محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830536230
روش برخورد پیامبر(ص) با دشمنان/طیف شناسی مخالفین سرسخت یک انقلاب
واضح آرشیو وب فارسی:هراز نیوز: هرازنو: به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار رهبرمعظم انقلاب از جمله مشکلاتی که همه انقلاب ها با آن دست و پنجه نرم می کنند وجود دشمنانی بر سر راه تحقق اهداف آنهاست. انقلاب اسلامی پیامبراکرم هم از این قاعده مستثنی نبود. در طول ده سالی که ایشان در مدینه تشکیل حکومت دادند با چند گروه از دشمنان که تهدید جدی برای ایشان محسوب می شدند مواجه بودند. از منظر رهبر انقلاب، مشرکین، یهودیان، قبایل نیمه وحشی، منافقین و مردم ضعیف الایمان پنج دشمن اصلی جامعه تازه متولّد شده مدینه بودند. با حجت الاسلام والمسلمین سید محمدکاظم طباطبایی، رئیس پژوهشکده ی علوم و معارف حدیث درباره ی نحوه ی برخورد پیامبر اکرم با سه جریان از آن پنج دسته به گفت وگو نشستیم. * پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم در عمر شریف خودشان با طیف های مختلفی از مخالفان و دشمنان مواجه بودند. حال می خواهیم یک نوع طیف شناسی نسبت به این مخالفین داشته باشیم و مهم تر از این، نحوه ی مواجهه ی پیامبر اکرم با این گروه هاست. در واقع در این گفت وگو می خواهیم به مبانی رفتار پیامبر در مواجهه با دشمنان دست پیدا کنیم. تحلیل وضعیت اجتماعی در دوره ی پیامبر صلی الله علیه وآله و سلم نیازمند پیش داشته های فراوانی است تا وضعیت آن دوره را به گونه ای برای ما ترسیم کند که واقع نما باشد. اگر بخواهیم طیف مخالفین را در تقسیم بندی جای دهیم، می توان گفت یک گروه از این مخالفین گروه مشرکینی هستند که پیشینه ی کهنی داشتند و در بافت جزیرة العرب دارای نفوذ بودند. در پنج سال اول حضور پیامبر اکرم در مدینه، گروهی که مقابل حضرت می ایستد، مشرکین هستند. در کنار مشرکین که تعدادشان فراوان بود، گروهی فرهنگی و فرهیخته نیز بودند که آیین یهود داشتند. مسیحیان در شبه جزیره چندان گسترده نبودند، اما یهودیان وضعیت شان فرق می کرد. یهودیان بخشی از مخالفین پیامبر اکرم بودند که در مقابل حضرت صف آرایی کردند. البته باید به جریان یهود از چند منظر نگاه کرد. یکی از منظر اجتماعی و اینکه به صورت هسته های مستقل و مرتبط باهم، ولی جدای از مشرکان و اهالی آنجا زندگی می کردند. از این منظر، پیامبر اکرم موفق شدند که این هسته های اجتماعی را متلاشی کنند. پیامبر در زمان ورود به مدینه، عهدی با یهودیان ساکن مدینه بستند و ایشان را به عنوان یک شهروند تلقی کردند و حقوق آن ها را مطابق حقوق مسلمانان قرار دادند. در آن عهدنامه هست که ما و شما باهم موظفیم از مدینه در برابر هجوم مخالفان محافظت کنیم؛ یعنی حقوق شهروندی ایشان با مسلمانان کاملاً برابر بود. این عهدنامه در کتاب های تاریخی هم آمده است، ولی آن ها در جنگ احزاب مخالفت کردند و حتی یکی دو نفر از آن ها قصد ترور پیامبر را داشتند. پیامبر اکرم آن سازمان یافتگی یهود در عرصه ی نظامی را از بین برد و از این بُعد پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم موفق بودند و در هنگام رحلت پیامبر اکرم نیز یهودیان از بُعد نظامی صاحب قدرتی نبودند، اما از بُعد اجتماعی و فرهنگی قدرت داشتند و دنبال نفوذ بودند. این به دنبال نفوذ بودن به این معناست که تفکرات اسرائیلی خودشان را ترویج