واضح آرشیو وب فارسی:اعتماد: مناسبات ایران با انگلستان با قدمتی بالغ بر پنج قرن، یکی از قدیمی ترین مناسبات خارجی کشورمان محسوب می شود. البته این مناسبات در دوره های مختلف و متاثر از شرایط داخلی، منطقه ای و بین المللی، با فراز و نشیب هایی همراه بوده است. رخدادهایی همچون اقدامات دخالت جویانه آن کشور در دوران قاجار، نقش لندن در اقدامات منجر به قرارداد 1907 و تقسیم ایران به مناطق نفوذ روسیه و انگلستان، نقش آن کشور در روی کار آمدن و سپس تبعید رضا خان، اقدامات انگلیس در جریان ملی شدن صنعت نفت و سپس کودتای 28 مرداد 1332 و سقوط دولت مصدق و غیره ازجمله مواردی است که در ایجاد تصویر مداخله جویانه انگلستان در ذهنیت مردم ایران تاثیر مستقیم داشته است. وقوع انقلاب اسلامی ایران در 22 بهمن سال 1357 با شعار محوری نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی و تلاش دولت و مردم ایران برای تحقق استقلال سیاسی، نشان از رویکرد جدیدی در سیاست خارجی کشور داشت که قدرت های جهانی آمادگی پذیرش آن را نداشتند. اقدامات بریتانیای کبیر درقبال ج. ا. ایران شامل حمایت از دولت عراق در جنگ تحمیلی علیه کشورمان، ماجرای سلمان رشدی، نقش لندن در همراهی سایر کشورهای اروپایی علیه ج. ا. ایران، طرح ادعاهای حقوق بشری آن کشور علیه ج. ا. ایران در محافل بین المللی، نقش فعال انگلیس در ائتلاف کشورهای مقابله کننده با برنامه هسته ای کشورمان و غیره نیز در همین راستا ارزیابی می شود. مجموعه ذهنیت تاریخی ایجاد شده در میان دولتمردان و مردم ایران درخصوص اقدامات مداخله جویانه دولت انگلیس و همچنین متعاقب برخی حوادث پیش آمده در سال 1390، منجر به آن شد که مجلس شورای اسلامی طی مصوبه ای وزارت امور خارجه را موظف کرد روابط سیاسی با دولت انگلستان را به سطح کاردار تنزل دهد. همچنین به موجب تبصره 1 ماده واحده مذکور، درصورت تغییر سیاست های خصمانه بریتانیا، وزارت امور خارجه قادر خواهد بود سطح روابط را ارتقا دهد. بنابراین، هیچ نکته ای درخصوص تعطیلی یا بازگشایی سفارتخانه آن کشور در ماده واحده مزبور مشاهده نمی شود. متعاقبا و پس از حوادث ایجاد شده برای سفارت بریتانیا در تهران در آذرماه 1390 و تصمیم متخذه از سوی طرف انگلیسی، سفارتخانه های دو کشور تعطیل شد. در آن زمان برخی کشورها و جریانات خارجی تلاش کردند تا نقض مصونیت سفارت بریتانیا در تهران و ورود تظاهرکنندگان ایرانی به آن را هدایت شده از سوی دولت ج. ا. ایران القا کنند ولیکن اقدامات وزارت امور خارجه و به ویژه شخص وزیر امور خارجه جناب آقای دکتر صالحی و متعاقبا اظهارات صریح مقام معظم رهبری بر نادرست بودن ورود به سفارت انگلیس، این تلاش ها را عقیم کرد. درهمین ارتباط خاطرنشان می سازد براساس حقوق بین الملل، اماکن دیپلماتیک از مصونیت مطلق برخوردار بوده و به عبارت دیگر، این اماکن به هیچ وجه قابل تعرض نیستند. این موضوع، نخست در زمره حقوق بین الملل عرفی محسوب می شود. از سوی دیگر، این مقررات در کنوانسیون های 1961 و 1963 در مورد روابط دیپلماتیک که هر دو در وین به تصویب رسیدند نیز ذکر شده اند. در