واضح آرشیو وب فارسی:کرد پرس: در برخی از این مناطق، از فرمول های مصرفی و تجمل گرایی پیروی می شود، شاید این رویکرد ناشی از هراس از دست دادن دستاوردهای زندگی شان باشد.کردپرس-شهرنشینی فرآیندی است که در آن تغییراتی در سازمان اجتماعی سکونتگاههای انسانی به وجود می آید که حاصل افزایش، تمرکز و تراکم جمعیت می باشد . شهرنشینی ملاکی بنام شهرگرایی را بوجود می آورد که بنا به تعریفی، به همهٔ ویژگیهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شیوهٔ زندگی شهری اطلاق می شود و برخلاف شهرنشینی، یک فرآیند رشد شهری نیست، بلکه مرحلهٔ نهایی و نتیجه شهرنشینی محسوب می شود . در این میان اندیشمندان اعتقاد دارند شهروند آن شهرنشینی است که فرهنگ شهروندی را سرلوحه رفتار و کردار خود قرار دهد. از مهمترین درس ها و سرفصل های فرهنگ شهروندی رعایت حقوق دیگر شهروندان است و همچنین شهرنشینی تمام عرصه های زندگی انسان از جمله روابط انسانی و تعاملات متقابل اجتماعی را تحت تأثیر قرار داده است و این فرایند نوعی تغییر و دگرگونی اجتماعی در حیات اجتماعی محسوب می گردد . کُردپرس در مصاحبه ای که با دکتر عبدالله ابریشمی نویسنده کتاب"مبانی فرهنگی دولت" (چاپ 1370 تهران)، که در آن مباحث مربوط به و پیدایش شهرنشینی و دولت مورد بحث قرار گرفته است انجام داده است، که مشروح آن به شرح زیر از نظر خوانندگان محترم کُردپرس می گذرد: کردپرس- مفهوم شهرنشینی از نظر شما به چه تعاریفی دلالت می کند؟ نخستین آثار شهر و شهرنشینی در جهان سومریان در میان دورود دوران پیش از تاریخ مکتوب به جای مانده است1 شهرنشینی در سومر شامل گروه کثیری از مردم بود که با همکاری و اشتراک، اقدام به ساخت جایگاه و سازمان هایی برای خدمات ساکنان کرده بودند: چون معبد به سان مرکز اجرا و فراگیری روش ها و باورهای آئینی، تعاون در امور اقتصادی، حکومتی، دفاعی، مبادلات بازرگانی و آموزشی و همه ی این سازمان ها و امکانات خدماتی بر اساس همکاری شهرنشینان فراهم شده بود. چنان که مشهود است اکنون هم این تلاش و همکاری در اشکال پیشرفته از مفاهیم شهرنشینی و تمدن هستند، این ویژگی ها و نشانه ها معرف مفهوم شهرنشینی است. شواهد تاریخی نشان می دهند که شهرنشینی نمودار سطح بالای آگاهی و همکاری ساکنان شهر و پیوندهای انداموار گروه های کثیر انسانی است که در میان آنان دانشمند، صنعت کار مخترع، متخصص، سیاستمدار، بازرگان و... ظهور کرده و می کند . کردپرس- یکی از تعاریف شهرنشینی کسب رفتار شهری است, در این خصوص شما چگونه می اندیشید؟ رفتار شهری تابع اوضاع و شرایط درونی و بیرونی حاکم بر شهر و کشور است، در ایران پیشامدرن تا اواسط قرن 19 بیشتر شهرها ارتباط بسیار ناچیزی باهم و با مرکز داشتند، به این سبب رفتار شهری دامنه ی محدودتری داشت. در آن دوره شهرهای ایران دارای اختیارات ویژه ی منطقه ی خود بود ند، از جمله مهاباد (ساوجبلاغ مکری) تا اواخر دهه ی 1840 مرکز ولایت وسیع مکری بود و مردم ولایت تا آن هنگام، هیچ گاه با مأموران حکومت مرکزی روبرو نشده بودند، لذا رفتار شهری آنان تابع شرایط زمان و مکان خویش بود، اما در یک قرن و نیم اخیر که همه ی حکومت های منطقه ای برچیده