واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
«رسالهای نو یافته درباره تاریخ افغانستان در قرن 19» منتشر شد
شیوه نگارش«رسالهای نو یافته درباره تاریخ افغانستان در قرن 19» به نثر مسجع تصنعی، پیچیده با آوردن ضرب المثلها و مقولههای عربی و فارسی تحریر یافته که شاید در آن زمان رواج داشته است.
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، رسالهای نو یافته درباره تاریخ افغانستان در قرن نوزدهم با عنوان «امیر دوست محمد خان» در هرات افغانستان منتشر شد. این رساله نو یافته به قلم «میرزا کلبی علی ابن آقا جعفر علی» نوشته شده و به تازگی به کوشش «عبدالعلی نور احراری» در هرات منتشر و روانه بازار کتاب شده است. این اثر نقل نسخه منحصر به فردی است که در اواسط قرن نوزدهم نگارش یافته و از حوادث آن زمان که نگارنده شاهد عینی قضایا و وقایع بوده اطلاعات میدهد. تصوّر بر این است که این اطلاعات دست اول و شاید در هیچ کتاب و رساله دیگری به نشر نرسیده باشد. آنگونه که گردآورنده این اثر در مقدمه کتاب یادآوری کرده است، مؤلف این اثر «کلبی علی ابن آقا جعفر علی» احتمالاً از منشیهای امیر دوست محمد خان بوده که وی یا پسران امیر را در سفرها همراهی میکرده و مشاهدات عینی خود را از وقایع و حوادث یادداشت مینموده است. این رساله که فاقد عنوان است به 4 بخش تقسیم گردیده که هر بخش آن موضوع مستقلی را دنبال میکند و با بخشهای دیگر رابطهای ندارد. موضوع بخش اول، شرح جنگ امیر دوست محمد خان با سیکها برای واپس گرفتن «پیشاور» است و در بخش دوم به بیان طغیان «میر محمد امین خان موی تن»، والی «تاشقورغان» و لشکرکشی به سوی آن مناطق جهت وادار ساختن سران اقوام به اطاعت از امیر دوست محمد خان اختصاص دارد. در بخش سوم کتاب، متن نامهای که «وزیر محمد اکبرخان»، برای «محقق باشی حبیب الله آخندزاده کاکری» نوشته است دیده میشود و قسمت آخر نیز به بیان وقایع یکی از حوادث همان روزگار که در افغانستان اتفاق افتاده است، پرداخته شده است. شیوه نگارش این رساله به نثر مسجع تصنعی، پیچیده با آوردن ضرب المثلها و مقولههای عربی و فارسی تحریر یافته که شاید در آن زمان رواج داشته و مورد پسند بوده باشد. قصایدی که مولف سروده و گاهی صحنهای را به نظم کشیده، رساله را دلانگیزتر مینماید، چنانکه «روان فرهادی» یکی از پژوهشگران افغانستانی، در معرفی این رساله نمونههایی از نثر مسجع و تصنعی آن را آورده است. آنگونه که در مقدمه کتاب آمده است، مؤلف این رساله در واقع نویسندهای زبردست و ورزیده، شاعری شیوا بیان و عالمی متبحر بوده و در ادبیات فارسی و عربی ید طولایی داشته است. قصایدی که به تبع از قصاید مشهور شاعران پیشین در وصف امیر دوست محمد خان و سایرین سروده، استادی نویسنده این اثر را میرساند. لحن نگارش به ویژه آنگاه که از امیر دوست محمد خان و امیرزادگان را یاد مینماید، بسیار مداحانه، مخلصانه و ارادتمندانه است و متاسفانه مخالفین را با لحنی تند و زننده و اهانتآمیز و به دور از آداب نویسندگی میکوبد و تحقیر مینماید. از نام مؤلف که در صفحات آغازین رساله خودش را «کلبی علی ابن آقا جعفر علی» معرفی میکند، پیداست که مذهب تشیع داشته و آراء و عقاید و افکار تشیع در سراسر کتاب به مشاهده میرسد. این رساله از نگاه تاریخی بسیار ارزشمند است و وقایع و حوادث تاریخی مربوط به قرن نوزدهم افغانستان را که در هیچ یک از منابع و کتابهای تاریخی دیگر یاد نشده، بیان میکند و برگی نوین بر صفحات تاریخ میافزاید. همچنین از نامهای جغرافیایی اماکن و اسامی اقوام و شخصیتهای با نفوذ و مقتدر آن زمان یاد شده است و اتحاد و اتفاق اقوام و قبایل مختلف را در برابر دشمن متجاوز بیان کرده و از هر یک از اقوام نام برده که بدون در نظر داشت ارتباط قومی و قبیلهای و وابستگی مذهبی، دوش به دوش یک دیگر به جنگ پیوسته و صحنههایی از جنگ را به نمایش میگذارد. این کتاب از نگاه ادبی و آشنایی با نثر مسجع و تصنعی و تشریفاتی آن زمان که سبک نگارش را در قرن نوزدهم ارائه میکند، از نظر سبک شناسی و تغییر و تحول نویسندگی و بیان مسائل ادبی هم بسیار در خور توجه و مهم میباشد. در ابتدای کتاب مقدمه «محمد حسن کاکر» و «روان فرهادی» دو نفر از نویسندگان برجسته افغانستان آمده است و در آخر نیز آلبوم تصاویر دوران امیر دوست محمد خان که توسط «فرهاد احراری» از منابع معتبر جمع آوری شده است در کتاب دیده میشود. این کتاب در 238 صفحه و به قیمت 300 افغانی در سال 1394 خورشیدی توسط انتشارات «مؤسسه انتشارات احراری» در هرات منتشر و روانه بازار کتاب شده است. انتهای پیام/خ
94/09/02 - 10:24
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]