تبلیغات
تبلیغات متنی
پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1850019862
رشد كمي مراكز آموزش عالي نفعي براي نخبگان نداشته است
واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: رشد كمي مراكز آموزش عالي نفعي براي نخبگان نداشته است
نویسنده : ميثم آخوندي
نخبگان موتورهاي محرك يك جامعه به حساب مي‌آيند. قشري پويا كه در اجرايي شدن تئوري‌ها و برنامه‌هاي جامع يك كشور نقشي حياتي را بر عهده دارند. گاهي اوقات، حفظ مغزها همانند نگه داشتن سنگ در دل شيشه امري بسيار مشكل و در پاره‌اي از اوقات محال به نظر مي‌رسد. كشورها در اين زمينه برنامه‌ريزي‌هاي گسترده و سرمايه‌گذاري‌هاي كلاني را اختصاص مي‌دهند، از همين رو كشش‌هاي بين‌المللي فراواني براي فرار مغزها وجود دارد. جذب و حفظ استعدادهاي برتر در دنيا تبديل به يك مسابقه حياتي شده است. هر كشوري كه در رقابت‌هاي جهاني جذب مغزها موفق‌تر عمل كند، مي‌تواند در انديشه اقتصادي برتر و پيشرفتي محسوس‌تر چشم به افق‌هاي روشن بدوزد اما جمهوري اسلامي ايران طي اين سال‌ها چه رتبه‌اي را در اين مسابقه جهاني به خود اختصاص داده است؟ راه‌هاي جذب و حفظ نخبگان ايراني و البته غيرايراني از چه مسيرهايي مي‌گذرد؟ در خصوص شرايط حفظ و جذب نخبگان در كشور با خانم دكتر نسرين سلطانخواه گفتوگو كرديم. وي از سال 88 تا پايان كار دولت دهم معاون علمي و فناوري رئيس‌جمهور و همچنين رئيس بنياد ملي نخبگان بود. متن كامل گفت‌و‌گوي تفصيلي ما با عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي پيش روي شماست. ابتداي امر بفرماييد كـه راه‌هــاي پيشگيري از خروج نخبگان از داخل كشور چيست و اگر بخواهيم يك نگاه مقايسه‌اي نسبت به قبل داشته باشيم، شرايط خروج نخبگان از كشور با افزايش روبه‌رو بوده يا مسير كاهشي را در پيش گرفته است؟ اگر بخواهيم تعريفي عام از نخبه داشته باشيم بايد بگوييم كه نخبه به كسي گفته مي‌شود كه براي تخصصي به خارج از كشور مي‌رود و تعريف خاص‌تر اين است كه نخبه به كسي گفته مي‌شود كه براساس تعريف آئين‌نامه بنياد و شوراي عالي انقلاب فرهنگي داراي شرايط نخبگي و شرايط برتري باشد. در دوره‌اي كه معاون علمي و فناوري رئيس‌جمهور بودم و مسئوليت داشتم، دو مرحله گزارش در شوراي عالي انقلاب فرهنگي ارائه داديم. در آن گزارش، جامعه آماري‌اي كه انتخاب كرده بوديم تمامي المپيادي‌هايي كه از شروع دوره المپياد تا همان سال 90 واجد شرايط حضور در المپياد بودند را در بر مي‌گرفت. اين گزارش در حقيقت يك جامعه آماري 4هزار نفري را شامل مي‌شد. ما در ادامه يك جامعه آماري ديگر را هم انتخاب كرديم كه 300 نفر اول كنكور رياضي، تجربي و انساني و همچنين، 50 نفراول كنكور هنر را در بر مي‌گرفت. اين افراد از سال 76تا 86كنكور داده بودند. طي دوره 10 سالهاي كه فعاليت آماري نسبت به خروج نخبگان انجام داديم، براساس گزارش مربوط به سال 92، مشخص شد كه از سال 86 به بعد روند خروج نخبگان كاهش پيدا كرده است، لذا بنا بود در بنياد ملي نخبگان، نتايج آماري در مورد اين جامعه نيز به روز‌رساني، گسترده‌تر و تكميل‌تر شود. به اين معنا كه آخرين وضعيت المپيادي‌هاي سالهاي بعد و همچنين برترين‌هاي كنكوري سالهاي بعدي نيز به اين آمار اضافه شود؛ حال بايد از