محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827595302
گفت و گو با بهروز شعیبی؛ بچه مسلمان همه فیلم ها و بچه مثبت سینما
واضح آرشیو وب فارسی:فرهنگ امروز: شعیبی همان بازیگر نقش سلمان که در آژانس شیشه ای با ریش های کم پشت، پشت میله های آژانس نشسته بود و دست حاج کاظم را می فشرد و حالا قدی میان کارگردانان کشیده و با ایفای نقش هایش در طلا و مس و میهمان داریم، نشان داده است که هم مستعد کارگردانی است و هم بازیگری.فرهنگ امروز/ رضا صدیق؛ لازم نیست حتما همکلامش شده باشی تا انرژی مثبتی را که دارد متوجه شوی. از آن دست آدم هایی است که در لانگ شات هم می توانی متوجه شوی که انسان خوبی است. خوب به آن معنا که دچار پیرایش و اطوارهای روزمره و قالبی که بر شخصیت های سینماگران غلبه کرده است، نیست. بهروز شعیبی، بازیگری کارگردان یا کارگردانی بازیگر است که همین چند وقت پیش با «تنهایی لیلا» تجلی عشقی میردامادی بود. به راستی جز او چه کسی می توانست این نقش را بازی کند؟ شعیبی همان بازیگر نقش سلمان که در آژانس شیشه ای با ریش های کم پشت، پشت میله های آژانس نشسته بود و دست حاج کاظم را می فشرد و حالا قدی میان کارگردانان کشیده و با ایفای نقش هایش در طلا و مس و میهمان داریم، نشان داده است که هم مستعد کارگردانی است و هم بازیگری. کسی که اعتقاد دارد بازیگر پشت بازی هایش قایم می شود، دیده نمی شود اما کارگردان نمی تواند خودش را پنهان کند. برای او مساله سینما هیچ وقت تفریح نبوده است حتی به عنوان بازیگر هم به یاد ندارد سر فیلمی رفته باشد که مثلا از فضایش لذت ببرد یا آرامشی داشته باشد.برای همین است که بازیگری هیچ وقت تفریحی برایش نبوده است. با لیلی فرهادپور میزبانش بودیم در «اعتماد»، نشستیم و گپ زدیم از «تنهایی لیلا» تا نگاهش به کارگردانی و مسیرش. بهروز شعیبی کارگردان، بهروز شعیبی نویسنده، بهروز شعیبی بازیگر و حالا هم شعیبی ای که یکی از نقش های عامه پسند تلویزیون شده است. خودت را با کدام تعریف می کنی؟ من از همه اینها خیلی جدا هستم. یعنی هرچه فکر می کنم این حرف یک ذره ادا گویش دارد، این یعنی ورژن کارگردان با بازیگر فرق دارد، اما وقتی فکر می کنم می بینم بسته به کاری است که قرار است در آن بروم و مجموعه ای که قرار است واردش بشوم. خیلی تصمیم نمی گیرم که حالا در این مجموعه خوب است که من به عنوان کارگردانم پس نروم بازی کنم یا بازیگر هستم نروم کارگردانی کنم. وقتی در یک مجموعه خوب قرار می گیرم به همان چیزی که به من سپرده شده است همان طور که هست نگاه می کنم. یعنی خیلی نقش ها را ممکن است بازی کنم اما خودم به عنوان کارگردان آن را نمی سازم یا مثلا برعکس آن کارگردانی می کنم اما اگر در آن کار نقشی به من بگویند بازی نخواهم کرد. تو اول با بازیگری شروع کردی. بله. اما همیشه یک نگاهی هم به کارگردانی داشته ای. درست است، خیلی زود این اتفاق افتاد و این گونه اتفاق افتاد که در یک سال دو فیلم بازی کردم، کار سوم سریال بود. کار سعید ابراهیمی فر که قرار بود در آن کار بازی کنم و همان جا آقای ابراهیمی فر پرسید تو می خواهی توی گروه کارگردانی بیایی؟ من هم از خدا خواسته گفتم بله و بعد از آن به جای بازی به طور جدی فقط دستیاری کردم و با فاصله گهگداری بازی می کردم. تا طلا و مس که دوباره بازیگری جدی تر شد، ولی دستیاری و کارگردانی در این سال ها کار اصلی من بوده است، کاری که در آن مداومت داشتم. لیلا، نخستین کار تلویزیونی ات بود که به عنوان یک نقش مردم پسند خودت را درون آن نشان دادی. در صورتی که قبل از آن در نقش هایت مثل طلا و مس با نقش یک روحانی و به هرحال مثبت تعریف می شدی مثل طلا و مس. اما بعد یک دفعه آمدی در یک سریال تلویزیونی با یک نقش مردم پسند و باز هم مثبت و مذهبی. برای خودت تفاوتی ندارد نقش هایی که قبول می کنی؟ اتفاقا چند روز پیش صحبت بود و می گفتند این نقش شما شبیه و نزدیک به طلا و مس است، من به هر قیمتی نمی خواهم متفاوت باشم. شاید آن کارها چون دیده نشده الان همه فکر می کنند شبیه آن کار می کنم. مثلا من دوبار صادق هدایت بازی کردم یکی برای حسن هدایت و یکی برای آقای سینایی، یا در سریال مهرآباد که دو یا سه سال پیش بازی کردم که آن هم متفاوت بود اما اگر بدون تعارف و واقعیتش را بخواهم بگویم من تا مهمان داریم با بازیگری یک رودربایستی داشتم. یعنی خودم به عنوان بازیگر برای خودم تثبیت نشده بودم و فکر می کردم هیچ وقت بازیگری نکنم یا اینکه خودم را به عنوان بازیگر حرفه ای در مجموعه بازیگرهای حرفه ای خیلی تثبیت شده نمی دانستم. نقش متفاوتی که در «مهمان داریم»، داشتی باعث تغییر ذهنیت ات شد. بله، واقعیتش این است که مهمان داریم تقریبا تثبیت بود برای خودم به عنوان بازیگر. در مهمان داریم انرژی ای که برای این نقش گذاشته ام و اتفاقی که برای پرسوناژ داشت می افتاد تقریبا پله ای بود که من را وارد بازیگری جدی کرد یعنی به عنوان یک بازیگر و آدمی که بازیگری می تواند کار حرفه ای و اصلی اش باشد. تا قبل از آن این طور نبود که به هر قیمت بگویم می خواهم متفاوت باشم یا می خواهم در نقش های متفاوتی بازی کنم. مثلا باز هم نقش یک روحانی بعد از طلا و مس پیشنهاد شد اما بازی نکردم. البته نقش های متفاوتی که به من پیشنهاد شد یا از لحاظ زمانبندی به من نمی خورد یا قصه کلی را دوست نداشتم اما به طور کلی نمی رفتم، کار نمی کردم و ترجیح می دادم کاری اصلی خودم یعنی کارگردانی را انجام بدهم. بنابراین نکته ای که شما می گویید کاملا درست است برای اینکه انتخاب «تنهایی لیلا» کاملا برایم با محاسبه بود. قصه خوبی داشت و پرسوناژ خوبی بود و من می دانستم که این عشق جواب می دهد و یک تجربه اینچنینی قبلا داشتم از جمله «طلا و مس». عشق های صادقانه بعد از ازدواج یا عشق های ایرانی از جنس سنت ایرانی همیشه جواب می دهد. هنوز هم که هنوز است جواب می دهد یعنی هر چقدر هم که ما به لحاظ فرهنگی متفاوت شده باشیم، دچار دوگانگی بشویم یا نشویم، پایبند باشیم یا نباشیم باز آن شکل روابط سنتی که مربوط به مشرق است همچنان برای ما جذاب است. «تنهایی لیلا» هم فکر کردم که همین گونه است و می تواند کاری باشد که بین مردم دیده شود، مردم دوستش داشته باشند و با آن ارتباط برقرار کنند. همان طور که خودتان می گویید کارتان در «مهمان داریم» خیلی سخت بود، ولی چرا دیده نشد؟ من نمی خواهم بگویم آن فیلم، فیلم خیلی کاملی است یا اینکه فیلم خیلی متفاوتی است اما واقعیتش فکر می کنم راجع به آن فیلم به طور کلی خیلی کم لطفی شد، مثلا طراح صحنه درجه یک دارد، کیوان مقدم. حتی به نظر من جزو فیلم های خوب آقای عسگرپور است. در واقع از لحاظ ساخت یا بازی، بازی ها، بازی های خوبی است چون تعداد کمی بازیگر در آن فیلم وجود دارد و این تعداد تقریبا یکدست هستند. یک تجربه ای بین من بود و آقای پرستویی که ایشان این فضا را ایجاد کرده بودند. هر دو ما سن بالاتر از خودمان را بازی می کردیم و اصولا رابطه ای که بین ما شکل گرفته بود رابطه واقعی پدر و پسر بود. پدر و پسری که ممکن است تو روی هم بایستند و باهم دعوا کنند اما باز عاشقانه همدیگر را دوست دارند اما من نمی دانم چه شد؟ فیلم «مهمان داریم» انگار قرار بود در واقع دیده نشود این اتفاق در جشن خانه سینما هم افتاد. مثل رابطه تان در «آژانس شیشه ای» با آقای پرستویی؟ «مهمان داریم» دومین همکاری تان با پرویز پرستویی است؟ بله! دقیقا ١٥ سال بعد از آژانس شیشه ای که آنجا هم پدر و پسری بودیم که با هم اختلاف داشتیم. به هرحال اما کار کردن با پرویز پرستویی را دوست دارم. و نخستین بازی تان بود آژانس! چطور شد که برای آژانس شیشه ای انتخاب شدید؟ آقای آتیلا پسیانی باعث شد. دلیلش آن بود که من قبل از آن داشتم سریالی بازی می کردم به نام «بازگشت پرستوها» برای آقای ابوالقاسم طالبی. سنم کم بود اما با سن کم ریش گذاشته بودم. آقای پسیانی را می شناختم. آقای پسیانی من را دیده بودند. در واقع آقای پسیانی انتخاب کننده بازیگران فیلم آژانس شیشه ای بود. یادم است همان موقع برای نقش سلمان من با یک جوان دیگر کاندیدا بودیم. در واقع یک تا دو جلسه تست با خود آقای پسیانی و آقای کیانیان داشتیم و بعد انتخاب شدم. به مسیر حرفه ای تان برگردیم. یک نکته در مورد بهروز شعیبی وجود دارد و آن هم این است که شعیبی نقش بچه مسلمان ها را بازی می کند. نقش کسی را بازی می کند که نوعی بار مثبت دارد حالا ممکن است در طلا و مس ضد قهرمان و قهرمان خاکستری باشید اما انگار «آژانس شیشه ای» نقطه ای بود برای شما در بازیگری که در همان حرکت می کنید. نه اینکه تکراری است نه منظورم این نیست، مقصود این است که انگار سلمان آژانس شیشه ای است که حالا بزرگ شده و وارد سینما شده است و دارد بازی می کند. نه! هم در مهرآباد و هم یک فیلمی دیگر به نام قصه های یک زندگی، کار آقای حسن هدایت که در آن نقش صادق هدایت را داشتم... صادق هدایت، بله اما بازی در آن فیلم به دلیل شباهت چهره شما با هدایت بوده. نه این تصور شما به خاطر مجموعه فیلم هایی بوده است که دیده نشده و این طور برداشت شده است که شما می گویید. نکته بعدی واقعیتش این است که درفیلم های بعدی که من بازی کردم و شبیه هم هستند، شما اگر مرور کنید می بینید من هیچ گاه وارد یک مجموعه مردد یا متوسطی نشده ام و حق این را داشته ام که انتخاب نکنم. من نمی گویم بازی های شما شبیه هم هستند. می دانم. مقصود شما پرسوناژها و تم شخصیت هاست. بله و البته اجراهای شما متفاوت بوده، بازی شما در «طلا و مس» و «تنهایی لیلا» خیلی متفاوت است، یعنی جنس اجرای نقش بسیار متفاوت است. امیدوارم، یعنی من خودم تلاشم این بوده است که اینها هیچ وقت شبیه هم نباشند اما هرکدام از این فیلم ها را بگویید یا کارگردانش، کارگردان خوبی است یا تهیه کننده اش، تهیه کننده خوبی است یا فیلمنامه خوبش است در نتیجه من بعد از این مرحله خیلی به این فکر نکردم که حالا من دارم تکرار می شوم یا نمی شوم به این فکر کردم که فرصت کار کردن با یک مجموعه خوب را از دست ندهم. من مطمئن بودم «تنهایی لیلا» به لطف خداوند دیده می شود. کاری به کیفیت و نقد ندارم اما به عنوان یک کار تلویزیونی مطمئن بودم این طور می شود. یعنی انتخاب شما از جایی تاکید بر تیم سازنده اثر بوده است. بله، تنهایی لیلا که پشت آن این گروه خوب آمده اند، حسین لطیفی یا آقای شفیعی آمده اند اینها کارشان قطعا کاری