واضح آرشیو وب فارسی:پایتخت: پیشرفت های عرصه پزشکی در دهه های اخیر این باور را در جامعه پزشکی به وجود آورده که دیگر پزشکی سنتی به تنهایی قادر به پاسخ گویی به درمان های نوین نیست.به گزارش پایتخت ، البته نباید مفهوم پزشکی سنتی را با طب سنتی یکسان گرفت بلکه منظور روش های معمول پزشکی پیش از ورود فناوری های نوین به این عرصه است. ورود فناوری های نوین در عرصه پزشکی، تفکر سیستمیک آینده نگر و تغییر نگاه سنتی در این حوزه را به دنبال داشت که حاصل آن پیدایش «پزشکی آینده نگر» به عنوان یکی از رویکردهای اساسی پزشکی عصر حاضر است. از سوی دیگر با توجه به پیشرفت های علم پزشکی به ویژه «پزشکی مولکولی» در سال های اخیر در کشورهای توسعه یافته دنیا، متخصصان علوم آزمایشگاهی در تلاش هستند تا با هدف ارائه درمان های مدرن و مولکولی، تشخیص های مولکولی را نیز به شیوه ای هماهنگ و منسجم انجام دهند؛ شیوه ای که جای آن تاکنون در کشور ما خالی بوده است و یکی از اهداف «سومین کنگره فناوری های نوین آزمایشگاهی» (که با عنوان «پزشکی آینده نگر» برگزار شد) توجه به این رویکرد بوده است. اهمیت روش ها و فناوری های مولکولی در تشخیص بیماری ها بیشتر حوزه پیش آگهی و جلوگیری از عود بیماری هاست تا جایی که پیش بینی می شود تا سال ٢٠٣٠ میلادی جایگاه پزشکی مولکولی در تشخیص بیماری ها به ٨٠ درصد برسد. درواقع محققان و مسئولان سلامت در سراسر دنیا به سمت تشخیص مکانیسم های بیماری ها در حرکتند. کشف «بایومارکر»ها با استفاده از تکنولوژی هایی از قبیل ژنومیکس، پروتئومیکس و... نیز کمک های زیادی به پیمودن این مسیر کرده است. از دیگر موارد اهمیت فناوری های نوین آزمایشگاهی، کاربرد آن در «پزشکی پیشگیرانه» است. به عبارتی با توجه به اینکه آزمایشگاه های تشخیص طبی، تصویربرداری و مراکز تشخیصی پاراکلینیکی در پزشکی پیشگیرانه از جایگاه ویژه ای برخوردارند، هم اینک توجه دنیا به سمت این حوزه پزشکی با استفاده از آزمایشگاه ها جلب شده است. همچنین به کارگیری تکنیک های نوین در پزشکی ترمیمی، بهسازی مجدد بافت ها، کاربرد روش های جدید مخلوط پروتئین در کشف بایومارکرهای جدید (منظم سازی آشوب های داخلی بدن) و رسیدن به هدف پیشگیری قبل از بروز علائم بیماری ها از جمله کاربردهای فناوری های نوین در رشته علوم آزمایشگاهی است که به چند نمونه از کاربردهای این فناوری ها اشاره می شود: ١- ازجمله رویکردهای جدید علم پزشکی در دنیای آینده، شناخت بیماری ها براساس ویژگی های هر فرد است. به تعبیری در پزشکی آینده نگر نمی توان به روال قدیم، برای درمان تمام بیماران نسخه های قدیمی را پیچید؛ بلکه به مدد توسعه علم و فناوری، نیازمند پوست اندازی روش های گذشته و ورود به عرصه جدیدی در این حوزه هستیم. امروزه با شناسایی کامل ژن های انسان از یک سو و از سوی دیگر با شناخت تأثیر توارث و ژنتیک در بروز بیماری ها، رویکرد به درمان تغییر یافته و باید براساس اطلاعات به دست آمده از هر فرد، برای وی درمان منحصر به خود او را به کار گرفت. ٢- درحال حاضر سرطان ها پس از بیماری های قلبی-عروقی در جایگاه دوم مرگ ومیر قرار دارند. به نظر می رسد یکی از علل بالابودن آمار مرگ ومیر مبتلایان به این بیماری آن است که با روش های سنتی آزمایشگاهی قادر به تشخیص شاخص های پیش آگهی بروز و عود بیماری نیستیم. در عوض به کمک فناوری های مولکولی می توان این شاخص ها را تشخیص داد و پیش از بروز و ظهور بیماری، فرد را در جریان آن قرار داد تا بتوان با اقدام های پیشگیرانه و پیروی از یک رژیم درمانی مناسب از بروز بیماری جلوگیری کرد. برای مثال در صورت تشخیص سرطان خون (لوسمی) با روش های مولکولی، می توان