واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: نيمه ديگر ارتشبد!
نویسنده : منصور نصيريطيبي
انقلاب اسلامي ايران كه در بهمن 1357 به رهبري امام خميني به پيروزي رسيد از زواياي گوناگون قابل بررسي و تحقيق است. شناخت نيروهاي انقلابي و رهبران سياسي- مذهبي يا فكري و فرهنگي آن بخشي از زواياي تاريخ انقلاب اسلامي را روشن ميسازد. با اين حال شناخت و بررسي نظام پهلوي كه در مقابل طوفان انقلاب اسلامي مضمحل شد ضرورت انكارناپذيري دارد. نهادها، رجال و سردمداران آن در اين رويكرد قابل بررسي و مطالعه جدي هستند. مركز اسناد انقلاب اسلامي با توجه به رسالت خود در تبيين تاريخ انقلاب اسلامي طرح اسنادي «ارتشبد قرهباغي» به روايت اسناد را به انجام رسانده است تا ضمن شناسايي يكي از مهرههاي نظامي نظام پهلوي نقش وي در تثبيت نظام پهلوي و تلاشهاي او در سركوبي نيروهاي انقلابي بررسي شود. «ارتشبد عباس قرهباغي» از جمله امراي برجسته دوره پهلوي است كه ارتباط نزديكي با محمدرضا پهلوي داشت و در پرتو اين رابطه مناصب نظامي را به سرعت طي كرده است. فعاليتهاي وي در سالهاي پاياني رژيم پهلوي، شاه را بر آن داشت تا وي را در كابينههاي شريفامامي و ازهاري به سمت وزير كشور و سپس رياست ستاد ارتش و عضو شوراي سلطنت منصوب كند. عليرغم ادعايي كه از طرف سلطنتطلبان در مورد او مطرح است كه وي عامل اعلام بيطرفي ارتش در مقابل انقلاب اسلامي بود، بايد دانست كه واقعيت چيز ديگري است. اعلام بيطرفي ارتش در 22 بهمن 1357 كه روند پيروزي انقلاب را تسريع كرد، حرف و حديث بسياري به دنبال داشت. برخي از مقامات رژيم شاهنشاهي ادعا ميكنند ارتشبد قرهباغي مرتكب خيانت نسبت به سلطنت شد و زمينه فروپاشي ارتش را فراهم كرد، لذا وي متهم به سازش با سران انقلاب و همكاري در دستگيري، محاكمه و اعدام نظاميان است. با توجه به مسائل مزبور قرهباغي بر آن شد براي دفاع از عملكرد خويش به نگارش و انتشار خاطرات خود در دوران انقلاب و سپس زمان اختفاي خود پس از پيروزي انقلاب بپردازد. درباره چگونگي قدرتگيري قرهباغي بايد اذعان داشت حضور وي در دانشكده افسري به عنوان همدسته شاه موجب شد تا خود را به شاه نزديك كند و از منشيگري مخصوص محمدرضا پهلوي به بالاترين درجه نظامي يعني به مقام ارتشبدي برسد. همچنين قرهباغي علاوه بر اشغال چندين پست حساس نظامي، توانست سالها فرماندهي ژاندارمري كل كشور را در اختيار داشته باشد. با اوجگيري انقلاب اسلامي ابتدا وي سمت وزارت كشور را در كابينههاي شريفامامي و ازهاري در اختيار داشت، سپس از طرف شاه به رياست ستاد بزرگ ارتشتاران و عضويت در شوراي سلطنت منصوب شد. نقش قرهباغي به عنوان يكي از مهرههاي مؤثر رژيم پهلوي در دوران حوادث انقلاب، از جمله مباحثي است كه تاكنون كمتر مورد توجه قرار گرفته است. ضمن اينكه وي از اركان رژيم پهلوي به حساب ميآيد كه تا آخرين لحظهها براي حفظ سلطنت تلاش كرد و بعد از انقلاب اسلامي و فرار از كشور هم به اقدامات ضد انقلابي خود ادامه داد. با آنكه مجموعه خاطرات وي در دوران انقلاب و پس از آن (دوران اختفا در ايران) منتشر شد، ليكن براي روشنتر شدن زواياي مختلف نقش قرهباغي در واپسين نفسهاي حيات رژيم پهلوي و اختلاف نظر در مورد نقش وي در سقوط رژيم شاه، انجام پژوهشهايي با تكيه بر اسناد و ارائه گزارشهاي مستند در اين زمينه ضروري مينمايد. از اينرو براي برطرف ساختن كاستي مزبور نگارنده بر آن شد گزيدهاي از اسناد قرهباغي را منتشر كند. مجموعهاي كه از آن سخن ميرود، دربرگيرنده يك مدخل پژوهشي، گاهنامه زندگي ارتشبد قرهباغي به انضمام تعدادي اسناد و گزارشهاي مربوط به دوران زندگي وي است. لازم به يادآوري است اسناد حاضر از ميان هشت پرونده پرسنلي مربوط به ارتشبد قرهباغي- كه در آرشيو مركز اسناد انقلاب اسلامي موجود است- برگزيده شده است. مبدأ اسناد مزبور عبارتند از: نيروي زميني، وزارت كشور، ستاد بزرگ ارتشتاران و دادگاه انقلاب اسلامي. مجموعه مزبور محتوي بيش از 800 برگ سند است كه با توجه به اهميت و اعتبار اسناد 165 برگ از آنها برگزيده و ارائه ميشود. اميد است انتشار اسناد حاضر راهگشاي شناخت بيشتر از دوران مختلف زندگي ارتشبد قرهباغي و همچنين حوادث و رويدادهاي متعدد انقلاب باشد. ضمن اينكه گامي در راستاي ياري رساندن به پژوهشگران مسائل انقلاب اسلامي و تاريخ معاصر ايران محسوب شود.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۶ مهر ۱۳۹۴ - ۱۶:۰۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 36]