واضح آرشیو وب فارسی:اقتصاد پرس: در حالی که نرخ رشد اقتصادی از ابتدای سال ۱۳۹۳ وارد فاز صعودی و ثبت ارقام بالای ۳ درصد شد و امیدها به خروج سریع اقتصاد از رکود را زنده کرد، اما اقتصاد ایران نتوانست فرآیند خروج از رکود را تکمیل کند و رشد اقتصادی از زمستان ۱۳۹۳ مجددا در مسیر نزولی قرار گرفت و به نظر می رسد در فصل بهار ۱۳۹۴ نیز به سیر نزولی خود ادامه داده است.اقتصاد پرس : نگاهی کوتاه به عوامل بنیادی اقتصاد کشور حاکی از آن است که کاهش ناگهانی و شدید قیمت نفت در پاییز ۱۳۹۳ که به تشدید تنگنای مالی دولت انجامید، یکی از مهم ترین عوامل بازگشت نرخ رشد به مدار نزولی بوده است. در عین حال عدم دستیابی به توافق در مذاکرات هسته ای آذر ۱۳۹۳ و طولانی شدن فرآیند مذاکرات، محدودیت های شدید طرف عرضه اقتصاد را تداوم بخشید. همزمان و با توجه به عدم تعدیل رو به پایین نرخ های سود در شبکه بانکی با وجود کاهش قابل توجه تورم، بروز تنگنای اعتباری و محدودیت درآمدی عوامل اقتصادی، محدودیت طرف تقاضای اقتصاد نیز به محدودیت های طرف عرضه اضافه شد و مجموعه این عوامل موجب شد اقتصاد پیش از آنکه به طور کامل از بند رکود رهایی یابد، مجددا به مسیر رکودی بازگردد. اما این همه آن چیزی است که در گذشته اتفاق افتاده است. اکنون اقتصاد ایران در شرایطی قرار دارد که مذاکرات هسته ای به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در تیرماه سال جاری منتهی شده است. با این وجود وضعیت اقتصادی در سطوح مختلف اعم از تولید، نظام بانکی و بازارهای دارایی مانند بازار سهام، مسکن و ارز علائمی دال بر تغییر محسوس در جهت بهبود وضعیت از خود نشان نداده اند. همین موضوع حتی باعث شده برخی مخالفان توافق براساس نتایج اقتصادی حاصل از برجام، اقدام به تمسخر آن کنند. اکنون اقتصاد کشور در شرایط برزخ قرار دارد؛ به نحوی که با وجود حصول توافق، از یکسو نگرانی هایی که در مورد اجرای موفق برجام وجود دارد و از سوی دیگر تا زمان اجرای برجام تحریم ها سر جای خود باقی هستند. در چنین شرایطی و با توجه به وضعیت درآمدهای نفتی و تنگنای مالی دولت و تنگنای اعتباری در نظام بانکی، نباید انتظار زیادی برای خروج از رکود داشت. اگر توافق حاصل نشده بود و در حال حاضر حتی تحریم ها تشدید نیز شده بود، وضعیت اقتصاد ایران به سوی شرایطی پیچیده و بحرانی پیش می رفت که خروج از آن بسیار سخت و زمانبر می بود، اما خبر خوب آن است که برجام حاصل شده و به زودی قدرت خود را نشان خواهد داد. زمانی که برجام عملا اجرایی و تحریم ها لغو شوند، یکی از بزرگ ترین محدودیت های طرف عرضه و نیز تقاضای اقتصاد ایران رفع خواهد شد و در سایه گشایش ارزی، گسترش تجارت خارجی، رونق مبادلات مالی، گشایش مالی دولت، تقویت سرمایه گذاری داخلی، ورود سرمایه های خارجی و انعقاد و عملی شدن قراردادهای مشترک با شرکای خارجی، رفع ریسک های ناشی از تحریم، همه و همه نوید تقویت دو طرف عرضه و تقاضای اقتصادی و حرکت سریع اقتصادی ایران برای خروج از رکود را در انتهای سال جاری و ابتدای سال آینده می دهد؛ بنابراین با وجود شرایط سخت جاری، چشم انداز اقتصادی روشن است. سوال مهم این است که در چنین شرایطی چه انتظاری از سیاست پولی می توان داشت؟ آیا سیاست پولی انبساطی سریع و قوی برای تحریک تقاضا توصیه می شود؟ پاسخ با لحاظ جمیع شرایط منفی است. در شرایطی که محدودیت های گسترده طرف عرضه پابرجا است، تحریک شدید تقاضا از مسیر انبساط قوی پولی نه تنها برای تحریک رشد چندان کارآمد نخواهد بود، بلکه تهدیدی برای تداوم دستاورد مهار تورمی است. در شرایط فعلی انتظاری که از سیاست پولی می توان داشت، عدم انقباض بیشتر پولی به هدف کاهش بیشتر تورم است که می تواند شرایط رکودی را تشدید کند. در واقع پیگیری سیاست پولی محتاطانه (که در حال حاضر به نظر می رسد بانک مرکزی همین مسیر را در پیش گرفته است)، همراه با اندکی تسهیل اعتباری در بازار بین بانکی برای تخفیف مشکلات نقدینگی شبکه بانکی و کاهش محدود نرخ های سود از یکسو و اندکی تسهیل اعتباری از مسیر طرح هایی چون اعطای تسهیلات به مصرف کنندگان برای خرید کالا از سوی دیگر بزرگ ترین و بهترین کمکی است که سیاست پولی می تواند در کوتاه مدت برای تخفیف رکود جاری انجام دهد. باید توجه داشت ریشه های رکود فعلی ناشی از انقباض پولی نیست که انتظار داشته باشیم انبساط پولی راه رفع آن باشد. ریشه های این رکود را باید در تحریم های سخت اقتصادی جست که به واسطه آن ظرفیت های اقتصاد کشور طی چند سال گذشته تحلیل رفته است و اکنون افت شدید درآمدهای نفتی و بروز تنگنای مالی دولت و تنگنای اعتباری نظام بانکی بدل به مانعی دیگر برای خروج از رکود شده است. بنابراین راه اساسی خروج از این رکود نیز از مسیر رفع تحریم ها و گشایش های ناشی از آن می گذرد. در چنین شرایطی راه حل معجزه آسای دیگری وجود ندارد و سیاست های پولی و مالی در بهترین حالت می توانند تنها بخش اندکی از معضلات ناشی از تحریم ها و سقوط درآمدهای نفتی را تخفیف دهند. باید صبر و امید پیشه کرد و منتظر ماند تا برجام قدرت واقعی خود را به همگان نشان دهد.
شنبه ، ۱۸مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اقتصاد پرس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]