واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: سوريه، افغانستان و ارتش روسيه، ارتش سرخ نيست
روسيه با آغاز حملات هوايي خود عليه مواضع شاخههاي القاعده در سوريه و ديگر گروههاي تكفيري در استانهاي حمص، حماه و حلب، برخي از اهداف و اولويتهاي استراتژيكي حضور نظامي خود را در كشور سوريه آشكار نمود.
نویسنده : شكيب جاويد
روسيه با آغاز حملات هوايي خود عليه مواضع شاخههاي القاعده در سوريه و ديگر گروههاي تكفيري در استانهاي حمص، حماه و حلب، برخي از اهداف و اولويتهاي استراتژيكي حضور نظامي خود را در كشور سوريه آشكار نمود. اين تغيير نظامي جديد از سوي بازيگران منطقهاي و فرامنطقهاي با واكنشها و مواضع متفاوتي روبهرو شده است. اعراب منطقه در قبال اين رخداد، واكنش واحدي نداشته و تنها عربستان و قطر رسماً خواهان توقف حملات هوايي روسها بودهاند. تركيه كاملاً با اين تحول مخالفت كرده، زيرا تحرك نظامي مسكو را در اين برهه زماني، مغاير با اهداف راهبردي خود در سوريه و منطقه تلقي ميكند. امريكاييها و سعوديها در واكنش معترضانه خود به اقدام نظامي پوتين عليه مواضع جريانهاي تروريستي و افراطگرايي خشن، به روسها تجربه افغانستان و سناريوي مواجه با ارتش سرخ شوروي را يادآوري كردند.
محور تركيه - عربستان سعودي - قطر فضاي حمله و سناريوي مقابله با تحرك نظامي روسيه بر ضد جريانهاي القاعده و گروههاي مسلح سلفي در سوريه در ابعاد رسانهاي جنگ رواني فراهم ساخته و از قدرت نرم خود در ميان جريانها، گروهها و شخصيتهاي مذهبي وابسته جهت فضاسازي رواني و معنوي عليه اين رخداد، كمال بهرهبرداري را كردند و سوژه«تكرار جهاد اسلامي افغانستان عليه روسها» را سرلوحه جنگ رواني و تبليغاتي خود قرار دادند. در اين راستا 55مفتي سعودي طي بيانيهاي عليه روسيه در سوريه اعلام جهاد كرده و گروههاي سلفي و تندروي سوريه و مشايخ و مفتيان آن با سعوديها و ديگر ايدئولوگهاي سلفي، همنوا و همگرا شدهاند.
طي هفته گذشته و با تشديد حملات هوايي روسيه عليه مواضع داعش و وابستگان به القاعده در سوريه، مطبوعات و رسانههاي وابسته به تراستهاي تبليغاتي تركيه و عربستان سعودي، حول سوژه«تجربه جهاد افغاني عليه ارتش سرخ» قلمفرسايي و در راه تزريق اين مفاهيم در افكار عمومي و ديكته كردن آن تلاش فراواني كردند. اين رسانهها در فضاسازي خود سعي كردند برخي حقايقي و نكات ادراكي پيرامون «تجربه حمله ارتش شوروي به افغانستان و جهادگري مردم مسلمان افغان» را مغفول و از چشمها دور سازند و به طور سطحي و ساده سعي كردند سناريوي«تكرار تجربه جهادي عليه روسها در سوريه» را به افكار عمومي تلقين و تزريق كنند. درباره شبيهسازي واقعه «دخالت ارتش سرخ در افغانستان» به رخداد«حضور نظامي روسيه در سوريه» و احتمال تكرار«سناريوي جهادي اسلامي عليه شوروي» حقايق و نكات قابل طرحي وجود دارد كه برخي از آنها به شرح ذيل است:
1- روسيه پوتين، اتحاد شوروي نيست
فضاي سياسي دوران جنگ سرد و شرايط تاريخي دهه 80 و 90 قرن گذشته كه برخي از زمينهها و انگيزههاي دخالت نظامي كرملين كمونيستي در خاك افغانستان مسلمان را فراهم ساخت، قابل تكرار و مقايسه با دوران حال جامعه جهاني و شرايط فعلي كشور سوريه و منطقه نيست. مسكوي كمونيستي در دخالت نظامي خود در كابل از مقام«كنشگري تهاجمي» عمل كرد در صورتي كه حمله هوايي روسيه عليه داعش از موضع«كنشگري دفاعي» بوده است. اين وضعيت افكار عمومي مردم روس را به سود پوتين و اقدامش، بسيج ميكند. رسانههاي روسيه در توجيه حمله نظامي خود عليه جريان القاعده و شاخههاي آن در سوريه، ابعاد خطرات و تهديدزايي اين جريانهاي تروريستي و افراطگرايي را براي امنيت ملي روسيه، تبيين و تبليغ نمودهاند. در اين وضعيت اقدام مسكو«تجاوزگري» نبوده بلكه در قالب دفعكننده امنيت و منافع ملي روسها در صحنه ظاهر گشته است.