خواهد بود که دیده می شود. پرسوناژ آن پرسوناژ جذابی بود. حتی در مرحله اول آقای عنقا به من گفته بود که نهایت هفت قسمت بازی دارم، من قبول کردم که در این کار قرار است هفت قسمت بازی کنم، وقتی رفتم ١٥ قسمت شد. اما خب اتفاق خوبی برای من بود و من فکر می کنم هنوز هم آن رابطه محمد و لیلا در تنهایی لیلا جا داشت که پرداخته شود. به نظرم اگر عشقی که پیرنگ داستان بود، یعنی همان تم عشق شرقی اگر روی آن تاکید و همین فضا بیشتر دراماتیزه می شد، جذابیت خیلی بیشتری پیدا می کرد. من کاملا با شما هم نظر هستم اما خب نوع نگاهی بوده است که صاحبان اثر روی آن داشتند، اما من مطمئن بودم مردم این عشق را فارغ از بازی من دوست خواهند داشت. از بازیگری گذر کنیم، بازیگری برای شما شبیه یک تفریح است ولی کارگردانی دغدغه تان است، در بازیگری با گروه های متفاوتی کار و در کارگردانی ذهنیت خود را خلق می کنید. بازیگری نقش است و کارگردانی نقش آفرینی. بازیگر کسی است که پشت بازی هایش قایم می شود، دیده نمی شود اما کارگردان نمی تواند خودش را پنهان کند. یعنی خودش هرکاری کند از فیلمش بیرون می زند. یعنی به هر حال آن تفکر اصلی که دارد، اعتقاداتی که دارد آن فکر اصلی که دارد عیان می شود. یک بخشی تکنیکی است و یک بخشی محتوایی، اما مرتب نقد می کنند که مثلا چرا این را در فیلمت قرار دادی؟ متاسفانه این مساله در ماجرای نقد ما بسیار زیاد شده است. مقصودتان نقد محتوایی به اثر است که جای نقد تکنیکی را گرفته؟ بله، نقد تکنیکی دارد حذف می شود و فیلم فقط محتوایی بررسی می شود. داستان فیلم یک بخش است ولی به صحبت اول تان بازگردم که واقعیتش این است هیچ وقت مساله سینما برای من تفریح نبوده است. یعنی حتی به عنوان بازیگر سر یک فیلمی نرفتم که مثلا حالا از فضایش لذت ببرم و یک آرامشی داشته باشم. چون نمی توانم. به هر حال بازیگری کارش کمتر است به نسبت کارگردانی. در کارگردانی قبل و بعد از همه با گروه درگیر هستی و تا زمان نمایش فیلم به لحاظ ذهنی هم درگیر هستی. به خاطر همین بازیگری هم هیچ وقت تفریح برایم نشده است. پس نقطه تمایزش برای تان کجاست؟ اتفاقی که برایم می افتد این است که چون خودم بارها پشت دوربین قرار گرفته ام بعضی وقت ها که می روم برای بازیگری، حضور در مجموعه برای من سخت تر می شود، نه به لحاظ اینکه مجبورم از کارگردان حرف شنوی داشته باشم اتفاقا برای من شاید لذت بخش باشد. بالاخره کار کردن با کارگردان های مختلف برای من تجربه است. شاید لطف خدا بوده که من بازیگری را ادامه می دهم و می خواهم این فرصت را از خودم نگیرم. ارتباط و وسعت کاری ام شاید به عنوان کارگردان مجموعه در واقع خیلی به ندرت وسیع می شود اما به عنوان بازیگر خیلی سرعت پیدا می کند. وارد یک مجموعه ای می شوم که همه آدم های آن جدیدند که هیچ وقت به عنوان کارگردان شاید نتوانم با آنها همکاری داشته باشم. پس چه چیز انتخاب در بازیگری را برای تان سخت می کند؟ مجموعه کار قبل از اینکه بخواهم وارد بشوم خیلی برایم مهم است. بارها بوده که پرسوناژهای خوبی بوده ولی یا مجموعه، مجموعه خوبی نبود و وقتی که من وارد می شوم می دانم که ممکن است خروجی خوبی نداشته باشم یا روابط داخلی آن روابطی باشد که اذیتم کند. چیزی که من را بدعادت کرد کار در «طلا و مس» و «مهمان داریم» بود. وجود تهیه کننده های خوبی مثل منوچهر محمدی یا رضوی که من با آنها کار کردم، اینها خیلی کمک می کنند چون تو مطمئنی یک مجموعه یک سری محدوده برای حفظ شخصیت آدم ها و ارتباطات شان و همه این موارد دارد. مثلا برای دو تا کارگردان مثل آقایان اسعدیان و عسگرپور بازی کردم. خیلی برایم لذت بخش بوده است و حاضرم نقش های شبیه به آن را هم با آنها تجربه کنم چون وقتی می دانم وارد پروژه ای می شوم که هم به لحاظ کاری، روحی و ذهنی دارای امنیت هستم و هیچ حاشیه ای وجود ندارد راحت تر هستم. یعنی فضای صحنه و مناسبات کار برای تان مهم است؟ بله، مجموعه این مسائل باعث می شود که من در بازیگری به طرف هر پیشنهادی نتوانم بروم. اما در کارگردانی، من خودم از ریشه کسی هستم که در جمع آوری گروه و چیدمان گروه نقش دارم. برای همین در کارگردانی هم به محض اینکه فکر کنم که قرار است وارد مجموعه ای شوم که امنیت روحی و کاری بچه ها در آن مجموعه برقرار نشود از زیر آن در می روم. اگر بخواهیم نسل کارگردان های پس از انقلاب را دسته بندی کنیم، شما نسل سوم محسوب می شوید. نسل سوم علاقه به فرم دارد، فیلمسازان جدید نسل سوم را که نگاه کنید بسیار فرم گرا و تکنیک گرا هستند از دل تکنیک و فرم است که مضمون برای شان اتفاق می افتد. شما چگونه ای؟ علاقه مند قصه و داستان یا فرم و ساختارگرایی؟ من دوره علاقه به فرم محض را تقریبا گذرانده ام. خوشبختانه برای من یک اتفاقی افتاده و من هشت تا ٩ عدد تله فیلم ساختم که هفت تا هشت تای آن قبل از فیلم بلند «دهلیز» بوده است. در نتیجه در آنها طرف فرم های مختلف رفته ام ولی خیلی به یک شروع به عنوان فرمی که قبل از قصه مشخص باشد قایل نیستم. برای همین همیشه می گویم نمی توانم هیچ قاعده ای را برای دکوپاژ در نظر بگیرم ولی به هر حال ما دنبال سکانس هایی مشابه هستیم؛ سکانس اکشن و اینکه اندازه نماها چطور می شود ولی حتی به نظر من هم سکانس اکشن در فیلم ها و نوع روایت مختلف می تواند متفاوت باشد. برای همین کاملا به قصه قانع هستم، با قصه همدردی می کنم و کلنجار می روم. و از دل قصه، فرم را می سازید. فرم به وجود می آید. مثلا من در پرده نشین مجبور بودم جایی که قصه شکل گرفت و تیم نویسنده مشغول به نوشتن بودند متن را بخوانم و فیلم ببینیم بنابراین فرمش درآمد. از کدام نوع از سینماگران ایران تاثیرپذیرفته ای؟ نمی توانم بگویم کدام، از همه می تواند باشد. اگر بخواهم صادقانه بگویم، در سینمای ایران یک کارگردان است که طولانی مدت یا متفاوت کار کرده و در فرم های متفاوت از یک کیفیت نسبی همیشه برخوردار بوده و آن شخص به نظر من آقای مهرجویی است. مهرجویی نمونه خوبی برای کارگردانی است. آقای مهرجویی فیلم «پری» را یکجور می سازد. درست در همان نزدیکی «سارا» را طور دیگری می سازد و این دوتا دو حرف متفاوت را می زنند با «بانو» هم همین طور. «اجاره نشین ها» را هم با یک فاصله که کمدی است کاملا با ساختار فیلم کمدی ساخته شده. یک کارگردان هایی هستند که اول فرم را انتخاب کرده اند چون هر قصه ای داخل آن فرم ریخته می شود و خروجی آن از فرم دیده می شود که نمونه معروف آن فونتریه است در اروپا. حتی مدل یک مقدار کلاسیک ترش به نظر من تارانتینو یا حتی پولانسکی. اینها فرم های شان متفاوت است. فونتریه یا تارانتینو تقریبا در یک محدوده است که فونتریته پافشاری خیلی شدیدی در فرم دارد، تارانتینو در قصه این پافشاری را دارد. می خواهم در سوال یک قدم پیش تر بیایم. بپرسم که شما به عنوان کارگردانی که بچه مسلمان هستید و دغدغه اش را دارید، چطور فضای روایی فیلم های مذهبی را ارزیابی می کنید یا بگذارید این گونه بپرسم که به نظرتان چگونه می شود به سراغ روایت الهیاتی رفت و دچار کلیشه و شعارزدگی- که شکل کلی و امروزی این دست فیلم های سینمای ایران است، نشد؟ اشکالی که وجود دارد این است، کسانی که دارند وارد سینما یا حوزه هنر می شوند فکر می کنند که ابزار که هیچ، پس ما برویم حرف مان را بزنیم. این غلط ترین است، یعنی این تعریف درستی از ابزار سینما نیست. مثل این است که شما وارد کارخانه ماشین سازی شوید ماشین را که معلوم است چگونه ساخته می شود رها کنید و بگویید جلوی آن را به این شکل بسازید. برای اینکه موتورش یا کاپوتش تغییر کند شما باید هزاران شاخصه را فکر کنید، باید از جلو داشبورد فکر بکنید تا اندازه موتور، سیلندر و... در سینما هم به نظر من همین است، قبل از آنکه بخواهیم حرفی بزنیم باید کاربرد ابزاری را که در دست مان قرار دارد یاد بگیریم. متاسفانه مشکل چند سال اخیر سینما این است کسانی هستند که حرف هایی می خواهند بزنند و دیگر به ابزار سینما فکر نمی کنند. فکر می کنند ابزار باید در اختیارشان قرار بگیرد تا اینها حرف شان را بزنند و بقیه حرف نزنند که اینها می خواهند حرف بزنند. من فکر می کنم که اگر بخواهیم یک حرف جهانشمول تر، بزرگ تر و ایدئولوژیک تر بزنیم مهم ترین مساله این است که اول سینما را بشناسیم و بعد از اینکه سینما و زبانی را که ارتباط برقرار می کند شناختیم، حالا می توانیم حرف مان را به راحتی بزنیم. این اتفاقی است که شما هیچ وقت از بابت کارگردان بزرگ نگرانش نیستید، شما الان به این فکر نمی کنید اگر آقای اصغر فرهادی بخواهد حرفی بزند حالا این چگونه خواهد بود چون ابزار سینما را تقریبا برای ارتباط با پیرامونش در دستش دارد. می تواند برای هر فیلمی تلاش کند تا حرفش را به بهترین شکل بزند تا به طور کلی ارتباط خوبی با آن برقرار شود. پس شما به نوعی بزرگ ترین مشکل سینمای ایران را در پرداخت مسائل محتوایی عدم شناخت این صنعت می دانید. من فکر می کنم مهم ترین مشکل ما برای حرف های محتوایی مان نشناختن ابزار است. اگر ابزارمان را با تمام ابعاد و مختصاتش بشناسیم دیگر می دانیم حرف مان را در فیلمنامه باید چگونه تغییر دهیم، با چه جنسی و با چه ریتمی اجرا شود، آن اجرا با چه بازیگرانی و در چه نوع ساختاری در چگونه سینمایی باید باشد و... گاهی اوقات شما برای زدن یک حرف بزرگ مجبور هستید زبان طنز را به خدمت بگیرید کاری که به نظر من بیلی وایدر انجام داده. یعنی بیلی وایدر حرف هایش در آخر یک نقطه اخلاقی دارد و نکات مختلف در کارش وجود دارد و شما در آخر فکر می کنید که حرفش را چقدر جذاب زده است و چقدر هم دوست داشتید. هیچ کس هم در دنیا وجود ندارد که بگوید بیلی وایدر حرف هایش خارج از محتواست، او قاعدتا حرف دارد. و در کنار شناخت ابزار، به نظر من یادگیری اینکه اصلا یک داستان در قالب فیلمنامه چگونه باید قرار بگیرد، هم مساله است. فیلمنامه، یکی از بزرگ ترین مشکلات سینمای ایران است در کنار نبود شناخت از صنعت سینما. نظر شما چیست؟ صنعت سینما به سرعت در ایران پیشرفت می کند. یعنی ما در سال تعداد زیادی فیلم اولی داریم که می دانیم میان همه اینها حداقل چهار تا پنج فیلمساز خوب در سینما به وجود می آید. یا ابزاری که ما به لحاظ تکنیکی در کشورمان داریم و وارد می شود به روز است و از دنیا خیلی عقب نیستیم. به نظرم بخشی که هنوز جا دارد پیشرفت کند، بخش فیلمنامه است خیلی هم باید پیشرفت کند. نمی گویم فیلمنامه نویس خوب نداریم یا فیلمنامه نویس ها خوب کار نمی کنند، می گویم سرعت شان کم است، دلیلش هم این است که در همه جای دنیا به غیر از یک تعدادی نویسنده و کارگردان هایی که مستقل و تکی کار می کنند، دیگر کار فیلمنامه به صورت فردی منسوخ شده است. مگر اینکه شما بر اساس یک کتابی شروع به فیلمنامه نویسی کنید که هیچ وقت به آن کار یک نفره نمی گویم، می گوییم آن اقتباس کار دو تا سه نفر است. یعنی یک نفر کتاب را نوشته است و تحویل شما داده است حالا فیلمنامه نویس می آید و آن را تغییر می دهد. حتی اگر در سینمای خودمان هم ببینید اقتباس هایی که یک نویسنده از یک کتاب دیگر انجام داده، کار بسیار موفقی بوده است، مثلا در تلویزیون کار قصه های مجید کار ماندگاری است؛ برای اینکه یک کتاب جذاب است و یک نویسنده متعهد و متبحر مانند آقای کیومرث پوراحمد برای سینما تبلیغ می کند همین طور مهمانی مامان... . یا حتی دایی جان ناپلئون. بله، بله، شما دایی جان ناپلئون را هم در تلویزیون دارید، یک رمان بود که مشخص است یک نویسنده مدت ها وقت خودش را گذاشته است تا این قصه به وجود آمده است و از مشاوران دیگر کمک گرفته و حالا خروجی اش را به نویسنده داده است که این نویسنده برای تبدیل آن به سینما تلاش می کند. پس آن فیلمنامه همان خروجی کار دو تا سه نفر است، کار یک نفر نیست. غیر از آن به نظر من معنی ندارد که فیلمنامه نویس یک نفر باشد، برای اینکه فضا و گستره سینما خیلی گسترش پیدا کرده است. آثار سینمایی یا تصویری نمایشی که در دست عموم است، فرق کرده، مردم قبلا برای دیدن یک فیلم باید به سینما می رفتند. الان کافی است یک خیابان یا پیاده رو را طی کنند. یعنی هر فیلمی را بخواهند بالاخره در آن خیابان گیر می آورند و بعد هم اینترنت و شبکه هاست. در نتیجه شما نمی توانی قصه ات را به شکل آزمون و خطا و تجربه بنویسی و بعد همان را نمایش بدهی و بعد همه از شما تقدیر و تشکر کنند. من فکر می کنم در فیلمنامه نویسی از تکی نویسی باید پرهیز شود و فیلمنامه نویسان ما کارهای جمعی یاد بگیرند. فکر می کنم این گونه فیلمنامه های ما پیشرفت خواهد کرد. شما در عالم کارگردانی دوست دارید چه اقتباسی انجام بدهید، دوست دارید چه داستانی را تعریف کنید، این گونه بپرسم که دوست داری چه فیلمی را بسازی؟ دورنمایی که برای خودت تعریف می کنی و آن چیزی که در مسیرت دوست داری طی کنی چه چیزی است؟ واقعیتش این است زمانی که می خواستم تله فیلم بسازم یا حتی دهلیز را بسازم، همزمان سه تا چهار تا فیلمنامه داشتم که می گفتم چه خوب اگر من این را بسازم. بعد از آنکه دهلیز را ساختم همه آن قصه ها را کنار گذاشتم، نه به لحاظ اینکه بگویم آن قصه ها را دوست ندارم به لحاظ اینکه فهمیدم که سالی یک قصه ای را می توانی بسازی چه به لحاظ خودت، چه به لحاظ پیرامونت، چه به لحاظ سن و سالت و چه به لحاظ اتفاقی که دارد برای کلیت سینما می افتد. این گونه من باید بتوانم به روز و با زمان کار کنم. خیلی دوست ندارم که بگویم فقط به یک سری چیزهای از پیش تعیین شده فکر می کنم. دوم هم اینکه امیدوارم این اتفاق بیفتد که در کارها بتوانم حرف های همه گیرتر را که هرکسی به زعم خود بتواند ارتباط برقرار کند، بسازم و تاریخ مصرف کوتاه مدت نداشته باشد و حتی اگر تصویرش کهنه شد به لحاظ مضمون هنوز جذاب باشد. کمااینکه ما هنوز خیلی از فیلم های سیاه و سفید را تماشا می کنیم به خاطر مضمون و نوع ساختار سینمایی اش. فکر می کنید این مضمون ماندگار، از دل چه بستری رخ می دهد که علاقه به ساختش داری؟ آنقدر ما با کلمات بازی کردیم و تکراری شده است که شاید نتوان راحت گفت. یعنی ممکن است این جواب خیلی تازه ای نباشد اما واقعا مضمون همیشگی من روابط انسانی است. به نظرم روابط انسانی است که ما می توانیم با نمایش آن باعث همذات پنداری شویم. وقتی من یک درام عاشقانه کار می کنم، کسانی که تجربه عشقی داشته اند یا می خواهند داشته باشند با آن می توانند ارتباط برقرار کنند. وقتی سختی یک آدم را، که در معضلی قرار گرفته است، نشان می دهم، کسانی که سختی و فشار را تحمل کرده اند خودشان را جای پرسوناژ می گذارند. به نظرم روابط انسانی مهم ترین چیز است و فکر می کنم در هر ژانری هم بخواهم کار کنم باز اولویت همین روابط بین آدم هاست. آیا روبه روی نقدی که به کارهایت می شود موضع می گیری؟ یا بهتر است بپرسم نخستین منتقدت کیست؟ نه، موضع نمی گیرم. اتفاقا دو، سه تا دوست خوب دارم از جمله همسرم که اینها منتقدان تند و تیزی هستند. یعنی حرف هایی می زنند که من گاهی اوقات ناراحت می شوم ولی بعد از آن خوشحال می شوم که اینها را به من می گویند و تذکر می دهند. خیلی ایستادگی روبه روی نقد ندارم. به نقد فکر می کنم مگر اینکه نقد نباشد، غرض ورزی باشد یا منطقی پشت آن نباشد ولی مقابل نقد ایستادگی ندارم. من طی روز راجع به هرچیزی که فکر می کنم با آدم هایی که به آنها اعتماد دارم مدام گپ می زنم و نظرشان را می گیرم. اگر بخواهی یک نقد از بازی بهروز شعیبی داشته باشی، چه نقدی است؟ به عنوان بازیگر که به نظر من مهم ترین نقد من به خودم در عدم پیوستگی درکار است. همیشه می گویم بازیگری یک تمرین دارد و آن خود بازیگری است یعنی به عنوان بازیگر هرچه شما بیشتر کار می کنید پخته تر می شوید من به دلیل عدم تمرکزم روی بازیگری انرژی ام را بین بازیگری و کارگردانی تقسیم کرده ام اما قاعدتا سرعتم و نوع تجربه هایی که می کنم خیلی کند است و در بازیگری خیلی مداومت ندارم. این به نظر من مهم ترین نقد است که خوشبختانه این اتفاق دارد می افتد که من در واقع مداوم چندتا کار دارم. به عنوان بازیگر دارم پشت سرهم کار می کنم تا بروم سر کاری که می خواهم بسازم. و نقدت به شعیبی کارگردان؟ به عنوان کارگردان نمی دانم چه بگویم، چون تجربه آخرین بازیگری ام بیشتر نزدیک بوده و بیشتر در ذهنم است تا کارگردانی. یعنی نکته ای در ذهنت، نسبت به کارت نیست که به خود بگویی این نکته را رعایت می کنم؟ (مکث می کند) به عنوان کارگردان نقدم به خودم این است که... .؛ یعنی نه به عنوان کارگردان بلکه به عنوان فضای کارگردانی نقدم به خودم این است که مثل خیلی از دوستان خوب دیگرم شوق نمایش این جایگاه را ندارم. یعنی ادای پوزیشن و جایگاه کارگردانی را خیلی خوب درنمی آورم، شاید نقدم به خودم این باشد. یعنی به خودت این نقد را داری که چرا ادای کارگردان ها را مثل اکثر نسل سومی ها در نمی آوری؟ با فضای حاکم مخصوصا ماجرای نقدنویسی و مطبوعات بله، این طور فکر می کنم. یعنی فکر می کنم شاید من هم باید یک ذره ادای کارگردان ها را دربیاورم. البته می دانم که در اخلاقم نیست و نمی توانم. منبع: روزنامه اعتماد
دوشنبه ، ۶مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهنگ امروز]
[مشاهده در: www.farhangemrooz.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]
-
گوناگون
پربازدیدترینها