محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830060895
به دنبال ادبیات ملی-دینی/ آیا در این کشور می شود سعادتمند شد؟
واضح آرشیو وب فارسی:عصر دیلم: آن چه می ماند حتی اگر برای هیچ گروه داوران و منتقدانی مهم نباشد، عجیب است که برای گزینش کنندگانِ نامزدهای جایزه ی ادبی جلال، که ماهیتی فرهنگ پرورانه و هویتی اسلامی دارد، خالی از اهمیت باشد!به گزارش عصردیلم ، به نقل فارس ، جایزه جلال آل احمد امسال نامزدهای خود را در چهار بخش معرفی کرد. در بخش داستان کوتاه کتاب های «آیا بچه های خزانه رستگار می شوند» اثر مهدی اسدزاده از انتشارات پیدایش، «بزهایی از بلور» اثر علی چنگیزی از نشر چشمه، «پل ها» اثر احمد ابوالفتحی از نشر چرخ، «سمفونی سه شنبه ها» اثر افسانه احمدی از انتشارات نگاه و «نگهبان تاریکی» اثر مجید قیصری از انتشارات افق به عنوان پنج نامزد نهایی معرفی شدند. در بخش رمان نیز «پاییز فصل آخر سال است»، نوشته نسیم مرعشی از انتشارات چشمه، «دختر لوتی»، اثر شهریار عباسی، از انتشارات مروارید، «در خواب دویدن»، از مریم حاجیلو، از انتشارات افق، «عاشقی به سبک ون گوگ»، تالیف محمدرضا شرفی خبوشان، از انتشارات شهرستان ادب و «یاشماق»، به قلم نادر ساعی ور از انتشارات روزنه در زمره پنج اثر نهایی قرار گرفتند. در بخش مستندنگاریِ نیز این کتاب ها انتخاب شدند؛ «آب هرگز نمی میرد» حمید حسام. نشر صریر، «آمدیم خانه نبودید» نسرین ظهیری. نشر ثالث، «تو در قاهره خواهی مرد» حمیدرضا صدر. نشر چشمه، «سفرنگاره» بهمن نامور مطلق. نشر سخن و «هدایت سوم» سید حمید سجادی منش. نشر سوره. همچنین پنج کتاب «ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس»، تالیف غلامرضا کافی، از انتشارات بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، «بومی گرایی در ادبیات منثور»، نوشته مصطفی گرجی و فائزه واعظ زاده، منتشر شده به همت انتشارات جهاد دانشگاهی، «روایت شناسی کاربردی»، تالیف علی عباسی، از انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، «کلک خیال انگیز» اثر ابوالفضل حری، از نشر نی و «نقد، تحلیل و تفسیر چند داستان معتبر جهان»، نوشته فتح الله بی نیاز، از انتشارات افراز در بخش نقد ادبی معرفی شدند. در این گزارش چهار اثر از 5 کتابی که در بخش داستان کوتاه به عنوان نامزد نهایی معرفی شدند مورد نقد و مداقه قرار گرفته است. **** *«سمفونی سه شنبه ها»؛ ادبیات ملی-دینی و مفهوم وامانده «ارتقای زبان و ادبیات ملی- دینی» که هدف جایزه جلال است، گویا مفهوم خاصی دارد که باید در قاموس وزارت ارشاد در پی آن بود؛ وگرنه برحسب دانسته ها به گمان می رسد اشتباهی رخ داده باشد! عبارت «سمفونی سه شنبه ها و جایزه جلال»! نیازمند تامل است. داستان های کوتاه افسانه احمدی، اغلب با یک شخصیت اصلی زن و سبکی مدرن، طرح تعریف شده ای به معنای کلاسیک ندارند. بیشتر داستان ها فقط شرح یک موقعیت یا خرده پی رنگ است که همراه با تعلیقی ضعیف، آلبومی بدون جذابیت شکل داده است؛ بیشترین میزان تعلیق و -مثلا – کشش ها هم، به صحنه مربوط به ارتباط جنسی (احتمال یا قطعیت آن) تعلق می گیرد: یا شرح میل مرد و حس و حال اوست، یا اضطراب و وادادگی و زن در جبری از یک سیستم ناعادلانه؛ داستان های دیگر هم، با راوی های مختلف از اشیا (کفش) گرفته تا انسان (اول شخص، دوم و سوم شخص)، به شرح حال یک زن می پردازند: زن و فشار تمام کاستی های زندگی بر او. بار واژه های منفی(سیاه، سرد، دیوار، عزا، سکوت،...) و تکرار آنها و حتی برخی مفاهیم تکراری منفی (تنهایی، بیماری، افسردگی، بن بست فکری و ذهنی، دروغ و فریب، ...) آزاردهنده است