و تزریق می کردند. بنابراین گروه یهودیان را باید به عنوان یک گروه خواص در نظر گرفت که قدرت تأثیرگذاری بر توده ی مردم را داشتند و می توانستند مردم را به سمت وسوی خودشان هدایت کنند. یهودیان از این نظر جزء خواص جامعه ی عصر پیامبر محسوب می شدند. در جامعه ی عربی آن زمان، تشکیلات نظامی یهود از بین رفته بود، ولی آن ها تفوق فرهنگی و اجتماعی خودشان را داشتند و بنا بر گزارش های تاریخی رسیده، قدرت اقتصادی یهود نیز در این جریان بی تأثیر نبوده است. یهودیان هم از نظر اقتصادی و هم از بُعد فرهنگی، قدرت و نفوذ داشتند. پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم یهود را از نظر نظامی به شدت تضعیف کرد، اما این دشمن سازمان یافته تمام هسته های سازمانی اش از بین نرفته بود و در برخی حوزه ها، صاحب نفوذ بود و از طریق فرهنگ، اقتصاد و آداب اجتماعی، رخنه هایی ایجاد می کردند؛ چراکه وقتی نمی توانستند با اسلام مبارزه کنند، در پوشش و ظاهر اسلام به نفوذ می پرداختند و به اشاعه ی اسرائیلیات دست می زدند. *آیا این پیمان هایی که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم با یهودیان بسته بودند، قبل از مواجهه ی نظامی بود؟ این پیمان ها در ابتدای زمانی که پیامبر وارد مدینه شدند با قبایل یهودی بسته شد و به نوعی پیمان عدم تعرض بود. این پیمان یعنی نهادی که تازه تشکیل شده است، می خواهد خود را از حوادث مصون بدارد. این بدان جهت است که حکومت باید امنیت طرف مقابل معاهده را تأمین کند و ایشان هم قبول می کردند. اما از سال چهارم به بعد، خیانت ایشان شروع می شود و این زمانی است که اسلام قدرت می گیرد. در تفسیر قمی در ذیل آیه ی شریفه ی «هُوَ الَّذِی أَخْرَجَ الَّذِینَ کفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْکتابِ مِنْ دِیارِهِمْ» (حشر: 2) آمده است که سبب نزول این آیه چنین بود که در مدینه سه طایفه و دودمان از یهودیان زندگی می کردند. یکی بنی نضیر بود، یکی بنی قریظه و دیگری بنی قینقاع. این سه طایفه با رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم عهدی داشتند که تا مدتی مورد احترام بود و بعداً یهودیان آن عهد را شکستند. سبب این عهدشکنی در بنی النضیر این بود که مردی از اصحاب آن حضرت دو نفر را ترور کرده بود و قرار شد که به صاحبان خون، دیه و خون بها بپردازند. رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم به میان بنی النضیر آمد تا از آنان مقداری پول برای این منظور قرض کند. در بین افراد بنی النضیر، کعب بن اشرف بود که رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم بر وی درآمد. کعب گفت: مرحبا ای ابوالقاسم، خوش آمدی. برخاست و چنین وانمود کرد که می خواهد طعامی درست کند، ولی در دل نقشه ی کشتن آن حضرت را می ریخت و در سر می پروراند که بعد از کشتن آن حضرت، بر سر اصحابش بتازد. در همین حال، جبرئیل نازل شد و جریان را به پیامبر اطلاع داد. حضرت برخاست و به مدینه برگشت و به محمدبن مسلمه انصاری فرمود: برو در قبیله ی بنی النضیر و به مردم آنجا بگو که خدای عزوجل توطئه ی شما را به من خبر داد. یا از سرزمین ما بیرون شوید و یا آماده ی جنگ باشید. آنان گفتند از بلاد تو بیرون می شویم. *گاهی در سیره ی عملی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم در مواجهه با خیانت هایی که علیه ایشان صورت می گیرد، دیده