واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: هشیاری در پیگیری حادثه دردناک «منا»-مرتضی رحیمی* مراسم حج همواره به عنوان بزرگ ترین اجتماع مسلمانان در کانون توجه قرار داشته و نگاه جهانیان ناظر بر این حرکت بزرگ مسلمانان در سرزمین بزرگ وحی است. برپایی مراسم باشکوه حج در روز عید قربان امسال متأسفانه با فاجعه کم سابقه جان باختن جمع کثیری از مسلمانان به هنگام اجرای مناسک حج در «منا»، کام مسلمانان و حتی اغلب پیروان سایر ادیان را تلخ کرد.
این واقعه در شرایطی رخ داد که به طور طبیعی دولت عربستان سعودی به عنوان میزبان این مراسم باید همه زمینه های لازم را برای برگزاری حج مهیا می کرد. اما آن گونه که از خبرها برمی آید، بی تدبیری نیروهای امنیتی و مجریان برنامه حج باعث رخداد فاجعه باری شد که ذکر چند نکته درباره آن لازم است:1. دولت عربستان سعودی در گام نخست باید مسئولیت قضیه را برعهده گیرد مگر آنکه ثابت کند عواملی خارج از کنترل «ریاض» عامل اقدامی بوده که چهره این تجمع عظیم مسلمانان را مخدوش کرده است. در صورت ارائه نکردن مستنداتی حاکی از وجود متهمانی در خارج از اراده مقامات عربستان؛ این کشور مکلف است علاوه بر پذیرش مسئولیت حقوقی و اخلاقی خود به عنوان کشور میزبان، مقامات رسمی متهم به قصور و تقصیر را شناسایی و به مجازات برساند. این بدیهی ترین وظیفه اولیه دولت عربستان در قبال افکار عمومی خدشه دار شده مسلمان و غیرمسلمانان است اما متأسفانه آن گونه که موضعگیری های اولیه مقامات «ریاض» نشان می دهد، نه فقط اراده جدی در این زمینه به چشم نمی خورد، بلکه در مواردی، از ادبیات ناپسند و مسئولیت گریزانه ای هم استفاده کرده اند به نحوی که به جای ابراز حس همدردی و تلاش برای مهار موج انتقادهای منطقی، خود به عامل دامن زدن به خشم گروهی از منتقدان تبدیل شده است.2. حادثه دردناک «منا»؛ همانند سایر حوادث نیازمند آن بود که در مرحله پس از وقوع، بخوبی مدیریت شود تا از آمار جان باختگان و آسیب دیدگان کاسته شود اما براساس خبرهای دریافت شده، نحوه مدیریت سعودی ها در این رخداد، بسیار ضعیف و پایین تر از استانداردهای جهانی بوده است. این نکته نیز به سهم خود، گستره و عمق انتقادها از مقامات «ریاض» را افزایش داد. عربستان پس از وقوع بحران می توانست در اقدامی کارساز و با هدف ارتقای توان امدادرسانی و تقویت همدلی، از مشارکت همه بعثه های حجاج کشورهای مختلف اسلامی بویژه جمهوری اسلام ایران که در عربستان حضور دارند، استفاده کند اما شواهد و قرائن نشان می دهد که از بعثه های حج داغدار و ملتهب، نه فقط دعوت به مشارکت نشد بلکه با برخورد سرد، بر سر راه حضور داوطلبانه بعثه ها برای امدادرسانی؛ مانع تراشی های جدی هم صورت گرفت که در جمع حجاج حاضر و خانواده های آنان در کشورهای اسلامی مختلف بازتاب منفی تأثیرگذاری بر جای گذاشت.3. واقعه دردناک «منا» با واکنش سریع سران اغلب کشورهای مسلمان، از جمله ترکیه و اندونزی، نهادهای فراگیری نظیر سازمان ملل و اتحادیه اروپا و مقامات کشورهایی همچون روسیه و چین مواجه شد که مراتب همدردی خود را با جان باختگان حادثه اعلام کردند. این موضعگیری ها که همسو با جهت گیری افکار عمومی جهانیان است و مضمونی توأم با سرزنش حاکمان سعودی به سود جایگاه عربستان در روابط بین الملل نیست. در ایران نیز رهبر معظم انقلاب، رئیس جمهوری و سایر مقامات مسئول؛ همگام با احساسات جریحه دار شده ایرانیان، بر ضرورت پیگیری ماجرا و لزوم پذیرش مسئولیت توسط مقامات «ریاض» و ضرورت پایبندی عربستان به الزامات قصور و تقصیر میزبانی خویش تأکید کرده اند. در چنین فضایی، احقاق حق حجاج ایرانی و غیرایرانی، کاملاً امکانپذیر به نظر می رسد. اما در این میان، فراخوان های معدود و پراکنده و دعوت به اقدام تندعلیه عربستان، غیرقابل دفاع و توجیه ناپذیر به نظر می رسد. این گونه اقدامات، در ارزیابی خوشبینانه، ناشی از واکنش احساسی برخی ایرانیان به ناکارآمدی و سوء تدبیر مقامات «ریاض» است و در برداشتی بدبینانه، اقدام مشکوکی است که می تواند جای شاکی و متهم را در حادثه «منا» عوض کند و دستاویزی مناسب در اختیار «آل سعود» قرار دهد تا با بزرگنمایی آن، خود را از زیر بار فشار سنگین افکار عمومی جهان و بویژه مسلمانان رهایی بخشد و «حاشیه» را جایگزین «متن» کند. بنابراین از هموطنان داغدار انتظار می رود ضمن تداوم انتقادهای منطقی خود از مقامات عربستان و اقدامات مدنی مانند تظاهرات پس از نماز جمعه دیروز، از هرگونه اقدام تند و غیرمنطقی پرهیز کنند تا مقامات کشورمان بتوانند همراه با سران سایر کشورهای مسلمان، موضوع را از کانال نهادهایی مانند «سازمان کنفرانس اسلامی» و در صورت نیاز، نهادهای فراگیرتری همانند «سازمان ملل»، پیگیری و به نتیجه مطلوب برسانند تا اندکی از رنج سنگین ایرانیان کاسته شود.*سفیر سابق ایران در عمان**روزنامه ایران/شنبه چهارم مهر 1394
04/07/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 21]