واضح آرشیو وب فارسی:آفرینش: شفق های قطبی یا چراغ شمال نمایش حیرت انگیزی از بازی رنگ ها است هنگامی که تعامل میدان مغناطیسی زمین و ذرات باردار خورشیدی شب های سرد مناطق شمالی و جنوبی زمین را نورباران می کند. شفق های قطبی در حول محور مغناطیسی زمین به وجود می آیند و تقریباً در محیطی دایره وار دور این محورها قابل مشاهده هستند. از آنجا که قطب مغناطیسی و جغرافیایی زمین کاملاً بر هم منطبق نیست گاهی این شفق ها در مناطقی که انتطار ظهورشان را نداریم نیز دیده می شوند. در نیمکره ی شمالی شفق های قطبی از ساحل شمالی سیبری، اسکاندیناوی، ایسلند، مناطق جنوبی گرینلند و شمال کانادا و آلاسکا قابل مشاهده هستند. در نیم کره ی جنوبی نیز امکان به وجود آمدن شفق های قطبی وجود دارد اما نه به اندازه ی نیم کره ی شمالی. منطقه ی قابل مشاهده در نیمکره ی جنوبی عمدتا بر فراز قطب جنوب یا اقیانوس جنوب است. برای دیدن شفق های قطبی جنوب باید به تاسمانی بروید یا شاید از مناطق جنوبی آرژانتین و فالکلند نیز بتوانید این شفق ها را ببینید اما امکان آن ضعیف تر است. در ادامه حقایق خیره کننده ای را درباره ی این نورهای زیبا خواهید خواند. 1. یون های مختلف رنگ های مختلفی را می سازند هنگامی که الکترون ها و پروتون های جدا شده از سطح خورشید به دام میدان مغناطیسی زمین می افتند بیشتر آن ها در جهت دوایر مغناطیسی مارپیچ زمین به سمت قطب های مغناطیسی حرکت می کنند، الکترون ها از یک سو و پروتون ها از سوی دیگر. این میدان های مغناطیسی در قطب ها به هم می رسند. از طرف دیگر همانطور که می دانید هوا از اتم های اکسیژن و نیتروژن تشکیل شده است، در نواحی که شفق های قطبی رخ می دهد میزان اکسیژن بیشتر از مناطق دیگر است، از ارتفاع 100 کیلومتر تا 1000 کیلومتری با برخورد ذرات باردار به جو انرژی خود را به اتم های هوا می دهند. یون های اکسیژن و نیتروژن هوا انرژی دریافت شده را به صورت فوتون با طول موج های مختلف پخش می کنند. به ذرات تشکیل دهنده ی نور فوتون می گویند و طول موج آن ها مشخص کننده ی رنگ آن ها است. اکسیژن بیشتر رنگ های سبز و گاهی اوقات قرمز را تولید می کنند در حالی که نیتروژن بیشتر به زرد و قرمز شباهت دارند، بنابراین با دیدن رنگ شفق های قطبی می توانید تشخیص دهید این نورهای زیبا از برخورد ذرات خورشیدی با کدام یون هوا تشکیل شده است. 2. شفق های قطبی از فضا هم قابل مشاهده اند ماهواره ها می توانند از شفق های قطبی عکس بگیرند، در حقیقت این شفق ها به قدری پر نور هستند که حتی از یک سیاره ی دیگر نیز هنگام شب زمین قابل مشاهده هستند. مدار ایستگاه فضایی بین المللی به حدی پایین است که گاهی اوقات از میان این شفق ها رد می شود ولی به علت چگالی کم این نورها سرنشینان ایستگاه متوجه این رخداد نمی شوند مگر در مواقعی که یک توفان خورشیدی صورت بگیرد. هنگام رخ دادن توفان های خورشیدی با بالا رفتن تششعات حول این ایستگاه به علت برخورد ذرات خورشیدی با جو، سرنشینان ایستگاه فضایی بین المللی به مناطق امن تر این ایستگاه می روند. در این زمان آن ها می توانند چنین تصاویر شگفت انگیزی از شفق های قطبی را از فصا ثبت کنند 3. سیارات دیگر نیز شفق قطبی دارند کاوش گرهای ویجر 1 و 2 اولین تصاویر را از شفق های مشتری و زحل و سپس اورانوس و نپتون به زمین مخابره کردند. بعد از آن تصاویری که تلسکوپ فضایی هابل از این رخداد به زمین مخابره کرد نشان می دهد که شفق های قطبی این سیارات منظومه ی شمسی از زمین بسیار قدرتمندتر است زیرا آن ها میدان مغناطیسی قوی تری دارند. در اورانوس شفق ها قدری عجیب هستند زیرا میدان مغناطیسی این سیاره تقریباً عمود بر محور چرخش آن است. بنابراین به جای آنکه مانند سیارات دیگر شفق ها به صورت نوارهایی حول محور مغناطیسی تشکیل شود بیشتر به صورت لکه های نورانی به چشم می خورد. این موضوع در تصاویری که تلسکوپ فضایی هابل در سال 