واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: گاز را به جاي صادرات به ميادين نفتي تزريق كنيد
نيمقرن پيش بود كه طرح تزريق گاز به برخي ميادين نفتي ايران در جنوب مطرح شد؛ راهبردي كه يكي از خواستههاي شركت ملي نفت از كنسرسيوم بود به طوري كه مهندسان مخزن، يكي از نقاط ضعف كنسرسيوم را در دهه 40 شمسي، عدم تزريق گاز به ميادين نفتي ميدانستند اما با اين حال همچنان در سايه قرار دارد.
نویسنده : وحيد حاجيپور
نيمقرن پيش بود كه طرح تزريق گاز به برخي ميادين نفتي ايران در جنوب مطرح شد؛ راهبردي كه يكي از خواستههاي شركت ملي نفت از كنسرسيوم بود به طوري كه مهندسان مخزن، يكي از نقاط ضعف كنسرسيوم را در دهه 40 شمسي، عدم تزريق گاز به ميادين نفتي ميدانستند اما با اين حال همچنان در سايه قرار دارد.
تا به امروز هيچگاه مبحث تزريق گاز به ميادين نفتي ايران به صورت جدي دنبال نشد و دولتها تنها به زدن «ناخنكي» به آن اكتفا كردند. برخي برآوردها نشان ميدهد به ازاي هر يك دلاري كه براي تزريق گاز به مخازن هيدروكربوري سرمايهگذاري ميشود، حدود 40 دلار سود از جهات ديگر حاصل ميشود كه همسويي راهبرد تزريق گاز به مخازن نفتي با حفظ منافع ملي را نشان ميدهد، بنابراين تا وقتي كه اهميت و حجم گاز مورد نياز براي تزريق در مخازن نفتي و برداشت صيانتي از اين مخازن مشخص نشود، سياست تشويق صادرات گاز با منافع ملي همسو نخواهد بود. صادرات گاز ارزان، كشورهاي مقصد صدور گاز را از نظر صنعتي ارتقا ميدهد، در حالي كه اين ظرفيت براي پيشرفت كشور را از دست دادهايم.
همچنين با توجه به بررسيهاي انجام شده، حدود هر 6هزار فوت مكعب معادل حرارت يك بشكه نفت را دارد اما قيمت آن بسيار پايينتر از يك بشكه نفت است. بر اساس برآوردي كه متخصصان مخازن داشتهاند، به ازاي هر 4 هزار فوت مكعب يك بشكه نفت اضافي از تزريق گاز به مخازن نفتي به دست ميآيد كه با قيمت 45 دلار هر بشكه نفت، چندين برابر صادرات گاز ارزش افزوده دارد، اما به علت ارزش حرارتي پايين گاز در قياس با نفت، صدور هر 6 هزار فوت مكعب گاز معادل يك بشكه نفت است، بنابراين اگر كشوري معادل يك بشكه نفت، گاز را كه قيمت پايينتري دارد خريداري كند سود خواهد كرد. اين به آن معناست كه صادرات گاز در برابر صادرات نفتي كه از تزريق همان گاز به مخزن حاصل شده است، صرفه اقتصادي ندارد.
هزينه توليد نفت از ميدانهاي نفتي در ايران به طور ميانگين كمتر از 10 دلار است و حتي بعضي از بررسيها، هزينه توليد هر بشكه نفت خام از بخش خشكي را كمتر از 6 دلار برآورد ميكنند، بنابراين جدا از دلايل سياسي صادرات گاز، اختصاص گاز توليدي به تزريق به جاي صادرات، قطعاً آثار اقتصادي بيشتري دارد.
ذخاير نفت در ايران حدود 600 ميليارد بشكه است كه اگر از طريق تزريق گاز، يك درصد ازدياد برداشت از مخازن نفت ايجاد شود، 6 ميليارد بشكه نفت بيشتري حاصل ميشود كه با احتساب قيمت امروز هر بشكه نفت خام حدود 45 دلار، درآمد 270 ميليارد دلاري نصيب كشور ميشود. يعني يك درصد ازدياد برداشت، معادل 270 ميليارد دلار درآمد است، بنابراين تزريق گاز به ميادين نفتي امري اجتنابناپذير است.
