واضح آرشیو وب فارسی:شهرخبر: شهرخبر: - ما به زندگی با هم ادامه می دهیم اما به خاطر بچه ها. - ما خیلی یکدیگر را می فهمیم، اما همسران خوبی نیستیم! - درست است با هم اختلاف نظر داریم، اما همه ی اینها حل می شود... .اینها نمونه هایی از جملاتی است که انسانها، برای بیان وضعیت رابطه ی عاطفی خود به کار می برند. بسیاری از ما، با شنیدن این جملات، انبوهی از توصیه های از پیش آماده داریم که معمولاً بر اساس تجربیات قبلی مان و نه الزاماً مدل های علمی و کاربردی، شکل گرفته اند. شناخت مدل های علمی در حوزه ی روابط عاطفی، می تواند به شناخت بهتر وضعیت رابطه، تحلیل آن و تصمیم گیری های بهتر در مورد آن، منجر شود. بعضی مدل های علمی هستند که همیشه می توانند برای بیان و تحلیل رویدادهای اطراف ما مفید باشند. "نظریه انگیزش مازلو" نمونه ای از این مدل هاست. مدلی که بیش از شش دهه از مطرح شدن آن می گذرد و اگر چه ده ها مدل کامل تر و دقیق تر دیگر پس از آن مطرح شده و مورد استفاده قرار گرفته اند، هنوز اصطلاحات مطرح شده در مدل مازلو به کار گرفته می شود. هم عرض مدل انگیزشی مازلو، برای تحلیل انگیزه های انسانها در رابطه های عاطفی، مدلی است که توسط روبرت اشترنبرگ پیشنهاد شده و طی سالهای اخیر، اگر چه شکل آن اصلاح و بهبود یافته اما کلیت آن همچنان ثابت است. اشترنبرگ برای هر رابطه عاطفی، سه ضلع تعریف می کند: ضلع اول صمیمت و نزدیکی است. بعدی را شور و شوق و ضلع سوم را تعهد و تصمیم نام گذاری کرده است. بعد اول را می توان شامل حس نزدیکی، ارتباط و وجود یک پیوند ذهنی دانست. بعد دوم، شور و شوقی است که می تواند در اثر زیبایی یا جذابیت جنس مخالف یا برانگیختن احساسات و هیجانات شکل بگیرد. بعد سوم، می تواند ناشی از پایداری به قواعد و سنن اجتماعی باشد. یا ناشی از تصمیم یک طرفه یا دوطرفه که «فعلاً حفظ رابطه بهتر از رها کردن رابطه است». میزان عشق و محبتی که در یک رابطه وجود دارد بستگی به حاصل جمع این سه بعد دارد؛ اما طبیعی است که سهم هر یک از این سه بعد در طول زندگی تغییر می کند. شوق، ممکن است در اوائل یک رابطه، بسیار زیاد باشد. وقتی که زن یا مرد، با شنیدن صدای زنگ پیامک، ضربان قلبش تند تر می شود و لبخند بر لبانش می آید و برای ساعاتی کار بیشتر، انرژی می گیرد. این شوق ممکن است مدتی یا مدت ها بماند. ممکن هم هست به تدریج، آتش آن فروکش کند. حالا وقتی زن یا مرد، صدای زنگ پیامک را می شنود، آهی می کشد و لبخندی تلخ به اطرافیان می زند و موبایل را دورتر می گذارد تا به حرف هایش ادامه دهد. صمیمیت و نزدیکی هم، ثابت نمی ماند و کم و زیاد می شود. خاطرات مشترک، مسافرت های مشترک، سختی های ابتدای رابطه که زن و مرد در کنار یکدیگر پیموده اند، کتاب هایی که با هم خوانده اند، مهمانی هایی که با هم رفته اند، حرف هایی که پای سفره با یکدیگر رد و بدل کرده اند، همه و همه، پیوندی را می سازد که در ادبیات اشترنبرگ،«صمیمیت و نزدیکی» نامیده می شود. تعهد و تصمیم هم، تغییر می کنند. زمانی که فشارهای اجتماعی، جدایی