واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ** قواميت و سرپرستي قرآن كريم مي فرمايد: مردان سرپرست زنان هستند، به دليل آن كه خدا برخي از ايشان را بر برخي برتري داده و (نيز) به دليل آن كه از اموالشان خرج مي كنند. قواميّت به معناي سرپرستي است، به گونه اي كه مرد حافظ تمامي جنبه هاي رشد و تعالي خانواده خود باشد. البته واضح است كه قواميت و مسئوليت هايي را به دنبال دارد. اين مسئوليت ها درباره همسر و فرزندان است و مرد بايد تا آخر نسبت به آن وفادار باقي بماند. در برخي تفاسير در ذيل اين آيه، قواميت مردان به قواميت واليان بر رعيت خويش تشبيه شده است. يعني همچنان كه واليان نسبت به رعيت خود مسئول هستند مردها نيز نسبت به همسر و فرزندان خود مسئوليت دارند. بنابراين همان طور كه اگر براي رعيت مشكلي پيش آيد، والي احساس مسئوليت مي كند، مرد نيز بايد نسبت به همسرش همين طور باشد و مشكل او را مشكل خود بداند و در حوزه مسئوليت خود جديت به خرج دهد. قرآن كريم علت محول كردن مسئوليت به مرد را چنين بيان مي دارد كه به طور كلي توانمندي مردان بيشتر از زنان است. با اين حال گاهي بعضي از خانم ها از نظر مديريت بر مردها برتري دارند. لذا در ادامه آيه اين دليل را با كمي ابهام بيان مي دارد و مي فرمايد به خاطر آن كه خداوند برخي از آنها را بر بعضي ديگر برتري داده است و به خاطر آن كه مردان از اموال خود هزينه زندگي را تأمين مي كنند. خانواده در تعامل با جامعه است و مشكلات اجتماع در خانواده با هم ارتباط دارد و گاهي لازم مي شود براي حفاظت از كيان خانواده، مرد خود را سپر خانواده سازد. ** مسئوليت مردان در خانواده 1) تامين اقتصاد خانواده: قرآن مي فرمايد بما فضل الله بعضهم علي بعض و بما انفقوا من اموالهم ازدواج براي مرد بدان معناست كه او وظيفه تامين اقتصاد خانواده را پذيرفته است و از آن جا كه مشغول انجام وظيفه اي مي باشد نبايد منتي برخانواده اش نهد. اولين وظيفه يك مرد تلاش براي اداره اقتصاد منزل است، به حدي كه رفاهي نسبي و معقول را براي خانواده تامين كند و در گام بعدي توسعه زندگي براي اهل خانواده از وظايف وي به حساب مي آيد. در حوزه مديريتي مرد در خانواده، اقتصاد منزل از ابزارهاي كنترل به شمار مي رود. مرد مدير و مسئول است و بايد به تمام مصالح زن و فرزندانش بيانديشد و در راستاي آن تلاش كند. روايات بسياري از ائمه معصومين (ع) به اين مسأله اشاره دارد. پيامبر خدا (ص) فرمود پروردگار از هر كسي كه مسئوليتي را عهده دار است سوال مي كند كه آيا آن را پاس داشته است يا آن را تباه ساخته، حتي از مرد در خصوص خانواده اش پرسش مي شود. همچنين آن حضرت در حديثي ديگر مي فرمايد مرد مسئول خانواده اش مي باشد و هر سرپرستي مسئول افراد تحت سرپرستي خود مي باشد. زن نيز نسبت به مال شوهرش سرپرست و مسئول است. نكته قابل توجه اين است كه در امور اقتصادي و هزينه زندگي و به طور كلي در هر امري در نظر گرفتن اعتدال است. قرآن كريم در وصف عبادالرحمان مي فرمايد آنان كساني هستند كه چون انفاق كنند اسراف نمي كنند و بخل نمي ورزند و حد وسط و اعتدال را در پيش مي گيرند. و به نظر مي رسد انفاق در اين آيه به معناي هزينه خانواده باشد. اين نكته نيز قابل ذكر است كه حتي اگر خانمي ثروتمند باشد، بازهم از نظر قانون الهي، هسمر او موظف است كه وي را از نظر اقتصادي تامين كند. 2) هدايت خانواده به سوي رستگاري: قرآن مي فرمايد قوا انفسكم و اهليكم نارا خود و اهل خود را از آتش (دوزخ) حفظ كنيد. مرد موظف است كه زمينه رشد و تعالي را براي همسر و فرزندانش فراهم آورد و لوازم رسيدن به رشد و تكامل را در اختيار ايشان قرار دهد. براي مثال راه تحصيل علم را براي آنها باز نمايد و يا اين كه وسايل و امكانات لازم براي تربيت فرزندان را در اختيار همسرش قرار دهد. زيرا كودك عمده شخصيت خود را از مادر مي گيرد و از تربيت مادر است كه شخصيت و شاكله وجودي فرزندان شكل مي گيرد. 3) تربيت فرزندان: پدر در مقام سرپرست خانواده مسئول تربيت فرزندان است، اگرچه مديريت اجرا و بيشترين سهم در تربيت فرزندان به مادران اختصاص دارد. پيامبر (ص) در اين باره مي فرمايند فرزند بر گردن پدرش سه حق دارد. نام نيكو براي او برگزيند، به او ادب بياموزد و قرآن را به او تعليم دهد. 4) نام نيك: اولين وظيفه اي كه در برابر فرزندان بر گردن پدر مي باشد انتخاب نام نيك و براي