و نیش دلسردی و دلمردگی مغز را رها نمی کند. در بقیه داستان ها هم اگر واژه مثبتی (مثل لبخند و پنجره و ...) هست، مصنوعی و بی ریشه است و قابی برای افسردگی و غم. گفتمان زن در «سمفونی سه شنبه ها»، پهلو به پهلو با کلیشه های فمینیسم، دیواری سیاه و بلند می سازد که خشت های آن، قلب های یخ زده، روان های پریشان، و اعتماد و آرامش برباد رفته زنان است، از دست مردان! «.. دکتر گفته بود آخر وقت، بعد مریضا، بیا اتاقم؛ ... آخرین تی را کشیده بود و رفته بود اتاق دکتر. اتاق نیمه تاریک بود. ...دکتر گفت: بکش بالا. ...کشیده بود بالا و دراز کشیده بود روی تخت که به نظرش خیلی سرد می آمد. ... سونوگرافی اش قد سونوگرافی پنج تا مریض طول کشیده بود. دکتر ... پیشانی اش پر شده بود از دانه های ریز عرق. برعکس او که داشت از سرما می لرزید. توی روشنایی کدر اتاق به جز پیراهن بلند دکتر و سفیدی چشم هایش بقیه چیزها به نظرش پیدا و ناپیدا بود. نگاه دکتر به بدن او بود و ... از چسبندگی ژل بدش میآمد. چکاب ها ادامه داشت تا وقتی سیاهی دوتا شد و نشست توی قاب عینک دکتر.» (آینه های سیاه) زن ها در «سمفونی سه شنبه ها» یا متاهلند یا نیستند. دسته اول که متاهلند یا زیر چنگال های مرد مرده اند (داستان اول)، یا از فرط رنج و غصه و افسردگی بوی مرگ می دهند و می خواهند بمیرند (بقیه داستان ها). زنانی که در دالان مرگند، سرد و بی تفاوتند (بانوی بی غم، گریه باید خودش بیاید)، پیر و خانه نشین و در همان حال تنهایند (پارک رو به خانه خانم کاف، لبخند آقای کاف)، اسیر جنسی مردان جامعه اند، تا جور مردشان را بکشند و شکم خانواده را سیر کنند (آینه های سیاه)، و حس زنانگی خود را از دست داده اند (کسی من را نمی بیند). آنان که فرزند دارند، اگر فرزندانشان مستقل شده باشند، خانه نشین و منزوی اند و نمود بیرونی حیات آنان، فقط فرزندان آنها هستند؛ و کلا دیده نمی شوند (کسی من را نمی بیند)؛ اگر فرزند کوچک داشته باشند آنقدر دغدغه فرزند خود را دارند که از محاسبات دنیای زناشویی و شناخت مرد زندگی شان دور می مانند و جاهلانه به زندگی ادامه می دهند (مردی که شبیه شیر بود). زن های بیچاره! در بهترین شکل زندگی خود، آنان هستند که غافلند و خودشان هم نمی دانند به سمت دالان مرگ پیش می روند. غافل از حقیقت، و محصور در چنبره فریب مرد، دل بسته به امنیتی پوشالی و دروغین آنها؛ (مردی که شبیه شیر بود) دسته دوم زن ها متاهل نیستند. اینها مشغول خیال پردازی و اوهامند و منتظر یک مرد ایده آل. پس از ازدواجشان، بستر فتنه، البته! فراهم است. زیرا با «همان» خیال به خانه شوهر می روند (امشب تمامش کن، پنجره)، و باز هم اسیر جنسی مردانند (سمفونی سه شنبه ها). زن ها حتا اگر خالصانه و صادقانه خدمت کرده باشند، در صورتی که مرد آسیبی ببیند متهمند! و نشانه تقصیر بر پیشانی زن است. اما اگر زن آسیب ببیند (مثلا سرطان/«باید» خودش شرایط مناسبی را برای خوشایند مردش فراهم کند: این شرایط با «زنی دیگر» مهیاست؛ («به لب هایش خیره شدی. گوشتی و قرمز بودند. از آن مدل لب ها که شوهرت دوست دارد. خودش این را نگفته. خودت فهمیده ای. فهمیدنش راحت نبوده. ..»/«طعمی که مثل هیچ طعمی نیست»)/؛ کوتاه سخن: معلوم نیست این دیوار بلند و سیاه (گفتمان زن و...) قرار است با کدام خشت خود ادبیات ملی- دینی را ارتقا دهد که نویسنده اش «نامزد جایزه جلال» هم می شود؟ مثلا فمینیسم؟ پوچی؟ واماندگی و افسردگی؟ جبر؟ مردسالاری به جای «انسان» سالاری؟ رنج و عذاب و عقب ماندگی زنان؟ ...؟ اگر اینها مورد تاییدند، فقط متصدیان امر و اربابان فرهنگ، «مفهوم» این عبارت را بازنگری کنند و البته بازنویسی: «ارتقای زبان و ادبیات ملی-دینی»! *«پل ها»؛ عشق های مثلثی، خیانت، مهاجرت و تنهایی با یاد گلشیری و هدایت «پُل ها» مجموعه داستانی از «احمد ابوالفتحی» است که توسط نشر چرخ (چشمه) در پاییز 93 به چاپ رسیده است. هفت داستانِ این مجموعه با مضامینی همچون عشق های ناکام و مثلثی، خیانت، مهاجرت و تنهایی، با استفاده از بینامتنیت با بوف کور و دیگر آثار صادق هدایت، ماجرای میرعماد خوشنویس، تاریخ همدان و شیرسنگی و ماجرای عاشقانه ی ولادیمیر لنین، خلق شده اند. سبک نویسندگیِ احمد ابوالفتحی به گلشیری و هدایت شباهت دارد. تک گویی، اختلاط خیال، وهم و واقعیت و بهره گیری از تداعی معانی برای پیشبرد داستان. درهم تنیدگیِ حسی در طول روایت فضا را برای توجه به تاریخ و زمان باز می کند. امّا دقت او در چینش فضاهای گفته شده کم است و گاهی پرش های ناگهانی متن را سخت خوان و مخاطب را خسته می کند. ابوالفتحی به حافظه و خاطره توجه زیادی در داستان های این مجموعه دارد. هم کاراکترها مدام در حال یادآوریِ خاطراتِ گذشته اند و هم خودِ داستان ها پُلی شده اند برای بازخوانیِ خاطراتِ تاریخی از دریچه ی ذهنِ انسان های امروزیِ داستان. مکان داستان های این مجموعه شهرهای نهاوند، تهران و همدان هستند. داستانِ گرفتگی درباره ی مراسم گرامیداشتِ یک استاد خوشنویسی، بهرام جلایر است که در جشن رؤیت خورشیدگرفتگی انجام می شود. استاد رفت و برگشت های ذهنی ای به داستان زندگیِ میرعماد می کند و ماجرای کشته شدنِ او با چاقوی دشمنانش و فرار دخترش به اصفهان را در خیالِ پویای خود مرور می کند. کم اهمیت شدنِ هنر خوشنویسی در جامعه او را تنها، منزوی و مجبور به پارچه نویسیکرده است. بهرام از این بزرگداشت گریزان است و گرفتگیِ خورشید استعاره ای از این رنج و ناراحتی است. داستانِ «داوود و میم هایش» که پیرامتنِ «به یاد دکتر عبدالله شهبازی و برای فرهنگان» را به پیشانی دارد، داستانِ پسری دارای اختلال رشد را روایت می کند که به زنی به نام مهین احساس علاقه می کند. مهین با مسعود ازدواج می کند، امّا داوود که با مرگ پدرش تنهاتر شده است با خاطرات مهین درگیر است. داستان «کدام مان تنها تریم؟»، به عشقی مثلثی می پردازد که در آن راوی سعی در ویران کردن رابطه ی جاهد و آذر دارد و در هدفش موفق است. جمله ی کلیدی داستان این است که چند مرتبه تکرار می شود: «یکی کم است. دوتا خوب است. سه تا بد است.»(ص47) میلِ به خودکشی و آن را مرگی ماندگار جلوه دادن از حس های القا شده در این داستان است: «می گفت من اگر روزی میلم به مردن باشد دو تا از سنگ های ده کیلوییِ چُت را می بندم به خودم و خواب اردک ها را آشفته می کنم. مرگِ ماندگار! مسخره نیست؟ آدم خودش را بکشد تا ماندگار شود!»(ص44) یا «روزی که جاهد قصه ی زیباترین مرگ را خواند و آرزوی خودکشی توی دریاچه را تعریف کرد من خندیدم، امّا آذر اخم کرد.»(ص46) نکته ی دیگر این که هر سه کاراکتر داستان نویس و شیفته ی مکتب گلشیری اند. در داستان «شیریان» نویسنده از شیر سنگیِ همدان و اسناد افسانه هایی که درباره اش وجود دارد برای خلق داستانش بهره می گیرد. پدر روای معتقد است حمله ی خونبار دیلمیان به همدان و ویرانی هایی که به بار آورده اند، شیر سنگی را تنها و مغموم کرده است. پدر راوی علاقه ی وافری به شیرسنگی و تاریخ اجدادیِ خود دارد و مدعی است که شیرسنگی با او حرف می زند و یک هفته پیش از مرگش، مرگ را به او خبر داده است. توجه به تاریخ باستانیِ ایران ویژگیِ بارز این داستان است. داستان «پل ها لب های آویزان اند» هم تمی شبیه به داستان «کدام مان تنهاتریم؟» دارد. راوی که نقاش و کتابدارِ کتابخانه است، عاشق یکی از مراجعه کنندگان به نام زهره می شود؛ در حالی که همکارش، خانم نصرتی به او علاقمند است. این داستان قصّه ی جذابی ندارد و از نظر تکنیکی ضعیف است. نویسنده اشاره ای به اسطوره های یونانی و رومی دارد. داستان «خرابه های ری»، بینامتنی حساب شده ای با «بوف کور» صادق هدایت دارد. «زن اثیری لبِ همین چشمه به قوزی نیلوفر تعارف کرده بود.»