واضح آرشیو وب فارسی:دزنیوز: به گزارش سرویس دینی جام نیوز، اصحاب «رس» از اقوامی است که خداوند متعال در دو موضع از آنها در قرآن صحبت کرده است. نخست در آیه ۱۲ سوره ق، که از تکذیب آنها از پیامبرشان، سخن گفته شده، دوم در آیه ۳۸ فرقان، که بیانگر هلاکت […]به گزارش سرویس دینی جام نیوز، اصحاب «رس» از اقوامی است که خداوند متعال در دو موضع از آنها در قرآن صحبت کرده است. نخست در آیه ۱۲ سوره ق، که از تکذیب آنها از پیامبرشان، سخن گفته شده، دوم در آیه ۳۸ فرقان، که بیانگر هلاکت و عذاب شدید اصحاب رسّ در ردیف قوم عاد و ثمود است، که همانند آنها بر اثر عذاب الهى ریشه کن و نابود شدند. “رس” یعنی چه؟ واژه«رس» در اصل به معنای اثر مختصر است، مثلاً گفته می شود رس الحدیث فی نفسی (کمی از گفتار او را به خاطر دارم)، یا گفته می شود و جد رسا من حمی (اثر مختصر از تب در خود یافت)،(۱) و جمعی از مفسران بر این عقیده اند که«رس» به معنی چاه است. علت نامگذاری به نظر می رسد علت نامیده شدن این قوم به این نام در قرآن به این خاطر است که آنها به حدّی گناه کردند که خداوند بر اثر بلایی، آنها را به گونه ای نابود کرد که اثر بسیار اندک از آنها در صفحه روزگار باقی ماند. و احتمال دارد علت نامیده شدن آنها به این نام به خاطر اینست که آنها در مناطق کشاورزی و مزارع خودشان تعداد فراوان از چاههای آب داشتند و یا اینکه بلای الهی که از طرف خداوند بر اینها مسلط شد، این بود که چاههایشان آنها را فرو کشید و هلاک شدند. در میان علما و دانشمندان، مورخین و …. وحدت نظر در این مسئله وجود ندارد. در آیات قرآنی نام این گروه در میان گروههایی یاد شده است که جملگی از گرفتار شدگان عذابهای الهی هستند و پیامبرانشان را تکذیب نموده اند. مانند قوم، عاد و ثمود و قوم لوط، که هر یک از آنها علاوه بر عدم اطاعت از پیامبران مرتکب اعمال زشت و خلاف شرع و شأن انسانی می شدند. در هر صورت این قوم و این گروه از انسانها به گونه ای زندگی کردند که در تاریخ به عنوان عبرت، به خاطر گناهانشان برای آیندگان یاد شده اند، مخالفت آنها از پیامبرانشان قطعی است و روزگار حیاتشان بر اساس سیاق آیات قرآنی قبل از بعثت حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ و بعد از حضرت نوح ـ علیه السّلام ـ بوده است. در دو جای قرآن نامی از این قوم آمده است و عاداً و ثموداً و اصحاب الرّس ….(۲) و کذبت قبلهم قوم نوح و اصحاب رس و ثمود ….(۳) برخی معتقدند آنها طایفه ای در یمامه بوده و پیامبری بنام حنظله داشته. او را تکذیب و در چاه انداختند، برخی از مورخین آنها را همان قوم شعیب می دانند که پس از گناه چاه بزرگی که نام آن«رس» بود آنها را فرو کشید. و برخی عقیده دارند که آنها ادامه قوم عاد و ثمود بودند که وبئر معطله و قصر مشید(۴) مربوط به آنها است، که در حضر موت دارای تمدن بودند، به علت استمرار طغیان و کفرشان هلاک شدند. برخی واژه«رس» را با رود «ارس» در آذربایجان منطبق می دانند، مرحوم طبرسی و فخر رازی و آلوسی این قوم را مردمی در انطاکیه می دانند که«حبیب نجار» پیامبر آنها بود.(۵) روایت بر اساس روایتی از امیرمومنان ـ علیه السّلام ـ که امام رضا ـ علیه السّلام ـ نقل فرموده است، آنها قومی بودند که درخت صنوبری را می پرستیدند که به آن«شاه درخت» می گفتند و آن درخت را فرزند حضرت نوح ـ علیه السّلام ـ کاشته بود، در کنار نهری بنام «روشن آب» که دوازده شهر آباد داشتند که در کنار رودی بنام«رس» ساخته بودند، که نام آن شهرها بنامهای ماههای سال شمسی ایرانیان بود، فروردین، اردیبهشت و …. آنها بذر این درخت را گسترش و نهری را به آنها اختصاص داده و استفاده از آن آب را ممنوع ساخته بودند، تا خدایان «درختان مذکور» از آن بنوشند و آنرا مایه حیات خدایان می دانستند و هر کس نزدیک او می شد او را می کشتند. آنها در هر ماه از سال در یکی از شهرها عید می گرفتند و در کنار درختان قربانی می کردند و آنها را به آتش می کشیدند، هنگامی که دودشان به آسمان برمی خواست سر به سجده می گذاشتند و تضرع می کردند، عادت و سنت آنها چنین بود تا نوبت به شهر اسفند که پایتخت شاهان بود می رسید. همه در آن اجتماع می کردند و دوازده روز عید می گرفتند و در برابر درخت سجده می کردند.