شده اند و شهرها پر از کارکنان و عوامل حکومت مرکزی هستند رفتار شهری نیز دگرگون شده است، البته در مواردی اقتباس و تبادل با شهرهای دیگر پیرامون و در این اواخر در اثر ارتباط ماهواره ای و مجازی، رفتار شهری هم در برخی موارد ردای جهانی برخود دارد، به نظر می رسد که رفتار شهری حد اقل با موارد زیر پیوند داشته باشد : اعمال مدیریت سیاسی حاکم بر کشور در زمینه های دینی (که در ایران در اولویت است)، اداری، خدماتی، تعاونی، اقتصادی، آموزشی، انتظامی، اجتماعی و فرهنگی. البته مدیریت مدرن و دمکراتیک در هر کشوری می تواند در ایجاد سطح بالای فرهنگ «رفتار شهری» یا رفتار متمدنانه ی مردم آن کشور نقش برجسته ای داشته باشد، کردپرس- شهرنشینی عموماً از چه فاکتورهایی بهره می برد؟ و ملل چگونه شهرنشین می شوند؟ در پاسخ به بخش نخست پرسش، می توان گفت شهرنشینی از همان فاکتورهایی بهره می برد که ضرورت ها و عوامل پیدایش شهرنشینی بوده اند و در مراحل رشد و گسترش ارتباط از تبادلات فرهنگ های جهانی بهره می برد، در مورد بخش دوم پرسش «ملل چگونه شهرنشین می شوند» نیز باز به همان مطالب و مباحثی اشاره می کنم که فرایند ضرورت همکاری در پروسه ی رشد دانش و تولید مایحتاج زندگی و هماهنگی خدمات گروه زیادی از مردم در کنار هم را صورت می بخشد، ولی در این فراشد می توان آهنگ پیدایش شهرنشینی را در جوامع عقب مانده ی کنونی مورد توجه قرارداد که برخی از آنان بنا به امکانات مادی، به جوامع بیشتر مصرف کننده تبدیل شده اند. در برخی از کشورهای عقب مانده که سطح دانش عمومی نامطلوب است، تداوم شیوه ی حاکمیت نا دمکراتیک مشکل آفرین است و رفتار شهری نامطلوبی به جا می گذارد، در برخی از این مناطق با درامد هنگفت چون منابع نفت، مردم به سوی مصرف گرایی روی آورده اند، در برابر آنان، جوامع تولیدکننده ی دانش و فن و ابزار تولیدی پیشرفته، خدمات مطلوبی به مردم خود عرضه می کنند و برای اتباع خود نظام حکومتی پیشرفته و دمکراتیک ایجاد کرده اند . کردپرس- بنای مدرنیته صنعتی در غرب با تحول در شهرنشینی و رفتار شهری شدن اغاز شد، به نظر شما در ایران شهرنشینی توانسته است بستری برای شهری شدن باشد؟ به نظر می رسد که بنای مدرنیته ی صنعتی و تحول شهرنشینی و رفتار شهری شدن هردو خود فرایند سیستم اقتدار سیاسی و حکومتی باشند، زیرا در غرب همواره حقوق مالکیت فردی که بخشی از حقوق انسانی افراد جامعه است، از تجاوزات سیستم حاکمیت در امان بوده است و همین امر موجب تحول در شکوفایی شهرنشینی و رفتار شهری و رسیدن به مدرنیته ی صنعتی بوده است و مدرنیته هم خود مولود مصونیت حقوق مالکیت افراد جامعه است که در ایران و بخشی از شرق همواره در هراس ضبط و تصرف از جانب سیستم حاکمیت و عوامل وابسته به آن بوده است. در کشوری که مالکیت شخصی در معرض دستبرد باشد، تلاش برای اکتشاف و نوآوری در صنعت و تولید چندان مورد استقبال واقع نمی شود و انگیزه برای تلاش در اکتشاف کاهش می یابد . کردپرس- با فراز و فرودهای 100 ساله ی گذشته در مبحث مدرنیته ایرانی, آیا نوگرایی و مدرنیزاسیون در رفتار اجتماعی به صورت عقلانیت شهروندی مشاهده می شود آیا شما رفتار کسب شده اجتماعی را موجی از مدرنیته ی وارداتی و در گذار می دانید؟ عقلانیت شهروندی ناشی از حفظ کرامت انسانی و حقوق او است ازجمله حق مالکیت که در مورد پرسش قبلی به آن اشاره شد، آیا مردم ما در این 100 سال از تعدی حکومتی و عوامل آن نسبت به حقوق انسانی خویش در امان بوده اند؟ یا این که همه ی مردم ایران بسان غرب از چنین حقوقی برخوردار هستند؟ یا این که همواره در معرض تهدید قرار دارند؟ با توجه به این مسائل می توان گفت: نوگرایی و مدرنیزاسیون در رفتار اجتماعی در ایران زمینه ی مساعدی برای رشد و شکوفایی ندارد، شاید بیشتر به این سبب در ایران عقلانیت شهروندی به گونه ای ریشه دار تحقق نیافته است . کردپرس- با این تعریف که مدرنیته عبارت است از نرم افزار یعنی فکر مدرن شدن و مدرنیزاسیون سخت افزار یعنی مدرن کردن، اصولاً از لحاظ نظری مدرنیته و مدرنیزاسیون رفتار شهروندی در ایران از چه منطقی پیروی می کند؟ گذشته از اشاراتی که پیشتر به این مبحث صورت گرفت، متأسفانه بسیاری از مردم از تبلیغات تجاری بی پایه و به دور از واقعیت پیروی می کنند و این آراستگی ها بیشتر به صورت ظاهر رفتار شهروندی بروز می کند نه شهروندی در معنای غربی آن . کردپرس- مناطق کردنشین از چه فرمولی در شهری شدن پیروی نموده است؟ مناطق کردستانی بیشتر از مناطق دیگر در معرض تعدی های فرهنگی، اقتصادی و حقوق شهروندی ازجمله حقوق مالکیت قرار دارند، لذا در برخی از این مناطق، از فرمول های مصرفی و تجمل گرایی پیروی می شود، شاید این رویکرد ناشی از هراس از دست دادن دستاوردهای زندگی شأن باشد، لذا در بیشتر موارد از فر مول «دم غنیمت است و فردا نامعلوم» پیروی می کنند و در فکر سرمایه گذاری خلاق و سازنده در منطقه نیستند، شاید امیدی به آینده ی خود نداشته باشند . کردپرس- اگر بر مبنای تئوری «نوسازی» به قضیه توسعه در مناطق کردنشین بی اندیشیم، چه راهکاری می تواند به هویت شهری مدرن و در برایند ان به توسعه انسانی بی انجامد؟ مدلی که مردم به حفظ حقوق انسانی خود در زمینه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی منطبق با میثاق های جهانی حقوق بشر اعتماد کنند و به آینده ی خود امیدوار باشند، آن وقت می توان امیدوار بود که ساکنان کردستان با سایر ایرانیان و مناطق دیگر ایران تفاوتی احساس نکنند و مانند آنان برای نسل های آینده کارهای زیربنایی آغاز کنند، به جای این که سرمایه های هنگفتی را صرف تجملات و تزیینات و مصارف بی بازگشت بنمایند، اما با این حال اگر بسیاری از هموطنان کرد بخواهند در مسیر سازندگی های زیربنایی و پایه ای گام بردارند، می توانند به توانایی های پنهان خویش متکی شوند و در چنان فضایی اگر گام به گام پیش بروند، این امید که بر مشکلات و نارسایی ها چیره شوند زیاد است و با این اقدام به نوبه ی خود به نسل های آینده و توسعه ی انسانی کمک کرده اند . کردپرس-استاد از اینکه وقت خودتان را به کردپرس اختصاص دادید، سپاس گذارم، من هم سپاسگزارم از ترتیب دادن این پرسش و پاسخ و در معرض داوری اهل فن و مردم علاقمند قرار دادن آن، موفق باشید
شنبه ، ۱۱مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: کرد پرس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]