آنهاست. تصور عمومي آن است كه اسامي، الفاظي بيش نيست. اما با كمي دقت روشن مي گردد كه الفاظ الهي نورانيتي به همراه دارد. براي مثال الفاظ قرآن هرجا كه باشد معنويتي را به دنبال دارد و چه بسا فرشتگان در اطراف آنها حضور دارند و دست زدن به آنها بدون وضو حرام است. لذا همان طوري كه الفاظ الهي جايگاه خود را دارد و از آثاري معنوي برخوردار است الفاظ و اسامي نامناسب هم آثاري سوء به دنبال مي آورد و به همين دليل پدر وظيفه دارد فرزندش را در جرگه نامداران به خير قرار دهد و بايد گفت پدر غيور هرگز حاضر نمي شود نام كافر و يا مشرك بر روي فرزندش بنهد. 5) ادب آموزي: پدر متدين و در كنار او مادر مومن در قبال حسن ادب آموزي فرزندانشان مسئول هستند. آدابي كه پدر و مادر متدين بايد به فرزندانشان آموزش دهند آداب ديني است و بايد توجه داشت كه منظور از تربيت فقط تعاليم اجتماعي نيست بلكه آداب اجتماعي مانند حسن رفتار با مردم از قبيل صداقت، حفظ حرمت و خويشتن داري از بدگوئي نسبت به ديگران بخشي از تعاليم ديني به شمار مي رود. كسي حق بدگويي از افراد ديگر را ندارد. دروغ امري نكوهيده است كه مذموم بودن آن بر كسي پوشيده نيست. حضرت علي (ع) در نام? خود به امام مجتبي (ع) مي فرمايد: قلب نوجوان مانند زمين خالي است كه هر چه در آن كشت شود مي پذيرد ، پس نسبت به ادب تو اقدام كردم قبل از آن كه قلب تو را قساوت و سنگدلي فرا گيرد و دل تو به ياد غيرخدا مشغول شود. به راستي چه مسؤوليت سنگيني بر دوش پدران است و بايد معارف صحيح را به فرزندان خود بياموزند قبل از آن كه ذهن آنها از افكار باطل تغذيه شود. 6) تعليم قرآن : پدر متدين موظف است به فرزندان خود قرآن بياموزد. آموختن قرآن و عمل به دستورات ديني آن ضامن سعادت دنيا و آخرت هر فرد خواهد بود و چون پدر مسئول فراهم ساختن زمينه به سعادت رسيدن فرزندان است موظف است به فرزندش دستورات حيات بخش و سعادت آفرين قرآن را بياموزد. در روايتي كه از رسول اكرم (ص) به نقش مهم پدر در امر تربيت اشاره مي كنند. هرچند محتواي حديث دربار? فرزند دختر است: كسي كه فرزند دختري داشته باشد و او را ادب كند و خوب به او ادب بياموزد و تا حدي كه مي تواند زندگي و امكانات زندگي را براي او فراهم آورد و از نعمت هايي كه خدا به او داده است براي فرزندش دريغ نكند، او براي پدر از چپ و راست حفاظ و سپري در برابر آتش خواهد بود تا پدر به بهشت گام نهد. **طرح يك سؤال گاهي برخي از مردان از حدود خود تجاوز مي كنند و گاهي از مسئوليت ها و اختياراتي كه دارند سوء استفاده مي كنند. در اين صورت چرا باز هم يك مرد بايد قوام باشد؟ در پاسخ بايد گفت: وجود مسئول در هر جامعه حتي خانواده امري اجتناب ناپذير است و مساله قواميت در گام اول به معناي سپرستي و مسئوليت مي باشد. هيچ جامعه اي نمي تواند بدون مسئول باشد. حتي جامعه اي با مسئول بد، بهتر از جامعه اي بدون مسؤول است. حضرت علي (ع) مي فرمايد: مردم جامعه چاره اي ندارند جز اين كه اميري داشته باشند، چه نيكوكار و چه خودكامه. نبودن مسئول، جامعه را برهم مي ريزد و آن را به سوي هرج و مرج مي كشاند. آن چه مهم است اين كه يك مسئول بايد نسبت به حوزه مسئوليتش در پيشگاه الهي پاسخگو باشد. نمي توان گفت چون عده اي از مسئولان جامعه خطا مي كنند، نبايد مسئوليتي در جامعه وجود داشته باشد. زيرا در آن صورت جامعه اي هم نخواهد بود. در خانواده نيز چنين است، مرد مسئول است و در قبال اين مسئوليت وظايفي دارد و در مقابل خانم ها هم وظيفه دارند كه از اين مسئوليت پاسداري كنند و آن را بپذيرند. اين امري قانوني است. درست است كه عده اي از مردان در انجام برخي از وظايف خود كوتاهي مي كنند و يا گاهي آن را به خوبي انجام نمي دهند (براي مثال در دادن نفقه كوتاهي مي كنند و يا از قواميت خود سوء استفاده مي كنند و چنين مي پندارند كه قوام بودن صرفاً به معناي خشونت است و امر و نهي! ، اين گروه از آقايان بايد بدانند كه قوام موظف است هم? امور را رعايت و اداره نمايد و در هم? جهات نيازهاي همسر و فرزندانش را در حد توان تأمين كند. آنان بايد بدانند كه در پيشگاه خداوند مؤاخذه مي شوند و اين امر مختص مردان نيست و هم? انسانها نسبت به انجام مسئوليت هايي كه بر عهده دارند و نحوه انجام و وظايفشان بازخواست خواهند شد. ادامه دارد فراهنگ**1003**1918
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 361]