محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1846563029
چالشهای اساسی سازماندهی اطلاعات در ایران در پیوند با استانداردها، الگوهای نوین و مسائل کاربردی محیط کار
واضح آرشیو وب فارسی:لیزنا: لیزنا، دکتر رحمت الله فتاحی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد: سازماندهی اطلاعات همواره از دغدغه ها و کارکردهای اصلی حرفه کتابداری و اطلاع رسانی بوده و نقش زیربنایی در فرایند مدیریت اطلاعات (تولید، توزیع و اشاعه) داشته است. این فرایند از دیرباز مورد توجه کتابداران در طول تاریخ بوده است و با تهیه اصول و قواعد متعدد تلاش داشته تا دسترسی و بازیابی اطلاعات را سهولت ببخشد. اصول تدوین شده در این حوزه در طول زمان، با هدف ایجاد چارچوبی برای سازماندهی آرمانی اطلاعات، تحول و توسعه یافته است. باوجوداین آرمان گرایی، سازماندهی اطلاعات در عمل و به ویژه در محیط الکترونیکی و شبکه ای، با چالش های اساسی روبه رو بوده و هست. با تغییر در نیازها و نگرش جدید کاربران به تدریج تغییراتی در ساختار فهرست های کتابخانه ای به وجود آمد. به تدریج فهرست های کتابخانه ای از رویکرد نظام مدار به سوی رویکردهای کاربرمدار حرکت کردند و کاربر و نیازهای وی اولویت ویژه ای یافت. بر همین اساس، ایفلا و سازمانهای بین المللی دیگر در حوزۀ سازماندهی، به فکر ایجاد نظام هایی با هدف توجه به کاربر و پاسخ به نیازهای او افتادند تا بتوانند شرایطی را مهیا کنند تا از فن آوری های رو به رشد اطلاع رسانی، بیشترین بهره را ببرند. برهمین اساس بود که طرح مطالعاتی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف.آر.بی.آر. [1] ) و به دنبال آن فراد [2] و فرساد [3] در دستور کار قرار گرفت. از سوی دیگر، تلاش های فزاینده ای برای سازگار شدن با قوانین و روشهای فهرست نویسی به منظور کنار آمدن با تغییر ناشی از پیدایش اَشکال جدید نشر الکترونیکی و ظهور دسترسی شبکهای به منابع اطلاعاتی پدید آمد. افزون بر این تحولات، سازماندهی اطلاعات در عمل و با توجه به شرایط کنونی کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی در ایران، با مسائل و چالش های عمده ای روبرو شده که نیازمند بحث و توجه کلان در سطح ملی است. در این زمینه، همفکری کارشناسان و صاحب نظران قلمرو سازماندهی اطلاعات، بویژه فهرستنویسان، از نخستین ضرورت های یافتن راه حل برای چالشها و مسائل به شمار می رود. خوشبختانه، تلاش انجمن برای مطرح کردن این گونه مسائل در قالب یک کنگره بزرگ و همگانی از کتابداران و متخصصان علم اطلاعات شرایط مناسبی را برای طرح این دغدغه ها فراهم آورده است. امسال همزمان با نخستین کنگره سالانه متخصصان علم اطلاعات نشستهای متعددی در زمینه های مختلف رشته برنامه ریزی شده است که انتظار می رود نقشی اساسی در پیشبرد اهداف بلند هریک از حوزه ها داشته باشد. یکی از این پنل (نشست)ها، پنل «مسائل سازماندهی اطلاعات» است. بناست در این پنل با حضور متخصصان و کتابداران به مهمترین مسائل حوزه سازماندهی پرداخته شود. محورهای اصلی بحث در پنل سازماندهی اطلاعات، که برپایه مشورت برخی از صاحب نظران و با توجه به فرصت زمانی در نظر گرفته شده برای این پنل، عبارتند از: مسائل مرتبط با توسعه و روزآمدسازی استانداردها و ابزارهای سازماندهی مسائل سازماندهی منابع الکترونیکی، دیجیتالی و غیرکتابی مسائل مرتبط با نرم افزارها در بخش سازماندهی اطلاعات مسائل مرتبط با تمرکز و عدم تمرکز در سازماندهی اطلاعات بدیهی است افزون بر این مسائل، چالشهای دیگری نیز وجود دارد اما همانگونه که اشاره شد، این محورها از میان خیل موضوعات مختلف مرتبط، براساس بحث و تبادل میان اعضاء انجمن سازماندهی اطلاعات (ایسکو)- شاخۀ ایران تدوین و جمع بندی شده است. موضوعات دیگری نیز برای بحث و تبادل نظر پیشنهاد شد که امید می رود در نشستهای تخصصی و همایشهای آتی پیگیری شود. تلاش شده تا محورهایی انتخاب شود که مسئلۀ روز جامعۀ سازماندهی ایران بوده، مورد استفادۀ مستقیم فهرستنویسان و کتابداران (حرفه مندان) قرار گیرد و از مباحث صرفاً تئوری و پژوهشی اجتناب شود. از این رو با توجه به اهمیت محیط شبکه ای و یکپارچه اطلاعات، همچنین