در یک رابطه را منفی تلقی می کنند، سهم تعهد در یک رابطه بیشتر می شود: "با هم می مانیم، نه به دلیل اینکه شوق دیدار هم را داریم، یا خاطرات گذشته، پیوندی ناگسستنی بین ما برقرار کرده است. بلکه بیشتر به این دلیل که اگر با هم نمانیم، جامعه و فرهنگ، با انواع اهرم ها و ابزارها ما را تحت فشار قرار خواهند داد." تعهد ممکن است از جنس تصمیم هم باشد: "با هم می مانیم، چون فرزندمان کوچک است و زندگی با یکی از والدین برایش دردناک. ترجیح می دهیم که خودمان در کنار هم، ولو به سختی، زندگی کنیم. اما فرزندمان، سختی زندگی را تجربه نکند." تعهد می تواند ناشی از اخلاق هم باشد: "نه به جامعه کار دارم و نه به فرزند. من به او گفته ام که در کنارش می مانم و باید در کنارش بمانم." رابطه ی سالم، باید طعمی از هر سه مولفه را در خود داشته باشد. یکی کمتر و دیگری بیشتر؛ اما به هر حال هر سه مورد در کنار یکدیگر می توانند یک رابطه ی خوب را بسازند. به یاد داشته باشیم که این سه ماده ی تشکیل دهنده ی رابطه، عموماً به یکدیگر تبدیل نمی شوند. وقتی که اطرافیان، به زن و شوهری که «شوق» و «صمیمیت» از رابطه شان رفته یا اصلاً هرگز نبوده، پیشنهاد می کنند «فرزند بیاورید» تا رابطه محکم شود، می خواهند حفره ای را که در دیوار رابطه در اثر نبود شوق و صمیمیت شکل گرفته، با سیمان «تعهد» پر کنند! وقتی دختر و پسری که چهره و دارایی های مادی یکدیگر را پسندیده اند و معتقدند که اختلاف نگرش، مسأله ای جدی نیست و در طول زمان حل می شود، می خواهند خلاء صمیمیت و نزدیکی فکری را با «شوق» پر کنند. وقتی شوقی وجود ندارد و دو طرف، هر روز با هم به گردش و مسافرت می روند یا مرد می گوید: همسرم زبانم را نمی فهمد. می خواهم در یک دوره ی آموزشی ثبت نامش کنم تا بهتر بتوانیم هم کلام شویم، می خواهد نبود شوق را با «خریدن هم کلامی و نزدیکی فکری» جبران کند. رابطه هایی که به جدایی و تنش و شکست منجر می شوند، همیشه به دلیل رویدادهای عجیب و اتفاق های بزرگ به این سرنوشت دچار نمی شوند. ما که به خوبی حتی در مورد غذا آموخته ایم که «طعم» را «ترکیب» می سازد و برای درست کردن املت در شرایطی که گوجه فرنگی نیست، افزودن تعداد تخم مرغ ها راهگشا نیست، در مورد روابط عاطفی، بارها و بارها، حکیمانه، به جای گوجه، تخم مرغ های دیگری را به غذا افزوده ایم و ساده دلانه نشسته ایم تا این نیمرو به املت تبدیل شود! بنابراین اگر رابطه شما با همسرتان دچار آسیب شده است، قبل از هر کاری بررسی کنید که کدام ضلع از اضلاع سه گانه از رابطه دچار مشکل است ، اگر این را بدانید، می توانید برای حل مسأله بر روی آن متمرکز شوید. حرف های اشترنبرگ از دهه ی هشتاد میلادی تا چند سال اخیر، در قالب هزاران صفحه کتاب و مقاله بوده است. آنچه اینجا گفتیم، مقدمه ای بر مدل نگرش او به رابطه است. در آینده می توان بسیار بیشتر در این خصوص نوشت و خواند... .
دوشنبه ، ۶مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شهرخبر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 15]