محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828873941
شمس تبریزی منظری از عالم پروری تبریز
واضح آرشیو وب فارسی:اهراب نیوز: گواه تاریخ خود بهترین اثر برای جاودانگی یک عالِم در عالَم و زمان است و شمس تبریزی عالم و جهاندیده ای بود که که علاوه بر گواه تاریخ، نوشته هایش بهترین سند برای بیان دانش گسترده اش در ادبیات، لغت، تفسیر قرآن و عرفان بود.نخستین آیین بزرگداشت روز جهانی شمس تبریزی، هشتم آذرماه در زادگاه اش تبریز برگزار می شود، از این رو، این موضوع بهانه ای شد، تا اینکه در گزارش و تحلیلی ضمن بررسی ابعاد مختلف عرفانی، شخصیت ادبی و وجودی شمس تبریزی و رابطه اش با مولانا به بخشی از زندگانی این عارف آذربایجان، بپردازیم. با این وجود، به عقیده اساتید، محققان و کارشناسان حوزه عرفان و ادبیات، معرفی این شخصیت فرهیخته و بزرگ ادب و عرفان ایران زمین، به جهانیان و به ویژه ملت ایران و در راس آنها آذربایجانی ها، متاسفانه آن طور که باید و شاید اقدامات اساسی و مؤثری از سوی دستگاه های ذیربط، مسئولان و متولیان فرهنگ و تاریخ صورت نگرفته و به نظر می رسد، نزدیک به 8 قرن، شخصیت تاریخی شمس تبریزی، این عارف آذربایجانی برای بسیاری از دوستداران ادب و عرفان ناشناخته مانده است. «شمس تبریزی» کیست؟ در معرفی شمس، می توان گفت: شیخ شمس الدین محمد بن علی بن ملک داد تبریزی عالم و فاضل و دانشمند گرانقدر، از بزرگان مشایخ صوفیه در سال 582 هجری قمری در تبریز به دنیا آمد. وی از پیشروان بزرگ صوفیه در قرون ششم و هفتم هجری است، که مولوی به سبب تأثیر عظیمی که شخصیت شمس بر او گذاشت، و در همین زمینه نیز دیوانش را به نام شمس تبریزی نامید. شمس از معارف اسلامی و عرفان و تصوف و خصایص احوال و منازل سالکان این راه به خوبی آگاهی داشت، اما از مراحل ظاهری گذشت و علایق دنیوی دل کند و جویای حق و حقیقت شد؛ با تجرّد از علایق دنیوی قلندروار همه جا بی نام و نشان سفر می کرد و روزگار را به سیر آفاق و انفس می گذرانید. مقالاتش که به صورت کتابی مدون درآمده و به طبع رسیده، نموداری از مقالات عرفانی و اطلاعات علمی و مذهبی اوست. وقتی شمس تبریزی فصل آخر را نوشت!؟ از سویی، مقالات شمس تبریزی، مجموعه ای از سخنان و حکایات نغز و دلپذیر است، که در دوران اقامت شمس تبریزی (از سال 642 تا 643 و پس از غیبتی کوتاه از سال 644 تا 645 قمری) بر زبان وی جاری شده، و پس از او توسط مریدان مولانا به صورت یادداشت هایی پراکنده جمع آوری گردیده است. به نوشته بدیع الزمان فروزانفر میان مقالات شمس با مثنوی مولوی ارتباطی قوی موجود است و مولانا بسیاری از امثال و قصص و مطالب مقالات را در مثنوی خود مندرج ساخته است. شمس خود ننوشتن خویش را این گونه توضیح داده است: «من عادت نبشتن نداشته ام هرگز، سخن را چون نمی نویسم در من می ماند و هر لحظه مرا روی دگر می دهد». به هر حال، سخن گفتن از مردی با نام و نشان چون، «حضرت مولانا، سلطان الاولیاء و الواصلین، تاج المحبوبین، قطب العارفین، فخرالموحّدین، شمسالحق و الملّة و الدّین تبریزی، عظّم الله جلال قدره» نامیده اند، کمی سخت و دشوار است. حال آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه، سلطان ولد، شمس تبریزی را با عنوان «مولانا شمس الدّین تبریزی عَظَّمَ اللهُ ذِکرَهُ»، یاد کرده و او را دارای مقام عالی ولایت می داند؛ و براین باور است که شمس، مولوی را نیز به سوی همین مرتبه روحانی والا دعوت کرده و سوق داده است: شمس تبریز بود از آن شاهان دعوتش کرد لاجرم سوی آن رهبرش گشت شمس تبریزی آنکه بودش نهاد خونریزی دعوتش کرد در جهان عجب که ندید آن به خواب، ترک و عرب با این حال، تأکید می کند که وجود عظیم شمس از دیدۀ نامحرمان پنهان مانده و به