(ص85) «یادش آمد وقتی بوف کور را می خوانده قوزی با قیافه ی دوغ فروش در ذهنش جان می گرفته.»(ص93) نویسنده تعمداً قضاوتِ راویِ بوف کور درباره ی زن ها را به قضاوتِ تمام هم وطنانش درباره جنس مؤنث تعمیم می دهد: «آن وقت دختر می توانست آن طرف نهر بایستد و نیلوفرتعارف کند. اثیری به نظر می رسید یا لکاته؟ دلش می خواست این را از جوان بپرسد. جوان گفت: تو زنی. ذهنت رو درگیر دوگانه هایی که مردها می سازن نکن.»(ص94) و مهاجرت را راه گریزی از این دوگانه انگاریِ اثیری-لکاته می شمرد: «فردا همین ساعت او روی آسمان بود و دوگانه ها رهایش می کردند. دختر گفت: به نظرم آدم های دیاسپورا خوشبخت ترن. از وطن فقط حسرت هاش رو دارن. ترس هاش برای اون هاست که بذرشون فقط یه بار پاشیده شده.»(ص95) (دیاسپورا: جوامع دور از وطن یا دیاسپورا (Diaspora) به پراکندگی، مهاجرت یا آوارگی گروهی از مردم اطلاق می شود که دور از خانه و کاشانه اصلی خویش زندگی می کنند و در دنیا پراکنده شده اند. این واژه ریشه در متون یهودی دارد و به ماجرای خروج یهودیان از بابل اشاره دارد. اما اخیراً معنای این لغت بسط پیدا کرده است و به پراکندگی گروهی از مردم اطلاق می شود که دارای ریشه مشترکی هستند و از خانه خود رانده شده و یا فرار کرده اند. ایجاد جوامع دور از وطن می تواند خودخواسته یا ناخواسته باشد. بسیاری از ایرانیان، بعد از وقوع انقلاب ایران به کشورهای دیگر بخصوص ایالات متحده آمریکا، مهاجرت کردند. تعداد زیادی از ایرانیان نیز در اروپا و نیز در کشورهای آسیایی و عربی زندگی می کنند. همچنین می توان به مهاجران افغانی و شهروندان ارمنی در ایران اشاره کرد. جامعه اهل شهر گراش در استان فارس در جنوب ایران دیگر ایرانیان دور از وطن هستند که مهاجرت آنها به کشورهای عربی بوده اند. زردشتیانی که از ایران به هندوستان، به علت حمله اعراب به ایران، پناه بردند، نمونه دیگری از این جوامع در هند هستند که به پارسیان هند معروفند. همچنین بعد از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، بسیاری از زردشتیان به آمریکا یا کشورهای اروپایی مهاجرت کردند. منبع: ویکی پدیا) داستان «مرگ و زندگی ولادیمیر ایلیچ» درباره دو دختر دانشجو و پسری به نام بهرنگ است. مهدیه، یکی از دخترها، به او علاقه شدیدی دارد، امّا بهرنگ جلای وطن می کند. دختر دیگر که تومور خوش خیمی در بدن دارد، گمان می کند اگر بیماری نداشت، بهرنگ به او علاقه ی بیشتری داشت و به اتریش سفر نمی کرد. نویسنده این داستان را با ماجرای لنین، همسرش نادژدا کروپسکایا و معشوقه اش اینسه آرماند در هم می آمیزد. هر سه دانشجو گرایشات چپ دارند: کتاب «چه باید کرد؟» لنین را می خوانند و حتی شوخی هایشان با اصطلاحات چپ است. مطالعه ی روزنامه ی شرق و عضویت در انجمن اسلامی دانشجویان گرایشات فکری و سیاسیِ کاراکترهای داستان را نشان می دهد. شخصیت های داستان های این مجموعه از تنهایی و بیماری رنج می برند. بهرام صرع دارد، داوود اختلال رشد و... . اجتماع پذیرنده ی آن ها نیست و آن ها در اجتماع امنیتِ روانی و احساسی ندارند. از این روست تأکیدِ روی مهاجرت صورت می گیرد. شاید اگر جایزه «جلال آل احمد» نبود و جایزه ی مثلاً صادق هدایت بود، انتخاب مجموعه داستانِ «پُل ها» از «احمد ابوالفتحی» که توسط نشر چرخ (چشمه) در پاییز 93 به چاپ رسیده است، به عنوانِ نامزدِ جایزه ی داستان کوتاه، معقول و به جا بود! *بزهایی از بلور؛حسی از استیصال، درماندگی، یأس و ترس مجموعه داستان «بزهایی از بلور» نوشته «علی چنگیزی» را نشر چشمه در تابستان 1393 به چاپ رسانده است. این مجموعه از سه داستان «خرس»، «صلات ظهر» و «بزهایی از بلور» تشکیل شده که هر سه داستان در فضایی یأس آلود و مرگ افزا روایت می شوند. برف و سرما، بزهکاری، قاچاق مواد، جنازه، زلزله و تنهایی عناصری هستند که نویسنده در این سه داستان آن ها را دست مایه ی انتقال مفاهیمی از قبیل پوچی و بی هدفی زندگی، خیانت و صرفاً جسمانی بودنِ انسان می کند. علاوه بر تصاویرِ خلق شده، زبان و لحن بزهکارانه ی اشخاص، به انتقال این ترس، یأس و درماندگی کمک می کند. در داستان «خرس» خسرو و سیروس برای قاچاق مواد مخدر به شهری زلزله زده می روند و پس از خرید مواد آن را زیر دو جنازه که به همین منظور از زیر آوار در آورده اند، جاساز می کنند. در راه برگشت متوجه زنده بودنِ یکی از این دو می شوند و از ترس لو رفتنِ خلافشان، او را به ته دره پرتاب می کنند و به راهشان ادامه می دهند که در اثر برف و کولاک شدید از جاده خارج می شوند و ماشینشان ته دره سقوط می کند. گرچه جان سالم به در می برند امّا سیروس زخم شدیدی بر می دارد. آن دو خود را به یک مرغدانی می رسانند و شب را سپری می کنند. صبح فردا موفق می شوند مواد را پیدا کنند امّا سیروس در اثر جراحات جان می دهد. در «صلات ظهر» پیرمردی که سال ها پیش در معدنی کار می کرده به ایستگاه قطاری که در محدوده ی آن معدنِ حالا متروک قرار دارد می رود و ماجرای مهندسی که همسرش او را رها کرده و سراغ مرد دیگری رفته را برای سوزنبانِ ایستگاه تعریف می کند و در همان ایستگاه جان می دهد. آن مهندس پس از گذشت سال ها هنوز در آن معدنِ متروکه زندگی می کند. در داستانِ «بزهایی از بلور» سه مرد از علی پول می گیرند تا همراهِ او جسد همسرش را به نقطه ای کوهستانی ببرند و آن جا دفن کنند. در راه تصادف می کنند. یکی از مردها کشته می شود و یکی دیگر شدیداً مجروح. جنازه ی زن زیر برف ها گم می شود، امّا علی راضی به برگشت نمی شود تا بهار که برف ها آب شود و او بتواند جنازه ی همسرش را پیدا کند و در منطقه ای که دوست داشت دفنش کند. در داستان «خرس» نویسنده سعی کرده با غیر خطی روایت کردنِ داستان و پرش های پی در پی زمانی داستانِ کم مایه اش را جذاب تر کند که این عمل کارکردِ مناسبی در این داستان ندارد. «صلات ظهر» از فقر داستان رنج می برد و صرفاً به توصیف یک موقعیت پرداخته است. مخاطب با داستان همراه نمی شود و ماجرایی نمی یابد که در کش و قوس آن جهانِ داستان را تجربه کند. در داستانِ اول منطقِ پرت کردنِ جسد نیمه جان در درّه چندان معتبر نیست و سیروس و خسرو می توانستند خیلی راحت تر مشکل را بدون کشتنِ او حل کنند. این سه داستان نگاهِ خاصی به مقوله ی «مرگ» را به مخاطب القا می کنند. مرگ پایانِ هستی انسان است و یک جنازه با اشیای پیرامونش هیچ تفاوتی ندارد. در داستان اوّل خسرو درباره ی مرگ می گوید: «مرگ کِی چرت نیست، هان؟ آقا جونِ من، خدا بیامرز، رفته بود بالای پشت بوم هندونه بخوره، مُرد. به همین راحتی. تازه گیرم لاشه ی چرک تو رو حیوون بخت برگشته ای لنبوند، همچین اتفاق بزرگی نمی افته.»(ص15) یا در داستان دوّم صحنه مرگ پیرمرد اینطور تصویر می شود: «پیرمرد روی صندلی نشسته بود. سرش را روی میز گذاشته بود و مگس ها روی صورت ورچروکیده اش نشسته بودند و تَریِ روی پوستش را می مکیدند.»