2- تزلزل جايگاه و نقش عربستان سعودي
شك و ترديدي نيست كه امريكا بدون همراهي و همكاري آلسعود نميتوانست سناريوي«جهاد اسلامي عليه ارتش سرخ شوروي» را پياده كند. نقش رياض و دستگاه اطلاعاتي آن در بسيج و سازماندهي جهاد اسلامي عليه مسكو، چشمگير بوده و سازمان سيا و دستگاه اطلاعاتي سعودي به رياست شاهزاده تركي بنفيصل در تشكيل و پايهريزي«جريان القاعده» و بسيج جوانان جهادگر سهم اساسي داشته است. دلارهاي نفتي و قدرت نرم سعودي در روند مبارزه با ارتش سرخ شوروي حرف اول را ميزد ولي سعودي با پادشاهي ملك سلمان با سعودي دوران ملك فهد فرسنگها فاصله دارد. سعودي فعلي با بستههايي از معضلات و چالشها گريبانگير است. جنگ دروني شاهزادگان، ورطه دخالت تجاوزكارانه رياض در يمن، كاهش قدرت نرم آلسعود در منطقه و جهان اسلامي و جريانهاي سلفي و اسلامي، برخي از معضلات اساسي آلسعود است كه موانع زياد و پيچيدهاي فراروي عربستان سعودي جهت تكرار تجربه افغانستان عليه حضور روسيه در سوريه ايجاد ميكند.
3- نبود اجماع و همگرايي در جامعه اسلامي و عربي
تا اين لحظه اغلب كشورهاي عربي و اسلامي عليه حملات هوايي ارتش روسيه عليه مواضع شاخههاي القاعده و تندروهاي افراطگرا در سوريه، موضع سياسي علني و رسمي نگرفتهاند. در جريان صدور بيانيه اعتراضآميز 55 روحاني وهابي سعودي عليه تحرك نظامي مسكو، عربستان سعودي در وضعيت بغرنج و سختي قرار گرفت، چراكه احتمال دارد صدور چنين بيانيههايي، رژيم آل سعود را به عنوان حامي گروههاي «جهادي تروريستي» در سوريه معرفي كند؛ آن هم در زماني كه رياض قصد دارد خود را جزو نيروهاي ميانهرو در سوريه معرفي كند. به خاطر همين هم است كه هيچكدام از علما و روحانيون حاضر در نهاد«هيئت علما»ي عربستان سعودي پاي اين بيانيه را امضا نكردهاند.
به نظر ميرسد موضع مخالفت رياض با حضور نظامي روسيه و آغاز حملات هوايي آن عليه مواضع دشمنان دمشق، پرقدرت و شديداللحن نبوده و اين نوع موضعگيري نشانگر حقايق زير است:
الف: مقامات رياض در شرايطي كه درگير جنگ يمن هستند از روبهرو شدن با روسيه اجتناب ميكنند، مخصوصاً اينكه قيمت نفت نيز كاهش يافته و كمبود ذخاير مالي خود را نيز در كسري بودجه نشان داده است.
ب: آلسعود بهخوبي ميداند كه سناريوي افغانستان عليه روسيه ديگر به دشواري ميتواند تكرار شود؛ چراكه هم شرايط مالي و داخلي سعودي تغيير يافته و هم اينكه روسيه ديگر بر خلاف دوره برژنف و گورباچف ضعيف نيست و با رهبري پوتين در حالت اقتدارگرايي به سر ميبرد.
ج: كاهش قدرت نرم و جايگاه معنوي و روحاني خاندان سعودي باعث شده كه آنها ديگر نتوانند ابزار و سلاح «دين اسلام» را عليه مسكو به كار برده و بسيج مجاهدان را سبب شوند؛ چراكه ديگر مسكو كمونيستي نيست و مردم و دولتش كافر و ملحد نيستند، بلكه مسيحي و اهل كتاب محسوب ميشوند.
د: بسياري از جريانهاي سلفي، خاندان آلسعود را ظالم و جائر ميدانند كه شايسته حكومت بر مقدرات مردم مسلمان جزيرهالعرب نيستند. رياض هم اكنون با گروههاي مختلف سلفي و حتي منشعبين نحله وهابيت در حال درگيري و منازعه است.
4- عدم همراهي مصر السيسي و دانشگاه الازهر
در روند همكاري و هماهنگي امريكا و آلسعود در پيش بردن پروژه«جهاد اسلامي عليه ارتش سرخ»، انورالسادات و مبارك در تسهيل اعزام جوانان مسلمان و همراهي علماي الازهر در اين راستا، نقش مؤثر داشته ولي هم اينك قاهره از حضور نظامي روسيه و حملات جنگندههاي آن عليه مواضع جريانهاي القاعده بهخوبي و آشكارا استقبال نموده است و در اين صورت علما و روحانيون الازهر در اقدامات احتمالي تكرار سناريوي جهاد اسلامي عليه مسكو توسط واشنگتن، آنكارا و رياض حضور نخواهند داشت.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۷ مهر ۱۳۹۴ - ۱۵:۵۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]