واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۲۶ آبان ۱۳۹۴ (۹:۱۳ق.ظ)
تضاد کشاورزي و محيط زيست در طرح هاي نيشکر خوزستان از دانشمندان بومي استفاده کنيد موج - کشت نيشکر و طرح هاي مربوط به آن در استان خوزستان، مشکلات بسياري را براي مردم اين منطقه به وجود آورده که اعتراض کارشناسان مختلف را برانگيخته است.
آنچه امروز مي تواند ملاکي مناسب براي تفاوت مابين جهان اول و جهان سوم باشد، توجه يا عدم توجه به پژوهش و يافته هاي دانشمندان و متخصصان در زمينه هاي علمي است به طوري که تنديس ساختن از دانشمندان از ويژگي هاي جهان اول و نشنيدن و بي توجهي به دانشمندان مي تواند از ويژگي هاي جهان سوم باشد.
در مورد ايران نيز، آنچه ايران را امروزه بر سرزمين چند سال پيش برتري داده است تاکيد و توجه خاص مقام معظم رهبري در زمينه توجه به توليد علم، دانش و تکنولوژي در کشور بوده و اين نشان از اهميت مقام معظم رهبري به آميزه هاي ديني مانند "آيا كسانى كه مىدانند و كسانى كه نمىدانند يكسانند(سوره الزمر، آيه نهم)" دارد.
اگرچه مقوله توجه به دانشمندان و متخصصان جهت پيشرفت کشور، کلام جديد يا کشفي نيست و جزء امور بديهي جامعه حساب مي شود ولي در عمل تفاوت زيادي را ما بين يافته هاي علمي دانشمندان و بخش هاي مختلف مانند صنعت مي توان يافت.
تکرار و مکرر گفتن مطالب و باز کردن ادعاهاي کشت و صنعت نيشکر در خوزستان در حوصله اين مطلب نيست. ولي آنچه مهم است اين است که عليرغم عدم استفاده از متخصصان بومي خوزستان مانند متخصصان حوزه آب در امور پايه اي و بنيادي نيشکر (با وجود اشراف جامع آن ها به جلگه خوزستان و حتي برتري تخصصي آن ها نسبت به متخصصان غير بومي)، پيگيري ها، ارائه مستندات، پيش بيني ها و هشدارهاي علمي دانشمنداني مانند پرفسور صدقي، پرفسور کاشاني و پرفسور الماسي در گذشته مورد توجه بخش مديريت و اجرائي نيشکر در خوزستان قرار نگرفت.
حال با گذشت زمان، هشدارها و پيش بيني هاي بيش از دو دهه پيش دانشمندان بومي خوزستان درباره ابعاد گسترده و پيچيده تبعات و پيامدهاي منفي و چالش هاي مختلف کشت و صنعت نيشکر در خوزستان به حقيقتي غير قابل انکار تبديل شده که متاسفانه به جاي حل معضل هاي موجود نيشکر، شرکت نيشکر به دنبال بحث هاي انحرافي مانند بررسي و اتهامات ديگر شرکت هاي مخرب محيط زيست خوزستان است.
سطحي نگري و استدلال هاي کاملا غير علمي شرکت نيشکر به وضعيت نيشکر، امري بديهي است. به عنوان نمونه، شرکت نيشکر بر اين استدلال است که به اين دليل که يک زماني چون جلگه خوزستان مکاني مناسب براي روئيدن نيشکر بوده، بنابراين در حال حاضر نيز جلگه خوزستان، مکان مناسب براي کاشت نيشکر است. (اگرچه زماني که شرکت نيشکر از آن ياد مي کند، هيچ وقت اجداد ما از اجداد خودشان نشنيده اند و در صورت صحت، در حد يک ورقه تاريخي از آن ياد مي شود)
اولا به فرض، نيشکر هم در گذشته بسيار دور در خوزستان بوده است، شواهد عيني و علمي نشان مي دهد که شرايط محيط زيست جلگه خوزستان در آن زماني که فقط تاريخ از آن ياد مي کند با شرايط محيط زيستي خوزستان امروزي به طور يقين کاملا متفاوت بوده و در حال حاضر به اعتقاد دانشمندان عديده بومي مشرف کامل به مقوله آب خوزستان، نياز آبي نيشکر با پتانسيل هاي آبي منطقه همخواني ندارد يا اينکه طبق يافته هاي علمي دانشمندان، محيط زيست خوزستان امروزي توانايي