محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831530755
معماران اصلی مربع اقتصادی تهران
واضح آرشیو وب فارسی:نواندیش بصیر: بازار تهران مربعی ۱۱۲ هکتاری است که بویژه در سده اخیر یکی از تاثیرگذارترین مراکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران بوده است.به گزارش پایگاه خبری شهر تهران، با پیدا شدن اسکلت هفت هزار ساله یک زن در حفاری هایی در محله مولوی، مشخص شد که قدمت سکونت در تهران حداقل به ۵ هزار سال قبل از میلاد می رسد. نام تهران در سفرنامه های بسیاری در حد و اندازه دهی کوچک آمده است، چه ناصرخسرو در اواسط قرن پنجم و چه بسیاری از سفرنامه نویسان و سیاحان خارجی. بازار یکی از عینی ترین نمودهای معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی است که از آن به عنوان ستون فقرات و قلب تپنده شهر یاد می شود، لذا برای رسیدن به شهرنشینی در تهران، ابتدا باید به سراغ شکل گیری بازار در آن رفت. آغامحمد خان قاجار نوروز ۱۱۶۴ خورشیدی تهران را به پایتختی برگزید و در همین شهر تاج گذاری کرد. با انتخاب این شهر به پایتختی روند گسترش کمّی و کیفی آن متحول شد، اما اولین نشانه های شهرسازی و بازار در این شهر به پیش از این دوران یعنی دوره صفویه باز می گردد. بهزاد یعقوبی نویسنده کتاب امامزاده های دارالخلافه، شاه تهماسب را اولین فردی نام می برد که دستور برپایی بازار را می دهد. گفته می شود شاه تهماسب صفوی به دلیل آنکه سید حمزه، جد اعلای صفویه در شهرری و در جوار مرقد حضرت عبدالعظیم مدفون بود گاه به زیارت می رفت. او با افزایش رفت وآمدهایش دستور داد پیرامون آن باروی محکمی برای وی بسازند. همچنین دستور داد بناهای جدید بسازند که درسال ۹۷۱ ه- ق با ایجاد ۱۱۴ برج (به تعداد سوره های قرآن) در تهران آغاز شد. حصاری که دور تهران کشیده شده بود، شش هزار قدم طول داشت و برای ساختمان آن و برج هایش از دو نقطه خاک برداری کردند که بعدها یکی از دو محل به چاله میدان و دیگری به چاله حصار معروف شد . بر اساس آن چه نماینده اوقاف در بازار تهران می گوید: از آن دوره و از آن باروها، بخش های کوچکی از جمله حصار صفوی در بخش جنوب غربی بازار در سرای ماشاءالله جنب دروازه محمدیه باقی مانده است. پس از انقراض صفویه، نادر شاه افشار در سال ۱۱۵۴ق تهران را به پسرش رضا قلی داد. در دوران زندیه هم به دلیل درگیری کریم خان با ایل قاجار در استرآباد(گرگان) تهران اهمیت می یابد و به روایت نویسنده کتاب امامزاده های دارالخلافه حاصل این رفت و آمدها، ایجاد محله های عودلاجان، چاله میدان و بیش از 10 کاروانسراست. اما مهمترین دوره تحول و رشد کالبدی بازار تهران مربوط به دوره قاجاریه است. به نوشته صنیع الدوله، چهار سوق بزرگ و کوچک بازار در زمان فتحعلى شاه قاجار ساخته شد. در این زمان مجموعه بازار به طرف شمال غرب و غرب توسعه یافت، به طورى که به تدریج حدفاصل بین ارک و مسجد جامع به بخش پررونق بازار تبدیل شد و معروف ترین و معتبرترین سراها و تیمچه ها در این محدوده فعال شدند. یعقوبی می گوید: بیشتر تحول بازار در سال های ۱۱۷۶ تا ۱۲۱۳ خورشیدی حاصل شد؛ ساخت چهارسوق بزرگ در سال ۱۱۸۷ و سال بعد ساخت چهارسوق کوچک که راه ارتباطی و زمینه تاسیس راسته های بازار را ایجاد کرد. این روزها از چهارسوق کوچک فقط چهارراه ارتباطی اش مانده اما بخشی از معماری و گچ بری چهارسوق بزرگ همچنان باقی است. در ادامه با ساخت مسجد سلطانی(شاه) که به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شده، رونق بازار شتاب بیشتری می گیرد. این بازار با نام فعلی مسجد امام در سال ۱۳۶۳ جزو آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ساخت مسجد عقیق و مسجد- مدرسه مروی و صدر نیز از اتفاقات قابل توجه در این دوران در توسعه بازار بوده است مدرسه مروی در زمان فتحعلیشاه در تهران ساخته شد و امروز، در قسمت شرقی خیابان ناصرخسرو، مقابل ساختمان شمس العماره در بازارچه مروی قرار دارد. بانی این مدرسه، حاجی محمد حسین خان مروی از نزدیکان دربار فتحعلیشاه بود، که به گفته نماینده اوقاف در بازار تهران: بر اساس وقف نامه خان مروی، کسی می تواند تولیت اینجا را برعهده بگیرد که مرجعیت داشته