(ص50) در داستانِ اول حتی از نیروهای امدادی که به کمک زلزله زده ها آمده اند، تصویری سرد و خشن ساخته می شود: «بعد از کنار یک گروه که سگ زنده یاب داشتند و پالتو و لباس و پوتین نظامی تن شان بود رد شدند.»(ص16) یا «خسرو با احتیاط رفت طرف امدادگرها که سه نفر بودندو با لباس هلال احمر کنار آتشی ایستاده بودند. وقتی پیش آن ها رسید دید همگی جوان اند و حتا درست و حسابی ریش درنیاورده اند. -برادرها کارخونه ی زغال کجاست؟ می دونین؟ پسرها به هم نگاه کردند. توی خودشان قوز کرده بودند و سوز، گوش هایشان را مثل لبو سرخ کرده بود. دست شان را روی آتش می گرداندند و با هم حرف نمی زدند.»(ص17) در هیچ جای این سه داستان اثری از مهر و محبت دیده نمی شود. عاطفی ترین تصویری که در این سه داستان وجود دارد، مربوط به علی و همسرش است که آن هم در پس سایه ی مرگ و به تلخیِ تمام اتفاق می افتد. یعنی بالای تپه ی مشرف به قبرستانی که در همان حین پدربزرگ علی را در آن دفن می کنند. «کار خاک سپاری پیرمرد تمام شده بود. علی گفت: عجب صحنه ی نابی. زنش نگاه کرده بود. بازویش را خیلی وقت بود رها کرده بود. گفت: ناراحت نیستی پدربزرگت مرده؟ گفت: نع. -بی احساسی.»(ص69) در همین داستان، حتی نمی توان تلاش علی برای بازیافتن جنازه ی همسرش از لای برف ها را تلاشی انسانی و اخلاقی و قلمداد کرد؛ چرا که همان موقع سام هم لای برف ها مدفون شده و حتی احتمال زنده بودنش می رود، امّا علی و دو مرد دیگر گویی که اصلاً از ازل چنین شخصی وجود نداشته، نسبت به او کاملاً بی تفاوتند. به شکلی که این بی تفاوتی خواننده را آزار می دهد. قلم نویسنده در این مجموعه علاوه بر الفاظ سخیف که در دیالوگ ها به کار می برد، گاهی بی پروا و رکیک می شود: «عباس که داشت دست و پا زدن طرف را نگاه می کرد گفت: -جخ بپا دنده تو جاییت نره خسرو! خشتکت رو هم که قدرتی خدا سولاخ کردی. خسرو وقتی پیاده شد تف پر و پیمانی کرد و همین جوری که با دست لای پاش را می جورید تا اندازه ی جر خوردن تنبانش را برآورد کند، گفت: قربونش برم انگار دندهه کارت رو ساخته که اینجور چشمت ترسیده، نه؟»(ص54) یا «همچین کون این اهالی لخته که من می گم رفته ن مال اموات خاک بر سر اون جا رو چپو کنن بزنن به زخم گندیده ی زندگی ننگ شون.»(ص13) در این سه داستان، در نقطه ی مقابل شرارتِ کاراکترها، هیچ کورسوی امیدی از خیر دیده نمی شود. حتی پیرزنی که به دو مرد پناه می دهد (در داستان اول) و یا دکتر (در داستان سوم)، صرفاً برای پول و با رفتاری کاملاً سرد با موقعیت بحرانی برخورد می کنند. تصویری که از پیرزن ارائه می شود خالی از هرگونه محبت است: « روی چانه ی پیر زال مو بود. خودش هم کمکی قوز داشت و وقتی آمد تو بوی نفت و عرق و فضله ی مرغ اتاق را پر کرد و تا ته گلوی مردها را سوزاند.»(ص12) آن چه از خواندنِ این مجموعه در ذهن و روح مخاطب رسوب می کند، نه لذتی است که از حضور در جهانِ داستان ها و درگیریِ با آن ها ببرد؛ چرا که داستان ها از قوّت تکنیکی و فنّی ویژه ای برخوردار نیستند؛ و نه فهم عمیق و درست و مناسبی نسبت به مسأله ای از مسائلِ زیست انسانی. آن چه برای مخاطب می ماند تنها حسی از استیصال، درماندگی، یأس و ترس است. و این «آن چه می ماند» حتی اگر برای هیچ گروه داوران و منتقدانی مهم نباشد، عجیب است که برای گزینش کنندگانِ نامزدهای جایزه ی ادبی جلال، که ماهیتی فرهنگ پرورانه و هویتی اسلامی دارد، خالی از اهمیت باشد! *«آیا بچه های خزانه رستگار می شوند؟» یا آیا در این کشور می شود سعادتمند شد؟ مجموعه داستان «آیا بچه های خزانه رستگار می شوند؟» از جمله آثاری ست که در دوره هشتم جایزه جلال جزو پنج کاندیدای نهایی دریافت اینجایزه دولتی است. این مجموعه داستان از هشت داستان کوتاه با نامهای: «طلوع کن لعنتی بجنب...»