درمان دقیق آن را نیز تعیین کرد. درواقع به جای استفاده از روش های شیمی درمانی می توان از درمان های مولکولی بهره گرفت. تعیین شاخص ها در تشخیص زودهنگام سرطان ها بسیار حائزاهمیت است. در حقیقت «بایومارکرهای تشخیصی» یا «بایومارکرهای پیش آگهی» به پزشک در تشخیص بهتر و درمان هدفمندتر کمک می کنند. ٣- سلول درمانی نیز از دیگر شیوه هایی است که طی سال های اخیر رشته علوم آزمایشگاهی را متحول کرده است. این روش که برای افزایش سیستم ایمنی بدن استفاده می شود، برای درمان بیماران سرطانی به کار گرفته می شود. در این شیوه، سلول های ضدسرطانی از خود فرد گرفته و در آزمایشگاه تکثیر و تقویت می شود. سپس به منظور مبارزه با سلول های سرطانی و ازبین بردن آنها به بدن فرد وارد می شود که این شیوه نیز در زمره پزشکی مولکولی قرار دارد. ٤- از دیگر بیماری های شایع قابل پیشگیری، نارسایی کلیوی است که بر اثر دیابت، پرفشاری خون و چاقی ایجاد می شود و تعلل در درمان آن دیالیزی شدن فرد را به همراه دارد. متأسفانه هم اینک ٦٥ هزار بیمار دیالیزی در کشور وجود دارند که بار مالی سنگینی بر دولت و نظام سلامت کشور تحمیل می کنند و پیش بینی می شود در صورت انجام ندادن اقدام های پیشگیرانه این آمار در سال های اخیر افزایش یابد. از جمله کمک هایی که فناوری های نوین آزمایشگاهی در حوزه تشخیص های پیشگیرانه می کند، تشخیص نارسایی های کلیه پیش از بروز آنهاست. به عبارتی پس از تشخیص اینکه فردی در آینده استعداد و احتمال ابتلا به بیماری های کلیوی را دارد، می توان با یادآوری این مسئله به او و توصیه به پیروی از یک رژیم غذایی مناسب از بروز این بیماری در وی جلوگیری کرد. تشخیص زودرس بیماری های کلیوی با توجه به کاهش بار بیماری ها و کاستن از هزینه های بهداشتی درمانی می تواند برای مسئولان نظام سلامت نیز حائزاهمیت باشد که در صورت آنکه این شیوه های تشخیصی زیر پوشش بیمه قرار گیرد، می توان از آمار مبتلایان به این بیماری ها کاست. ٥- ازجمله فناوری های نوین در عرصه آزمایشگاهی، «اُمیکس»ها هستند که از ظرفیت بالایی نیز برخوردارند. به عبارتی به کمک این تکنیک ها می توان هزاران ژن را به طور هم زمان و دقیق آزمایش کرد. از جمله فناوری های مرتبط با این رشته می توان به روش های «جرم سنجی» اشاره کرد. این روش در ارتباط با غربالگری نوزادان، اندازه داروها، سموم و... انجام می شود. خوشبختانه اخیرا تحرک های خوبی در این حوزه در کشور شده و اطلاعات آزمایشگاهیان در این رابطه افزایش یافته است. به عبارتی درحالی که در گذشته بیماران برای انجام این قبیل آزمایش ها به خارج از کشور ارجاع می شدند درحال حاضر به دلیل آنکه بخش عمده ای از این آزمایش ها در داخل کشور انجام می شود، از تعداد افراد اعزامی برای انجام این قبیل آزمایش ها کاسته شده که امید می رود شاهد افزایش تعداد مراکز جرم سنجی در کشور باشیم. ٦- از نکات مهم در زمینه فناوری های نوین آزمایشگاهی، مباحث اخلاقی است که متخصصان رشته علوم آزمایشگاهی درصدد پاسخ دادن به آن هستند. درواقع در به کارگیری این فناوری ها همواره این پرسش مطرح بوده که آیا تحمیل هزینه های مربوط به استفاده از فناوری های نوین (که عمدتا هم هزینه بر هستند) بر بیماران عملی اخلاقی است؟ و برعکس آیا خودداری از به کارگیری آنها برای بیماران عملی غیراخلاقی تلقی می شود؟ هرچند دیدگاه ها در این زمینه متفاوت و بعضا متناقض است، اما به نظر می رسد توسعه فناوری های نوین طی سال های آینده کلید پاسخ این پرسش ها باشد.
سه شنبه ، ۲۸مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پایتخت]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 24]