واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: كوچههايي كه قدم نميزنيم موزههايي كه نميبينيم
دلم هواي گشتن در كوچه پس كوچههاي قديمي و تاريخي را كرده است. دلم هواي قدم زدن در زير بازارچه يحيي، كوچه پس كوچههاي پامنار، محله عودلاجان، بازارچه سعادت، محله درخونگاه، حمام نواب و... را كرده است.
نویسنده : مريم ترابي
به همراه يكي از دوستان قديمي كه بزرگ شده محله پامنار است روز جمعه را براي گشتوگذار در اين محلهها انتخاب ميكنيم. از محله گود عربها پيادهروي را شروع ميكنيم. زيارت امامزاده يحيي و ديدن حمام نواب. خانههاي قديمي و طاق زير بازارچه. گويا تاريخ را مرور ميكنيم. در اين ميان دوستم مانند يك راهنما تاريخچه هر كدام از اين خانهها و زيرگذرها و محلهها را برايم ميگويد. مثل آدمي تشنه و گرسنه تمام اين اطلاعات را ميبلعم. فقط با چشم سر نگاه نميكنم بلكه با چشم دل تمام اين مسير را ميبينم و از گذر و نظر اين كوچهها لذت ميبرم. به موزه ابوسعيد نبش چهارراه ابوسعيد ميرسيم. از دوستم ميپرسم از اين موزه ديدن كردهاي؟ جالب است كه ميگويد:«نه اصلاً از در اين موزه تو هم نرفتهام.» با تعجب نگاه ميكنم و او با لبخند جواب ميدهد: «زياد تعجب نكن اكثر اهالي اين محلهها از كنار اين موزهها بيتوجه رد ميشوند و حتي براي يك بار هم كه شده پا به داخل اين موزهها نميگذارند.» وقتي به انتهاي مسير ميرسيم به مسافتي كه پياده طي كرديم نگاه ميكنم، تازه متوجه اين مسير طولاني ميشوم و متعجب از خودم كه اصلاً احساس خستگي نكردهام. پيادهروي لذتبخشي بود. گذر از كوچههاي تاريخي كشور ما به دليل قدمت تاريخي و باستاني، شهرهاي تاريخي زيادي را در دل خود جاي داده است. به بعضي از اين شهرها لقب شهر موزه دادهاند مثل اصفهان و يزد. با قدم زدن در خيابانهاي اين شهرها تاريخ را مرور ميكنيم. هرچند با پيشرفت ساختوسازها بسياري از اين اماكن محصور شده در بين برجها و ساختمانهاي نوساز هستند. با اين وجود هنوز آن بافت قديمي خود را حفظ كرده و مسئولان ميراث فرهنگي نيز تلاش بسيار در حفظ اين ساختمانها با همان ظاهر قديمي دارند. ولي مردم اين شهرها چه ميزان نگاهشان به اين محلهها و ساختمانها نگاه دلسوزانه است؟ چقدر در حفظ اين اماكن تاريخي تلاش ميكنند؟ چقدر براي بازديد از اين اماكن اهميت و ارزش قائل هستند؟ مردم اصفهان چند بار از موزهها و اماكن تاريخي شهرشان ديدن كردهاند؟ مردم تهران چند بار از موزهها و كاخ موزههاي تهران ديدن كردهاند؟ چند بار از محله قديمي تهران كه همان منطقه 12 است و به آن لقب منطقه موزه ميدهيم، ديدن كردهايم؟ ميتوان با قاطعيت گفت كه مردم ساكن اين شهرها از اماكن تاريخي و ديدني شهر خود كمتر بازديد كرده و شايد براي يك بار هم از اين مكانها ديدن نكرده باشند ولي با سفر به شهرها و كشورهاي ديگر ابتدا اماكن تاريخي و موزههاي آن شهرها را بازديد ميكنند. اين هم بسيار خوب است. ولي بايد به شهر و محلههاي قديمي و تاريخي خود نيز اهميت بدهيم. شايد دليل اين سر نزدنها گرفتاريهاي زندگي باشد كه گويا افراد در يك كلاف روزمرگي گرفتار شدهاند. سفر، به آنها اين فرصت را ميدهد تا از اماكن تاريخي شهري كه به آن سفر كردهاند ديدن كنند. براي افرادي كه در محلههاي تاريخي زندگي ميكنند وجود خانههاي قديمي و اماكن مهم تاريخي بسيار عادي و معمول است و جذابيتي براي آنها ندارد ولي اين جذابيت براي ديگر مردم همچنان وجود دارد. موزهها و اوقات فراغت تعطيلات است و شما برنامه سفر نداريد و در شهر خود ماندهايد. از خانه بيرون ميزنيد ولي نميدانيد براي گذراندن وقت خود به كجا برويد. چند گزينه داريد: سينما، تئاتر، موزه، پاساژگردي يا خيابانگردي. در بين اين گزينهها موزه شانس كمتري دارد. چرا؟ زيرا جذابيت كمتري نسبت به بقيه موارد دارد. موزههايي با سالنهاي سرد و بيروح، قفسههاي شيشهاي كه اشياي قديمي و باستاني را در دل خود جا دادهاند قطعاً مكان جذابي براي گذراندن ايام تعطيلات نيست! جالب است موزهها در ايران هيچ جاذبهاي نداشته و مردم هم رغبتي براي بازديد از آنها ندارند ولي اگر همين موزهها در هر كجاي دنيا بود سالانه ميليونها بازديدكننده داشت. دليل آن، چه ميتواند باشد؟ بيتوجهي مسئولان در احداث و چيدمان موزه يا بيانگيزگي مردم براي بازديد از موزههاي بيروح؟ در سبد فرهنگي، تفريحي و آموزشي مردم كالايي به نام بازديد از موزهها، كاخها و آثار باستاني جايي ندارد. اين فقر فرهنگي مثل فقر فرهنگ كتابخواني از مرز هشدار و خطر گذشته است ولي كسي عين خيالش نيست. تعداد اندك بازديد از موزهها به گفته بعضي از كارشناسان گاهي به مرز خطر و تهديد نزديك ميشود ولي باز هم چارهاي نميانديشند. يكي از دلايل اين خطر و تهديد، تفكر و استدلال مسئولان بر تعداد بازديدكننده از موزههاست. اين تفكر موارد ديگري كه براي جذب مخاطب لازم است را به زير سايه ميبرد. در حالي كه در دنيا نگاه مسئولان مربوطه سالهاست از جنبه تعداد بازديدكننده فراتر رفته و بازخوردي كه بازديدكننده از خود نشان ميدهد اهميت دارد. در اين ميان مسئولان تمام تقصيرها را به گردن مردمي مياندازند كه حتي در زمانهايي كه بازديد از موزهها رايگان است هم ميل و رغبتي براي بازديد ندارند. آيا تا به حال مسئولان مربوطه از خود سؤال كردهاند چرا وضعيت فرهنگ بازديد از آثار تاريخي در كشور آنقدر وخيم است؟ آمارها نشان ميدهد كه موزهها و كاخ موزهها در ايام تعطيلات به خصوص تعطيلات نوروزي بيشترين بازديدكننده را به خود ميبينند، ولي در طول سال اين اماكن به ندرت مورد توجه و اقبال قرار ميگيرند. نگاهمان را مهربانتر كنيم بايد فكري به حال فقر فرهنگي كه گريبان اين جامعه را گرفته است كرد. از كجا بايد شروع كرد؟ اولين جايگاهي كه ميتواند اين فرهنگ در آن رشد يابد خانواده و بعد مدرسه است. وقتي پدر و مادر براي مقوله ميراث فرهنگي و تاريخي كشور اهميت قائل شوند و آن را در خانواده تزريق كنند كودكان نيز تحت تأثير قرار گرفته و بدين شكل اين ذائقه فرهنگي در خانواده شكل ميگيرد. جايگاه بعدي، مدرسه است كه با اهميت دادن به مقوله تاريخ و آموزش صحيح با زبان شيرين و مورد پسند كودكان، ميتواند اين ذائقه را به نحو احسن تأمين كند اما متأسفانه در هر دو جايگاه، هم در خانواده و هم در مدرسه ضعفهاي شديدي وجود دارد. نگاه خانواده مهمترين عامل براي علاقهمندي به آثار تاريخي است. در اين ميان نگاه مسئولان مربوطه پررنگتر است، زيرا آنها با اطلاعرساني صحيح و دقيق به علاقهمندان بازديدكننده ميتوانند در گسترش و اشاعه فرهنگ و صنعت گردشگري تأثير بسزايي داشته باشند. كوچكترين كاري كه ميتوانند انجام دهند ارائه اطلاعات آن مكان تاريخي از طريق بروشورهاي دو زبانه هم براي گردشگر داخلي و هم خارجي است و بهترين و موثرترين روش براي افزايش دانش و آگاهي بازديدكنندگان است. تمام اين كوچه پس كوچههاي قديمي و تمامي كتيبهها و آثار تاريخي ديگري كه در موزه نگهداري ميشوند، همگي جزئي از هويت هر يك از ماست. فرهنگ نگاه كردن و درست حفظ كردن آنها نيز جزئي از مسئوليتهاي هر يك از ماست. شهرداري منطقه 12 در ايام تعطيلات نوروزي برنامه تور فرهنگي گردشي در محلههاي قديمي تهران را چند سالي است برگزار ميكند كه حركت بسيار زيبا و ارزشمندي است و مورد استقبال بسياري از مردم قرار گرفته و چه خوب است كه اين دست كارها در جهت آشتي دادن مردم با اماكن تاريخي و باستاني در طول سال اتفاق بيفتد. فرهنگ نگاه كردن را بايد نهادينه كرد. بياييد با كمك هم نگاهمان را به آثار تاريخي شهرمان مهربانتر كنيم.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۷ آذر ۱۳۹۴ - ۲۱:۱۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]