واقع کنوانسیون های فوق الذکر، اقدام به تدوین حقوق بین الملل عرفی در مورد مصونیت اماکن دیپلماتیک کرده اند. به هر حال، برگزاری باشکوه انتخابات ریاست جمهوری کشورمان در سال 1392 و پیروزی قاطع جناب آقای دکتر روحانی و تشکیل دولت تدبیر و امید، گفتمان حاکم بر سیاست خارجی کشور را با تحول مواجه کرد. در نتیجه این تحول اساسی در سیاست خارجی و اتخاذ رویکرد تعامل سازنده با جهان، برگزاری نشست های متعدد 1+5 به توافق وین یا برجام منجر شد. این رویکرد و اراده دولت در حفظ مناسبات سازنده با دنیا و در چارچوب منافع ملی کشورمان، برخی بازیگران و به ویژه کشورهای اروپایی را به ایجاد روابط نزدیک تر با ایران ترغیب کرد. کشورهای فرانسه، آلمان، ایتالیا، اتریش، سوییس، اسپانیا، هلند و همچنین انگلستان ازجمله کشورهای شاخص گروه کشورهای اروپای غربی هستند. نکته حائز اهمیت در این ارتباط آن است که عادی سازی مناسبات با کشورهای مذکور و ازجمله انگلستان، به منزله نادیده گرفتن مبانی فکری و عملکرد گذشته آنان نبوده و در قالب اصول و مبانی دیپلماتیک قابل ارزیابی است. لذا جهت تحقق سیاست خارجی مبتنی بر تعامل سازنده نباید در گذشته تاریخی باقی ماند. آنچه در این ارتباط مهم است اولا، عادی سازی مناسبات براساس احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی کشورمان است که همراهی دولت و ملت و انسجام میان سازمان ها، گروه ها و جریانات داخلی کشورمان تامین کننده آن خواهد بود. دوما، کسب منافع ملی ناشی از ارتقای همکاری های اقتصادی خارجی است که بدون تردید منفعت آن متوجه مردم ایران خواهد شد. سوما، درمورد خاص کشور انگلستان باید خاطرنشان کرد که حضور جمعیت بالغ بر 400هزار نفری ایرانیان مقیم بریتانیا و نیازهای کنسولی، سیاسی و حمایتی آنان اقتضا می کند، راهکارهای لازم برای استفاده از تمامی امکانات جهت این مهم در دستور کار قرار گیرد. درعین حال بدیهی است، تحقق این ضرورت بدون همکاری تهران - لندن و عمل متقابل کنسولی فیمابین با نقصان همراه خواهد بود. لذا، بازگشایی سفارتخانه های دو کشور از منظر کمک به ایرانیان مقیم انگلستان نیز حایزاهمیت فراوان است. در یک جمع بندی می توان گفت، هرچند مناسبات تاریخی ایران و انگلستان و همچنین اقدامات دخالت جویانه آن کشور در سال های گذشته، ذهنیت منفی بر افکار عمومی مردم و دولتمردان ما برجای گذاشته است ولیکن بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران با رعایت احترام متقابل و پرهیز از اقدامات دخالت جویانه، در راستای منافع ملی و حمایت کامل از حقوق ایرانیان مقیم انگلستان که بخشی از منافع ملی کشور نیز محسوب می شود، ارزیابی می شود. لذا با فرض فوق الذکر می توان نتیجه گرفت که ارتقای سطح مناسبات سیاسی ج. ا. ایران و انگلستان در سطح سفیر و در چارچوب اصول راهبردی سیاست خارجی ج. ا. ایران یعنی عزت، حکمت و مصلحت، تامین کننده منافع ملی کشورمان خواهد بود. ٭کارشناس روابط بین الملل
چهارشنبه ، ۱مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: اعتماد]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 24]