واضح آرشیو وب فارسی:رویش نیوز: از میان صدها و هزاران کاخ و کوشک شکوهمند و پر زرق و برقی که شاهان و حکمرانان ایرانی برای خود ساختند تنها شمار اندکی برجای مانده است.این نوشتار به معرفی ۱۵ عدد از کهن ترین، بزرگ ترین، مهم ترین و زیباترین کاخ های تاریخی ایران از دوره هخامنشی تا پایان دوره قاجار می پردازد. به گزارش رویش نیوز به نقل از فردا، از میان صدها و هزاران کاخ و کوشک شکوهمند و پر زرق و برقی که شاهان و حکمرانان ایرانی برای خود ساختند تنها شمار اندکی برجای مانده است.این نوشتار که در دو بخش ارائه می گردد به معرفی ۱۵ عدد از کهن ترین، بزرگ ترین، مهم ترین و زیباترین کاخ های تاریخی ایران از دوره هخامنشی تا پایان دوره قاجار می پردازد. بخش نخست را با هم می خوانیم. مرودشت: تخت جمشید تخت جمشید معروف تر از آن است که نیاز به معرفی داشته باشد. ساخت این کاخ که اکنون بقایای آن در صفه ای به وسعت ۱۲۵ هزار متر مربع پراکنده شده است، در زمان سلطنت سومین شاه هخامنشی، یعنی داریوش اول آغاز شد و تقریبا به مدت ۲۰۰ سال تا پایان دوره هخامنشی، ساخت بناهای مختلف در آن ادامه داشت. تخت جمشید تختگاه تشریفاتی هخامنشیان بود و خصوصا در نوروز، شاهان این سلسله نمایندگان ملت های تابعه خود را در آن به حضور می پذیرفتند و هدایای شان را دریافت می کردند. تخت جمشید از بناهای متعددی مانند دروازه ملل، آپادانا، کاخ صددروازه، کاخ هدیش، کاخ تچر، کاخ سه دروازه، حرمسرا و خزانه تشکیل شده اما نکته جالب اینجاست که ماهیت بعضی از کاخ ها و بناهای موجود در آن هنوز به طور دقیق شناخته نشده است و از این آثار یا نام هایی مانند کاخ های «ج» و «چ» و «د» نام می برند. اصفهان: عالی قاپو کاخ عالی قاپو در میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد و در زمان شاه عباس اول صفوی و جانشینانش، مرکز فرمانروایی دولت صفوی و جایگاه پذیرایی از سفیران خارجی بود. در آن زمان ساخت بنایی شش طبقه با مصالحی از قبیل چوب، آجر، گچ و آهک یک شاهکار بزرگ معماری به شمار می آمد و آن را در جایگاه یک آسمان خراش قرار می داد. شاع عباس در سفری که به نجف اشرف داشت، دروازه قدیمی بارگاه حضرت علی (ع) را تعویض کرد و دروازه قدیمی را به اصفهان آورد و در ورودی کاخ عالی قاپو نصب کرد و احتمالا به همین علت بود که این کاخ را علی قاپو (دروازه علی) خواندند و بعدا به عالی قاپو (دروازه عالی) تغییر نام داد. زیباترین بخش این کاخ، تالار موسیقی آن است که تزئینات گچ بری آن علاوه بر زیبایی و نفاست موجب طنین زیباتر اصوات موسیقی می شود. بعضی پژوهشگران بر این باورند که ایوان معروف عالی قاپو چند دهه پس از ساخت این بنا به آن افزوده شده است. سروستان فارس : کاخ بهرام گور هرچند شهر سروستان در استان فارس، امروزه شهری کوچک و آرام است اما در دوره ساسانیان یکی از مهم ترین شهرهای جنوب ایران بود و جای تعجب نیست که یکی از سالم ترین کاخ های به جا مانده از این دوره را در سروستان مشاهده کنیم. به درستی معلوم نیست که این کاخ در چه مقطعی از دوره ۴۰۰ ساله ساسانی ساخته شده است اما بعضی منابع تاریخی آن را به بهرام پنجم معروف به بهرام گور نسبت داده اند و چون کاخ سروستان، کاخ نسبتا کوچکی است، عده ای از پژوهشگران این گمان را مطرح کرده اند که این کاخ احتمالا به صورت موقت و در ایام شکار مورد استفاده شاه یا شاهان ساسانی بوده است. کاخ سروستان از لاشه سنگ و ملات به وسعت ۱۶۰۰ متر مربع ساخته شده و دارای دو ایوان و یک تالار مرکزی با گنبدی بزرگ است. مهارت و ظرافتی که در کاربرد طاق ها و قوس های این کاخ به کار گرفته شده، موجب شده است که از آن با عنوان «کاخ طاق نماها و قوس ها» یاد شود. قزوین: کاخ چهلستون صفویه دیرپاترین سلسله تاریخ ایران پس از اسلام هستند که به مدت ۲۲۷ سال در این سرزمین حکومت کردند. اولین پایتخت آنها در تبریز بود، پایتخت سپس به قزوین منتقل شد و نهایتا به اصفهان رفت. یکی از آثار تاریخی قزوین که یادگاری از پایتختی این شهر در زمان شاه تهماسب اول صفوی است، کاخ چهلستون است. این کاخ، تنها باقیمانده ارگ سلطنتی آن دوران است که از گزند حوادث روزگار در امان مانده و نسبت به کاخ چهلستون اصفهان