واضح آرشیو وب فارسی:پارسینه: تاکنون چندین جلسه از دادگاه بابک زنجانی گذشته است و به طور طبیعی و با توجه به تنوع موضوعات مطرح شده، ممکن است این پرونده و دادگاه برای مدت ها ادامه یابد، مگر آنکه ترتیب دیگری اتخاذ شود که از آن بی اطلاع هستیم.یک نکته بسیار عجیب ماجرا این است که محتوای این پرونده بسیار مهم و جنجالی، در رسانه ها به گونه ای مطرح می شود که مسایل حاشیه ای دادگاه برجسته می شود. ضمن اینکه تاکنون کمتر دیده شده که کسی به صورت تخصصی وارد ریز اتهامات و دفاعیات شود و از خلال اتهام و دفاع به شرح ساختار تصمیم گیری در ایران به ویژه در دوره احمدی نژاد پرداخته شود. به نظر می رسد که متهم نیز از اینکه اظهارات سیاسی و حاشیه ای را طرح کند، بدش نمی آید زیرا با برجسته شدن موضوعات حاشیه ای، اصل ماجرا کمتر دیده می شود. متأسفانه مقامات دولتی و شاکیان نیز این فرآیند را تشدید می کنند. یکی از بدترین مسایلی که در جریان این پرونده وجود دارد، تمرکز کردن بر شخص متهم است. در کشورهای توسعه یافته، حتی وقتی هم که پرونده ای کاملاً شخصی را رسیدگی می کنند، به مسایل عمومی و اجتماعی مؤثر بر وقوع آن تخلّف نیز می پردازند، در حالی که ما در این پرونده که بخش کوچکی از آن فردی و شخصی است و باید پرونده ای اجتماعی و عمومی محسوب شود، در همه موارد بر فرد متهم تمرکز می کنیم و به جز بابک زنجانی افراد دیگر یا ساختار معیوب را نمی بینیم. این برای متهم و نیز کسان دیگری که به نحوی با نظام تصمیم گیری در جامعه در ارتباط هستند و باید در دادگاه پاسخگو می بودند و اکنون نیستند، مطلوب است و از آن استقبال می کنند. همیشه گفته می شد که علنی کردن این دادگاه ها برای جامعه مفید است، ولی به نظر می رسد که با ادامه این روند، معلوم نیست که چنین فایده ای به دست آید، زیرا علنی شدن دادگاه معطوف به تخریب متهم و شاکی می شود، به جای آنکه توجهات به فراتر از افراد جلب و بر ساختارها و اصلاح روش ها و سازوکارها متمرکز شود. مسأله دادگاه ها فقط این نیست که مردم به این نتیجه برسند که یک متهم یا مجرم مجازات و عدالت برقرار شده است. مسأله کلیدی، پیدا کردن نقاط ضعف جامعه و نظام و ساختار تصمیم گیری است که باید از خلال دادگاه شناسایی و سپس اصلاح شود. برای آنکه از خلال این دادگاه یکی از مهم ترین مشکلات را در کشور ببینیم، کافی است که به دفاعیات بابک زنجانی توجه کنیم. رقم های بسیار کلان (نه فقط در سطح اقتصاد ایران، بلکه حتی در سطح اقتصاد جهانی نیز کلان محسوب می شود)، از سوی متهم ردوبدل و معامله می شده است، بدون اینکه پای یک شرکت به معنای واقعی در میان باشد. درواقع همه این کارها، یک نفره انجام می شده و اگر هم شرکت و تشکیلاتی در این میان بوده کاملاً صوری و ظاهری است. به همین دلیل است که مدیران عامل یا اعضای هیأت مدیره هایی که متهم جدی باشند، به جز فرد بابک زنجانی در دادگاه وجود ندارند.