بنياد ملي نخبگان سؤال كنيد كه آيا اين گزارشاتي كه قبلاً بنياد ارائه داده را به روز‌رساني و تكميل كرده‌اند تا اطلاعات به روز شود يا خير. فرار مغزها در هر جامعه‌اي دلايل متعددي را به خود اختصاص مي‌دهد و زنجيره‌اي از مسائل و مشكلات دست به دست هم مي‌دهند تا اين رخداد تلخ رقم بخورد. در بررسي‌‌ها و تحقيقاتي كه طي زمان مسئوليت شما صورت گرفت، چه عواملي را مسبب اين اتفاق ديديد و چه طرح‌هايي براي جلوگيري از خروج نخبگان و ترغيب آنها به ادامه تحصيل و حضور در كشور اجرا كرديد؟ به طور كلي در بين سال هاي85 تا 88 يك فضاي اميد، اعتماد‌به‌نفس و خود‌باوري در كشور ايجاد شد كه كاملاً محسوس و قابل لمس بود. البته ناگفته نماند در سال 88 به دليل اتفاقاتي كه رخ داد تأثيرات منفي در اين زمينه گذاشته شد، اما در روند كلي تغيير چنداني ايجاد نكرد. يك مسئله ديگر هم مربوط مي‌شود به بنياد ملي نخبگان كه در سال 85 تشكيل شده بود و به طور دقيق‌تر هيئت امناي بنياد در ۲۵ ارديبهشت ۱۳۸۵ اولين جلسه خود را تشكيل داد. اين بنياد آئين‌نامه‌هايي را براي حمايت از نخبگان و مغزهاي كشور تهيه و تنظيم كرد. از جمله اين طرح‌هاي حمايتي، ارائه تسهيلات به كساني بود كه با تعريف شوراي عالي انقلاب فرهنگي برتر و نخبه قلمداد مي‌شدند. مجموعه اين اقدامات توانست تا حدي مؤثر واقع شود و از سوي ديگر، راه‌هاي امكان ادامه تحصيل در داخل را براي‌شان بيشتر فراهم مي‌كرد. اساساً نحوه خروج و جذب نخبگان توسط كشورهاي غربي به چه شكل صورت مي‌گيرد؟ طبق جامعه آماري كه مدنظر ما بود المپيادي‌ها و كنكوري‌ها كساني بودند كه تعريف استعداد برتر براي‌شان وضع مي‌شد، اما آماري كه اخيراً اداره مهاجرين ايالات متحده امريكا براي ويزاهاي تحصيلي به ايرانيان داد، بيانگر اين موضوع بود كه لزوماً همه آنهايي كه ويزاي تحصيلي امريكا را دريافت مي‌كنند از استعدادهاي برتر و نخبگان تحت پوشش بنيان ملي نخبگان نيستند؛ البته مي‌توانند در رده هوشمندان باشند. سال 93- 92 تا حدودي ارائه ويزاهاي تحصيلي به اين گروه، از سوي امريكا افزايش پيدا كرده بود. اين موضوع دلايل مختلفي را به خود اختصاص مي‌دهد. بخشي از آن به سياست‌هاي دولت امريكا مربوط مي‌شود. اساساً تسهيلاتي كه امريكا براي جذب اين فارغ‌التحصيلان ايراني داده بود مربوط به شرايط و فضاي كشور در سالهاي 93- 92 و تغيير و تحولات در وزارت علوم مي‌شد كه به هر حال غيرمستقيم تأثير مي‌گذارد. عدم تحقق چه خواسته‌هاي مادي يا معنوي‌اي سبب انديشيدن نخبگان به مهاجرت مي‌شود و اساساً توقعاتي كه اين قشر از جامعه از مسئولان دارند، چيست؟ استعدادهاي برتر و نخبگان داراي قابليت‌‌ها و ظرفيت‌هايي هستند كه باعث شده داراي برتري محسوسي نسبت به بقيه باشند. همين عامل سبب شده تا به همان نسبت نيز نيازها و خواسته‌هاي متنوع و متكثري داشته باشند. مثلاً يك استعداد برتري كه در مرحله دانش‌آموزي است يا اينكه درس خود را به اتمام رسانده است، وارد مرحله‌اي مي‌شود كه مي‌‌خواهد جامعه از توانمندي‌ها و استعدادهاي او بهره‌مند شود. يا كساني كه داراي برجستگي‌هاي علمي و استعدادي هستند، مي‌خواهند در بخش‌هاي مهم و تأثيرگذار كشور، به ميزان شرايط و رشدي كه داشته‌اند اثر‌گذار باشند. همين طور كساني كه به واسطه يك