واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه جام جم: رباخواری یکی از پدیده های ناپسند اجتماعی است که علل و عوامل مختلف فردی و اجتماعی را برای آن بر می شمارند. از نظر فردی ضعف باورهای دینی از جمله عوامل رباخواری در جامعه است. به لحاظ اجتماعی هم اگر فضای کار و کسب از شرایط مطلوبی برخوردار نباشد ممکن است کسانی که توانایی اقتصادی دارند برای کسب درآمد بیشتر و بی دردسر به رباخواری روی آورند. در این میان کسانی هم هستند که به خاطر ضعف اقتصادی یا خیالپردازی در زندگی اقتصادی به دریافت وام از بازار زیرزمینی اقدام کنند و به شرایط سنگین بهره های غیرواقعی تن دهند. متاسفانهچرا برخی افراد جامعه به رباخواری و رباگرفتن روی آورده اند؟ ما دو شیوه اقتصادی داریم؛ یک شیوه اقتصاد رو زمینی است و شیوه دوم هم اقتصاد زیرزمینی است. در دوره گذشته اگر تورم 40 درصد بود کسی که پولش را به دیگری می داد، اگر 40 درصد بهره می گرفت چنین فرآیندی ربا محسوب نمی شد. چون مردم در گذشته پولشان را به بانک ها می سپردند که 20 درصد بهره بانکی به آن تعلق می گرفت. بعد 40 درصد هم تورم بود و 20 درصد می شد بهره واقعی. پس اندازهایی در بانک ها داشتیم، بانک ها هم 25 درصد وام می دادند. بنابراین سودی که بانک می داد ربا محسوب نمی شد چون بهره منفی بود. ربا مربوط به زمانی است که نظام بانکی کشور نتواند منابع لازم را برای کسانی که به گرفتن وام نیاز دارند، تامین کند. کسانی که وام می خواهند و از طرق عادی برایشان دریافت وام مقدور نیست، به سمت بازار زیرزمینی سوق پیدا می کنند. اینها افرادی هستند که نمی توانند از بازار رسمی و روزمینی یا به عبارت دیگر از طریق بانک ها یا موسسات بانکی وام دریافت کنند و چون برای تامین هزینه ها یا انجام امور اقتصادی خود به پول نیاز دارند به اشخاص روی می آورند. طبیعی است در چنین شرایطی میزان دریافت بهره و ربا از اشخاص هم بسیار بالاست. افرادی که وام یا پول در اختیار این افراد مستاصل قرار می دهند، آگاهی دارند که این افراد در شرایط عادی امکانی برای دریافت وام نداشتند و اکنون در شرایط اضطرار به سر می برند و به همین خاطر شرایط سنگینی را برای بازپرداخت پول برای این افراد در نظر می گیرند. طبیعی است در چنین موقعیت هایی، اجحاف و نابرابری هم صورت بگیرد. افرادی که در چنین موقعیت هایی قرار می گیرند و از سر اجبار به اقتصاد زیرزمینی روی می آورند و به ناچار شرایط دریافت وام یا پول را از افراد سودجو می پذیرند، بعد از مدتی رباگرفتن یک عادت و رویه زندگی برای آنها می شود. با وجود اجحافی که در این زمینه صورت می گیرد، چرا این رویه را ترک نمی کنند؟ کسانی که حقوق بالایی دارند وقتی به بانک ها مراجعه می کنند می توانند در موقعیت دریافت وام قرار گیرند، چون بانک ها هم با توجه به اعتبار مالی که این افراد دارند، می توانند وام را در اختیار آنها قرار دهند چون امکان بازپرداخت وام هم میسر است؛ اما کسانی که درآمد بالایی ندارند از آن میزان اعتبارمالی نزد بانک ها برخوردار نیستند که وام بگیرند. بنابراین وام در اختیار آنها قرار داده نمی شود. برخی افراد کم توان مالی که با مشکلات اقتصادی متعددی مواجهند برای رهایی از محدودیت های زندگی یا انجام یک فعالیت اقتصادی، تنها راه چاره را توسل به اقتصاد زیرزمینی و گرفتن وام از افراد می دانند و مجبورند شرایط سنگین آنها را برای بازپرداخت وام بپذیرند. انسانی که از توانایی اقتصادی بالایی برخوردار نیست به گرفتن وام از افراد اقدام می کند؛ چون ریسک بازپرداخت آنها بالاست به دادن بهره بالا تن می دهد. آیا افراد کم توان مالی برای رفع برخی معضلات و مشکلات اقتصادی خود چاره دیگری غیر از ربا گرفتن دارند، یا می توانند به همین وضعیت اقتصادی خود بسنده کنند؟ در فرهنـگ عامـــه و برخی ضرب المثل های فارسی سخنان حکمت آموزی وجود دارد. عبارت مشهوری با این مضمون وجود دارد که می گوید: چو دخلت نیست خرج آهسته تر کن که می خوانند ملاحان سرودی اگر باران به کوهستان نبارد به روزی دجله گردد خشک رودی بنابراین رویه زندگی باید به گونه ای باشد که بیشتر از توان خود خرج نکنیم. انسان هایی که بیشتر از دخلشان خرج می کنند، در چنین موقعیت هایی گرفتار می شوند. تقوی: اگر فرد بدون محاسبه دقیق مالی و صرفا برای رسیدن به رویاهای بزرگ در زندگی خود وام بگیرد چون امکان بازپرداخت آن برایش مقدور نیست به ناچار مجبور است شرایط سنگین تر رباخواران را بپذیرد افکار بلندپروازانه در زندگی اگر با معیارهای اقتصادی موجود همخوان نباشد و فرد بدون برنامه ریزی و محاسبه دقیق مالی و صرفا برای رسیدن به رویاهای بزرگ در زندگی خود وام بگیرد و پول دریافت کند، چون امکان بازپرداخت آن برایش مقدور نیست، به ناچار از راه های غیر معمول به دریافت وام اقدام می کند و چون توان بازپرداخت هم ندارد، مجبور است شرایط سنگین رباخواران را بپذیرد. با وجود این همه پیامدهای منفی این گونه وام گرفتن ها که باعث رواج رباخواری در جامعه می شود، چرا عده ای عادت به گرفتن وام دارند؟ آیا از تبعات ناگوار آن و تاثیرات منفی که بر روند زندگی آنها می گذارند، آگاه نیستند؟ کسانی که رویه زندگی خود را بر این مبنا قرار داده اند از آنجا که در وهله اول وامی دریافت کرده اند و امکان بازپرداخت آن با بهره های تعیین شده برایشان مقدور نیست، به ناچار از فرد دیگری با شرایط سنگین تر وام می گیرند تا وام قبلی خود را پرداخت کنند. این روند به صورت یک زنجیره در زندگی آنها شکل می گیرد. آنها از توان اقتصادی بالا برخوردار نیستند و توانایی بازپرداخت وام های خود را ندارند؛ بنابراین در این ورطه افتاده اند و برای این که وام های قبلی خود را با بهره های تعیین شده بازپرداخت کنند، وام دیگری می گیرند و مجبورند شرایط سنگین ربا را هم متحمل شوند تا خود را از وضعیتی که در آن گرفتار هستند رها کنند، اما گرفتار شدن در چنین چرخه ای، گره بر گره مشکلات اقتصادی آنها می افزاید و شاید اثر و ثمر مقطعی برای آنها داشته باشد . اما این به معنای رهایی از وضعیت نابسامان اقتصادی نیست و بر بار مشکلات آنها می افزاید. افرادی که گیرنده ربا هستند، اگر برای خود فکر چاره نکنند تا آخر عمر بدهکار مردم هستند. کسانی که از توانایی مالی برخوردارند اگر از راه های رسمی و از طریق بانک ها به گرفتن وام اقدام کنند، عمدتا برای توسعه فعالیت های تولیدی چنین کاری را انجام می دهند. این افراد نرخ بهره های واقعی را موقع بازپرداخت می پردازند ؛ اما کسانی که توان اقتصادی مناسبی ندارند، برای دریافت وام به بازار زیرزمینی روی می آورند و بهره های غیر واقعی می پردازند.
دوشنبه ، ۶مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه جام جم]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]