جز مولوی، کسی به شناخت گوهر وجودی او پی نبرده است. سلطان ولد، شمس را «شه شهان جهان»، «فزون تر از جانِ جان»، «برتر از عرش» و بالاتر از اینها، فانی در حق و یگانه با او می داند. عارف و اندیشمند، بی نام و نشان آذربایجان سپهسالار نیز شمس را از زمره اولیای مستور الهی معرفی می کند که تا زمان حضرت مولوی، کسی از احوال او اطلاعی نداشته است. افلاکی نیز وطن شمس را تبریز دانسته و او را از زمره بزرگان و مشایخ صاحب نام آن خطه می داند: «همچنان از پیران قدیم منقول است که حضرت مولانا شمس الدین را پیران طریقت و عارفان حقیقت، «کامل تبریزی» خواندندی و جماعت مسافران صاحب دل او را «پرنده» گفتندی، جهت طی زمینی که داشته است». استاد محمّد علی موحد نیز به ارتباط و انعکاس مطالبِ مقالات شمس در آثار مولوی، خصوصاً مثنوی او، اذعان داشته و در این خصوص بر این باور است:«مثنوی مولوی در واقع روایت منظوم و مشروحی از سخنان پیر تبریزی است و شرح رمزی از انعام او، که با تجربیات روحی خود مولانا در هم آمیخته و از اطلاعات وسیع و تصرفات ساحرانه ذهن وقاد وی مایه گرفته است. تصادفی نیست که تمام مطالب مقالات، در تشریح دقایق عرفانی و بسیاری از قصه ها و حتی بسیاری از تعبیرات آن را در مثنوی می یابیم». شمس تبریزی، فراتر از انتظار افلاکی نیز همانند سلطان ولد و سپهسالار، این موضوع را بیان می دارد که شمس به صورت ناشناس و پنهانی مسافرت می کرد و کسی از واقعیت وجودی و عظمت ذاتی او باخبر نبود. از سوی دیگر، درباره پدر و مادر شمس تبریزی آن قدر می دانیم، که او در مقالات آنها را به نازک دلی و مهربانی توصیف می کند و اینکه آنها شمس تبریزی را نازپرورده کرده بودند: «این عیب از پدر و مادر بود که مرا چنین به ناز برآوردند.» شمس تبریزی در جایی درباره پدر خود می گوید:« نیک مرد بود ... الا عاشق نبود، مرد نیکو دگر است و عاشق دیگر. پدر از من خبر نداشت. من در شهر خود غریب، پدر از من بیگانه، دلم از او می رمید، پنداشتمی که بر من خواهد افتاد. به لطف سخن می گفت، پنداشتم که مرا می زند، از خانه بیرون می کند». به سخن دیگر، شمس ابتدا مرید شیخ ابوبکر زنبیل باف تبریزی بود و به گفته خود جمله ولایت ها از او یافته، لیکن به مرحله ای رسید که به پیر خود قانع نشد و به سفر پرداخت و در اقطار مختلف عالم سیاحت کرد و به خدمت چند تن از اقطاب و ابدال رسید. بعضی او را از تربیت یافتگان بابا کمال خجندی نوشته اند. شمس تبریزی، در قاب خاطره جا می گیرد با این وجود، شمس تبریزی در حدود سال 642 هجری قمری به مولانا پیوست و چنان او را شیفته کرد، که درس و وعظ را کنار گذاشت و به شعر و ترانه و دف و سماع پرداخت و از آن زمان طبعش در شعر و شاعری شکوفا شد و به سرودن اشعار پرشور عرفانی پرداخت. کسی نمی داند شمس تبریزی به مولانا چه گفت و آموخت که دگرگونش کرد؛ اما واضح است که شمس تبریزی عالم و جهاندیده بود و برخی به خطا گمان کرده اند که او از حیث دانش و فن بی بهره بوده است که نوشته های او بهترین گواه بر دانش گسترده اش در ادبیات، لغت، تفسیر قرآن و عرفان است. به عقیده محققان و کارشناسان این حوزه، هرچند مولوی در طول زندگی شصت و هشت ساله خود با بزرگانی همچون محقق ترمذی، شیخ عطار، کمال الدین عدیم و محی الدین عربی حشر و نشرهایی داشته و از هر کدام توشه ای بر اندوخته، ولی هیچ کدام از آن ها مثل شمس تبریزی در زندگی اش تأثیرگذار نبوده تا جایی که رابطه اش با او شاید از حد تعلیم و تعلم بسی بالاتر رفته و یک رابطه عاشقانه شده، چنان که پس از آشنایی با شمس، خود را اسیرِ دست و پا بسته شمس دیده است. مولانا در اشعار خویش از شمس تبریزی این گونه توصیف می کند: شمس تبریز را چو دیدم من نادره بحر و گنج و کان که منم از تبریز