تغییر قواعد فهرستنویسی و تغییر در رویکردهای سازماندهی و لزوم بسترسازی متناسب برای همگام شدن با این تغییرات، محورهای فوق انتخاب شده است. براین اساس، نگارنده (رحمت الله فتاحی)، آقای دکتر سیدمهدی طاهری (رئیس کتابخانه مرکزی و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، خانم دکتر سعیده اکبری داریان (مدیرکل منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی و پژوهشگر و متخصص سازماندهی اطلاعات)، خانم فاطمه پازوکی (دانشجوی دکتری رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و کارشناس اداره استاندارد نهاد کتابخانه های عمومی کشور) و خانم ملیحه درخوش (دانشجوی دکتری رشته علم اطلاعات و دانش شناسی و سرپرست بخش فهرست نویسی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران) اعضاء پنل هستند. بناست هریک از اعضاء، بنا به تخصص خود آخرین دستاوردهای مطالعاتی، پژوهشی و عملی خود و نیز مسائل اساسی این قلمرو را در هریک از محورها ارائه نمایند و سپس با بحث و تبادل نظر با اعضاء حاضر در نشست، ابعاد متعدد هریک از محورها به بحث و تبادل نظر بپردازند. تلاش پنل حاضر آنست تا شرکت کنندگان دیگر بتوانند دیدگاههای خود در ارتباط با مسائل و چالشهای اساسی را مطرح و بحث کنند. امید می رود با توجه به برنامه ریزی که برای بحث در هریک از محورها صورت گرفته، مطالب ارزشمند و راهبردی در حوزه سازماندهی اطلاعات مطرح شود که بتوان بر اساس آن برای آیندۀ جامعۀ سازماندهی اطلاعات ایران برنامه ریزی کرد. در اینجا، بی مناسبت نیست که به تحولات رخ داده در زمینه الگوها و استانداردهای نوین قلمرو سازماندهی اطلاعات اشاره گردد تا شرکت کنندگان در پنل و نیز سایر علاقمندان، آگاهی نسبی در مورد مهمترنی این تحولات و رویکرد توجه به آنها در ایران به دست آورند. به وجود آمدن استانداردها و الگوهای جدید سازماندهی اطلاعات به ویژه الگوی کارکردی پیشینه های کتابشناختی (اف.آر.بی.آر.) در سال 1997 فرصتی را برای بازنگری در فنون فهرست نویسی فراهم آورد. با مطرح شدن الگوهای کارکردی و لزوم ایجاد زمینه های لازم برای عملیاتی کردنشان، «کمیته مشترک راهبردی برای بازنگری در قواعد انگلوامریکن» [4] در سال 1994 تصمیم گرفت تا جلسه ای را با حضور متخصصان فهرست نویسی در سطح بین المللی برگزار کند. پس از برگزاری این نشست و دریافت نظرهای مختلف، زمینه برگزاری «همایش بین المللی قواعد انگلوامریکن و گسترش های آینده» [5] در تورنتوی کانادا فراهم آمد. این همایش که در اکتبر 1997 برگزار شد، منشأ بسیاری از تحولات آتی در رابطه با قواعد فهرست نویسی بود. در این همایش، پنجاه و سه نفر از متخصصان حوزه سازماندهی اطلاعات از بیش از ده کشور (از جمله ایران) حضور داشتند. پس از آن، طی جلسۀ دیگری در اکتبر 2004 و در کمبریج انگلستان، کمیته مشترک راهبردی، نسخه اولیه قواعد انگلوامریکن3 که از سوی دلسی تهیه شده بود را مورد بررسی قرار داد. این نسخه برای صاحب نظران دیگر نیز فرستاده شد و در مجموع، از بررسی دیدگاه ها مشخص شد که همچنان نوعی نارضایتی از این قواعد وجود دارد. متخصصان معتقد بودند که با توجه به محیط الکترونیکی و منابع رقومی ضروری است تا رویکردی جدید در طراحی و ارائه قواعد جدید برای فهرست نویسی در نظر گرفته شود؛ زیرا همچنان تمرکز نسخه اولیه تهیه شدۀ قواعد انگلوامریکن3 بر منابع چاپی بود. از این رو ویرایش بعدی انگلوامریکن با تغییرات بسیار زیاد و تحولات بنیادی همراه شد تا جاییکه نام آن از ویرایش جدید به استانداردی جدید تغییر یافت. این تغییرات به حدی بود که دیگر از حد ویرایش فراتر رفته و بنابراین نام جدید استاندارد توصیف و دسترسی به منبع [6] (RDA) بر آن نهادند. آر.دی.ای. در تلاش است تا کاستی های قواعد پیش از خود را برطرف نماید و تفاوتهای قابل توجهی با قوانین پیش از خود دارد که تأثیرات ویژه ای بر نظام فهرستهای رایانه ای خواهد گذاشت. از این رو ارزیابی و آزمایش آن مورد توجه جدی قرار گرفت. به این منظور مدیران کتابخانۀ کنگره، کتابخانۀ ملّی کشاورزی و کتابخانۀ ملّی پزشکی اعضای کمیته ای برای هماهنگی آزمایش آر.دی.ای. در امریکا تشکیل دادند و آزمایشی ملی را برای به کارگیری آر.