مواجهه با فجايع زيست محيطي نيشکر را نداشته و به طور يقين هيچ وقت درباره زمان مورد ادعاي شرکت نيشکر اين مقدار امروزي نيشکر در خوزستان کاشته نشده بود. حتي اينقدر زهاب ارمغان براي جلگه خوزستان نداشت. (اگرچه طبق پايگاه هاي رسمي اطلاع رساني کشور، درباره واژه "خوزستان"، معاني و تعابير فراواني وجود دارد و توافق جامع درباره ريشه تاريخي کلمه "خوزستان از شکر يا نيشکر گرفته شده" وجود ندارد و استناد به کلمه اي که توافق جامعي درباره آن وجود ندارد باعث مي شود از هر مطلب علمي که فقط به آن ارجاع شود از اعتبار علمي مطلب مذکور کاسته شده و خود به خود به کل مطلب خدشه وارد شود. رويه اي که شرکت نيشکر به عنوان مطلب علمي براي دفاع از انتقاد متخصصان از آن استفاده مي کند)
دانشمندان و متخصصان متعددي در زمينه تبعات و پيامدهاي منفي و خطرناک طرح هاي غير کارشناسي نيشکر در خوزستان هشدار داده بودند. به عنوان نمونه، پرفسور صدقي به عنوان بنيان گذار قطب آب ايران داراي بيش از چهار دهه سابقه پژوهش و تحقيق در مقوله تخصصي آب است. وي اعتقاد دارد طرح هاي نيشکر با توجه به ابعاد تبعات و پيامدهاي منفي، محيط زيست خوزستان را به طرف نابودي کشانده است. اگرچه اين دانشمند ابعاد تخريبي نيشکر در جلگه خوزستان را فراتر از آنچه اعلام مي شود، مي داند و بر اين اعتقاد است که نيشکر در حال حاضر مخرب جلگه خوزستان بوده است.
در بخش اقتصادي، به عنوان نمونه ديگر، پرفسور بهتاش با سابقه حدود چهار دهه در پژوهش و تحقيق در زمينه اقتصاد کشاورزي، اعتقاد دارد که فعاليت کشت و صنعت هاي نيشکر موجود در خوزستان نه صرفه اقتصادي دارد و نه توانسته در راستاي اشتغالزائي و جذب متخصصان بومي خوزستان قدم بردارد. اگرچه ظاهرا سعي شده رويه عملکرد خود را در چند سال اخير تغيير دهند. اما هرچه که هست، عملکرد کشت و صنعت ها در خوزستان، عملکرد غير کارشناسي است. حتي فراتر از آن، کشت و صنعت ها نتوانسته اند با آنچه که در بخش صنايع جانبي در چند دهه پيش ادعا مي کردند، برسند.
در اين راستاء پيشنهاد مي شود که کشت و صنعت نيشکر جهت طرح هاي نيشکر از دانشمنداني استفاده کنند که در حوزه هاي مختلف، صاحب نظران بنام باشند و با توجه به مزيت آشنايي جامع تر دانشمندان بومي خوزستان نسبت به همه دانشمندان غير بومي و حتي برتري پيشينه علمي آنها نسبت به خيلي از متخصصان ديگر، از دانشمندان بومي خوزستان بهره ببرند.
جاي تامل و تعقل دارد که مقوله عدم استفاده و اعتقاد به استفاده حتمي از دانشمندان و مراکز علمي بومي خوزستان به صورت پايه اي و بنيادي در طرح هاي نيشکر، بار ديگر در مقوله مطالعات علاج بخشي سد گتوند تکرار شد. حال با توجه به مواردي مانند حضور نماينده شرکت نيشکر در مطالعات سد گتوند به نمايندگي از خانه کشاورز، حتي سازمان جهادکشاورزي خوزستان و خود شرکت نيشکر و پيگري هاي مکرر شرکت مذکور در مقوله سد گتوند، اين سوال پيش مي آيد که آيا بين مجريان طرح هاي نيشکر و حذف دانشگاه شهيد چمران از مطالعات سد گتوند رابطه اي وجود دارد؟ اگرچه تصميم گيري با مرکز دولتي مورد تاييد بوده است ولي چرا قطب آب ايران که اشراف جامع به سد گتوند داشت از مطالعات آن کنار گذاشته شد، نياز به شفاف سازي دارد.
*دکتر سيدحسين فاضلي مدير کميته برگزاري کنفرانس ملي رودخانه کارون
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]