(۶) خداوند متعال برای رهایی آنها از رسوم جاهلیت پیامبری برای هدایتشان فرستاد. آنها به پیامبر ایمان نیاوردند، آن پیامبر از خداوند خواست تا آن درخت را خشکانید. این قوم عصبانی شده و گفتند: این پیرمرد جادو کرد و خدایان ما خشک شدند، لذا تصمیم گرفتند آن پیامبر را در چاهی عمیق که آماده نمودند بکشند، او را در آن چاه افکندند و بر سر چاه نشستند و ناله های او را می شنیدند تا کشته شد، و خداوند به خاطر این عملشان، آنها را به عذاب شدید گرفتار و نابود ساخت. انحرافات اخلاقی و جنسی این قوم علاوه بر این عمل ناپسند، انحرافات اخلاقی و جنسی نیز داشتند، در نهج البلاغه طی خطبه ای از کشته شدن انبیای زیادی توسط آنها اشاره شده است «کجایند صاحبان شهرهای رس که پیامبران الهی را می کشتند و با سنن الهی به مبارزه برمی خواستند و سنتهای تباه کاران را زنده و از آن حمایت می کردند ….»،(۷) انسان بر اساس فطرت خویش برای اشباع روح خود و جبران نیازهای روحی به پرستش و نیایش احتیاج ضروری دارد. اما در مصداق دچار انحراف می شود، و به جای پرستش خداوندگارِ تمام آسمانها و زمین و موجودات در آن، به برخی از جلوه های زیبای الهی احساس کرنش می کند . مثلاً پرستش موجودات طبیعی از گیاهان و درختان تا پرستش حیوانات و پادشاهان، پرستش آب، خورشید، ماه و دیگر پدیده های آفرینش. گاهی این انحرافات به انسان به قدری غلبه می کند که پرستش موجودات دست ساخته خود، مثل مجسمه های سنگی و ….. روی آور می شود. بت پرستی عرب جاهلی نمادی از این انحراف عقیدتی در تاریخ انسان است. بنابراین پرستش مظاهر طبیعی انواع مختلف دارد از جمله این پرستش ها پرستش درخت است که در این آئین در بین انسانهای پیشین رواج داشته است، که امروزه نیز دخیل بستن به برخی از درختان در بین برخی از اقشار اجتماعی به وضوح دیده می شود.(۸) بر اساس نظر مورخین و برخی از مفسرین قرآن کریم، این قوم نیز به پرستش درختان گرایش داشتند و آنرا مقدس می دانستند. از پرستش مظاهر طبیعت و سایر موجودات هستی و وجود ادیان مختلف در جهان نتایج بسیار خوبی در پیش روی انسان قرار می گیرد. ۱٫ اینکه پرستش در کفه ذات انسان و برای او امری فطری است. ۲٫ اینکه ادیان و دین در تمام زندگی انسان دخیل بوده و برجسته ترین لحظات زندگی انسان را تشکیل می دهد. ۳٫ اینکه وجود تمام پرستشگاهها و تمام خداوندان که انسان بر اساس اندیشه های انحرافی خود ساخته است، بهترین دلیل بر وجود خداوندی است که گم گشتهء روح متعالی انسان است که خداوند پیامبران خویش را برای رهایی انسان از این حیرت و سرگشتگی ارسال نموده است. ۴٫ خداوند متعال برای نجات روح حیران انسانها همواره زمین را از حجت الهی خالی نگذاشته است، چون انقطاع ارتباط خداوند از انسانها امری است که از حکمت الهی بدور است، لطف الهی چنین اقتضاء می کند که امامان معصوم ـ علیهم السّلام ـ بعنوان جانشینان پیامبران روح حیران انسانی را از گمراهی نجات دهند و در دوره غیبت امام معصوم این امر خطیر به عهده علمای ربانی گذاشته شده است. چنانکه در هر نقطه ای از جهان هستی که بشریت گرفتار پرستش مظاهر طبیعت از قبیل درخت و حتی حیوانات هستند نور حقیقت بر آنها تابش ندارد، که امروز این نور حقیقت از علوم ائمه ـ علیهم السّلام ـ معصومین و از زبان علمای ربانی و دانشمندان الهی پرتو افکنی می کند. که انسان باید خودش را در مسیر شعاع این انوار قرار دهد تا از پرستش خرافه رهایی یابد. پی نوشت ها: ۱٫ راغب اصفهانی، مفردات، الفاظ قرآن کلمه رس. ۲٫ فرقان:۳۸٫ ۳٫ ق:۱۲٫ ۴٫ حج:۴۵٫ ۵٫ ر.ک: طبرسی، مجمع البیان، بیروت، دارالمعرفه، چاپ دوم، ۱۴۰۸، ج ۷، ص ۲۶۶٫ ۶٫ در این باره ر.ک: فیض کاشانی، تفسیر صافی، و رک، ثعلبی، قصص الانبیاء چاپ سنگی، ص ۱۴۴ و ر.ک: عماد زاده، حسین، تاریخ انبیاء، تهران، انتشارات اسلام، ۷۴، ص ۸ ـ ۶۴٫ ۷٫ ر.ک: نهج البلاغه، خطبه ۱۸۰، و ر.ک: فعال عراقی، حسین، دانستنیهای قرآن و تاریخ انبیاء در المیزان، تهران، نشر سبحان، چاپ اول، ۱۳۷۸، ج۲، ص۱۷ـ۵۱۴٫ ۸٫ جان بی ناس، تاریخ ادیان، تهران، علمی فرهنگی، چاپ هفتم، ۷۳، ص۲۰ ـ ۲۱٫
یکشنبه ، ۲۴آبان۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دزنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]