خلاقيت و نوآوري از درجه رشد علمي بيشتري نسبت به همسالان و همتايان خود قرار دارند، اين انتظار را دارند كه متوليان امر با توجه به پتانسيل‌هاي فردي او، نگاه ويژه‌تري نسبت به وي داشته باشند. در مجموع بايد گفت آن عواملي كه سبب ايجاد اين برجستگي‌ها مي‌گردد متعدد و متكثر است و درنتيجه خواسته‌هاي اين قشر از جامعه نيزمتعدد و متكثر است. نكته اساسي و حياتي اين است كه بايد به شكوفا شدن و رشد و پرورش اين استعدادها كمك كرد و همچنين تقاضاهايشان به صورت مستقيم و غيرمستقيم مورد حمايت قرارگيرد. چه عواملي دست به دست هم مي‌دهد كه ما نتوانيم به اين نيازها پاسخ مثبت بدهيم و نخبه در خارج از مرزها بخواهد پرورش استعدادهايش را جست‌وجو كند؟ مكان‌هاي رشد و شكوفايي استعدادها متعدد و گسترده است كه بايد پاسخگوي آن محيط علمي و دانشي باشند. البته بايد اين نكته را يادآور شد كه بعضا ممكن است به اين نيازها خوب پاسخ داده نشود يا اينكه ممكن است در يك برهه‌اي، رويكرد قالب در بين متوليان و مسئولان، رويكردي درست و صحيح نباشد كه متأسفانه عوامل متعددي در اين خصوص دخيل است. در مجموع بايد گفت مي‌توان شرايطي را فراهم كرد تا پرورش استعدادهاي نخبگان در كشور رقم بخورد تا عوايد و نتايج مثبت آن هم براي نخبگان و هم براي جامعه به ثمر برسد. براي حفظ نخبگان فعاليت‌هايي كه در سير حركتي سيستم آموزشي كشور صورت مي‌گيرد به اعتقاد شما به آن اندازه كافي است كه به نظر مي‌رسد ما مي‌توانيم نخبگان كشور را در داخل حفظ كنيم؟ محيطهاي آموزش عالي در كشور افزايش يافته است، اما آن محيط‌هايي كه داراي كيفيت بالا باشند تا استعدادهاي برتر ما بتوانند در آنجا استعدادهاي خود را شكوفا كنند و به خواسته‌هاي خود پاسخ مثبت دهند تعدادشان كم است، لذا نياز به سرمايه‌گذاري در اين زمينه داريم. متأسفانه رشد كمي مراكز آموزشي كشور با رشد كيفي آن متناسب نبوده است و همين عامل باعث شده است افزايش دانشگاه‌ها و مراكز علمي با افزايش ميزان رضايت نخبگان متناسب نباشد. اين سرمايه‌گذاري توسط چه كساني بايد صورت گيرد؟ اين سرمايه‌گذاري بايد از طريق دولت و براي پشتيباني از يكسري مراكز علمي خاص صورت گيرد تا اين مراكز خاص، محيطي براي رشد و پرورش و استغناي استعدادهاي برتر باشند؛ وزارت علوم و همچنين وزارت بهداشت در اين زمينه مسئوليت دارند. بايد به اين نكته اشاره كنم كه يكسان نگري و عدالت در اين خصوص وجود ندارد. كسي كه داراي استعداد و توانمندي‌هاي ويژه است با كسي كه از يك سطح معمولي هوش برخوردار است، قطعاً متفاوت است. وقتي اين زمينه‌ها و ظرفيتها وجود نداشته باشند، متأسفانه اين استعداد برتر به خاطر آن ميل و گزينشي كه به رشد و ارتقا دارد به دنبال بروز استعداد خود در محيطهاي آموزشي علمي خواهد بود، حالا در هر جاي دنيا كه بتواند آن را اغنا كند. او به دنبال شكوفايي استعدادهايش است و اگر نتواند آن را در وطن خويش بيابد طبعاً به سمت خروج از كشور گرايش پيدا مي‌كند. چه بسترهايي را مي‌توان فراهم كرد تا شاهد ورود نخبگان و استعدادهاي برتري باشيم كه تابعيت كشورهاي ديگر را دارند و مليتي غيرايراني را دارا هستند؟ آيا اساساً تمهيداتي براي تحقق اين مهم در نظر گرفته شده است؟ دنياي امروز دنيايي است كه هر كشوري بيشترين بخش سرمايه خود را به مقوله دانش اختصاص مي‌دهد. تمامي كشورها در حال برنامه‌ريزي براي جذب سرمايه‌هاي دانشي ساير كشورها هستند تا بتوانند از اين سرمايه‌ها در جهت رشد همه جانبه خود استفاده كنند، از جمله رشد و ارتقاي بخش اقتصادي. رشد اقتصادي بسياري از كشورها امروز به جاي اينكه معطل سرمايه‌هاي مالي، كارخانجات و صنايع باشد محتاج و معطل يكسري نيروهاي انساني متخصص و كاردان و ورزيده است. در دنيا، بعضي از كشورها براي پيشگيري از خروج و جذب سرمايه‌هاي انساني ساير كشورها به كشور خودشان برنامه‌ريزي‌هاي مدون و حساب شده‌اي ترتيب مي‌دهند. ما نيز در شوراي عالي انقلاب فرهنگي تلاش مي‌كنيم كه اين پيش‌نويس سياست‌ها و برنامه‌ريزي‌هاي سياست كلان در كشور تدوين شود. اسناد زيادي براي پيشگيري از خروج نخبگان تهيه شده است. براي بازگشت و جذب سرمايه‌هاي انساني خارج از كشور نبايد فقط موضوع پدافندي در دستور كار قرار بگيرد، بلكه بايد همراه با عملكرد پدافندي به موضوع آفندي نيز فكر كنيم. يكسري فعاليت‌هاي مطالعاتي در خصوص اينكه ساير كشورها چه برنامه و طرح‌هايي براي جذب استعداد و سرمايه‌هاي انساني ساير كشورها در دستور كار خود قرار مي‌دهند را انجام داديم كه اميدواريم بتوانيم اين سياست‌ها را به زودي تدوين كنيم. نخبه‌اي كه از كشور خارج مي‌شود، پتانسيل‌هاي مجهز شده به علم در وجودش است؛ كشورهاي ديگر نه تنها براي پيشگيري از خروج نخبگان خودشان و بازگشت آنها برنامه‌ريزي دارند، بلكه براي اينكه چگونه نخبه ساير كشورها را نيز جذب كنند برنامه‌ريزي جامع كاملي را مدنظر قرار مي‌دهند. ما امروز در آموزش عالي كشور به اين سمت مي‌رويم كه ظرفيت صندلي‌هاي خالي مان روز‌به‌روز افزايش پيدا مي‌كند، پس بايد برنامه‌ريزي مدوني داشته باشيم تا با استفاده از ساختارها و زير‌ساخت‌هايي كه ايجاد مي‌كنيم، از اين ظرفيتها براي جذب استعدادهاي برتر ساير كشورها، به ويژه كشورهاي منطقه براي پيشبرد اهداف مد‌نظرمان استفاده كنيم. بر اساس صحبت‌هاي شما مي‌توان نتيجه گرفت كه راه‌هاي پيشگيري از خروج نخبگان مشخص است، اما در زمينه اجرا دچار مشكل هستيم. آيا براي جذب نخبگان خودمان كه خارج از كشور هستند، برنامه‌هايي در دستور كار داشته‌ايم؟ بله، برنامه‌هاي مختلفي را به كار بسته‌ايم، اما كافي نيستند. لذا نيازمند اين هستيم كه اين برنامه‌ها استمرار داشته باشند. به هر حال آن كشورهايي كه نخبگان به آنجا مي‌روند و مشغول به ادامه تحصيل مي‌شوند، از يك نظام برنامه‌ريزي صحيحي برخوردار هستند. كشورهاي ميزبان برنامه‌ريزي مي‌كنند و هزينه‌هايي را متحمل مي‌شوند تا بتوانند به بهترين شكل از اين نخبگان استفاده كنند تا بر اين اساس هزينه‌هايي را كه احياناً متحمل مي‌شوند به عنوان سرمايه‌گذاري به حساب آيد. بايد سياست اين كشورها بررسي شود و متناسب با آن سياست و برنامه ما نيز مورد ارزيابي جدي قرار گيرد تا ببينيم كه چه برنامه‌اي را بايد داشته باشيم تا نيروي كششي ما بيشتر از نيروي جذب آنها باشد.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۷ مهر ۱۳۹۴ - ۱۵:۵۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[مشاهده در: www.javanonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 84]
-
گوناگون
پربازدیدترینها