اگر قرار بود فقط یک دلیل برای ناسالم بودن روابط اقتصادی و ساختار تصمیم گیری در دولت گذشته بیاوریم، همین یک دلیل کافی است. در دنیای جدید چنین روابطی با شرکت هایی برقرار می شود که دارای سازوکار تشکیلاتی و قانونی مشخص هستند. مدیران عامل، اعضای هیأت های مدیره و سایر افراد، به صورت جمعی تصمیم می گیرند، و در کنار بازرس ها، بر کار یکدیگر نظارت دارند. ولی دفاعیات و اتهامات نشان می دهد که گویی همه راه ها به یک نفر ختم می شده و شاید بهتر است گفته شود که همه راه ها از یک جا و یک نفر آغاز و به همان جا ختم می شده است! از جالب ترین نکات دادگاه این است که برای متهم اشد مجازات درخواست شده و انواع و اقسام اتهامات از جمله اخلال در نظام اقتصادی به وی تفهیم شده است. از آن سو متهم حتی یک اتهام کوچک را نمی پذیرد و کل اتهامات را رد می کند و حتی خود را حق به جانب معرفی می کند. چنین وضعی ممکن است که در برخی از اتهامات مثل قتل رخ دهد که در هر حال متهم زیر بار اتهام نمی رود، زیرا اتهام حالت صفر و یک دارد. ولی در پرونده حاضر که ده ها و صدها مصداق برای ایراد این اتهامات موجود است، پرونده باید به گونه ای درست شود که حداقل در برخی از اتهامات عدم پذیرش آن از سوی متهم به ضرر وی تمام شود. از این رو در برخی از کشورها پلیس یا دادستان پیش از آغاز دادگاه با متهم توافق می کنند که وی بخشی از اتهامات را بپذیرد یا با پلیس همکاری کند و در برابر پلیس هم از برخی اتهامات علیه وی کوتاه بیاید. منظور اتهاماتی است که به لحاظ اثبات در حالت بینابینی قرار دارند. یا در مجازات تخفیف دهند. ولی در ایران چون چنین توافقاتی صورت نمی گیرد و در چنین مواردی پایه قانونی ندارد، پرونده ها صفر و یک می شود. بازپرس می کوشد که اتهامات ریز و درشت اعم از وارد و ناوارد زیادی را به متهم وارد تا مبادا دادگاه او را تبرئه کند، از آن طرف هم متهم تمام اتهامات را با هر ترفندی است رد می کند، تا مبادا زیر بار راهبرد دادستان یا بازپرس رفته باشد. لذا از خلال دادگاه چیز دندان گیری نصیب مردم نمی شود. یکی از نقاط ضعف این دادگاه این است که هنوز کسی نتوانسته به طور دقیق و روشن در چند پاراگراف توضیح دهد که مشکل کجا بوده است؟ رفتارها و کارهای متهم با توافق چه کسانی انجام می شده؟ و چرا وی انتخاب شده؟ و تخلفات قانونی چه بوده است؟ و ضرر و زیان ماجرا چقدر است؟ و چگونه می توان آن را پس گرفت؟ متأسفانه شاکیان دولتی نتوانستند از خلال شکایت خود، زبان سیاست را کنار بگذارند و از زبان حقوقی و دقیق استفاده کنند، در نتیجه هرچه فضا غیرشفاف تر شود به نفع متهم است. به ویژه با راهبرد و تهاجمی که اتخاذ شده است، این مشکل دو چندان شده است. در مجموع به نظر می رسد که در سیاست رسانه ای نسبت به این دادگاه باید تجدیدنظر کرد و به جای پرداختن به مسائل حاشیه ای دادگاه و تیتر کردن جملات جذاب دو طرف، به ریشه پرداخت و توضیح داد که اصل ماجرا چه بوده؟ و چرا اصولاً چنین پرونده ای شکل گرفته؟ و چرا زنجانی وارد ماجرا شده؟ و چرا دولتی ها از این کارها و برنامه ها استقبال کرده اند؟ و اصولاً چه چیزی تخلف بوده؟ و ... . انتهای پیام
شنبه ، ۳۰آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پارسینه]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 94]