2011 میلادی به زمین ارسال کرد به چشم می خورد اگرچه در اینکه شفق های اورانوس همیشه به این شکل باشند جای شک است زیرا از سال 1986 میلادی فضاپیمایی از نزدیک این سیاره نگذشته است. 4. نورهایی که به سمت جنوب حرکت می کنند گاهی اوقات شفق های قطبی در مناطقی دورتر از آنکه انتظار دیدنشان را داشته باشیم نیز دیده می شوند. در زمان فعالیت های شدید خورشیدی این شفق ها حتی از اوکلاهما و آتلانتا در ایالات متحده نیز می توانند دیده شوند. در سال 2011 چنین اتفاقی رخ داد اما احتمالاً رکورد دیده شدن این شفق ها مربوط به سال 1862 میلادی و در زمان نبرد فردریکسبورگ در ویرجینیا بوده است. بسیاری از سربازان در دفتر خاطرات خود از این شفق های زیبا یاد کرده اند. البته اینکه بخواهیم میزان روشنایی شفق های آن زمان را با این روزها مقایسه کنیم کار بسیار سختی است زیرا با پیشرفت تکنولوژی و روشن شدن آسمان شهرها امکان دیده شدن این نورها کمتر شده است 5. نشانه های آسمانی صحبت از زمان های قدیم به میان آمد، در آن زمان برخی این پدیده را نشانی شوم می دانستند اگرچه اکثرا از آن به عنوان یک پدیده ی غیر عادی یاد می کردند. در مناطقی که ظهور این نورها به ندرت اتفاق می افتاد اغلب آن را به عنوان نشانه ای نحس در نظر می گرفتند. یونانیان باستان دلیل به وجود آمدن شفق های قطبی را ارواح سرگردان چراغ به دست در آسمان می دانستند و از آن وحشت داشتند. آن ها از خانه بیرون نمی رفتند تا زمانی که شفق های قطبی ناپدید شود. در نیمکره ی جنوبی اقوام مائوری و بومیان استرالیا این نورها را نشانه ی سوختن روح جهان می دانستند. در زمانی که هنوز انسان به گرد بودن زمین پی نبرده بود وایکینگ ها این نورها را ناشی از آتش سوزی در لبه ی جهان، صدور شعله از یخ های شمالی یا بازتاب خورشید از سمت دیگر زمین می دانستند، البته این توضیحات مافوق طبیعه در زمان های قدیم کاملاً منطقی و قابل قبول بودند. 6 . آتش سرد شفق های قطبی شبیه آتش اند اما حس گرما را انتقال نخواهند داد. حرارت از سرعت متوسط حرکت مولکول ها پدید می آید با این تعریف درجه ی حرارت در مناطق فوقانی جو می تواند تا هزاران درجه نیز بالا رود اما احساس گرما مسئله ای دیگر است، به علت چگالی پایین هوا تا 100 کیلومتری سطح زمین دماسنج دمایی زیر 0 درجه را نشان خواهد داد، همانطور که قبلاً گفتیم فاصله ی 100 تا 1000 کیلومتری از سطح زمین محل شکل گیری شفق های قطبی است پس نور شفق های قطبی از مناطقی سرد به چشم ما می رسد. 7. با دوربین بهتر دیده می شوند شفق های نسبتاً کم نور، بیشتر نور قرمز را از خود ساطع می کنند و دامنه ی از نورها که قابل مشاهده توسط شبکیه چشم انسان نیست، اما دوربین های دیجیتال نسبت به این نورها حساس ترند. با تنظیم آن ها برای نورگیری طولانی مدت در مکانی با آسمان کاملا تاریک و تمیز می توان عکس های فوق العاده جذاب و دیدنی تهیه کرد. 8. نمی توان نمایش آن ها را پیش بینی کرد همانطور که قبلا گفته بودیم یکی از مشکل ترین پیش بینی ها در فیزیک، پیش بینی زمان خروج جرم از تاج خورشیدی (CME) است. اساساً پیش بینی اینکه پس از قرار گرفتن یک لکه ی خورشیدی روبروی زمین چقدر امکان فوران نوع X و CME وجود دارد کاری بسیار دشوار است.CME ها خود دارای قطب های مغناطیسی هستند و برای ما هنوز غیر ممکن است بفهمیم این فوران های جرم در چه جهتی رخ می دهد مگر هنگامی که به زمین برخورد کرده و تولید شفق های قطبی را بکند. بنابراین هنوز راهی برای پیش بینی شفق های قطبی وجود ندارد. با این حال وبسایت NOAA نقشه ی آنلاینی دارد که داده های روزانه از شفق های قطبی را جمع کرده و طبق آمار مناطقی که احتمال رخ دادن شفق های قطبی در آن ها بیشتر است را نشان می دهد. منبع : zoomit.ir
شنبه ، ۱۸مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: آفرینش]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 24]