واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
استاد جغرافیای دانشگاه تهران در گفتوگو با جامجم: جاذبه و دافعه زندگی شهری در گردشگری گردشگری در شرایط کنونی از عوامل مهم توسعه اقتصادی کشورهای دنیا بهشمار میرود. انسانها براساس چه دلایل و انگیزههایی به گردشگری روی میآورند؟ زندگی در شهر و روستا چه تاثیری بر روند گردشگری خواهد گذاشت؟ دکتر «محمد تقی رهنمایی» استاد جغرافیای دانشگاه تهران و از پیشگامان و نخستین مدرسان گردشگری در ایران در گپ و گفتی با روزنامه جامجم به این سوالات پاسخ میدهد:
جغرافیا و محیط چه تاثیری در نوع گردشگری آدم ها دارد؟ هر کسی که از جایی به نقطه دیگری سفر می کند حتما جغرافیا برآن تاثیر می گذارد. چون محل و مکانی که برای سفر انتخاب می شود مربوط به حوزه جغرافیاست. بنابراین جغرافیا به عنوان یک علم نزدیک ترین ارتباط را با گردشگری دارد. جغرافیادانانی که تحولات سطح کره زمین را رصد می کنند، از دهه 1660 متوجه شدند انبوه جمعیت به محلی می آید که در ابتدا از هیچ گونه امکانات رفاهی برخوردار نبود، اما به توجه به حضور مکرر گردشگران به فاصله کوتاهی همه امکانات در چنین اماکنی تاسیس می شود. به عبارت دیگر، زمان زیادی نمی گذرد که آن مکان به سرعت تغییر چشم انداز پیدا می کند. بنابراین، این سوالات مطرح شد که گردشگران در کجا، چرا،چه چیزی و چگونه برای بازدید از محل و مکانی از یک محدوده مشخص جغرافیایی بازدید می کنند. طبعا پاسخ به هر کدام از این سوالات دلایل انتخاب چنین محلی را برای بازدید و گردش آدم ها مشخص می کند و سبک و روش زندگی گردشگران را در عرصه گردشگری معلوم می سازد. کسانی که در محیط های اجتماعی شهر و روستا زندگی می کنند رویه خاصی برای گردشگری دارند. آیا شرایط زندگی در هر کدام از این محیط های اجتماعی شامل شهر و روستا روی سبک گردشگری هم تاثیر می گذارد؟ شهرنشینان اولین کسانی بودند که فراغت شان را با گردشگری گذراندند. شهرها ماهیت دوگانه ای دارند. از یک طرف گردشگر فرست و از یک طرف گردشگرپذیر است. یعنی هم قدرت جذب دارد و هم قدرت دفع. در ادبیات گردشگری در مورد دلایل دفع تعابیری وجود دارد. مثلا این که شهر خسته کننده است و باعث فرسودگی آدم ها و یکنواختی زندگی آنها می شود. در محیط شهری طبیعت وجود ندارد و از فضای سبز کمتری برخوردار است. چارلی چاپلین در فیلم عصر جدید به زیبایی مفهوم سبک زندگی در شهرها را به تصویر کشیده است. چنین فضایی انسان خسته از کار را آماده و مهیا برای دوری و فاصله گرفتن از مظاهر شهری می کند. آدمیزاد دو خصلت مهم دارد. یکی این که موجودی است طبیعی و باید در طبیعت زندگی کند و دیگر آنکه ذاتا آدم ها موجوداتی اجتماعی هستند و باید در جمع و در کنار همنوعان خود باشند. تا حالا فکر کردید که چرا زندان انفرادی شدیدترین مجازات برای یک زندانی است؟ به دلیل آن که رابطه انسان را با نیازهای فطری اش قطع می کند. گردشگری از نظر منطقی درست نقطه مقابل آن شرایط است. انسانی که موجودی طبیعی است به زندگی در عرصه طبیعت برمی گردد و با آدم هایی که متعلق به آن مکان و محیط هستند ارتباط اجتماعی برقرار می کند. بنابراین شهرنشینان به دلیل این که جمعیت بیشتری داشتند و ارتباطشان با طبیعت محدود بود در عرصه گردشگری حضور بیشتری داشتند. در 1880 میلادی برابر با آمارهای موجود کارگران روزی 14 ساعت در کارخانه ها کار می کردند. یعنی با روشن شدن هوا به سر کار می رفتند و در سیاهی شب به خانه برمی گشتند. در چنین شرایطی امکانی برای گردشگری و رفتن به دامان طبیعت برای آدمها متصور نبود. ساعات کار از 84 ساعت در هفته الان به 40 ساعت در هفته رسیده است. با قانونمند شدن نظام کار در شهرها فراغت بیشتری برای افراد فراهم شده و به همین خاطر اوقات بیشتری را برای گردشگری اختصاص می دهند. از سوی دیگر شهرها حافظه تاریخی بشریت را می سازند و بسیاری از امکانات رفاهی هم در شهرها ایجاد شده است. بنابراین مردم تمایل زیادی دارند که هم از امکانات رفاهی شهرها استفاده کنند و هم از نماها و بناهای تاریخی بازدید کنند. روستاییان کارشان وابسته به طبیعت است و ارتزاق و معیشت شان هم از همین مسیر فراهم می شود. چون وابسته به زمین هستند و زراعت، بنابراین حضورشان در طبیعت برای ارتزاق کاملا وابسته به شرایط جوی است و اگر باد و باران و برف و ... رخ بدهد امکانی برای حضور در طبیعت برای آنها میسر نیست. به همین دلیل آنها فرصت کمتری برای استفاده از اوقات فراغت شان دارند. اقتصاد چه نقشی در رونق گردشگری و رویه زندگی گردشگران دارد؟ جامعه گردشگر جامعه ای مصرف کننده است. کسی که اقدام به گردشگری می کند از زمانی که راه می افتد تا به محل موردنظر می رسد باید وسایل خورد و خوراک و اقامت و استفاده از امکانات محل بازدید را تهیه کند و بنابراین هزینه کردها در زمان گردشگری شرایط مشخصی دارد و البته به نسبت محل و مکانی که برای گردشگری انتخاب می شود هم متفاوت است. آمارها نشان می دهد که یک میلیارد از جمعیت کره زمین برای گردشگری جابه جا می شوند و نزدیک به 1500 میلیارد دلار هم برای مسافرت هزینه می کنند. در حال حاضر، صنعت توریسم به دومین عامل یا به عبارتی سومین عامل اقتصادی دنیا تبدیل شده است. در کشور ما آنچنان که باید به صنعت گردشگری توجه لازم نمی شود. در ایران بسیاری از امکانات گردشگری تجاری، تاریخی، طبیعت با آب و هوایی چهارفصل مورد کم توجهی قرار گرفته است. آمارها نشان می دهد که در حدود پنج میلیون مسافر وارد ایران می شوند که البته بخش بزرگی از آنها شامل مهاجرانی هستند که از کشورهای هم جوار به خاطر شرایط و ناملایمات اجتماعی و سیاسی به ایران می آیند. فتاح غلامی دین و زندگی
 
یکشنبه 5 مهر 1394 ساعت 01:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 53]