شمس دین چونک مرا نعم رسد جز تبریز و شمس دین جمله وجود لا بود از تبریز شمس دین دست دراز می کند سوی دل و دل من از دسترسی چه می شود راز دل تو شمس دین در تبریز بشنود دور ز گوش و جان او کز سخنت گران بود از تبریز شمس دین سوی که رای می کند بحر چه موج زد گهر بر در ما چه می کند بنابراین، در کتاب « مش‍ه‍ورت‍ر از خ‍ورش‍ی‍د»، به نویسندگی مختاری که درباره زندگی و اندیشه شمس تبریزی به نگارش در آمده، تصریح شده است:« مضمون اساسی عرفان یعنی عشق، پایه و اساس اصلی تعالیم و تصوف شمس تبریزی است. شمس ... ضمن این که منشأ و سرچشمه جوشان عشق را وجود حضرت باری می داند، این نکته را نیز یادآوری می کند، که بدون کشش و عنایت خداوند نمی توان به او عشق ورزید. از آن جا که مبدأ و منشأ عشق خالق کاینات است، بنابراین گوهر عشق قدیم، حال آن که آدمی حادث است؛ اما همین حادث به برکت عشق می تواند، از آلایش حسی رهایی یابد و موفق به رؤیت حق شود». آرامگاه شمس تبریزی کجاست؟ در نهایت اینکه، به نظر اهل فن این حوزه، درباره مقصد واپسین سفر شمس تبریزی از قونیه، در منابع چیزی نیامده است، اما از اینکه در منابع قدیمی مزار او را در شهر خوی، نشان داده اند معلوم می شود، که مستقیماً یا به طور غیر مستقیم به خوی رفته است. قدیم ترین جایی که از وجود مدفن شمس تبریزی در خوی ذکری رفته در مجمل فصیحی (تألیف شده در 845) است، که در حوادث سال 672 می نویسد: «وفات مولانا شمس الدین تبریزی مدفوناً به خوی». همچنین به تایید سفرنامه جهانگردان مختلف و نیز به نقل از مقالات و کتب متعدد، مدفن شمس تبریزی را در آذربایجان غربی واقع در شهرستان خوی و در محله ای بنام محله شمس و در کنار مناری باستانی بنام منار شمس تبریزی عنوان نموده اند. اما متأسفانه وقوع زلزله سلماس و خوی به سال 1222 ه. ق و سیل مهیبی که حدود 120 سال قبل، درست در محل منار شمس به وقوع پیوسته، باعث تخریب گنبد و بارگاه آرامگاه و همچنین تخریب 2 منار از 3 منار موجود شده و بعدها در عصر بی توجهی به آثار باستانی کم کم مدفن شمس مورد بی مهری واقع و به فراموشی سپرده شده، ولی در دهه های اخیر مورد توجه قرار گرفته و برای بازسازی آن اقدام شده است. نگاهی از جنس شمس تبریزی نا گفته نماند، آنچه در این خصوص مهم به نظر می رسد اینکه، برگزاری آیین بزرگداشت، یادواره، سالروز رحلت و به خصوص برگزاری پیوسته همایش ها و کنفرانس های مختلف در در زادگاه اش و سایر نقاط کشورمان، یک گام هر چند کوچک برای معرفی آثار و اندیشه های معنوی و اخلاقی این عرفا است و از این رو، کنکاش، تحقیق و بررسی از سوی اساتید دانشگاه ها، محققان و دوستداران ادب و عرفان در خصوص موضوعاتی چون «بررسی شخصیت تاریخی شمس تبریزی، شمس تبریزی در روزگار قبل و بعد از دیدار با مولانا، ویژگی های شخصیتی و عرفانی مولوی، قبل و بعد از ملاقات با شمس تبریزی، شمس تبریزی و دنیای معاصر، آموزه های اخلاقی شمس برای انسان معاصر، معنای زندگی از دیدگاه شمس تبریزی، مدارک و اسناد حضور، درگذشت و خاکسپاری شمس تبریزی در خوی، چرایی و چگونگی تاثیرپذیری مولوی از شمس تبریزی، مقایسه اندیشه های شمس و مولوی، معرفی، تحلیل و نقد تحقیقات انجام یافته درباره شمس تبریزی، سیمای عارفان مسلمان در آینه مقالات شمس، شمس تبریزی و حوزه عرفانی تبریز، عرفان آذربایجان و عرفای برجسته آن در روزگار شمس و قبل از آن، تحلیل و نقد تحقیقات انجام یافته درباره عارفان آذربایجان و ...»، بیش از هر زمان دیگر ضروری به نظر می رسد. نگارنده: موسی کاظم زاده
چهارشنبه ، ۴آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اهراب نیوز]
[مشاهده در: www.ahrabnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]
-
گوناگون
پربازدیدترینها