می شود که ایشان کوتاه نمی آید و نمی گذرند. یکی از همین خیانت ها شاید خیانت قوم بنی نضیر باشد. بله، به نکته ی خوبی اشاره کردید. باید دقت کرد که گاهی خیانت به صورت فردی انجام می گیرد. مثلاً در جریان فتح مکه، فردی مثل حاطب بن ابی بلتعه برای حفظ خانواده اش جاسوسی کرد و با این کار می خواست خانواده اش مصون بماند. پیامبر هم او را عفو کرد. نمونه ی این مطلب در جریان عبدالله ابن ابی که کینه ی شخصی از اسلام داشت نیز قابل ملاحظه است. پیامبر خیلی با این شخص مدارا کردند و در نهایت هم او به مرگ طبیعی از دنیا رفت.اما گاهی یک نهاد سازمان یافته این خیانت را انجام می دهد و کار، تشکیلاتی است و به دنبال ضربه زدن به جامعه ی مسلمین هستند، اینجا دیگر وضعیت تفاوت دارد. مثلا یهودیانی چون بنی قریظه و بنی نضیر و یهودیان خیبر ارتباطی تشکیلاتی داشتند و پیامبر با مخالفت سازمان یافته به شدت برخورد می کردند. لذا اگر این خیانت ها تشکیلاتی نبودند، حضرت انعطاف از خود نشان می دادند، اما اگر به صورت تشکیلاتی اتفاق می افتاد، سخت گیرانه برخورد می کردند. *به عبدالله ابن ابی اشاره کردید. در واقع طیف دیگری که در مقابل پیامبر نقش آفرینی منفی دارند، منافقین هستند که شاید بتوان گفت آن ها هم در دو طیف سازمان یافته و شخصی فعالیت می کردند. لطفاً ابعاد این جریان را نیز توضیح دهید. در حقیقت طیف دیگری که خطر آن مهم ترین نگرانی و دغدغه ی پیامبر اکرم بود، گروه منافقین داخلی بود. البته مجموعه ی منافقین به صورت تشکیلاتی باهم ارتباط نداشتند و این گونه نبود که تمامی ایشان سازمان یافته باشند، اما در درون خودشان سازمان دهی داشتند. خود منافقین هم طیف های مختلفی داشتند. مثلاً برخی از ایشان مشکلاتشان با پیامبر یا اسلام، مخالفت عقیدتی و دینی نبود، مانند عبدالله ابن ابی که درصدد پادشاهی بود و مقدمات آن را نیز به انجام رسانده بود، اما با حضور پیامبر اکرم و ورود دین اسلام، از این هدف بازماند. حتی شاید اگر این پیشینه را نداشت، مسلمان خوبی هم می شد، اما به خاطر اینکه موقعیتش از بین رفته بود، با پیامبر مخالفت می کرد. حتی خانواده اش هم با وی موافق نبودند. پسرش به حضور پیامبر آمد و گفت اگر پدر من مهدورالدم است، بگذار خودم او را بکشم و پیامبر فرمودند نه. برخی دیگر از ایشان می خواستند از مقدسات علیه دین استفاده کنند. پیامبر نسبت به این طایفه سخت گیرانه برخورد می کردند. نمونه ی این برخورد را می توان در جریان مسجد ضرار مشاهده کرد. در مسجد ضرار، این گروه داشتند به صورت سازمان یافته، یک محل یا مرکز را برای توطئه یا ابراز مخالفت یا حتی ایجاد خدشه در وحدت مسلمانان، به وجود می آوردند و به همین دلیل، پیامبر در این زمینه مماشات نداشتند و به صورت جدی برخورد می کردند. گروه دیگری از منافقین هم هستند که قرآن با تندی از ایشان یاد می کند و حتی به پیامبر می گوید تو آن ها را نمی شناسی. بیش از شصت درصد مضامین سوره ی توبه مربوط به منافقین است. این سوره در سال های آخر حیات طیبه ی پیامبر اکرم نازل شده است؛ یعنی حدود یک سال و سه چهار ماه قبل از رحلت پیامبر این آیات نازل شده اند. می توان فهمید چقدر عملکرد منافقین در این ایام پررنگ است. طبیعتاً ما هم نمی توانیم به راحتی ایشان را بشناسیم. معلوم می شود این گروه یک گروه سازمان یافته و بسیار خطرناک بوده است که در این سوره، این قدر پررنگ به آن ها پرداخته شده است. *اشاره ی گذرا و خوبی به چند طیف از دشمنان و مخالفان پیامبر به ویژه مشرکین، یهود و منافقین داشتید. گروه دیگری هم بود؟ دنیای اسلام در دوران نضج و بالندگی خود، دشمنان دوردست بیرونی نیز داشت، مثل حکومت ایران یا حکومت روم شرقی (ترکیه ی کنونی). این ها نیز دشمن محسوب می شدند، ولی به علل متفاوت، تصرف این منطقه برایشان مهم نبود و جاذبه ای هم برای ایشان نداشت و با وجود اینکه پیامبر برای ایشان نامه هم نوشته بود، خیلی عادی برخورد کردند. رویکرد پیامبر با این دشمنان، رویکرد هدایتگری است. در نامه هایی که ایشان در سال ششم هجری می نویسند و به مناطق مختلف جهان مانند ایران، روم، حبشه، مصر و... می فرستند، رویکرد حضرت رویکرد هدایتگرانه است. یعنی درصدد دعوت آنها به دریافت حقیقت و راه درست سعادت یعنی دین اسلام است. *به نظر می رسد چنین رویکردی نسبت به دشمنان در زمان حکومت حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نیز توسط ایشان دنبال شد. بله، امیرالمؤمنین علیه السلام چند جمله درباره ی تاریخ دارند که بسیار رهگشا هستند. حضرت می فرمایند کل وقایع پیشینیان را یاد بگیر و ملاک و معیار آن ها را استخراج کن. اگر بتوانیم این ملاکات تاریخی را استخراج کنیم، این نگاه تحلیلی به وقایع تاریخی، به ما راهکار می دهد تا در برابر حوادث مختلف موضع صحیحی اتخاذ کنیم. همان نطور که گفته شد پیامبر اکرم، هم در خصوص مشرکین، هم در مورد یهودیان و هم در مورد منافقین، آنجاهایی که سازمان دهی یا مخالفت تشکیلاتی وجود دارد که به گونه ای به بنیان دین یا جامعه ضربه می زند، با آن ها مقابله می کنند. اما اگر مخالفت هست، ولی نظر مخالف یک نظر تشکیلاتی نیست، حضرت با این جریان مدارا می کنند. عین این قضیه در تاریخ زندگی امیرالمؤمنین علیه السلام نیز قابل مشاهده است. برای مثال، حضرت در جنگ جمل خیلی نسبت به مخالفین سهل گرفتند؛ یعنی به مجرد اینکه لشکر متلاشی شد، فرمودند دیگر جنگ تمام است و ادامه نداند، اما در جنگ صفین سخت گیرانه تر عمل کردند. حتی در جنگ نهروان هم همین گونه بود. سؤالی که اینجا مطرح می شود این است که تفاوت این دو جنگ چه بود و چرا حضرت این دو موضع را اتخاذ کردند. تفاوت این ها به خاطر این بود که در جنگ جمل، در مرحله ی اول، هسته ی اصلی مدیریت جنگ با کشته شدن طلحه و زبیر متلاشی شد و زمانی که هسته ی مرکزی از بین رفت، امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند با مردم هیچ کاری نداشته باشید؛ یعنی کسی حق نداشت هیچ تعرض کوچکی به مردم کند، درحالی که در جنگ صفین آدم ها و کشته ها چند برابر جنگ جمل بودند و آن هسته ی مرکزی، یعنی معاویه، عمروعاص، ولیدبن عقبه و عبیدالله بن عمر، هنوز سرکار بودند. بنابراین حضرت با آن ها خیلی سخت گیرانه تر برخورد می کند. در جنگ نهروان هم این گونه است. در این جنگ امیرالمؤمنین علیه السلام مرتب تعداد نفرات طرف مقابل را کم کردند و تعداد دوازده هزار نفر طرف مقابل را در چند مرحله توانستند به دو هزار و هشت صد نفر تقلیل دهند، ولی از تعداد باقی مانده نگذشتند، چون در این تشکیلات، هسته ی اصلی وجود داشت. لذا هرچقدر در تحلیل تاریخی، دقت خود را بالا ببریم، می تواند ملاک و معیار بهتری برای امروز ما باشد که چگونه عمل کنیم. *با همین نگاه و تحلیل تاریخی که فرمودید، دشمنان انقلاب اسلامی را چگونه طیف بندی می کنید؟ گاهی ممکن است دشمنان با سازمان دهی می خواهند بنیان نظام را از بین ببرند. در این موارد باید با ایشان قاطع برخورد کرد. اما گاهی طیف و جریانی مخالف، به بنیان نظام کاری ندارند و تنها در پی قدرت طلبی اند، تشکیلات هم دارند اما برای ضربه زدن به اساس دین و نظام فعالیت نمی کنند. این گروه ممکن است در هر جناحی هم باشند. طبعا مواجهه ی با این دشمنان با گروه اول تفاوت دارد. به نظر می رسد که ما باید دشمنان را در دوره ها و گروه های مختلف، متفاوت ببینیم. در یک نظر می توان گفت ما یک دشمن خارجی و یک دشمن داخلی داریم و این ها باهم متفاوت اند. این دو دشمن داخلی و خارجی نیز دو گونه هستند. گاهی دشمنان سازمان یافته هستند و گاهی خیر، صرفاً یک مخالفت فردی و جزئی است. این ها باهم متفاوت هستند. ضمن اینکه این دشمنی ها با روش های مختلف بروز پیدا می کنند. برای مثال، همان طور که ذکر شد، در دوران عدم ثبات یا در دوره ی استقرار، برخورد با دشمنی ها باید متفاوت باشد. هریک از این عوامل می توانند در رویکرد ما نسبت به دشمنی ها تأثیرگذار باشند. اگر ما در دوران عدم ثبات باشیم، باید با احتمال تشکیلاتی بودن یک جریان، نسبت به آن حساس شویم. مثلاً جریان کودتای نوژه یک حرکت تشکیلاتی برای ضربه زدن به انقلاب بود که بر اثر یک اتفاق کشف شد. این گونه نبود که نهادهای انقلابی آن را کشف کرده باشند. این اتفاق زمانی افتاد که هنوز ثبات و استقرار در کشور نهادینه نشده بود. در مواقع این چنینی، حرکت باید در نطفه خفه شود. گاهی ممکن است دشمنان با سازمان دهی می خواهند بنیان نظام را از بین ببرند. در این موارد باید با ایشان قاطع برخورد کرد. اما گاهی طیف و جریانی مخالف، به بنیان نظام کاری ندارند و تنها در پی قدرت طلبی اند، تشکیلات هم دارند اما برای ضربه زدن به اساس دین و نظام فعالیت نمی کنند. این گروه ممکن است در هر جناحی هم باشند. طبعا مواجهه ی با این دشمنان با گروه اول تفاوت دارد. این مسئله را می توانیم در کشورهای خارجی هم ببینیم. ممکن است کشوری از نظر جمعیتی یا قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی در حدی باشد که جزء قدرت های بزرگ جهانی محسوب می شود، ولی در پی ضربه زدن به بنیان های ما نیست. طبیعتاً در رویکردی که پیامبر اکرم نسبت به این دولت ها داشتند، بحث جنگ مطرح نیست. ایشان برای روم و ایران نامه می نویسند و آن ها را دعوت به هدایت می کنند. برای مثال می توان گفت کشورهایی مثل چین یا ژاپن درعین حال که در پی قدرت اقتصادی اند، به دنبال سیطره جویی نیستند. این در حالی است که ممکن است کشوری از نظر اقتصادی ضعیف تر از این کشورها باشد، اما به دنبال سیطره باشد. به نظر می رسد که کشورهای غربی این گونه هستند. برای مثال، کشور انگلستان با وجود اینکه قدرت سابق را ندارد، دنبال پهن کردن چتر خودش است. باید بین این کشورها تفاوت قائل شد. مثلاً روسیه ی فعلی در وضعیتی نیست که امکان سیطره داشته باشد یا در پی آن باشد و طبیعتاً این کشور با کشوری مانند فرانسه متفاوت است. این تفاوت ها را در برخوردهای پیامبر با جریانات مختلف جامعه ی آن روزگار می توان مشاهده کرد.
شنبه ، ۲۱آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: هراز نیوز]
[مشاهده در: www.haraznews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 8]
-
گوناگون
پربازدیدترینها