باشد و بعد از انقلاب تولیت آن با فرمان امام(ره) به مرحوم مهدوی کنی سپرده شد. قدیمی ترین بازارهای تهران/رکورد ناصرالدین شاه با ۹۲ باب مغازه در دوره ناصرالدین شاه بر تعداد راسته ها و رسته هاى بازار افزوده شد و تعدادى سرا و تیمچه معتبر ساخته شد. مانند دیگر مجموعه بازارهاى تاریخی، هر کدام از راسته ها، رسته ها، سراها و تیمچه هاى بازار تهران به صنف و فعالیت خاصى اختصاص داشت . یعقوبی درباره قدیمی ترین بازارهای تهران می گوید: چهار بازار لباف ها، کرجى دوزها، سراج ها و نعل چى ها، قدیمى ترین بخش بازار تهران هستند و از دیگر بازارهای قدیمی می توان به بازار چهل تن، چهارسوق، بازار عباس آقا، کفاشان، بازار امیر، و بازار مسگرها و آهنگران اشاره کرد. او همچنین درباره رکوردداران مغازه در بازار می گوید: بیشترین مغازه بازار متعلق به ناصرالدین شاه بوده که نوشته های باقی مانده تعداد آن را تا ۹۲ باب عنوان کرده اند. بعد از او هم دوستعلی خان معیرالممالک عنوان دوم را داشته است. اولین آمار از جمعیت بازار/ جمعیت: ۲۶ هزار نفر این روزها محله بازار جمعیت ساکن ندارد، جز معدود ساکنانی در جنوب غربی و شرق بازار. اما جمعیتی که روزانه به این ۱۱۴ هکتار می آید رقم شگفت آوری است. نماینده اوقاف بازار به این جمعیت اشاره می کند: بازار میزبان روزانه یک و نیم مسافر است که این عدد در شب عید به ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر نیز رسیده است. اما بازار در گذشته محل سکونت نیز بوده و بازاریان بسیاری در این محله ساکن بودند. بهزاد یعقوبی در ادامه به اولین سرشماری در بازار تهران اشاره می کند: این آمار به همت میرزا حسینقلی نظام مافی و در سال ۱۲۶۹ قمری(۱۲۳۱ ش) انجام شد. بر اساس این آمارگیری، جمعیت ساکن در بازار، ۲۶ هزار و ۶۷۴ نفر بوده است که از این تعداد ۹۵۵۰ نفر مردان، ۱۰۴۵ نفر زنان، ۳۸۵۱ نفر طفل و ۳۲۲۸ نفر نوجوان بودند. از میان مردان، ۷۱۸۴ نفر هم شغلشان کاسبی در بازار بود. از نکات قابل توجه دیگر در این سرشماری این موارد بوده است: بازار ۶۵ کاروانسرا داشته، ۲۳۳۳ باب مغازه در بازار بوده که بر اساس انشعابات برق، در حال حاضر این رقم بالای ۶۰ هزار واحد صنفی است. بازار همچنین ۲۶۲۵ باب خانه داشته، ۲۷ حمام عمومی، ۲۵ مسجد و مدرسه، ۱۴ تکیه، ۹ باغ و باغچه و ۳۷ طویله. یکی از قدیمی ترین حمام های به جا مانده در بازار، حمام حاج قاسم است که یعقوبی درباره آن می گوید: یکی از ویژگی های این حمام، راه محرمانه آن است که در زمان قاجار از کاخ ناصری، زنان حرمسرا از این مسیر به خزانه حمام می رفتند. این مسیر زیرزمینی در سنگفرش بازار در سال ۸۳ کشف شد. کوچ تاریخی بازاری ها در تمام دوران مشروطیت تا انقراض سلسله قاجار بازار تهران، بزرگ ترین بازار کشور و محل اصلی حرکت های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی پایتخت بود و تنها بعد از آغاز دوران نوسازی شهرها (دوره رضاشاه) به آرامی طبقه مرفه و متوسط شهری از بازار مسقف تهران دل کندند و به محلات نوساز کوچ کردند . نویسنده کتاب امامزادگان دارالخلافه درباره این تغییرات در دوره پهلوی می گوید: از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰ بازار دچار درهم ریختگی می شود. رضا شاه با طرح موضوع تجددگرایی و نوسازی دستور تخریب بخش هایی از بازار را می دهد. حصار صفوی هم در این دوره تخریب شده است. وی ادامه می دهد: یکی از دوره های مهم در بازار مربوط است به سال ۱۳۲۰ که شاهد تحولی جدی در بازار هستیم؛ در این تاریخ بسیاری از ثروتمندان تهران که ساکن بازار بودند، از بازار کوچ می کنند و جای خود را به قشرهای کم درآمد و عمدتا کارگر می دهند. به گفته یعقوبی بسیاری از بازاریان اصیل تا مدت ها بعد از این تاریخ هم در بازار می مانند، اما کم کم بازار به محلی غیرقابل سکونت بدل می شود، اگرچه هنوز در گذرهایی مانند غریبون و کدخدا انگشت شمار سکنه در بازار داریم، اما این وسعت ۱۱۲ هکتاری شب ها تقریبا خالی از سکنه است.
شنبه ، ۲۱آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نواندیش بصیر]
[مشاهده در: www.nabteh.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]
-
گوناگون
پربازدیدترینها