، «آیا بچه های خزانه رستگار می شوند؟»،«غغیژژژژززخختت»، «یعنی همه زن ها یه دکمه تو مخشون دارن که»، «شب باشکوه شاپور درفشی»، «آرزو به میزان لازم»، «جزر و مرگ و حکایت سوختن سرو به فارمد» تشکیل شده که در این نوشتار به بررسی اجمالی نکات فرمی و محتوایی بعضی ازآن ها می پردازیم. داستان های اسدزاده در این کتاب اکثرا در بستری کارگری با درون مایه ای اعتراضی نسبت به وضع اقتصادی و فرهنگی جامعه بسط یافته وبا تکرارهای ملال آور، عدم تغییر و جبر تاریخی-اجتماعی را به ذهن مخاطب القا می کند. در داستان «طلوع کن لعنتی بجنب...» شاهد کارگرانی هستیم که زندگی در فقر اقتصادی آن ها را تبدیل به انسانهایی سرخورده نموده و کور سوی رهایی از زندگی فلاکت بار را در درونشان از بین می برد. این نا امیدی تا حدی ست که بعضی از آن ها طاقت نیاورده، دیوانه شده و به کوه و بیابان می زنند. این داستان اگرچه در زمان قبل انقلاب رخ می دهد اما از آنجا که در داستانهای بعدی این مجموعه نیز همین ادعا تکرار می شود بعنوان قطعه ای از پازل «سرنوشت محتوم طبقه ای» نقش آفرینی می کند. داستان «آیا بچه های خزانه رستگار می شوند؟» خرده روایتهایی از محله های مختلف تهران است. خرده روایت هایی که هرکدام به تناسب جای محله و در نتیجه جایگاه اقتصادی افرادش متفاوت شده و آیینه ای از دغدغه ها و دنیای آدمهای مختلف می شود. در این داستان نویسنده در پانزده قطعه، یک دقیقه از پانزده زندگی متفاوت در تهران را حکایت کرده و برای این حکایتگری از جنوب شهر تهران تا ناحیهٔ متوسط نشین و بالا شهر سیرمی کند. این سیر از جنوب شهر شروع شده و به همانجا ختم می شود که حاکی از نقطهٔ تمرکزی نویسنده است. استعمال مواد مخدر، کودک آزاری، خیانت به همسر، خیانت به معشوق و هرزه گی، درگیری های فیزیکی و لات بازی، پارتی و شربخواری، ایدز و عشقهای خیالی درونمایهٔ اکثر این خرده روایت ها را شکل می دهد و همراه با این نویسنده به اینجا می رسی که جز زیست جهان یک مادر شهید که آنهم رو به نابودی ست، هیچ زندگی اخلاقی و ارزشی در تهران یافت نمی شود. «غغیژژژژززززخختت» نام داستان دیگری ازین مجموعه است که در آن پای درد دلهای یک انسان فرهیخته می نشینیم. این فرهیخته در خانه ای تنها زندگی کرده و ارتباطش با جامعه را به حداقل می رساند. او که هر لحظه احتمال خودکشی را در خودش می دهد، تمام وسایل خطرناکش را به خیابان می اندازد تا احتمال هلاک کردن خودش را پایین بیاورد. داستان با نامه های او برای همسرش شکل می گیرد و در خلال آن ها بیان می کند که درکش از جهان تاحدی ارتقا یافته که هرگونه ناملایمتی از اطراف حتی در حد صدای غیرمتعارف روحش را آزار می دهد. او این حالت را در مراد خودش که خودکشی کرده نیز تصویر کرده و با توجیه این کار، خودش را نیز در مرز فرار از زندگی نشان می دهد. «یعنی همه زن ها یه دکه تو مخشون دارن که» قصه یک عشق خیابانی ست که بین دو دانشجو شکل گرفته و در حالتی جنون وار به اوج خود می رسد. دختر عاشق داستان که حاضر بوده برای اثبات عشق ش تن به هرکاری دهد خودش را به دلیل بی توجهی پسر، درحین اجرای یک تئا تر خیابانی می سوزاند و موجبات بهت و حیرت ناظران را فراهم می آورد. «شب با شکوه شاپور درفشی» هم داستان همان قشر محروم است. این بار دوربین نویسنده به بافت محلی مناطق پایین شهر تهران رفته و چند خانواده را از زاویه دید فرزندانشان روایت می کند. خانواده های این داستان نیز اسیراعتیاد، فقر، فلاکت و بدبختی منجزر کننده اند. در این بین دنیای زیبای کودکان با کج تابی های