تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1804673985
تاریخ علم، ایران و جهان اسلام
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: گزارشی از یک نشست تخصصی تاریخ علم، ایران و جهان اسلام تهران- ایرنا- جرج صلیبا استاد علوم اسلامی و عربی دانشگاه کلمبیا در نشستی که در سرای اهل قلم تهران برگزار شد، با تاکید بر میراث دانش هیئت اسلامی -عربی در اروپای قرون وسطی و رنسانس، این علم را از دانش نجومی به وجود آمده در یونان مستقل دانست و سده سوم هجری را سرآغاز شکل گیری آن عنوان کرد.
نشست تخصصی «تاریخ علم، ایران و جهان اسلام» چهارم آبان 1394 خورشیدی با سخنرانی پروفسور جُرج صلیبا استاد علوم اسلامی و عربی دانشگاه کلمبیا با حضور حسین معصومی همدانی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و عضو موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، فرید قاسملو عضو هیان علمی بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی، ایرج نیک سرشت عضو پیوسته پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران و عضو پیوسته انجمن فلسفه علم فرانسه، افشین داور پناه معاون فرهنگی مؤسسه خانه کتاب و جمعی از کارشناسان و پژوهشگران حوزه تاریخ علم در سرای اهل قلم تهران برگزار شد.در این سخنرانی جُرج صلیبا با اشاره به آخرین پژوهش های خود، به بررسی نقش دانشمندان ایرانی در تاریخ علم جهان اسلام پرداخت.پروفسور جُرج صلیبا لبنانی اصل و از چهره های سرشناس معاصر در حوزه تاریخ علم در جهان اسلام به شمار می رود. آخرین اثر وی «علوم اسلامی و ایجاد نوزایش اروپایی» است که انتشار آن در 2007 میلادی نقد و نظرهای گوناگونی را به دنبال داشت.«تاریخ اخترشناسی عربی» نیز از اثرهای مهم این پژوهشگر تاریخ علم محسوب می شود که در 1994 میلادی منتشر شد.**عِلم هیئت عربی ـ اسلامیجرج صلیبا با تاکید بر واژه اسلامی در ارتباط با علم هیئت اسلامی گفت: واژه ای که بر هیئت دلالت کند، در زبان یونانی وجود ندارد و این اصطلاح ساخته تمدن اسلامی است و با این هدف ساخته شده که هیئت را از نجوم تفکیک کنند. با نگاهی به متون عربی- اسلامی علم هیئت، این نتیجه به دست می آید که بیشتر این اثرها برای رد کردن سنت یونانی نوشته شده و این علم در تداوم سنت یونانی نبوده، زیرا در عالم اسلام، دانش تازه ای ایجاد شده است.وی در ادامه بیان داشت: گسست کاملی میان علم نجوم و هیئت اسلامی وجود دارد. پس مهم ترین پرسش در این زمینه، چگونگی شکل گیری دانش هیئت در عالم اسلام است. در پاسخ به این پرسش توجه من به این موضوع جلب شد که چرا در سده نهم میلادی برابر با دوم هجری، نیاز اساسی در زمینه علم هیئت دیده شد و آن چیزی که در نجوم یونانی وجود داشت در این سنت گری رد شد و مشاهده های هیئتی بر پایه دانش تازه صورت گرفت.برای نمونه در نجوم یونانی باور بر این بود که نقطه اوج خورشید ثابت است اما این امر در سنت نجوم اسلامی متحرک بود.استاد علوم اسلامی و عربی دانشگاه کلمبیا، در نتیجه گیری خود از علم هیئت عربی- اسلامی تصریح کرد: میان نجوم یونانی و هیئت در عالم اسلام یک گسست کامل وجود دارد و ما شاهد توسعه سنت اسلامی بر اثر این جدایی و بر پایه مشاهده های تازه هستیم.**عالم اسلام و سنت یونانیجرج صلیبا در ارتباط با عالم اسلام و سنت یونانی، اظهار داشت: باید دید که پس از رد کردن سنت یونانی، عالمان مسلمان و البته غیرمسلمان چه کاری برای انجام دادن داشتند؟ در پاسخ به این پرسش می توان این گونه بیان کرد که این عالمان به پرسش از مبانی نظری و ساخت مبانی نظری کیهان پرداختند و یک تعارض میان عالم اسلامی و سنت یونانی وجود دارد. به عبارت دیگر در سنت یونانی بر این نکته تأکید شده است که لزومی ندارد میان هر نوع مشاهده ای با هر مبنای نظری، سازگاری وجود داشته باشد، به همین دلیل در سنت یونانی میان تبیین های کیهان شناختی و فلسفی تناقض وجود دارد. این اندیشمند لبنانی دانشگاه کلمبیا در ادامه گفت: در سنت اسلامی بر خلاف سنت یونانی ضروری بوده است که میان صورت بندی نظر و بیان فیزیکی هماهنگی وجود داشته باشد. زیرا عالمی که در سنت اسلامی از آن سخن گفته می شود یک عالم تخیلی نیست بلکه عالم واقعی است و در سنت یونانی به این تمایز میان عالم واقعی و عالم تخیلی توجه نمی شود. به همین دلیل در سنت یونانی میان نجوم و احکام نجومی یک آمیختگی وجود دارد و هر دو علم یک رشته تلقی می شوند اما در سنت اسلامی برای این که این دو دانش را از هم جدا کنند، واژه علم هیئت خلق شد. بنابراین در عالم اسلام، دو نوع منجم وجود دارد؛ یکی افرادی که به هیئت می پردازند و دیگری گروهی که به احکام نجومی روی می آورند.**تاثیر علم هیئت اسلامی بر اروپای قرون وسطی و رنسانسجرج صلیبا درباره تأثیر این علم بر اروپای دوره های قرون وسطی و رنسانس بیان داشت: در سده های میانه بیشتر فعالیت علمی شامل ترجمه آثار علمی از عربی به لاتین بود و به ندرت شاهد فعالیت های علمی هستیم که در سده های اولیه اسلامی انجام می شد. همین امر نیز سبب می شود که منجمان اروپایی به نتیجه هایی که در عالم اسلامی گرفته شده است، نسبت به نتیجه های گرفته شده در میان عالمان یونانی، بیشتر علاقمند شوند. می توان گفت که منجمان اروپایی در سده های های 16، 17 و 18میلادی به متن های عربی مراجعه می کردند که در بسیاری از این متن ها حاشیه نویس هایی به لاتین دیده می شود که معنای متن را نشان می دهد. همچنین در سده 17میلادی، استادان آکسفورد برای استفاده از دستاوردهای عالمان اسلام در زمینه هیئت، به جمع آوری دست نوشته های عربی پرداختند.وی در ادامه افزود: او در زمینه بررسی تاثیر علم هیئت اسلامی بر اروپای قرون وسطی و دوره رنسانس کتابی با عنوان «علوم اسلامی و ایجاد نوزایش اروپایی»نگاشته است.**جایگاه علم در عالم اسلاماو با اشاره به مطالعه هایی که در سده 19 میلادی درباره علوم اسلامی انجام شد، تصریح کرد: در این مطالعه ها باور بر این است که علوم اسلامی در پیوستگی با علوم یونانی تعریف می شود و این امر از رویکرد کلاسیکی که در گذشته آموزش داده می شد و هنوز هم ممکن است در برخی مواقع شایع و غالب باشد، نشات می گیرد. ولی می توان گفت که پس از مرگ محمدغزالی هیچ مستند تاریخی مهمی نوشته نشده و نتیجه های اصیل و مهمی که در این سنت گرفته شده بعد از مرگ غزالی بوده است که این سنت نیز تا سده 16 و 17 میلادی ادامه پیدا کرد.استاد علوم اسلامی و عربی دانشگاه کلمبیا، اظهار داشت: پس از مرگ غزالی افرادی همچون خواجه نصیرالدین طوسی، قطب الدین شیرازی، علا الدین قوشچی، علاالدین ابن شاطر و شمس الدین خفری از جمله عالمان علم هیئت بودند که ریاضی را به وجود آوردند و این افراد برای یونانی ها و عالمان اسلام پیش از غزالی ناشناخته بودند. همچنین باید گفت که شمس الدین خفری یکی از علمای اصیل هیئت ریاضی در اروپا و در عالم اسلام است.