه گرمی بازار آیین و رسوم دیرپای اردبیلیها حال و هوای متفاوت دارد.
به گزارش خبرگزاری فارس از اردبیل، در حالی که قیمت هندوانه شب چله به صورت افسانهای افزایش یافته و کمتر کسی رغبت به خرید این محصول میکند، بازار اردبیل و رفت و آمدهای مردم حکایت از خریدهایی دارد که نشان میدهد مردم بیش از آداب و رسوم مدرن و جدید تمایل دارند تا به آداب قدیمی در پاسداشت بلندترین شب سال همت کنند. شب یلدا یا شب چله آخرین روز آذرماه و شب اول زمستان به عنوان درازترین شب سال است و ایرانیان باستان بر این باور بودند که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید روزها بلندتر شده و تابش نور ایزدی افزونی مییابد. آخر پاییز و اول زمستان را از همین رو شب زایش مهر یا زایش خورشید خواندند و برای آن جشن بزرگی برپا میکنند که امروز از آن به عنوان شب یلدا نام برده میشود که یک سنت باستانی است که در این شب به رسم مهربانی و دیرین اهالی خانواده دور بزرگان جمع میشوند تا در این شب از حکایتها و داستانهایی تاریخی، کهن و افسانهای سخن به میان بیاورند تا بتوانند بلندترین شب سال را با بهترین خاطرات سپری کنند. در اردبیل که چهار روز آخر چله بزرگ و سه روز اول چله کوچک بین هفتم و 13 بهمن ماه در رسم آذریها به نام «خدیر» معروف است و گفته میشود با سوز و سرما و برف سنگینی همراه است، در شب یلدا از این روزهای سخت زمستان سخن به میان آورده و برای افرادی که تجربه دیدن چنین زمستان سختی را ندارند، سخنانی ظریف به میان میآید. به اعتقاد مردم این خطه از آذربایجان چله کوچک سختترین روزهای سرد سال است به طوری که موقع آمدن به چله بزرگ میگوید «تو هیچ کاری نکردی و من کودکان را در گهواره، دست زنان را در کوزه آب و پای مردان را بر روی زمین منجمد میکنم» که خطاب چله بزرگ به او نیز اینگونه است که «عمرت کوتاه و پشت سرت بهار است.» آیینهای شب چله در اردبیل تقریباً مشابه سایر استانهاست اما هندوانه این شب که این روزها قیمت آن نجومی افزایش یافته به نام «چیله قارپوزی» همراه با انار، مرکبات، انواع آجیلها و قورقا که همان گندم برشته به همراه کشمش، سنجد و سایر تنقلات است، سر سفره اردبیلیهاست. «چیله خونچاسی» (هدیه شب چله) آیینی است که در شهر و دیار اردبیل بیشتر به چشم میخورد به طوریکه در قالب این رسم هر خانوادهای که دختری را برای پسر خود نامزد کرده در این شب باید هدیه شب چله به خانه دختر بفرستد که همان میوهها و تنقلات شب یلدا به همراه چشم روشنی است که معمولاً یک قطعه طلا، لباس و چادری متفاوت است. در شب یلدا در اردبیل کوچکترهای خانواده در محفل بزرگترها میهمان میشوند و هر یک از افراد قسمتی از خوردنیهای این شب را خرید کرده و تلاش میکنند تا شب چله را با داستان، روایات و خواندن اشعار «حیدر بابایا سلام» به بهترین شکل در خاطرهها و اذهان نگه دارند. «قاری ننه گئجه ناغیل دینده، کولک قالخیب قاپ باجانیا دینده، من قایدیب بیرده اوشاق اولایدیم، بیر گول آچیب اوننان سورا سولایدیم». «چیله گئجهسی» یا همان شب یلدا با توجه به حال و هوای این روزهای بازار و افزایش قیمتها که به ویژه در برخی از میوهها و تنقلات مشاهده میشود، به نظر میرسد اغلب خانوادهها ترجیح میدهند تا شب یلدا را به رسم دیرین به سادگی اما با صلح و صفا و یکرنگی در کنار هم سپری کنند و با تفعلی که به حافظ لسانالغیب میزنند برای خود و اعضای خانواده سر سلامتی بخواهند. در منطقه آذربایجان مردم اگر هندوانه چله را میخورند، باورشان بر این است که با خوردن هندوانه لرز و سوز و سرما در زمستان به آنها تأثیری نمیگذارد. گزارش از: شهرام جباری انتهای پیام/62001/ش40
http://fna.ir/GBM2ZP
94/09/29 - 19:02
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 63]