واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: سرمایه اجتماعی و فرهنگی اربعین تهران -ایرنا- تابناک نوشت: سال گذشته وقتی جمعیت 20 میلیونی زائران به اربعین رفتند، هافینگتون پُست، آن مراسم را با شکوه ترین تجمّع انسانی روی کرة خاکی دانست.
در ادامه این مطلب که روز شنبه با قلم محمد سمیعی در تابناک منتشر شد، می خوانید:جمعیت شیفته امام حسین، او را «نمادی جهانی برای آزادگی و شفقت، فراتر از همه مرزها و ادیان» می دانند. فراتر از مرزها، زیرا زائران از 60 کشور به زیارت اربعین می روند و فراتر از ادیان، چون در این مراسم شیعه و سنی، مسیحی، زرتشتی و ایزدی و پیروان دیگر ادیان مشارکت دارند. زائران معمولا با پای پیاده و گاهی حتی با پای برهنه به زیارت می روند و برخی از آنان صدها کیلومتر را با خانواده خود به همراه کودکان و سالخوردگان، اعم از افراد سالم و افرادی که روی ویلچر حمل می شوند، طی می کنند. از این مهم تر این که زائران، رنج و تعب زیارت امام حسین را حتی به بهای در خطر قرار دادن جان خود و عزیزانشان و با مواجهه با خطرات و تهدیدهای جدی تروریستی خریدارند. چنین شکوه و عظمت افسانه ای که همگان را مبهوت می سازد، در عین این که نماد مهمی برای معنویت و انسانیت است، برای شیعیان یک سرمایه عظیم اجتماعی و فرهنگی به شمار می آید. باید قدر این سرمایه را دانست و از آن بهره بود!سرمایه اجتماعی به توان و اقتداری گفته می شود که افراد یک جامعه از ارتباطات با یکدیگر در شبکه های اجتماعی به دست می آورند. این شبکه ها می تواند شامل ارتباطات افراد یک انجمن، یک هیئت، همسفران در یک کاروان، زائران یک زیارت گاه و حتی اعضای یک گروه دوستان قدیمی در شبکه تلگرام باشد. این ارتباطات که مبتنی بر اعتماد است، افراد را توانمند می سازد و سرمایه به شمار می آید زیرا آنان را قادر می سازد که با اتکا به آن، کارهایی را انجام دهند که بدون آن، هرگز انجام شدنی نیست. سرمایه فرهنگی نیز به نمادهای فرهنگی گفته می شود که می تواند جذابیت وسیعی را با خود به ارمغان آورد و با اینکه معمولا عاری از جذابیت های مادی است، افراد زیادی را به سوی خود جذب کند. یک روحانی نورانی سالخورده، یک استاد فرهیخته دانشگاه، یک دانشمند بزرگ و یک هنرمند برجسته، هر کدام تا اندازه ای از سرمایه فرهنگی برخوردارند. سرمایه اجتماعی و فرهنگی را سرمایه می نامند چون قابل تبدیل به سرمایه های دیگر است و می توان از آن برای به دست آوردن منافع دیگر استفاده کرد.آمار دقیقی از تعداد شیعیان در دست نیست ولی جمعیت آنان تقریبا 250 تا 300 میلیون نفر برآورد می شود که حدود 4% جمعیت کل جهان را تشکیل می دهند. اگر شیعیان از سرمایه های مادی که دیگران برخوردار هستند، برخوردار نباشند، ولی سرمایه اجتماعی و فرهنگی آنان با محوریت امام حسین (ع) سرمایه ای بی مانند در اختیار آنان قرار می دهد. داستان آزادگی و آزادمنشی حسین، صداقت و پاکدامنی او، پایداری و استواریش، شهامت و شجاعتش و در عین حال مظلومیت و شهادتش در بیش از سیزده قرنی که از عاشورا می گذرد، تأثیرات وسیع اجتماعی و فرهنگی به همراه داشته و اندیشمندان و فرهیختگان و عارفان و عالمان و ادیبان و شاعران و آزادی خواهان را مسحور خویش ساخته است. به جرأت می توان ادعا کرد که هیچ کس به اندازه امام حسین موجب اطعام فقرا و مساکین نشده، هیچ نمادی به اندازه او درخشش معنویت و ارزش آن را در مقابل تاریکی مادیت و پوچی آن به تصویر نکشیده است. مراسم زیارت اربعین نشان می دهد که هنوز در قرن بیست و یکم، گوهر پیام حسین، یگانه و یکتاست و جذابیتش نه تنها با گذشت قرن ها کمرنگ نشده، بلکه برای بشر متمدن دو چندان شده است. ** اما شیعیان چگونه می توانند از این سرمایه عظیم اجتماعی و فرهنگی که در اختیار دارند، استفاده کنند؟ از نظر سیاسی جز در ایران و عراق، شیعیان در کشورهای دیگر در اقلیت هستند. ولی شکوه مراسم اربعین و انسجامی که این باهم بودن شیعیان به آنها می دهد، می تواند پایگاه آنان را مستحکم کند. در این تجمع جهانی، لازم است که ارتباط بیشتر و ملموس تری میان شیعیان ایجاد شود، از هر نژادی که باشند و از هر کشوری که آمده اند و به هر زبانی که تکلم می کنند. طبعاً ضعیف ترها در خلال این ارتباطات تقویت می شوند. همچنین در این دوران که به خاطر اعمال تروریستیِ گروه هایی مانند داعش و القاعده امواج اسلام هراسی و اسلام ستیزی همه جا را پر کرده است، باید به شفافیت و با صدایی بلند و رسا به همگان گفت که حسین خود قربانی این طرز فکر افراطی بوده است. اسلام واقعی اسلام حسین است و نه انحراف یزید و یزیدیان تاریخ.از نظر فرهنگی، اربعین بهترین موقعیت را فراهم می سازد تا شیعیان بتوانند پیام های حسینی را در قالب محصولات فرهنگی و سخنرانی و فعالیت های رسانه ای توزیع کنند. در فضایی که همگان مجذوب حسین هستند، آنان را می توان وادار کرد که تلاش کنند بیشتر حسینی شوند. نزدیک تر شدن به حسین، صرفاً با حسینی تر شدن ممکن است. تجمع اربعین می تواند پیام های صلح و دوستی شیعیان را به تمام جهانیان نیز منعکس کند. اگر دشمنان حسین، مظهر خشونت و ترور هستند، پیام اصلی حسین برای همة جهانیان آزادگی و رحمت است. از نظر اجتماعی، اربعین نیز مانند مراسم حج، امکانی را فراهم می آورد که لااقل برای مدت یک تا دو هفته فقرا و ثروتمندان در کنار هم باشند، باهم غذا بخورند، با هم استراحت کنند و همگی با پای پیاده در مسیر حرکت کنند. میهمان نوازی خالصانه عراقیان روحیه بالایی به زائران می دهد. این ارتباطات اجتماعی می تواند گسترش یابد و فقط به ایام اربعین محدود نشود و به دوستی های پایدار تبدیل شود. تشکیل گروه های مجازی میان زائران در شبکه های اجتماعی و بنیان گذاشتن بنیادهای خیریه و مؤسسات و موقوفات برای استحکام ارتباطات اجتماعی می تواند دستاوردهای دیگر زیارت اربعین باشد. همچنین کششی که پیام حسین برای پیروان دیگر ادیان دارد، خود مظهر جهانی بودن دین اسلام است. مکتب حسین به جای دیگرانگاری غیر مسلمانان، آنان را به خود جذب می کند و عشق حسین، نه فقط منحصر به شیعیان بلکه کیمیای هدایت همه انسان هاست.از نظر اقتصادی نیز همین سفر دو هفته ای، میلیاردها دلار برای اقتصاد شیعه به ارمغان می آورد. از آنجا که دست اندرکاران این مراسم، اعم از میزبان و میهمان اکثراً شیعیان هستند، در یک نگاه کلان، این تبادلات در مجموع به نفع اقتصاد شیعه است. همچنین مشارکت شیعیان در این مراسم می تواند موجب استحکام پیوندهای اقتصادی آینده آنان باشد. کالاها و برندهای اقتصادی شیعه می تواند خیلی بیشتر و بهتر از این مراسم و فضای حاکم بر آن بهره برداری کند. اگرچه نفس یک تجمع هدفمند 20 میلیونی به خودی خود ارزش دارد و تا حد زیادی مصالح سیاسی و فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی شیعیان را تامین می کند، ولی بهتر است همه ما به عنوان یک سرمایه عظیم اجتماعی و فرهنگی به این مراسم نگاه کنیم و تلاش کنیم بیشترین و بهترین بهره وری را برای منافع کل جامعه شیعیان و همچنین منافع ملی خود در آن مجسم سازیم. کشور ما ایران، اگر در ادعای رهبری جهان اسلام رقبایی داشته باشد، ولی در رهبری جهان تشیع بلامنازع است.منبع: تابناک اول ** 1346
14/09/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 8]