پدران و مادران بزه کار درهم آمیخته و تصویری از معصومیت رو به انحطاط را به دست خواننده می دهد. داستان «آرزو به میزان لازم» تقریبا اوج ادعای پنهان نویسنده را تصویر می کند. شخصیت این داستان مردی فیلم نامه نویس است که در حال نگارش یک فیلم نامه است. او که قادر است برای خودش جهانی خیالی بیافریند دست بخلق درامی اجتماعی می زند. شروع این فیلم نامه با صحنه تصادفی بین یک موتورسوار و ماشینی شاسی بلند شکل می گیرد. در اینجا فیلم نامه نویس بجای رسیدگی به حال موتورسوار مصدوم به صحنه سازی و مسائلی حاشیه ای می پردازد. اولین تیپی که برای موتورسوار در نظر می گیرد جوانی بدن ساز با موتوری پولسار و کفش کتانی ست. این موتور سوار خیلی زود به بی توجهی فیلم نامه نویس یعنی اداره کننده صحنه جامعه اعتراض کرده و موجبات ناراحتی ش را فراهم می کند، فیلم نامه نویس یا همان صحنه گردان جامعه این شخص را چموش و بی منطق می خواند و از صحنه حذفش می کند. بجای این معترض نویسنده یک کارگر پیک موتوری را وارد صحنه کرده و درگیر تصادف می کند. اوهم بعد از مدتی اعتراض کرده و علاوه بر درمان از نویسنده درخواست داشتن زن و بچه هم می کند. اوهم عوض می شود. اینبار با یک پیرمرد و ایندفعه نویسنده تمام استخوانهای اورا در تصادف می شکند. پیرمرد درحالیکه غرق خون است ازنویسنده می پرسد از جانم چه می خواهی و او با خنده می گوید: «باید بمیری» نویسنده در این داستان با استعاره گرفتن تیپ موتورسوار قشر آسیب پذیری را به تصویر می کشد که حق هیچگونه اعتراضی ندارند و نیاز هایشان مورد توجه مسئولین نبوده و نیست. صحنه گردانان جامعه آن ها را لال بلکه مرده می پسندند و دوست دارند نسخهٔ جامعه را به گونه ای بپیچند که مردم دائما درگیر نیازهای ابتدایی مالی و رفاهی خود باشند. مردم در اینجامعه محکوم به زندگی پراز رنج و فلاکت بوده و هیچگونه راه فراری برایشان قابل تصور نیست. در داستان «جزر و مرگ» ربوده شدن فرزند یک خانواده اسباب افسرده گی زن، بیماری روحی مرد و فروپاشی خانواده شان را فراهم می آورد. این اتفاق که معلول یک جامعه بیمار است سایه شوم ش را بر زندگی بعدی این زن و مرد هم می اندازد و جای هیچ خوشبختی و آرامشی را برایشان باقی نمی گذارد. در اینجامعه بیمار خانواده ها قربانی بزه و جنایت بوده و هیچگونه آرامش روانی و رستگاری برایشان نمی ماند. مجموعه داستان اسدی زاده بنوعی تکرار امروزی حرفهای «صادق چوبک» است. جامعه ای سیاه با اقشاری ضعیف و بزه کار که هیچ آیندهٔ روشنی برایشان وجود ندارند. به نظر نویسنده این تصویر کلی ایرانی ست که او می بیند. قشر تحصیل کرده، اخلاق مداری، رشد علمی-فرهنگی و حرکت به سمت رستگاری در دنیاهای مخلوق اسدزاده جایی ندارند. داستانهای این مجموعه علاوه بر چرک نویسی و پلشت نگاری بسیار کم جان و بی کشش روایت می شوند. بعضی از آن ها مانند «غغییژژژزززخختت»، «شب باشکوه شاپور درفشی» «آرزو به میزان لازم» و «جزر و مرگ» تاحدی دچار پرگویی و حشو نگاری هستند که از داستان های بالای ده صفحه به نوشته ای چند صفحه ای قابل تقلیل اند. داستانهای سست بنیاد، توصیفات اضافی، شخصیت پردازی های ضعیف و روایت های پرحجم و کم مصرف سطح فرمی کتاب اسدی زاده را تا زیر متوسط و ضعیف کاهش می دهد. وبا اینهمه ضعف رنگارنگ محتوایی و ساختاری این سوال را پیش روی مخاطب قرار می دهد که چه چیز آرمان های جلال و اهداف جایزه ش با این کتاب همسویی دارد.
جمعه ، ۲۹آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: عصر دیلم]
[مشاهده در: www.asredeylam.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]
-
گوناگون
پربازدیدترینها