**معنای واژه «اعتبار»جرج صلیبا با اشاره به واژه اعتبار در نظر ابن هیثم یادآور شد: ابنهیثم از اصطلاح «اعتبار» مبنی بر تجربه کردن استفاده می کند. محققی به نام عبدالحمید صبرا در قرن بیستم ادعا کرده که اعتبار از سنت یونانی گرفته شده است. نیازی نیست فرض کنیم که این کلمه از سنت یونانی گرفته شده، در حالی که این اصطلاح از آیه قرآنی «فاعتبروا یا اولی الابصار» به سنت فقه اسلامی منتقل شده است و مفسران بسیاری کتاب های فراوانی در تشریح مفهوم اعتبار نوشته اند. در ترجمه متن های یونانی اصطلاحی شبیه اعتبار وجود دارد که به «مقابله» ترجمه شده، اما ابوعلی ابن هیثم نیازی ندیده است که به سنت یونانی توجه کند، زیرا این مفهوم در آراء ابوالفتح خازنی و دیگر عالمان اسلامی وجود داشته است. می توان اعتبار را نوعی کار فعال دانست که ما از چیزهایی که مشاهده می کنیم و یاد می گیریم، به دست می آوریم.وی در ادامه خاطرنشان کرد: فخر الدین راضی می گوید اعتبار مبنای تولید علم و معرفت شده است. در اصل یونانی نیز واژه اعتبار معنای متفاوتی دارد اما در سنت عربی، فقه و تفسیر هنگامی است که از اعتبار به معنای تولید یک چیز تازه آمده و در فلسفه ابن رشد و فخرالدین رازی نیز وجود دارد و در سنت اسلامی تداوم پیدا کرده است به گونه ای که آیت الله سیدعلی حسینی سیستانی در کتاب فقه خویش درباره اعتبار آورده که این واژه هدایت عقل به تولید علم تازه است.**واژه هیئتجرج صلیبا در ارتباط با واژه هیئت اظهار داشت: این کلمه برای نخستین بار در سده سوم هجری آمده و آثاری همچون «جوامع العلوم نجوم» در تداوم سنت بطلمیوسی بوده است. در کتاب «تذکره علم هیئته» خواجه نصیر الدین طوسی، سخنی از احکام نجوم نیست اما در «زیج ایلخانی» از احکام نجوم سخن گفته می شود. تمایز میان هیئت و نجوم سبب حفظ عالمان دانش هیئت از نقد افرادی همچون محمد غزالی و دیگر عالمان دینی شد؛ زیرا آنها احکام نجوم را مذموم می دانستند. با این تفکیک، هیئت برای شرع پذیرفته شد و تا سده 19 میلادی در حوزه های علمیه ایران هم، سنت آموزش هیئت وجود داشت.این استاد علوم اسلامی و عربی دانشگاه کلمبیا در ادامه تصریح کرد: برخی عالمان از سنت اولیه دانش هیئت، استفاده می کردند و نکته مهم این امر است؛ کیهان شناسی مبنای فیزیکی داشته و این معنا باید مربوط به جهان واقعی باشد که در سنت اسلامی حفظ شده است. هر چند بطلمیوس می خواست دانش هیئتی را که بعدها شکل گرفت، پدید آورد و ریاضیِ کتاب «المجسطی» و فیزیکی موجود در کتاب «الاختصاص»را تصحیح کند، اما در این امر موفق نشد و ابن هیثم درباره او گفت که این نوعی خیال بوده است. هر چند خود ابن هیثم نیز در این زمینه به موفقیتی دست نیافت. در تالیف های افرادی همچون خواجه نصیر الدین طوسی و دیگران نقطه اتصال بازنمایی ریاضی و واقعیت فیزیکی شکل گرفت و عالم خیال کنار گذاشته شد. همچنین در رساله «ترکیب الافلاک» از ابوعبید جوزجانی تلاش شده است تا راه حل هایی برای مسائل نجومی یونان پیدا شود. همچنین باید گفت فردی که در دانش هیئت از همه عالمان بالاتر بوده است الفخری نویسنده کتاب «حل مالاینحل» به شمار می رود.جرج صلیبا در پایان درباره احکام نجوم، گفت: ابوریحان بیرونی در کتاب «التفهیم» خود در ارتباط با نجوم به تلفیق سنت های مختلف یونانی هندی و ... پرداخت اما افرادی همچون قطب الدین شیرازی، علا الدین قوشچی و دیگران هر چند نوشته هایی در مورد فلسفه و کلام دارند اما هیچ نوشته ای درباره دانش نجوم از خود برجای نگذاشته اند.*گروه اطلاع رسانی(مهدی احمدی) پژوهشم**9370**2002**9131
05/08/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 9]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها