واضح آرشیو وب فارسی:قانون: نشست تخصصی «کروشینسکی و مطالعات صفوی؛ با نگاهی به نسخه های خطی سفرنامه کروشینسکی د ر کتابخانه و موزه ملی ملک»، عصر روز شنبه 25 مهر 1394 خورشید ی د ر تالار محققان بزرگ ترین موقوفه فرهنگی ایران برگزار شد . د ر این نشست، د کتر محسن جعفری مذهب، پژوهشگر تاریخ ایران و عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی و علیرضا د ولتشاهی پژوهشگر فرهنگ و تاریخ لهستان سخنرانی کرد ند . پرآوازه ترین شهروند لهستانی که به ایران آمد و د راین باره نوشت علیرضا د ولتشاهی، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ لهستان د ر آغاز این نشست گفت: امسال بر اساس گاه شماری مسیحی، یعنی سال 2015، با سیصد و چهل سالگی تاد ئوش کروشینسکی روحانی و پزشک لهستانی برابر است. به این مناسبت قرار بود د ر ماه مه و همزمان با روید اد زایش او مراسمی برگزار شود که بنابر د لایلی این کار تا امروز به تاخیر افتاد . وی افزود : گروهی را که د ر سال 1604 میلاد ی توسط پاپ کلمنت هشتم به ایران اعزام شد ند ، می توان نخستین میسیونرهای لهستانی د انست که برای تبلیغ د ین مسیح به ایران آمد ند . این میسیونرها از گروه کرملی های پابرهنه بود ند . اما بر اساس اسناد یسوعی ها، د ر میان سال های 1627 تا 1723 میلاد ی، 114 میسیونر یسوعی یا ژوزوئیت لهستانی د ر ایران به سرمی برد ه اند . د ر سال 1646 نخستین مرکز میسیونری لهستانی د ر اصفهان با هزینه همسر پاد شاه لهستان لاد یسلاس چهارم ایجاد می شود . اما از میان همه لهستانیانی که د ر عصر صفویه به ایران آمد ند ، د ر ایران زیستند ، د رباره ایران قلم زد ند و د ر خاک ایران خفتند ، یود اش تاد ئوش کروشینسکی بی شک پرآوازه ترین آنان است. از اسناد شخصی او چنین برمی آید که گذشته از زبان های لهستانی و لاتین، او به 9 زبان شرقی از جمله ارمنی اد بی، روسی و فرانسوی نیز آشنا بود ه و تسلط د اشته است. این کشیش- پزشک ژوزوئیت، که گاه حتی نامی از وی د ر میان نیست و تنها با عنوان یک سیاح فرنگی یاد می شود ، د ر ایران با خوانش های گوناگونی از نامش نامد ار است. نسخه ای از گزارش کروشینسکی د رباره سقوط اصفهان عصر صفوی این پژوهشگر فرهنگ و تاریخ لهستان با اشاره به نسخه های موجود از شناخته ترین اثر کروشینسکی د ر ایران د ر مجموعه نسخه های خطی موجود د ر کتابخانه ملی ملک، که به اشتباه با عنوان سفرنامه نامد ار شد ه است، خاطرنشان کرد : کروشینسکی د ر سال 1748 میلاد ی همه د ستنویس های خود را به کتابخانه زاوُیسکی د ر ورشو اهد ا کرد . این کتابخانه د ر حقیقت نخستین کتابخانه عمومی د ر لهستان و بزرگ ترین کتابخانه د ر آن کشور به شمار می آید . همچنین یکی از قد یم ترین کتابخانه های عمومی د ر اروپا است؛ کتابخانه ای که سرگذشتی جالب د ارد . هرچند بیان آن د ر چارچوب نشست امروز نمی گنجد اما نمی توانم از اشاره به آن خود د اری کنم. این کتابخانه د ر طول حیات خود بارها به تاراج نیروهای اشغالگر روسی و یک بار هم د ر جنگ د وم جهانی به تاراج نیروهای آلمانی رفته است. موجود ی آن کتابخانه، د ر د و کشور روسیه و آلمان، مد ت ها بخشی از کتابخانه های آن د و کشور را تشکیل می د اد . از این سرگذشت آنچه به بحث امروز ما مربوط می شود ، نسخه ای از گزارش کروشینسکی د رباره سقوط اصفهان د ر میان اسناد ی است که پس از شکست روسیه از جمهوری د وم لهستان و بنابر پیمان ریگا د ر سال 1920 به لهستان عود ت د اد ه شد ه است. به گفته د ولتشاهی، کروشینسکی سرانجام د ر 22 آگوست 1757 د ر شهری د ر جنوب شرقی لهستان د رگذشت. وی گفت: د ر سال 1772 میلاد ی رژیم پاد شاهی د ر لهستان سقوط کرد ؛ روید اد ی که د ر سنت تاریخ نگاری لهستانی به تجزیه اول نامد ار است. این رخد اد د ر حد ود د و د هه به سه تجزیه لهستان انجامید و د ر فرجام، به حذف نام لهستان به عنوان یک واحد سیاسی مستقل از نقشه جغرافیا انجامید . قد یم ترین نسخه گزارش کروشینسکی د ر کتابخانه ملی ملک د ولتشاهی با اشاره به وجود د و روایت از گزارش کروشینسکی و با یاد آوری این نکته که هر د و گزارش به زبان فارسی ترجمه شد ه اند ، به بیان سیر تد وین، نگارش و ترجمه این د و روایت از گزارش کروشینسکی پرد اخت. او سپس نسخه های خطی موجود د ر کتابخانه ملی ملک از این سند تاریخی را معرفی کرد . این پژوهشگر فرهنگ و تاریخ لهستان افزود : با مراجعه به فهرستگان نسخه های خطی فارسی که به نام د نا معروف است، د رمی یابیم این گزارش با نام های بصیرت نامه یا عبرت نامه د ر کتابخانه های ایران د ارای 20 نسخه است. اما مشکلی که این فهرستگان د ارد د رباره نسخه شماره 9/1482 کتابخانه ملی ملک است. این نسخه د ر د نا، بی تا آمد ه اما اگر به برگ آخر نسخه نگاه کنیم یا حتی به فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملی ملک نگاهی حتی سرسری بیند ازیم، د رمی یابیم که این نسخه، تاریخ 1268 قمری را بر خود د ارد . با توجه به تاریخ د یگر نسخه، آن را می توان قد یم ترین نسخه شناخته شد ه این گزارش د ر ایران د انست.
دوشنبه ، ۲۷مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: قانون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]