تزريق روزانه كمتر از 100 ميليون مترمكعب گاز
بر اساس برنامه توليد شركت ملي نفت ايران، امسال بايد روزانه بيش از 130 ميليون مترمكعب گاز به ميدانهاي قديمي كشور تزريق ميشد تا از اين طريق توليد كنوني را حفظ ميكرديم. البته نياز واقعي تزريق گاز به ميادين نفتي شور بسيار بيش از اينهاست و قرار بود در پايان سال 1393 سال آخر برنامه پنجم توسعه بود روزانه به 260 ميليون مترمكعب برسد، اما با در نظر گرفتن شرايط موجود توليد و مصرف گاز، شركت ملي نفت ايران، تزريق 130 ميليون مترمكعب در روز را برنامه كرده است كه البته از اين رقم نيز هماكنون روزانه 94 ميليون مترمكعب به 10 ميدان در مناطق نفتخيز جنوب تزريق ميشود كه بيش از نيمي از توليد نفت از مناطق نفتخيز جنوب را شامل ميشود.
هماكنون به ميدانهاي نفتي گچساران، بيبي حكيمه، آغاجاري، كوپال، مارون، پازنان (بازگرداني گاز)، كرنج، پارسي، هفتكل و لب سفيد به صورت غيرامتزاجي و به ميدانهاي رامشير و دارخوين به صورت امتزاجي، گاز تزريق ميشود. در ميدان درود هم، آب و گاز به طور همزمان تزريق ميشود.
اهميت تزريق گاز به مخازن نفت
هدف از تزريق گاز به مخازن نفتي، افزايش ضريب بازيافت نفت از مخازن و ايجاد ظرفيت براي تبديل نفت خام درجا به نفت قابل استحصال از مخازن است. بر اساس اعلام كارشناسان هم اكنون بيشتر مخازن نفتي بزرگ و اصلي كشور نيمه دوم عمر خود را سپري ميكنند و به تزريق گاز نياز دارند، در واقع امروزه 80 درصد توليد نفت كشور از ميدانهايي است كه در نيمه دوم عمر خود قرار دارند، بنابراين به منظور حفظ تداوم توليد و دسترسي به سقف توليد مشخص شده در برنامه ششم توسعه از سوي وزارت نفت بايد به تزريق گاز به طور ويژه توجه شود.
اغلب ميدانهاي نفتي ايران از نوع كربناته شكافدار هستند و بهترين روش ازدياد برداشت از آنها تزريق گاز طبيعي است، اما با توجه به كمبود گاز طبيعي و مصرف بالاي كشور، گاز كافي براي تزريق به ميدانهاي نفتي اختصاص داده نميشود و بايد حتماً روي ديگر روشهاي ازدياد برداشت با جديت كار كرد و روشهاي چندگانه و تركيبي را روي ميادين مختلف به كار گرفت.
برخي مطالعات نشان ميدهد كه اكنون پتانسيل تزريق روزانه تا 600 ميليون مترمكعب گاز در مخازن نفتي ايران وجود دارد كه تزريق اين حجم از گاز در مدت 30 سال حجم ذخاير قابل برداشت نفت كشور را از 157 ميليارد بشكه كنوني به 225 ميليارد بشكه افزايش ميدهد.
كدام مخازن نفتي به تزريق گاز نياز دارند؟
معمولاً تزريق براي مخازني ضرورت پيدا ميكند كه شرايط خاصي دارند يا در نيمه دوم عمر خود قرار دارند كه از اين ميان ميتوان از مخازن حوزه اهواز، مارون، آغاجاري و گچساران ياد كرد. اين موضوع كه گاز كدام منطقه با كدام تركيب و با چه فشار و از چه مسيري به كدام چاه و مخزن تزريق شود، بحث بسيار مهمي است كه نياز به مطالعات دقيقي دارد. هماكنون، در ناحيه آغاجاري و همچنين هفتكل و بيبيحكيمه گچساران عمليات تزريق گاز انجام ميشود و عمل تزريق گاز نتايج موفقيتآميزي نيز داشته است.
هماكنون در برخي مخازن، گازهاي همراه نفت توليد ميشود كه در مرحله تفكيك اول و حتي تفكيك دوم، پس از شيرينسازي، بيشتر به منظور مصرف وارد خطوط لوله سراسري ميشود. در برخي مخازن نيز اين گازها به علت نبود شرايط و امكانات مناسبي سوخته ميشوند. بخش چشمگير گازي كه هم اكنون در كشور سوزانده ميشود، در مرحله سوم تفكيك نفت از گاز حاصل ميشود. اين گاز معمولاً فشار پاييني دارد. براي افزايش فشار آن، به سرمايهگذاري نياز است تا از طريق خط لوله اين گازها به سرچاهها منتقل و دوباره تحت فشار به چاهها تزريق شوند، در حالي كه گازي كه از طريق مخازن مشترك پارس جنوبي استحصال ميشود، گاز تحت فشار است و چون فشارش بالاست براي تزريق مناسبتر است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۳ مهر ۱۳۹۴ - ۱۶:۲۴
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]