واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۱۷ مهر ۱۳۹۴ (۱۳:۰ب.ظ)
توافق هسته اي؛ شاه کليد رفتارهاي نامتعارف آل سعود در قبال ايران موج-گروه اقتصاد سياسي
با وجود تمام تلاش هايي که دولت يازدهم از بدو روي کار آمدن براي بهبود روابط با عربستان سعودي انجام داد، اين تلاش ها نه تنها نتيجه اي در بر نداشت بلکه فاجعه منا موجب شد تا تيرگي روابط دو کشور به اوج خود برسد.
با وجود آنکه سرچشمه اين فاجعه بي تدبيري حکومت عربستان بود، اما؛ محمد جواد ظريف وزير خارجه ايران در حاشيه اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل تلاش کرد تا با ارتباط گيري با همتاي سعودي خود بتواند تا حدودي از مشکلات به وجود آمده بکاهد، اما عادل الجبير با عدم پذيرش گفت و گو درصدد برآمد تا با فرافکني بر چنين فاجعه اي سرپوش بگذارد.
بي توجهي و سياسي کاري هاي عربستان به حدي بود که سرانجام با هشدار مقام معظم رهبري در ايران تا حدي از شدت بحران به وجود آمده کاسته شد.
اسپوتنيک به نقل از کامران کرمي، پژوهشگر مسائل عربستان سعودي درخصوص تيرگي اين روابط گفت: «تحولات در منطقه خاورميانه به گونه اي پيش مي رفت که عربستان احساس مي کرد همه چيز کاملا به نفع ايران است و با مرگ ملک عبدالله و روي کار آمدن نخبگان جديد سياست خارجي عربستان وضعيت بدتر هم شد؛ چراکه آنها نيز نگاه مثبتي نسبت به ايران نداشتند. ايران امروز در چهار پايتخت عربي نفوذ دارد که مسبب نگراني عربستان است و با اين که دستگاه ديپلماسي خارجي تلاش به ايجاد تماس هايي با اين کشور نمود، اما از سوي مقامات عربستان سعودي بي پاسخ ماند. بنابراين ما زماني شاهد گفت و گو و برقراي روابط خواهيم بود که گرايشات تعاملي دو کشور هر دو در وضعيت بالانس قرار بگيرد.»
نفوذ ايران در برخي کشورهاي عربي آن چيزي نيست که همه کارشناسان روي آن اجماع داشته باشند. احمد بخشايش اردستاني، استاد علوم سياسي و نماينده مجلس شوراي اسلامي به خبرنگار موج گفت: «عربستان و اسرائيل با توافق هسته اي موافق نيستند. بعد از توافق هسته اي، عربستان سعودي از ايران وحشت زيادي دارد چون تصور مي کند که ايران با آمريکا به دوران سابق برمي گردد و سعودي ها به حاشيه مي روند. افزايش قدرت مانور ايران وحشت آل سعود را موجب شده است.»
هسته اي شدن ايران عاملي است که مسعود اسداللهي کارشناس مسائل خاورميانه نيز به آن تاکيد دارد. وي نيز در همين رابطه به خبرنگار موج گفت: «نگراني عمده کشورهاي عربي به خصوص عربستان، توافق هسته اي ايران با آمريکا است. آنها فکر مي کنند اين توافق موجب مي شود که نقش منطقه اي ايران بسيار تقويت شود و تحليل عرب ها اين است که آمريکايي ها با امضاي توافق هسته اي راه را براي همکاري با ايران براي حل بحران هاي منطقه اي باز مي کنند و اين بحران ها هم مشخص است. بحران هايي در عراق، سوريه، يمن و غيره. آنها تصور مي کنند که از نظر آمريکا و حتي ساير قدرت ها، ايران بازيگر اصلي در منطقه است و بنابراين براي حل اين بحران ها چاره اي ندارند جز اينکه با ايران به توافق برسند و اين از نظر رهبران کشورهاي عربي به خصوص رهبران عربستان يک فاجعه محسوب مي شود چون نقش منطقه اي اين کشور را تقريبا حذف مي کند و باعث مي شود که ايران به عنوان بازيگر اول منطقه اي در بيايد و بقيه کشورها در حد بازيگر دو و سه در بيايند.»
حسن لاسجردي، کارشناس مسائل بين الملل و استاد دانشگاه علاوه بر عامل هسته اي شدن ايران يا همان توافق هسته اي، هيات حاکمه جوان عربستان را بي تجربه دانست و آن را نيز از جمله دلايل رفتار نامتعارف عربستان معرفي کرد. وي در اين رابطه به خبرنگار موج گفت: «عربستان با توافق هسته اي تصور مي کند چون يک بازيگر جديد با قابليت، فرصت ها و پتانسيل هاي جديد آمده؛ ديگر آن سيستم قديمي همراه هميشگي آمريکا زير سوال رفته است؛ در حالي که آمريکائي ها بين ايران و عربستان به جهت اينکه اهل محاسبه و هزينه و فايده هستند معمولا تلاش مي کنند راه حل ميانه و مرضي الطرفين داشته باشند تا منافع خود را بهتر تامين کنند.»
اين استاد دانشگاه افزود: «به نظرم عربستان به جهت اينکه تيمي پخته و داراي تجربه و سابقه حاکميتي ندارد، رفتارشان عجولانه و نامتعارف است و با موضوعات داخلي،منطقه اي و بين المللي هيجاني برخورد مي کنند. اگر تيم قبلي مثل ملک عبدلله، سعود الفيصل که تجربه بيشتري داشتند و دنيا ديده بودند هنوز روي کار بودند، شدت اين رفتارها نيز کمتر بود. تيم فعلي خيلي جوان است و لذا مي بينيد که هر روز در حال ايجاد چالش هستند و اين چالش ها در نهايت به ضرر خودشان تمام خواهد شد.»
طي سالياني که از انقلاب اسلامي ايران مي گذرد، شاهد فراز و نشيب هاي بسياري ميان ايران و عربستان بوده ايم که علي رغم تمام تيرگي هايي که وجود داشته اما هرگز به قطع روابط به غير از يک مورد و آن هم به صورت مقطعي منجر نشده است. در حال حاضر با نگراني آل سعود از توافق هسته اي و در نتيجه افزايش نفوذ ايران در منطقه، معادلات پيش رو پيچيده تر از گذشته شده است. از سويي ديگر شکاف و دعواي قدرت در اين خاندان به شدت بي تدبيري هاي آنان افزوده است. وضعيت بحران سوريه، فاجعه منا و...همگي به شدت اين اختلافات دامن زده و به نظر نمي رسد در آينده اي نزديک روابط دو کشور بتواند به وضعيت عادي تبديل شود.
محمد قربانپور شيخاني
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]