دی.ای. هدایت و اجرا میکنند. این کمیته موظف شد آر.دی.اِی. را در محیط واقعی کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی به کار گرفته و گزارشی فنی و مبسوط از چگونگی پیاده سازی و ارزیابی آن را ارائه و از این طریق ملزومات مالی به کارگیری آن را تدوین نماید. کمیته راهبردی مشترک پس از انتشار نسخه نهایی آر.دی.ای. در سال 2013 پیوستها و مدارک تکمیلی را با توجه به بازخورد فهرستنویسان سراسر جهان در محیط عمل ارائه کرد. این کمیته بارها اعلام کرده که آر.دی.ای. نیازمند تکمیل و توجه بیش تر به همه جانبه نگری است. کتابخانه ها و پژوهشگران سراسر جهان با توجه به این عزم بین المللی در تلاشند تا فهرستهای کتابشناختی خود را با استاندارها و الگوهای جدید همخوان کنند و کاستی های احتمالی را با توجه به نظرات فهرستنویسان در بسترهای متعدد فرهنگی، برطرف نمایند. در ایران نیز زمزمۀ چنین تحولاتی قریب به یک دهه پیش شنیده شد و تلاشهایی همسو با فعالیتهای بین المللی، در ارتباط با درک محیط جدید اطلاعاتی، ضرورت بازنگری در استانداردهای سازماندهی، شناساندن و گسترش قواعد جدید در کشورمان صورت گرفت. شاید بتوان سرمنشاء این امر را همایش «فهرستهای رایانه ای: کاربرد و توسعه» در سال 1378 در مشهد دانست. در این همایش اولین جرقه های تغییر رویۀ کتابخانه ها به سمت فهرستهای کاربرمدار زده شد. در این همایش تعداد زیادی از متخصصان حوزۀ سازماندهی اطلاعات و شرکتهای سازندۀ نرم افزارهای کتابخانه ای در ایران حضور داشتند. همایش تأثیرگذار دیگر در این مسیر را می توان «رویکردهای نوین سازماندهی اطلاعات» در سال 1385 دانست که در آن مقالات متعددی از سوی صاحب نظران و متخصصان حوزه سازماندهی اطلاعات در ایران ارائه شد. این همایش نقش مهم و قابل توجهی در ارتقاء سطح و جهت دهی فعالیت های علمی و پژوهشی حوزۀ سازماندهی اطلاعات در ایران داشته است. این همایش سرمنشاء پژوهشهای گسترده ای شد که پس از آن از به ارزیابی، نقد، بررسی، امکان سنجی، و تحلیل جنبه های متعدد مرتبط با پیاده سازی و به کارگیری الگوها و قواعد جدید پرداختند. از کلیه متخصصان، کتابداران، دانشجویان و علاقه مندان دعوت می شود با مطالعۀ قبلی و ثبت پرسشها و تجربه های خود در هر یک از محورهای مطرح شده زمینۀ نشستی پربار و فعالانه را فراهم نمایند. امید می رود نتایج حاصل، برای جامعۀ حرفه ای و پژوهشی رشته سودمند و نویدبخش آینده ای روشن و فعالیتهای عملیاتی و پیش برنده باشد. پیشنهاد می کنم علاقمندان به شرکت در این پنل تلاش کنند برخی از منابع مرتبط با چالشهای سازماندهی اطلاعات را با هدف کسب پیش زمینه مطالعه کنند. از جمله اینها می توان به موارد زیر اشاره کرد: فتاحی، رحمت الله "آینده فهرستنویسی: فهرستنویسان حرفهای زیادی برای گفتن دارند"، فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی،. سال اول، ش2 (زمستان 1376): 60-72. --------------"چالشهای سازماندهی منابع دانش در آغاز قرن بیست و یکم با نگاهی به فهرستنویسی در ایران″. فصلنامه کتاب. دوره دوازدهم، ش4(زمستان 1380): 59-83. --------------"از آرمان ها تا واقعیت: تحلیلی از مهم ترین چالش ها و رویکردهای سازماندهی اطلاعات در عصر حاضر"، فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، دوره 10، ش 4، (زمستان 1386) : 5-26. فتاحی، رحمت الله. «چالشهای اساسی سازماندهی اطلاعات در ایران در پیوند با استانداردها، الگوهای نوین و مسائل کاربردی محیط کار». سخن هفته لیزنا، شماره 255. 20 مهر ۱۳۹۴. [1] Functional Requirements of Bibliographic Records (FRBR) [2] Functional Requirements of Authority Data (FRAD) [3] Functional Requirements for Subject Authority Data (FRSAD) [4] Joint Steering Committee (JSC) [5] . International Conference on the Principles and Future Develop of AACR, 1997, Toronto [6] Resource Description and Access (RDA)
دوشنبه ، ۲۰مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: لیزنا]
[مشاهده در: www.lisna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 28]
-
گوناگون
پربازدیدترینها