چند ۱۰ سال قدیمی تر است. با این حال هم ساختار معماری آن و هم تزئیناتش نسبت به چهلستون اصفهان آسیب های بیشتری را متحمل شده است. این عمارت که در میانه باغ بزرگی قرار گرفته، دو دوران قاجار توسط سعدالسلطنه فرماندار قزوین مرمت شد و به عنوان مرکز حکومتی مورد استفاده قرار گرفت. اما در دوره پهلوی کارکرد حکومتی خود را از دست داد و اکنون جایگاه موزه خوشنویسی است. تخت سلیمان: ایوان خسرو در دوره ساسانی که دین زرتشت، دین رسمی ایران بود سه آتشکده بزرگ در سه نقطه کشور وجود داشت. اول آذربرزین مهر در خراسان که آتش کشاورزان در آن روشن بود. دوم آتشکده آذرفرنبغ در فارس که به آتش موبدان زرتشتی اختصاص داشت و سوم آتشکده آذرگشسب در آذربایجان که آتش شاهان و جنگاوران در آن شعله ور بود. این آتشکده سوم همان تخت سلیمان امروزی(از توابع شهرستان تکاب در آذربایجان غربی) است که با فضاهای معماری متنوع و جلوه های طبیعی مسحور کننده در فهرست میراث فرهنگی جهان ثبت شده است. یکی از بخش های مهم مجموعه تخت سلیمان، ایوان خسرو است که اگرچه بخشی از آن فروریخته اما بزرگ ترین ساختمان موجود در تخت سلیمان به شمار می رود. اینجا بخشی از کاخ خسرو دوم پرویز بوده که متاسفانه در گذر زمان، بر اثر عوامل انسانی به خصوص حملات سپاهیان دشمن و نیز شرایط جعرافیایی منطقه مثل سرما و یخبندان های طولانی و زلزله های پی در پی صدمات زیادی دیده است. این ایوان ۱۲ متر عرض، ۱۸.۵ متر ارتفاع و ۲۷ متر عمق دارد و نشان می دهد که معماری دوره ساسانی برای ساختن سازه های عظیم به چه حدی از پیشرفت رسیده بود. در کنار ایوان خسرو، ساختمان ها و تالارهای دیگری مربوطه به دوره ساسانی وجود دارد که چه به عنوان جایگاه پذیرایی و استراحت و چه به عنوان فضاهای خدماتی کاربرد سلطنتی داشته اند و در واقع جزئی از معبد و آتشکده آذرگشسب نیستند. تهران: کاخ گلستان هسته اولیه کاخ گلستان در دوره شاه عباس صفوی و با ساخت یک چهارباغ در این محل شکل گرفت و بعدها کریم خان زند یک دست دیوان خانه و خلوت خانه در این محوطه ایجاد کرد. هنگامی که تهران به وسیله آغامحمدخان قاجار به پایتختی برگزیده شد، کاخ گلستان در مقام جایگاه سکونت و حکمرانی شاهان فاجار قرار گرفت و تا پایان این دوره این وضعیت را حفظ کرد. کاخ گلستان مجموعه ای از کاخ ها و عمارات مختلف است که در دوره شاهان مختلف خصوصا فتحعلی شاه و نادرشاه ساخته شده اند و تلفیقی از معماری ایرانی و معماری اروپایی در سده هجدهم و نوزدهم میلادی را به نمایش می گذارند. افزون بر اینها، در تمام بناهای کاخ گلستان اسناد و اشیای تاریخی و آثار هنری نفیس نگهداری می شود. این آثار عبارتند از هزاران برگه از مکاتبات و مراسلات دوره قاجار، ده ها تابلوی نقاشی از بزرگ ترین نقاشان ایرانی و اروپایی در سده نوزدهم و بیستم میلادی، مبلمان، ظروف، فرش ها، اشیای زینتی و دیگر اثاثیه مورد استفاده دربار قاجار و نیز هدایای نفیسی که از سوی سران دیگر کشورها مانند ناپلئون بناپارت، ملکه ویکتوریا و یا تزارهای روس به شاهان قاجار هدیه شده است. شوش: آپادانای شوش امپراتوری هخامنشی (سده ششم تا سوم پیش از میلاد) دارای سه پایتخت در تخت جمشید، شوش و هگمتانه بود. از این میان شهر شوش در خوزستان به عنوان تختگاه زمستانی شاهان هخامنشی مورد استفاده قرار می گرفت و کاخ های سلطنتی بزرگی در آنجا ساخته شد. یکی از این کاخ ها، کاخ موسوم به آپادانای شوش است که بیش از ۱۰ هزار متر مربع مساحت دارد و دارای بیش از ۱۱۰ فضای معماری کشف شده است. این کاخ در زمان سلطنت داریوش اول یعنی در اواخر سده ششم پیش از میلاد ساخته شده و از نظر سبک و سیاق معماری بسیار شبیه بناهای داریوش در تخت جمشید است. آپادانای شوش در دوره ناصرالدین شاه قاجار توسط یک زوج فرانسوی به نام مارسل دیولافوا و مادام ژان دیولافوا از زیر خاک بیرون کشیده شد و بسیاری از آثار آن مانند سرستون سنگی عظیم به شکل گاو و نیز کاشی های خشتی نقش برجسته با تصویر سربازان گارد جاویدان هخامنشی به موزه لوور پاریس منتقل شد.
پنجشنبه ، ۵آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: رویش نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]